Marszałek i Prezydium

20 grudnia 2012 r. w Senacie zostały wręczone nagrody marszałka Senatu w konkursie na publikacje pt. „Senat opiekunem Polonii”. Wicedyrektor gabinetu marszałka Senatu Zdzisław Iwanicki poinformował podczas ceremonii, że konkurs, organizowany już po raz 10., był adresowany do dziennikarzy pracujących w krajowych i polonijnych gazetach i czasopismach, rozgłośniach radiowych i stacjach telewizyjnych, portalach internetowych, a także współpracowników tych mediów. Jego celem było pokazanie roli Senatu  jako opiekuna Polonii i Polaków mieszkających na za granicą. Autorami prac konkursowych byli dziennikarze z Czech, Niemiec, Rosji, Ukrainy oraz Polski.

Oprócz nagrodzonych w uroczystości udział wzięli m.in. marszałek Senatu Bogdan Borusewicz, wicemarszałek Senatu Maria Pańczyk-Pozdziej oraz senatorowie z Komisji Emigracji i Łączności z Polakami Zagranicą Barbara Borys-Damięcka, Andrzej Person i Marek Konopka.

Decyzją jury, w składzie wicemarszałek Maria Pańczyk-Pozdziej, Halina Hrycko z TVP, Marek Traczyk, prezes Stowarzyszenia Polskich Mediów, i Zdzisław Iwanicki, wicedyrektor gabinetu marszałka Senatu,  zostały przyznane następujące nagrody:

Pierwsze wyróżnienie otrzymała praca sygnowana godłem „Antek”, której autorką jest Monika Antkiewicz z TVP Info. Jest to reportaż o działalności Polonii niemieckiej i uroczystości wręczenia nagród „Cordi Poloniae” i „Polonicusa”, wyemitowany w telewizji polskiej. Od czterech lat niemiecka Polonia honoruje wybitnych przedstawicieli świata polityki, kultury, kościoła oraz życia społecznego, angażujących się na rzecz mieszkających na obczyźnie Polaków i zabiegających o pojednanie. Laureatami nagrody w kategorii dialogu polsko-niemieckiego została Angelica Schwall-Duren, minister w rządzie Nadrenii Północnej-Westfalii, w kategorii organizacji życia polonijnego - Helena Miziniak z Wielkiej Brytanii, a w kategorii kultury – Krystyna Janda za wybitny dorobek aktorski oraz zaangażowanie w europejskie porozumienie między Polską a Europą zachodnią. Nagrodę honorową przyznano ks. abp prof. Alfonsowi Nossolowi za wieloletnią skuteczną działalność na rzecz pojednania między Polakami a Niemcami. Za wieloletnią opiekę nad Polonią oraz za występowanie w obronie jej praw medalem "Cordi Poloniae"  został uhonorowany marszałek Bogdan Borusewicz.

Drugie wyróżnienie otrzymała praca opatrzona godłem „Amalia Nadaży”, której autorką jest Otylia Toboła z Ostrawy w Czechach.  Jest to reportaż telewizyjny pt. „Dom Górali” o działalności Polskiego Związku Kulturalno-Oświatowego w Czechach, wyemitowany w Telewizji Polar w Ostrawie oraz telewizji internetowej. W siedzibie związku  w Jabłonkowie koncentruje się całe życie tamtejszej Polonii. Dom górali, którego budowę  – jak głosi tablica – sfinansowano z dotacji Senatu RP - jest darem narodu polskiego dla rodaków. Dom jest wykorzystywany przez 360 dni w roku i jak mówi prezes PZKO Jan Ryłko, „nie ma jednego dnia, żeby coś się nie odbywało”. Jeden z działaczy polonijnych w  Czechach,  zapytany o plany na przyszłość, Tadeusz Filipczyk mówi reporterce: „a pokiel tam będziemy mieć Marię Pańczyk-Pozdziej, to na jakieś wsparcie Senatu mogiemy liczyć”.

