Z prac komisji senackich

Podczas posiedzenia Komisji Gospodarki Narodowej rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy o transporcie drogowym. Omówił ją sekretarz stanu w Ministerstwie Transportu, Budownictwa i Gospodarki Morskiej Tadeusz Jarmuziewicz. Nowelizacja umożliwia wykonywanie przewozu okazjonalnego samochodem osobowym niebędącym taksówką i niespełniającym kryterium „konstrukcyjnego” (np. samochód zabytkowy). Przewóz będzie można wykonywać m.in. po podpisaniu umowy w siedzibie firmy świadczącej usługi przewozowe i uiszczeniu opłaty ryczałtowej za przewóz. Ponadto ustawa stanowi, że nakładane przez Inspekcję Transportu Drogowego kary pieniężne i grzywny mają być przekazywane na wyodrębniony rachunek bankowy Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego.

Wypowiedź wiceministra Tadeusza Jarmuziewicza uzupełnili poseł sprawozdawca Stanisław Huskowski, a w zakresie przepisów dotyczących Inspekcji Transportu Drogowego – główny inspektor transportu drogowego Tomasz Połeć.

Przedstawiciel Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu zgłosił 8 propozycji poprawek. Jedna z nich dotyczyła skreślenia zapisów, które mogłyby spotkać się z zarzutem niekonstytucyjności, ponieważ nie przeszły procedury 3 czytań w Sejmie i wykraczają poza materię projektu. Pozostałe propozycje zmian miały charakter doprecyzowująco-redakcyjny.

W trakcie dyskusji senatorowie wskazywali na zbyt restrykcyjne, ich zdaniem, sformułowanie niektórych zapisów ustawy i ich wpływ na ograniczanie swobody działalności gospodarczej. Pytali także o zgodność uchwalonych rozwiązań z przygotowywanym w Ministerstwie Sprawiedliwości projektem ustawy deregulacyjnej. Odpowiedzi na pytania senatorów udzielali: wiceminister T. Jarmuziewicz, poseł S. Huskowski i główny inspektor transportu drogowego T. Połeć.

Senator Łukasz Abgarowicz zgłosił poprawkę, zgodną z propozycją Biura Legislacyjnego, zmierzającą do skreślenia zapisów dotyczących Inspekcji Transportu Drogowego. W wyniku głosowania zmiana została przyjęta 7 głosami, przy 4 głosach wstrzymujących się, mimo negatywnej opinii na jej temat, wyrażonej przez przedstawiciela strony rządowej.

Senator Stanisław Jurcewicz zgłosił 4 poprawki, w tym 2 zgodne z propozycją Biura Legislacyjnego, służące doprecyzowaniu zapisów dotyczących m.in. uprawnień do podpisywania umów o świadczenie usług przewozu okazjonalnego, wnoszenia opłat ryczałtowych, a także uprawnień do wykonywania usług samochodem niebędącym wyłączną własnością przedsiębiorcy. Jedną poprawkę o charakterze redakcyjnym zgłosił przewodniczący komisji senator Marek Ziółkowski. Postulowane zmiany pozytywnie ocenił przedstawiciel ministerstwa transportu. W wyniku kolejnych głosowań zostały one przyjęte przez komisję.

Całość ustawy wraz z 6 proponowanymi poprawkami przyjęto 10 głosami, przy 2 głosach wstrzymujących się. Na sprawozdawcę komisji w czasie posiedzenia Senatu wybrano senatora S. Jurcewicza.

Komisja Gospodarki Narodowej swoje posiedzenie poświęciła także tematowi „Polscy przedsiębiorcy a wymiar sprawiedliwości”. Na jego wstępie przewodniczący obradom senator Marek Ziółkowski wyraził nadzieję, że dyskusja nad poprawą sytuacji przedsiębiorców przyniesie propozycje rozwiązań, które zostaną włączone w prace nad zmianami w ustawach.

Zastępca rzecznika praw obywatelskich Ryszard Czerniawski podkreślił wagę stabilnego i przewidywalnego prawa, zwłaszcza karnego, dla działalności gospodarczej. Jako przykład przepisu szkodliwego dla obrotu gospodarczego podał art. 585 kodeksu spółek handlowych, który jeszcze do niedawna przewidywał 5 lat ograniczenia wolności za działanie na szkodę spółki. Ocenę takiego działania podejmował prokurator, a nie organy statutowe spółki. RPO przyłączył się do wniosku obywatela, skierowanego do Trybunału Konstytucyjnego, o uznanie art. 585 kodeksu spółek handlowych za niezgodny z konstytucją. Orzeczenie w tej sprawie jeszcze nie zapadło. Przedstawiciel RPO zwrócił też uwagę na art. 296 kodeksu karnego. Przepis ten przewiduje sankcje za tzw. nadużycie zaufania i jest wykorzystywany w sprawach gospodarczych.

