Marszałek i Prezydium

Marszałek Senatu Bogdan Borusewicz wręczył  13 września 2012 r.  wybitnemu historykowi i badaczowi polskiego pochodzenia, mieszkającemu i publikującemu za granicą - Anthony'emu Polonsky'emu za książkę "The Jews in Poland and Russia" nagrodę Pro historia Polonorum. Nagrodę ufundował Senat za najlepszą książkę o dziejach Polski opublikowaną w języku obcym. Uroczystość odbyła się w Krakowie podczas II Kongresu Zgranicznych Badaczy Dziejów Polski, który przebiega pod hasłem "Polska w Europie Środkowej".

Marszałek podziękował laureatowi za trud tłumaczenia obcokrajowcom współczesnej historii Polski - zarówno jej chlubnych jak i trudnych aspektów. Powiedział, że jako opozycjonista w systemie komunistycznym musiał podejmować wraz z innymi wiele trudnych, historycznych decyzji, i że zawsze liczył na to, iż historia – ustami i piórem badaczy - oceni to obiektywnie.
Marszałek w wystąpieniu inauguracyjnym na Kongresie podzielił się z jego uczestnikami swoimi refleksjami i doświadczeniami na temat roli historyka i jednoczesnej roli animatora, naocznego świadka przemian historycznych z czasów działalności opozycyjnej. Mówił o trzeciej perspektywie, którą jako historyk i aktywny działacz opozycji solidarnościowej przyjął parę lat temu – roli polityka, ponoszącego odpowiedzialność przed historią za swoje decyzje. Podkreślił, że historia Polski jest trudna do zrozumienia dla odbiorcy zagranicznego, gdyż nawet dla Polaków jest ona często zawiła. Jednak warto o niej mówić, bo Solidarność to jedno z największych Polski dóbr eksportowych i nie wolno zaprzepaścić tego dziedzictwa.
Część oficjalną otwarcia  Kongresu  zakończyła debata poświęcona „historykowi w przestrzeni publicznej”, której przysłuchiwał się marszałek Borusewicz.
Konkurs Pro historia Polonorum na najlepszą książkę historyczną wydaną w języku obcym,  dotyczącą historii Polski odbył się po raz drugi. W pierwszej edycji nagrodę otrzymał  T. Snyder za książkę  - Sketches from a Secret War. A Polish Artist’s Mission to Liberate Soviet Ukraine, Yale 2005. To fascynująca biografia Henryka Józewskiego, artysty, żołnierza i polityka.
Celem konkursu  jest przybliżenie Polakom dorobku obcych badaczy studiujących polską przeszłość i zarazem zachęcenie obcokrajowców do podejmowania tej tematyki. Polska historiografia zawdzięcza  wiele badaniom historyków działających poza granicami kraju. Nie tylko polscy emigranci, lecz także uczeni obcego pochodzenia wnosili zawsze i wnoszą nadal wiele nowego do wiedzy o przeszłości Polski odkrywając nieznane wcześniej źródła, ukazując polską historię z nowej perspektywy, a przede wszystkim promując naszą kulturę i historię w świecie.