Trzecie wyróżnienie przyznano pracy sygnowanej godłem „Jaskółka”, której autorką jest  Wiktoria Laskowska-Szczur wraz z zespołem. Jest to reportaż pt. „Nie zapomnieliśmy o Polsce...” o działalności Żytomierskiego Obwodowego Związku Polaków na Ukrainie, wyemitowany w miejscowej telewizji. Żytormierszczyznę zamieszkuje ok. 100 tysięcy Polaków, którzy mogą podtrzymywać więzi z macierzą dzięki aktywności organizacji polonijnej, wspieranej przez Senat. 

Czwarte wyróżnienie otrzymuje praca opatrzona godłem „Wisła”, której  autorką jest Monika Hemperek. Jest to reportaż zatytułowany „Pro Polonia”, który został wyemitowany w Polskim Radiu Lublin. Lubelszczyzna jest znana z niesienia pomocy rodakom, mieszkającym poza granicami Polski. Jest tu wiele organizacji, które wspierają środowiska polskie zagranicą. Kilka z nich skupionych jest wokół Regionalnego Centrum Kształcenia Ustawicznego w Puławach, którego dyrektorem jest Wiesław Smyrgała. O ważnej roli Senatu jako opiekuna Polonii mówią w reportażu przedstawiciele puławskich organizacji pomagających Polonii, a także były senator Jan Sęk.

Piąte wyróżnienie jury przyznało reportażowi oznaczonego godłem  „Wschód”, którego autorką jest Agnieszka Czarkowska. Reportaż zatytułowany „Polacy pod Berezyną” został wyemitowany  na antenie Polskiego Radia Białystok.  Jego bohaterami są Polacy mieszkający na Białorusi, skupieni wokół miejscowych „domów polskich”, sfinansowanych, a później remontowanych ze środków Senatu.

Nagrodę III stopnia jury przyznało pracy oznaczonej godłem „Lotost”, której autorką jest Teresa Pakosz. Jest to reportaż zatytułowany „Wyjęci spod opieki Senatu”, wyemitowany na antenie Radia Lwów Polskiego Towarzystwa Radiowego. Ilustruje on trudną sytuację polskich mediów: stacji radiowych i czasopism, których adresatami są Polacy mieszkający na Ukrainie, po tym, jak Ministerstwo Spraw Zagranicznych  przejęło finansowanie Polonii.

Jury postanowiło przyznać dwie drugie nagrody. Jedną z nich otrzymała praca opatrzona godłem „Gabriela”,  opublikowana na portalu internetowym www. polonia-viva.eu, której autorką jest Sława Ratajczak z Hamburga w Niemczech. Pisze ona tak: Kiedy przychodzi mówić o opiekuńczej roli Senatu wobec Polonii, nie sposób nie sięgnąć do historii, do zasług II Rzeczypospolitej w dziele budowania więzi z rodakami za granicą. To w przedwojennej Polsce zrodziła się idea pomocy, tak bardzo szeroko rozumianej, na rzecz milionów Polaków rozproszonych po świecie.  O takich postaciach jak Julian Szymański i Władysław Raczkiewicz wspominała Polonia w trudnych powojennych latach, kiedy zignorowano ją pozbawiając dawnych zaszczytów, honorów i praw. Gdy wydawało się, że już nic się nie zmieni, że emigranci zdani są tylko na siebie, że żyć będą jedynie chlubnymi wspomnieniami przeszłości,  „Polska wybiła się na niepodległość”. W 1989 przywrócono Izbę Wyższą parlamentu. I odtąd Senat jest jednym z realizatorów zapisu art.6 ust.2 Konstytucji, mówiącego o tym, że Rzeczpospolita Polska udziela pomocy Polakom zamieszkałym za granicą w zachowaniu ich związków z narodowym dziedzictwem kulturalnym. Od tego momentu właśnie wzrosło zainteresowanie i zaufanie do polskich władz. I dalej autorka, opisując liczne przykłady  moralnego i finansowego wspierania Polonii, pisze: „nie o laurek malowanie idzie i nie o kosztów podsumowywanie, owych sum, które z Senatu popłynęły przez te lat ponad dwadzieścia na potrzeby Polonii na świecie, lecz z serca płynące refleksje o ludziach, którzy sympatię wzbudzili. To po prostu przemyśleń i faktów kilka nad jakże obszernym tematem, czy Senat jest dla Polonii ostoją, zaufania stanicą czy urzędem i instytucją respekt obywatelski wzbudzającą? Jedno i drugie. Doceniamy jego opiekuńczą rolę”.

