Aktualności

Senatorowie z Komisji Środowiska oraz Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi zapoznali się z informacją Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli „Gospodarowanie gruntami rolnymi Skarbu Państwa na obszarach parków narodowych oraz przyznawanie płatności w ramach wspólnej polityki rolnej na obszarach parków narodowych i krajobrazowych”.

Informację przedstawił p.o. dyrektora Departamentu Rolnictwa i Rozwoju Wsi NIK Marek Adamiak. Jak mówił, kontrola została przeprowadzona m.in. w 7 parkach narodowych w latach 2015–20. Jej przedmiotem kontroli były działania parków narodowych i Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) na rzecz zrównoważonego gospodarowania na znajdujących się na ich obszarze gruntach rolnych w celu ochrony cennych siedlisk powstałych w wyniku wielowiekowego użytkowania rolniczego. W ocenie NIK gospodarowanie gruntami rolnymi Skarbu Państwa na obszarach parków narodowych nie zawsze było prawidłowe, a wyboru ich dzierżawców dokonywano niezgodnie z ustawą o ochronie przyrody i rozporządzeniem w sprawie przetargów. Naruszano zasady jawności i jednolitości postępowania, równego dostępu do udziału w przetargu, nie zapewniono także możliwości uzyskania najkorzystniejszego wyniku przetargu. W pozostałym zakresie administracje parków narodowych zapewniały nadzór i kontrolę nad realizacją umów dzierżawy gruntów. Realizacja postanowień umów dzierżawy umożliwiała prowadzenie zadań ochronnych; w tym zakresie stwierdzono jedynie pojedyncze nieprawidłowości. Niektóre administracje parków narodowych nie odzyskiwały skutecznie należności z tytułu niezapłaconego czynszu dzierżawnego. W latach 2015-19 wsparcie finansowe do gruntów rolnych położonych na obszarach parków narodowych wyniosło 412 458,8 tys. zł, a do gruntów położonych na obszarach parków krajobrazowych – 4 203 540 tys. zł. Jak wskazała NIK, ARiMR prawidłowo przeprowadzała kontrole administracyjne i kontrole na miejscu przed wydaniem decyzji w sprawie przyznania płatności bezpośrednich oraz płatności rolno-środowiskowo-klimatycznych. Stwierdzone nieprawidłowości dotyczyły nieterminowego wydawania przez kierowników biur powiatowych ARiMR tych decyzji. Wykonano cele pośrednie dla działania rolno-środowiskowo-klimatycznego PROW 2014–20,wyznaczone do osiągnięcia na 2018 r., a wykonanie celów końcowych wyznaczonych na 2023 r. nie jest zagrożone. W ocenie NIK zastosowane wskaźniki wykonania dla celów tego działania (kwoty wydatków i powierzchna gruntów objętych wsparciem) nie są wystarczające, gdyż nie wskazują wpływu działania rolno-środowiskowo-klimatycznego na środowisko przyrodnicze. Współpraca ARiMR z parkami narodowymi w zakresie wymiany informacji o dzierżawionych gruntach rolnych była sporadyczna i nieefektywna. Materiały promocyjno-informacyjne dotyczące stawek rolno-środowiskowo-klimatycznych zamieszczone na stronie internetowej ministerstwa rolnictwa nie zawierały informacji o sposobie kalkulacji stawek uwzględniającej rekompensatę całości lub części dodatkowych kosztów i dochodów utraconych w wyniku podjętych zobowiązań.

W trakcie dyskusji senatorowie wysłuchali przedstawicieli resortów klimatu i rolnictwa wiceministrów Małgorzaty Golińskiej i Szymona Giżyńskiego oraz wiceprezes ARiMR Renaty Mantur. Przewodniczący Komisji Środowiska senator Zdzisław Pupa wyraził nadzieję, że stwierdzone w trakcie kontroli nieprawidłowości zostaną szybko usunięte dzięki znowelizowaniu odpowiednich aktów prawnych.