Z prac komisji senackich

Komisja Infrastruktury i Komisja Środowiska 18–20 października 2022 r. przebywała z wizytą studyjną w województwie małopolskim. W wizycie wzięli udział przewodniczący Komisji Infrastruktury senator Jan Hamerski, przewodniczący Komisji Środowiska senator Zdzisław Pupa, senatorowie członkowie komisji: Przemysław Błaszczyk, Jerzy Chróścikowski, Ewa Gawęda, Maciej Łuczak, Józef Łyczak oraz Ryszard Świlski, a także senator spoza komisji Andrzej Pająk.

Senatorowie wizytowali budowę drogi ekspresowej S7 i tunelu na odcinku Naprawa-Skolmielna Biała. Poznali funkcjonowanie urządzeń obsługi tunelu oraz systemów bezpieczeństwa.  Dwukomorowy tunel w ciągu Zakopianki został wydrążony w masywie góry Mały Luboń w Beskidzie Wyspowym, ma długość 2,06 km. Drążenie tunelu rozpoczęło się w marcu 2017 r. W sierpniu zakończyły się prace budowlane wewnątrz obiektu, a obecnie trwają prace wykończeniowe. Budowa dwujezdniowej drogi ekspresowej S7 od Lubnia do Rabki Zdroju rozpoczęła się w 2016 roku i została podzielona na trzy etapy. Droga ekspresowa zakończona będzie węzłem Zabornia w Rabce Zdroju. Tunel ma być przejezdny w czwartym kwartale br. Koszt inwestycji to prawie miliard zł.

Członkowie komisji odwiedzili także budowę dwujezdniowego odcinka drogi krajowej nr. 47 między Rdzawką a Nowym Targiem. W rezultacie droga na całym odcinku od Nowego Targu do Rabki Zdroju, gdzie jest węzeł drogi S7, ma być dwujezdniowa. Przewodniczący Komisji Infrastruktury Jan Hamerski podkreślił, że obie inwestycje poprawią połączenie nie tylko Zakopanego lecz także całego Podhala z innymi regionami kraju. Szybkie połączenie między Krakowem a Nowym Targiem ułatwi dostęp zarówno do Tatr, Gorców i Pienin oraz przejść granicznych w tym rejonie ze Słowacją.

O wykorzystaniu wód geotermalnych jako źródła ciepła senatorowie rozmawiali w Zakładzie Górniczym Geotermii Podhalańskiej w Bańskiej Niżnej. Geotermia Podhalańska powstała w 1993 r., jako jedna z pierwszych instalacji wykorzystujących odnawialne zasoby geotermalne w Polsce. Wydobywana woda ma temperaturę 86 stopni Celsjusza. To w pełni ekologiczne źródło ciepła wykorzystuje obecnie trzy odwierty i zasila sieć ciepłowniczą m. in na terenie Zakopanego. W planach jest wykonanie czwartego odwiertu i da możliwość przesyłania ciepła nową nitką sieci m.in. w stronę Nowego Targu.

O funkcjonowaniu Tatrzańskiego Parku Narodowego oraz o ochronie terenów cennych przyrodniczo senatorowie rozmawiali w Centrum Edukacji Przyrodniczej w Zakopanem. Zastępca dyrektora TPN Filip Zięba mówił m.in. o fenomenie Tatr. Mają one powierzchnię jedynie 211 km2, a odwiedza je rocznie około 4,5 miliona turystów, dla których udostępniono 275 km szlaków. Wicedyrektor wyliczał, że jedynie na tym terenie występują dwa gatunki zwierząt: kozice i świstaki. Poruszył także temat występowania na obszarze parku dużych drapieżników: rysia, wilka i niedźwiedzia. Senatorowie pytali o fakt, że na terenie Tatr w zasadzie nie występują konflikty między człowiekiem a wilkami. Mimo, że w parku wypasa się około 1200 owiec rocznie, to do ataku przez jedną z dwóch mieszkających tu watach dochodzi sporadycznie. Zdaniem Filipa Zięby ludzie mieszkający od dawna na tych terenach nauczyli się żyć obok wilków i wiedzą jak chronić przed nimi swoje stada.  

