Aktualności

Komisja Nadzwyczajna do spraw Klimatu opowiedziała się za wprowadzeniem poprawek do ustawy o zmianie ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych oraz niektórych innych ustaw. Zaproponowane zmiany, mające charakter legislacyjny, zgłosił przewodniczący komisji, senator Stanisław Gawłowski na podstawie opinii senackiego Biura Legislacyjnego. Senatorowie poparli też poprawkę zgłoszoną przez senatora Jacka Burego, która przewiduje, że 100% środków uzyskanych ze sprzedaży w drodze aukcji uprawnień do emisji byłoby przekazywanych na wyodrębniony rachunek bankowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW). W opinii senatora wnioskodawcy zapewni to większą transparentność i lepszą kontrolę nad wydatkowaniem tych środków. Z takim uzasadnieniem nie zgodził się podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Adam Guibourgé-Czetwertyński. Według niego takie rozwiązanie spowoduje wykorzystanie środków zgromadzonych na rachunku na obsługę kosztów administracyjnych. Jak mówił, nie ma potrzeby wprowadzania poprawek rekomendowanych przez komisję, ponieważ ustawa w rozpatrywanym kształcie zapewnia właściwe wykorzystanie środków z Funduszu Modernizacyjnego, przeznaczonego na wsparcie wykonania przyjętego przez Unię Europejską celu redukcji o 40% gazów cieplarnianych w 2030 r. w porównaniu do 1990 r.

Fundusz powstał z myślą o państwach członkowskich, których PKB per capita było w 2013 r. niższe niż 60% średniej UE. Korzystać z niego będzie 10 państw Europy Środkowo-Wschodniej, w tym Polska. Środki funduszu zostaną przeznaczone na modernizację systemu energetycznego i poprawę efektywności. Z możliwości uzyskania wsparcia z funduszu wyłączono możliwości finansowania obiektów wytwarzających energię przy wykorzystaniu stałych paliw kopalnych.

Wiceminister klimatu przekonywał, że szybkie przyjęcie rozpatrywanej nowelizacji umożliwi rozpatrzenie przez Komisję Europejską pierwszych polskich wniosków o wsparcie projektów na inwestycje energetyczne na poziomie krajowym już w czerwcu 2021 r. Podkreślił, że nowa ustawa usprawni funkcjonowanie systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych, a uzyskane wsparcie ułatwi nam w zasadniczy sposób konieczną transformację energetyczną, zapewni nowe miejsca pracy i poprawi konkurencyjność firm działających w Polsce.

Nowela ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych wdraża do polskiego prawa unijne regulacje do regulacji UE, dotyczące zasad funkcjonowania systemu handlu uprawnieniami do emisji w latach 2021−30. Umożliwia m.in. ubieganie się o wsparcie z Funduszu Modernizacyjnego, na który trafiają środki ze sprzedaży 2% ogólnej puli uprawnień do emisji w ramach handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych EU ETS, przeznaczone na modernizację systemu energetycznego i poprawę efektywności energetycznej w państwach UE. W ramach funduszu Polska może skorzystać z ponad 43% dostępnej puli środków ze sprzedaży ok. 135 mln uprawnień do emisji o wartości, zależnie od cen rynkowych, od 2 do 4,8 mld euro. Finansowanie z funduszu może być jednak przeznaczone tylko na określone cele, m.in. wytwarzanie energii z OZE, ciepłownictwo, magazyny energii, sieci ciepłownicze, transformację regionów uzależnionych od stałych paliw kopalnych, a także transformację sektorów transportu, budownictwa i odpadów. 

Komisja Zdrowia wprowadziła jedną poprawkę do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Poprawka zwiększa limit rezerwy celowej ze 187 mln zł do 280 mln zł z przeznaczeniem na wynagrodzenia dla nauczycieli, którzy będą prowadzili w szkołach zajęcia dodatkowe. Mają one pomóc uczniom utrwalić materiał i uzupełnić ewentualne braki z okresu nauki zdalnej.

Przyjęta przez komisję poprawka doprecyzowuje także, na jakie cele mają zostać przekazane dodatkowe fundusze ze zwiększonego limitu rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej, określonego w ustawie o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Zdaniem członków komisji, jeśli celem ustawy jest zapewnienie samorządom środków na wynagrodzenia dla nauczycieli w związku z potrzebą organizowania dodatkowych zajęć w szkołach, to powinno to być jasno w ustawie wskazane.