Wiceminister sprawiedliwości Grzegorz Wołejko przedstawił założenia ustawy o ograniczeniu prawa karnego w obrocie gospodarczym. Poinformował, że resort dokonał przeglądu ponad 100 ustaw w celu usunięcia lub złagodzenia zbędnych sankcji karnych. Ministerstwo planuje uchylenie lub modyfikację 101 typów przestępstw w 27 ustawach, w tym m.in. kodeksie karnym, kodeksie spółek handlowych oraz ustawach o: zwalczaniu nieuczciwej konkurencji, rachunkowości, własności przemysłowej, ochronie konkurencji, prawa upadłościowego. Chodzi o zmniejszenie dolegliwości sankcji bądź przekształcenie ich w delikty administracyjne, które nie skutkują orzeczeniem kary. W połowie marca 2012 r. projekt trafił do uzgodnień międzyresortowych i konsultacji społecznych, a także do Komisji Kodyfikacyjnej Prawa Karnego. Dotąd wpłynęło ponad 250 uwag.

Przedstawiciel Prokuratury Generalnej Sławomir Górnicki zaprezentował statystyki dotyczące liczby postępowań w sprawach gospodarczych w 2011 r. Prokurator podkreślił, że w Polsce relacja osób prawomocnie uniewinnionych do oskarżonych wynosi zaledwie 1,5%, i to najlepszy wynik w Unii Europejskiej. W 2011 r. wytoczono tylko 10 procesów odszkodowawczych o niesłuszne aresztowanie, w 2 wypadkach sąd uznał roszczenie. W większości spraw dotyczących obrotu gospodarczego działania prokuratury są jedynie konsekwencją karną postępowań administracyjnych, zwłaszcza skarbowych, wszczętych przez inne organy.

Reprezentujący Polską Konfederację Pracodawców Prywatnych „Lewiatan” Bartosz Wyżykowski podniósł kwestię art. 296 kodeksu karnego, który sankcjonuje narażenie na niebezpieczeństwo sprowadzenia szkody majątkowej nawet bez jej faktycznego zaistnienia. Według konfederacji, przepis nie uwzględnia ryzyka biznesowego, które menedżer podejmuje świadomie, często za przyzwoleniem organów statutowych spółki. Poza tym strata spółki zależnej może przynieść korzyści całemu holdingowi.

Reprezentujący Pracodawców RP Marek Isański zwrócił uwagę, że skomplikowane prawo podatkowe otwiera pole do różnych interpretacji. W 2011 r. złożono 30 tys. wniosków o indywidualną interpretację podatkową. Sądy administracyjne uchyliły ponad 60% zaskarżonych interpretacji Ministerstwa Finansów. Ekspert Pracodawców RP poruszył też problem przewlekłości postępowań podatkowych, które wskutek zamierzonych czynności organów skarbowych nie ulegają przedawnieniu. Zaapelował o wprowadzenie odpowiedzialności urzędników za doprowadzenie przedsiębiorstwa do upadłości, np. wskutek bezterminowego zabezpieczenia na majątku kontrolowanej firmy.

Jacek Wilk ze Stowarzyszenia Poszkodowanych Przedsiębiorców RP skrytykował nową interpretację przepisów dotyczących podstawy wymiaru składek. W jej efekcie Zakład Ubezpieczeń Społecznych nalicza zaległe składki na ubezpieczenie społeczne. Stowarzyszenie szacuje, że poszkodowanych może być nawet kilkaset tysięcy małych firm. Zdaniem Jacka Wilka, ustawa o ograniczeniu prawa karnego w obrocie gospodarczym jest dalece niewystarczająca.

W trakcie dyskusji senatorowie: Jan Michalski, Wiesław Dobkowski i Aleksander Pociej mówili m.in. o preferującym interesy Skarbu Państwa orzecznictwie sądów administracyjnych, merytorycznym przygotowaniu sędziów i prokuratorów oraz ich odpowiedzialności.

Mecenas Jan Stefanowicz podkreślił znaczenie dobrze działających ocen skutków regulacji (OSR) dla jakości legislacji. Zauważył, że w polskim systemie prawodawczym OSR nie funkcjonują prawidłowo ze względu na brak ich weryfikacji na etapie prac w Senacie.