O działalności Regionalnej Dyrekcji Lasów Państwowych w Krakowie, opowiedział dyrektor Paweł Szczygieł. Obok tradycyjnych prac dotyczących utrzymania lasów wymienił projekty dotyczące poprawy infrastruktury drogowej, małej retencji czy przeciwdziałania erozji wodnej. Członkowie komisji byli szczególnie zainteresowani działaniami w zakresie ochrony przyrody. Dyrektor wymienił projekt ochrony głuszca w paśmie Jaworzyny Krynickiej, ochronę cisa pospolitego – gatunku chronionego już od 1423 r., a także ochronę żubra w ośrodku w Nadleśnictwie Niepołomice.

W Centrum Edukacji Przyrodniczej senatorowie mieli także okazję poznać bliżej postać Walerego Eliasza, który miał ogromny wkład w popularyzację Tatr i turystyki górskiej na przełomie XIX i XX wieku. Był autorem sześciu przewodników, w tym pierwszego jaki ukazał się na temat tych gór. Motywy Tatrzańskie były także tematem jego prac m.in. malarskich i fotograficznych.

Drugiego dnia wizyty członkowie senackich komisji Infrastruktury i Środowiska wizytowani zaporę wodną na Zbiorniku Czorsztyńskim oraz Elektrownię Wodnej Niedzica. Leszek Bajorek, prezes Zespołu Elektrowni Wodnych Niedzica S.A. mówił, że Zbiornik Czorsztyński powstał dzięki zaporze na Dunajcu. Prace zakończyły się formalnie w 1997 r. Ta najwyższa ziemna zapora w Polsce ma maksymalną wysokość 56 metrów ona długość 404 metrów. Poniżej znajduje się zbiornik wyrównawcze – Zbiornik Sromowski. Podkreślił, że obiekt przede wszystkim stanowi ochronę przeciwpowodziową dla okolicznych terenów. Ponadto wykorzystywany jest do produkcji energii elektrycznej w elektrowni wodnej Niedzica. Jest to elektrownia przepływowa szczytowo-pompowa. W godzinach nocnych woda pompowana jest z dolnego zbiornika do górnego, a następnego dnia wykorzystuje się ją do napędzania turbin. Elektrownia działa 2-3 godziny na dobę, gdy zapotrzebowanie na energię jest największe. Cechą tego typu elektrowni wodnej jest bardzo krótki czas uruchomienia, który w naszym przypadku wynosi 3-4 min.

Senatorowie zainteresowani byli także wpływem zbiornika na region. Leszek Bajorek mówił, że jezioro Czorsztyńskie ma duży wpływ na rozwój turystyki, jest wykorzystywany do uprawiania sportów wodnych i rekreacji. Zwrócił także uwagę, że ma ono znaczenie dla lokalnej przyrody. Jest tu największe zimowisko ptaków wodnych w Małopolsce. Na jeziorze jest też sztuczna wyspa, na której ptaki wodne mogą zakładać gniazda.

W spotkaniu uczestniczyli także zastępca dyrektora Departamentu Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej - Ministerstwo Infrastruktury i Radosław Radoń Paweł Jabłoński i zastępca dyrektora ds. Ochrony Przed Powodzią i Suszą - Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie RZGW w Krakowie.

W Krościenku nad Dunajcem dyrektor Pienińskiego Parku Narodowego Michał Sokołowski opowiedział senatorom o historii i charakterystyce tego najstarszego w Polsce parku narodowego. Mówił, że  1 czerwca br. obchodzona była 90-ta rocznica jego utworzenia. Podkreślił, że jest to jeden z najmniejszych parków narodowych w kraju, jego powierzchnia to jedyne 2372 hektary. Rocznie ten niewielki obszar odwiedza około miliona turystów. Wskazał, że obsługa tak dużej liczby odwiedzających jest jednym z trudniejszych wyzwań. Dyrektor wymienił też 4 podstawowe zadania, jakie stoją przez parkiem: utrzymanie lub przywrócenie swoistego krajobrazu Pienin, udostępnienie terenu do badań naukowych oraz dla zwiedzających i zadane tworzenia warunków instytucjonalnych do realizacji poprzednich trzech zadań. Michał Sokołowski wskazał, że obok walorów krajobrazowych Pieniny wyróżnia bogata bioróżnorodność. Senatorowie pytali o największe wyzwania. Dyrektor wśród szeregu problemów za jeden z najważniejszych uznał postępując izolacje terenu parku i niszczenie korytarzy ekologicznych. Jest to następstwem boomu budowlanego w koło. Wymienił także m.in. na skomplikowaną strukturę własności gruntów, wzrosty ruchu turystycznego i nowe formy rekreacji, czy zmiany stosunków wodnych.