W dyskusji senatorowie zwracali uwagę, że procedowana ustawa w sposób chaotyczny wprowadza zmiany w prawie dotyczącym niezwiązanych ze sobą zagadnień. Senator Alicja Chybicka, która będzie sprawozdawcą komisji na posiedzeniu Senatu, wskazała jako przykład art. 5. pkt. 2 ustawy, który wprowadza zmiany w emeryturach górniczych. Przewodnicząca Komisji senator Beata Małecka-Libera zauważyła, że w toku prac nad ustawą w Sejmie została wprowadzona poprawka dająca możliwość szczepień w aptekach ogólnodostępnych. Zaznaczyła, że taka zmiana powinna być wprowadzona oddzielnie poprzez nowelizację prawa farmaceutycznego. Przewodnicząca Małecka-Libera przypomniała, że senatorowie już wielokrotnie wskazywali na potrzebę zmiany przepisów, tak aby w aptekach możliwa była działalność np. związania ze szczepieniami przeciwko grypie czy badaniami profilaktycznymi, tak jak ma to miejsce w wielu krajach Unii Europejskiej.

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zapoznała się z wnioskami po konferencji „Przyszłość rolnictwa ekologicznego po 2022 roku”, przedstawionymi m.in. przez Polską Izbę Żywności Ekologicznej, Krajową Radę Rolnictwa Ekologicznego przy Krajowej Izbie Gospodarczej, NSZZ RI „Solidarność” i prezes firmy Bioekspert Dorotę Meterę. Senatorowie postanowili przekazać je do Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Najważniesze postulaty to: wyznaczenie realnego do zrealizowania krajowego celu rozwoju rolnictwa ekologicznego (25% rolnictwa ekologicznego w UE do 2030 r.), aktualizacja Ramowego Planu Działań dla Żywności i Rolnictwa Ekologicznego w Polsce na lata 2021–2027, uproszczenie i usuwanie sztucznych barier rozwoju rolnictwa ekologicznego, utworzenie w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi departamentu rolnictwa ekologicznego, umożliwienie polskim rolnikom ekologicznym korzystania z dopuszczonych w rolnictwie środków i nawozów, z których korzystają rolnicy ekologiczni w innych krajach UE, określenie kryteriów oceny nawozów i środków poprawiających właściwości gleby dla rolnictwa ekologicznego, rozbudowa i poprawa systemu doradztwa dla rolników ekologicznych, utworzenie sieci pokazowych gospodarstw ekologicznych (jedno w województwie), przygotowanie kampanii promującej żywność ekologiczną oraz wprowadzenie rolnictwa ekologicznego do programu nauczania dla szkół rolniczych podległych ministrowi rolnictwa.

Komisja Zdrowia i Komisja Ustawodawcza opowiedziały się za rozszerzeniem uprawnienia kobiet w ciąży do bezpłatnych leków o czas połogu – 6–8 tygodni po porodzie. Senatorowie przyjęli projekt nowelizacji ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o refundacji leków, środków spożywczych specjalnego przeznaczenia żywieniowego oraz wyrobów medycznych.

Podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Maciej Miłkowski  powiedział, że resort merytorycznie popiera projekt senackiej noweli, ale formalnie nie może się na nią zgodzić, gdyż w ministerstwie planowany jest pakiet zmian dotyczący darmowych leków dla kobiet w ciąży i seniorów 75 plus. Podkreślił jednocześnie, że po dwóch kwartałach działania przepisów ustawy, dotyczących kobiet w ciąży i ocenie jego skutków finansowych, resort stać na rozszerzenie przepisów tej ustawy. Poinformował, że ok. 17 tys. kobiet miesięcznie korzystało z darmowych leków w czasie ciąży i z przeznaczonych na ten cel pieniędzy została wykorzystana 1/3 tej kwoty, tj. ok. 8 mln zł. Dodał, że rozszerzona zostanie lista darmowych leków dla tych kobiet, m.in. od 1 września br. o szczepionki przeciwko grypie.

Senator Ewa Matecka przypomniała, że nowelizacja tych ustaw z 16 kwietnia 2020 r. zapewniła kobietom w ciąży dostęp do bezpłatnych leków  od momentu jej stwierdzenia przez lekarza specjalistę w dziedzinie położnictwa i ginekologii do momentu zakończenia ciąży. Jej zdaniem dostęp do bezpłatnych leków w czasie połogu jest równie istotny, jak w okresie ciąży. Senator zwracała uwagę, że w trakcie połogu organizm kobiety wraca do stanu sprzed ciąży, co wiąże się z osłabieniem, dolegliwościami poporodowymi oraz ryzykiem wystąpienia powikłań.