Drugą nagrodę przyznano także pracy sygnowanej godłem „Mazowsze”, której autorkami są Halina Ostas i Maria Wieczorkiewicz. Audycja pt. „Senat opiekunem Polonii” była wyemitowana na antenie Polskiego Radia dla Zagranicy w Dniu Święta Niepodległości. Pokazano w niej wielką różnorodność działań Senatu po roku 1989,  podejmowanych w kraju i za granicą na rzecz Polonii. W audycji zwrócono uwagę, że obecny Senat kontynuuje tradycje Senatu II RP. Idea łączenia polskiej diaspory w świecie – jedno z naczelnych haseł w pracy Senatu -najpełniej uwidoczniła się w wielkich imprezach polonijnych organizowanych przez Senat: festiwalach zespołów folklorystycznych, igrzyskach polonijnych, dniach Polonii. W audycji podkreśla się, że przejęcie przez MSZ środków finansowych na wspieranie Polonii i Polaków za granicą wywołało dyskusję i niezadowolenie środowisk polonijnych. Na ten temat wypowiadają się w audycji uczestnicy IV Światowego Zjazdu Polonii. Zdaniem autorek audycji, chociaż zmieniły się warunki finansowania i udzielania dotacji Polonii przez Senat, to jego historyczna rola jako opiekuna Polonii i Polaków za granicą nie zmieniła się i takie są oczekiwania samych środowisk polonijnych.

Podsumowując wyniki konkursu, wicemarszałek Senatu Maria Pańczyk-Pozdziej powiedziała, iż jest jej, jako dziennikarzowi radiowemu, szczególnie miło uczestniczyć i współnagradzać w tej uroczystości. „Jako że wszyscy jesteśmy ludźmi tej samej profesji szczególnie serdecznie gratuluję laureatom konkursu i życzę, aby uprawianie tego zawodu było rzetelne, uczciwe i prawe. Przekażcie także moje najlepsze życzenia waszym słuchaczom, widzom i czytelnikom, jak również rodzinom i przyjaciołom” – dodała.

Marszałek Bogdan Borusewicz podziękował nagrodzonym dziennikarzom za wykonanie trudnej i ciężkiej pracy, podkreślając różnorodność merytoryczną i formalną prac. „Jako marszałek Senatu od samego początku swej działalności starałem się, przy wsparciu Komisji Emigracji i Łączności z Polakami Zagranicą, kształtować świadome widoczne wsparcie Izby Wyższej dla mediów polonijnych. Jesteście bowiem nie tylko reprezentantami Polaków, ale też wokół was powstają środowiska opiniotwórcze. Jest niesłychanie istotne, aby przekaz dotyczący Polaków zagranicą był obiektywny, aby był odważny i krytyczny” – mówił Bogdan Borusewicz. Podsumował on, że na przestrzeni lat Senat wsparł rodaków sumą około 300 mln dolarów z budżetu państwa. Jego zdaniem, jest w tym prawidłowość, albowiem coraz bogatsze państwo polskie powinno się z nimi dzielić. Marszałek Senatu wyraził nadzieję, że w 2013 r. ta pomoc, udzielana przez Ministerstwo Spraw Zagranicznych, które przejęło środki budżetowe na ten cel, będzie rosła. Przyznał on, że był przeciwnikiem zmiany ulokowania tych środków. „Zobaczymy, jak ta zmiana będzie funkcjonować, będziemy pytać, jak jest rozdzielana ta pomoc, czy w sposób sprawiedliwy. Na pewno media polonijne potrzebują takiego wsparcia” - zapowiedział marszałek. Na zakończenie Bogdan Borusewicz złożył nagrodzonym dziennikarzom życzenia. „Składam wam serdeczne życzenia, żebyście się dobrze czuli z nami w Polsce, ale i w krajach zamieszkania. Z perspektywy lat widzę, jak pozycja rodaków zagranicą staje się coraz pewniejsza i na tyle silna, że stać ich na  postawę krytyczną. Pamiętajcie o tym, że macierz interesuje się swymi córkami i synami rozsianymi po całym świecie” – powiedział marszałek Borusewicz.