Marszałek i Prezydium

„Śmieje się dziecko – śmieje się cały świat” to tytuł wystawy otwartej przez marszałka Bogdana Borusewicza 6 grudnia 2012 r. w Senacie.  Prezentuje ona prace laureatów  konkursu plastycznego, zorganizowanego przez Parlamentarny Zespół ds. Dzieci.

Na sali posiedzeń Izby Wyższej odbyła się też inscenizacja Dziecięcego Sądu Korczakowskiego, przygotowana przez Biuro Rzecznika Praw Dziecka. „Dziś w Senacie rządzą dzieci” – skomentował oba wydarzenia  rzecznik praw dziecka Marek Michalak. Była to sesja Międzynarodowego Kongresu Praw Dziecka odbywającego się w Warszawie w ramach obchodów Roku Janusza Korczaka, wielkiego pedagoga, lekarza i przyjaciela dzieci. „Cieszę się, że w Senacie mamy taką grupę parlamentarzystów, którzy chcą działać na rzecz dzieci, współpracować z rodzinami i dziećmi. Dzieci są najważniejszą częścią naszego społeczeństwa, od nich bowiem zależy, jak będzie wyglądała przyszłość Polski” - powiedział marszałek Bogdan Borusewicz, otwierając różnokolorową ekspozycję dziecięcej twórczości.

Intencją organizatorów konkursu, nad którym patronat objął marszałek Senatu, było propagowanie praw dzieci, wzbudzenie zainteresowania ich sprawami, zwrócenie uwagi na obchodzony w 2012 r. Rok Korczakowski, a także zaangażowanie jak największej liczby placówek oświatowych w promowanie myśli wychowawczej Janusza Korczaka. Zgłoszone na konkurs prace ukazują dziecięce wyobrażenia na temat miejsca w rodzinie, najbliższego otoczenia i świata. Prace oceniano w trzech kategoriach: przedszkolaków, uczniów szkół podstawowych klas I-III i IV-VI. Brano pod uwagę przede wszystkim ich szczerość i autentyczność, umiejętność ukazania przez dzieci swojej roli w życiu rodziny, szkoły czy świata, a także propagowanie idei korczakowskich. Ważnym elementem oceny była ich forma i staranność wykonania.

Partnerami konkursu byli senatorowie i posłowie należący do Parlamentarnego Zespołu ds. Dzieci, kierowanego przez senator Alicję Chybicką, jak rownież rzecznik praw dziecka, szkoły, przedszkola i placówki opiekuńcze, w szczególności noszące imię Janusza Korczaka. Pierwszy etap na poziomie okręgowym zorganizowały biura poselsko-senatorskie wspólnie z placówkami, których podopieczni brali udział w konkursie. Zgłoszono ponad 2000 prac, z których 24 znalazły się na senackiej wystawie, a ich autorzy w nagrodę przyjechali do Senatu. Mogli się spotkać m.in. z senatorami – Alicja Chybicką, Heleną Hatką i Stanisławem Jurcewiczem.

Rzecznik praw dziecka Marek Michalak podziękował Bogdanowi Borusewiczowi za otwarcie drzwi Senatu dla dzieci. Podkreślił, że raz do roku składa w Senacie informację na temat swej działalności, a „jest to bardzo przyjazne miejsce dla dzieci i ich praw”. Jego zdaniem, Rok Korczakowski udał się, ponieważ zgromadził wielki kapitał ludzki – od głowy państwa, polityków, posłów i senatorów, ministrów, po  dyrektorów szkół, nauczycieli i zwykłych obywateli. Jest tak dlatego, że „dzieci łączą - są spoiwem”. 

W inscenizacji Dziecięcego Sądu Korczakowskiego udział wzięli uczniowie  szkół warszawskich. Do tej pory odbyło się 16 takich inscenizacji we wszystkich województwach. Ideą Janusza Korczaka, wcieloną w życie w  sierocińcu przy ulicy Krochmalnej 92 w Warszawie, było budowanie świadomej społeczności, w której każda jednostka zna swoje prawa, zachowuje swoją  godność i rozumie, że sama za siebie odpowiada. Wtedy może oczekiwać, że te prawa nie będą naruszane, a kto je naruszy, poniesie za to odpowiedzialność.

W Senacie rozprawa toczyła się przeciwko dwóm „oskarżonym” – „brakowi znajomości praw dziecka i brakowi odpowiedzialności”. Została ona wszczęta przez Dziecięcy Sąd Koleżeński z urzędu, po powzięciu wiadomości o tym, że dobro wszystkich dzieci jest zagrożone przez brak znajomości swoich praw, co utrudnia traktowanie ich w sposób podmiotowy, oraz związany z nim problem braku odpowiedzialności dzieci za siebie, za swoje słowa i czyny, za wykonywanie swojej pracy i za lekceważenie swojej edukacji. Inscenizacja miała na celu uświadomienie wszystkim, że dziecko jest człowiekiem i posiada takie same prawa jak dorosły, ale często z wielu z nich nie korzysta. Ogromnym problemem w skali światowej jest przemoc, której doświadczają dzieci: przemoc dorosłych, przemoc rówieśnicza, cyberprzemoc w Internecie. Brak znajomości praw dziecka jest tu kluczowy.  

Podczas Międzynarodowego Kongresu Praw Dziecka została ogłoszona „Deklaracja Warszawska”, która, odwołując się do idei głoszonych przez Janusza Korczaka, przypomina o niezbywalnej godności i podmiotowości dziecka oraz wartości każdej istoty ludzkiej. Ten symboliczny dokument wzywa dorosłych do działań na rzecz zapewnienia każdemu dziecku szczęśliwego życia w świecie bez przemocy, dyskryminacji, zaniedbywania i innego złego traktowania. „Nie ma dzieci – są ludzie” – uważał Janusz Korczak.