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Komisja Środowiska zapoznały się z informacją Najwyższej Izby Kontroli o wynikach kontroli „Gospodarowanie gruntami rolnymi Skarbu Państwa na obszarach parków narodowych oraz przyznawanie płatności w ramach wspólnej polityki rolnej na obszarach parków narodowych i krajobrazowych”. Kontrola została przeprowadzona na wniosek sejmowej komisji rolnictwa i obejmowała lata 2015–2020. Skontrolowano m.in. siedem parków narodowych. W ocenie NIK gospodarowanie gruntami rolnymi Skarbu Państwa na terenie parków narodowych nie zawsze było prawidłowe, na przykład wyboru dzierżawców dokonywano niezgodnie z przepisami ustawy o ochronie przyrody i rozporządzenia w sprawie sposobu i trybu przeprowadzania przetargów oraz rokowań na zbycie nieruchomości.

Komisja Infrastruktury nie zajęła stanowiska w sprawie ustawy o zmianie ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym oraz niektórych innych ustaw. Ani głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie ustawy w całości, ani o jej przyjęcie bez poprawek nie przyniosło bowiem rozstrzygnięcia.

Jak mówiła Magdalena Rzeczkowska, sekretarz stanu w Ministerstwie Finansów, szefowa Krajowej Administracji Skarbowej, nowelizacja wprowadza nowoczesny jednolity system poboru opłat drogowych, rezygnujący z bramek na autostradach, co ma zwiększyć płynność ruchu. i Rozszerza możliwość stosowania systemu geopozycjonowania satelitarnego również na użytkowników autostrad płatnych. Przedłuża do 30 września 2021 r. okres przejściowy, w którym równocześnie będą działać obecny system poboru opłat drogowych viaTOLL (pozycjonowanie radiowe) i nowy e-TOLL (pozycjonowanie satelitarne), służący do poboru opłat za przejazd po niektórych odcinkach dróg krajowych. Zgodnie z nowymi przepisami za przejazd pojazdów lżejszych niż 3,5 t będzie można zapłacić, kupując bilet autostradowy on-line lub wydrukowany np. na stacji paliw czy w kiosku po podaniu numeru rejestracyjnego pojazdu. Będzie też można uiszczać opłaty na podstawie danych geolokalizacyjnych pojazdu przekazywanych z wykorzystaniem bezpłatnej aplikacji mobilnej na smartfonie. Do kontroli opłat przejazdów będą wykorzystywane urządzenia do rozpoznawania tablic rejestracyjnych.

Podczas dyskusji senator Stanisław Lamczyk pytał m.in. o konsultacje przepisów z przewoźnikami, senator Alicja Zając zaś o zakres zbieranych danych i ich ochronę. Senator Jadwigę Rotnicką interesowała obsługa biletów papierowych za przejazd. Senator Ryszard Świlski chciał m.in. wiedzieć, czy takie rozwiązania dla pojazdów lżejszych obowiązują już w UE. Swoje wątpliwości co do nowych przepisów zgłaszali przedstawiciele organizacji skupiających przewoźników drogowych.

Komisja Infrastruktury oraz Komisja Budżetu i Finansów Publicznych nie zakończyły rozpatrywania ustawy o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym. Głosowania nad zgłoszonymi poprawkami odbędą się 12 maja 2021 r.

Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu zgłosiło do ustawy uwagi i przedstawiło propozycje 4 poprawek legislacyjnych. W trakcie dyskusji zmiany proponowali także senatorowie: Paweł Arndt, Halina Bieda, Janusz Pęcherz i Ryszard Świlski. Jedna z nich zmniejsza wysokość maksymalnych składek rachunków powierniczych: otwartego z 2 do 1%, a zamkniętego z 0,2 do 0,1%. Kolejna zakłada, że nabywca wpłaci ostatnią ratę na rachunek dewelopera z chwilą wydania otrzymania kopii decyzji o pozwoleniu na użytkowanie lokalu, a nie po podpisaniu aktu notarialnego. Następna poprawka skreśla przepis upoważniający bank do sprawdzania czy deweloper nie zalega z płaceniem podatków i składek na ubezpieczenie społeczne. Z kolei senator Jacek Bury proponował, aby nałożyć na deweloperów obowiązek informowania nabywców, że oferowane do sprzedaży lokale mają charakter użytkowy, a nie mieszkalny. Nabywca takiego lokalu nie będzie zatem korzystał z ochrony prawnej i majątkowej wynikającej z omawianej ustawy. Na wniosek przewodniczącego komisji budżetu senatora Kazimierza Kleiny komisje przerwały obrady w celu przeanalizowania zgłoszonych poprawek.

