Z prac komisji senackich

Komisja Ustawodawcza kontynuowała pierwsze czytanie projektu uchwały w 80. rocznicę prawnej likwidacji organizacji mniejszości polskiej w III Rzeszy, wniesionego przez grupę senatorów. W wyniku głosowania, na wniosek przewodniczącego komisji senatora Krzysztofa Kwiatkowskiego, postanowiono przyjąć przedstawiony projekt uchwały.

Podczas posiedzenia przebieg prac legislacyjnych przypomniał przedstawiciel wnioskodawców senator Jerzy Czerwiński. Jak poinformował, 10 września 2020 r. komisja otrzymała pozytywne stanowisko o projekcie ministra spraw zagranicznych. Senator zgłosił też kilka autopoprawek, a także drobne zmiany doprecyzowujące zapisy projektu uchwały.

W trakcie dyskusji głos zabrała wicedyrektor Departamentu Współpracy z Polonią i Polakami za Granicą w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Aleksandra Kucy oraz wiceprezes Związku Polaków w Niemczech Anna Wawrzyszko, która stwierdziła m.in., że podjęcie przez Senat uchwały zaproponowanej przez grupę senatorów wzmocni działania związku zmierzające do odzyskania mienia odebranego tzw. dekretem Göringa. 

W projekcie, wniesionym przez grupę senatorów PiS, przypomniano, że 27 lutego 1940 r. niemiecka Rada Ministrów na Rzecz Obrony Rzeszy wydała rozporządzenie z mocą ustawy o organizacjach polskiej grupy narodowej w Rzeszy Niemieckiej, potocznie nazywane dekretem Göringa. Zakazano w nim działalności istniejących i zakładania nowych organizacji polonijnych na terenie III Rzeszy, a ich majątek przejęto bez odszkodowania. Rezultatem dekretu Göringa były też prześladowania, którym już wcześniej poddani zostali działacze polonijni, uznani za wrogów narodowego socjalizmu i masowo więzieni w obozach koncentracyjnych. „Niestety, mimo upływu 80 lat, mimo licznych deklaracji o dobrej woli, dobrosąsiedzkich stosunkach i przyjaźni rząd Republiki Federalnej Niemiec do dziś utrzymuje w obiegu prawnym skutki nazistowskiego dekretu” – napisano w uchwale. Jak zaznaczono, Polacy zamieszkali od pokoleń na obszarach swojego tradycyjnego osadnictwa w Niemczech i ich potomkowie nie odzyskali statusu polskiej mniejszości narodowej, nie zwrócono im też zagrabionego bezprawnie mienia. „Dlatego Senat stoi na stanowisku, że z punktu widzenia prawa międzynarodowego rozporządzenie z 1940 r. było sprzeczne z obowiązującymi wówczas standardami międzynarodowymi i jako takie należy je uznać za nieważne od początku” – stwierdzono. W projekcie zadeklarowano też wsparcie Senatu dla działań organizacji polonijnych zmierzających do przywrócenia posiadanego przed II wojną światową statusu mniejszości narodowej i przysługujących z tego tytułu praw mniejszości w Niemczech, a także uzyskania odszkodowań za bezprawnie przejęte mienie.