Ustawa o ochronie praw nabywcy lokalu mieszkalnego lub domu jednorodzinnego oraz Deweloperskim Funduszu Gwarancyjnym zakłada utworzenie Deweloperskiego Funduszu Gwarancyjnego, który ma zwiększyć ochronę osób kupujących nowe mieszkanie w razie upadku firmy deweloperskiej. Fundusz mają zasilać składki płacone przez deweloperów.

Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą zapoznała się z informacją na temat sytuacji mniejszości polskiej na Białorusi, którą przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Szymon Sękowski vel Sęk. Ustalono, że ze względu na szczególną materię omawianych zagadnień w najbliższym czasie w siedzibie resortu spraw zagranicznych odbędzie się kolejne spotkanie, podczas którego wiceminister przekaże senatorom szczegółową informację dotyczącą sytuacji mniejszości polskiej na Białorusi i działań podejmowanych przez Polskę w tym zakresie. Jak zapowiedział przewodniczący komisji spraw emigracji senator Kazimierz Michał Ujazdowski, wtedy odbędzie się też dyskusja na temat przedstawionej informacji. Jako powód wskazał niejawny charakter wiadomości dotyczących działań polskiej dyplomacji w związku z represjami reżimu białoruskiego stosowanymi wobec przedstawicieli mniejszości polskiej.

Podczas posiedzenia wiceminister Szymon Szynkowski vel Sęk przypomniał, że od marca br. na Białorusi nasiliły się represje wobec mieszkających tam Polaków. W więzieniach przetrzymywanych jest ponad 50 przedstawicieli mniejszości polskiej z szefową Związku Polaków na Białorusi Andżeliką Borys na czele, grożą im kary więzienia od 5 do 12 lat. Trwa zastraszanie, rewizje w lokalach organizacyjnych, mieszkaniach prywatnych, zmasowane kontrole w miejscach nauczania języka polskiego, a w mediach publicznych prowadzona jest oszczercza kampania i pojawiają się agresywne wypowiedzi, także samego prezydenta Łukaszenki, zarówno pod adresem naszych rodaków, jak i polskich władz. W ocenie wiceministra spraw zagranicznych obywatele pochodzenia polskiego traktowani są jako swego rodzaju zakładnicy polityczni. Białoruskie władze forsują narrację, że masowe protesty po sfałszowanych wyborach prezydenckich w sierpniu zeszłego są inspirowane i finansowane zza granicy z ważną rolą Polski w tych działaniach. Wiceminister Szymon Szynkowski vel Sęk podkreślił, że władze białoruskie łamią zarówno zobowiązania przyjęte w stosunkach dwustronnych, jak i międzynarodowe dotyczące ochrony praw mniejszości narodowych. Jego zdaniem te działania to efekt opowiedzenia się przez Polskę po sfałszowanych w 2020 r. wyborach prezydenckich po stronie demokratyzacji życia na Białorusi. W tym kontekście wskazał m.in. na wymuszoną przez stronę białoruską znaczną redukcję personelu polskich placówek dyplomatyczno-konsularnych. Mówił także o podejmowaniu przez polskich dyplomatów interwencji na szczeblu lokalnym, pomocy skierowanej do rodzin represjonowanych czy wydaniu zakazu wjazdu dla sędziego, który wydał wyrok w sprawie Andżeliki Borys. Wiceminister Szymon Szynkowski vel Sęk przypomniał, że 10 maja br. szef unijnej dyplomacji Josep Borrell poinformował, iż UE przygotowuje nowy pakiet sankcji przeciwko Białorusi w związku z represjami wobec tamtejszych Polaków.

Podczas posiedzenia swój punkt widzenia na sytuację na Białorusi przedstawił ekspert spraw międzynarodowych Marek Budzisz. Jak stwierdził, nie sprawdziły się niestety oczekiwania co do ożywienia wiosną masowych protestów przeciw reżimowi Łukaszenki. Przypomniał, że od sierpnia 2020 r. represjom poddano ponad 35 tys. osób, zapadło wiele drakońskich wyroków przeciwko protestującym. Nie ma też oznak pęknięć w białoruskim obozie władzy. Trwa natomiast represjowanie wszystkich środowisk, które mogą działać na rzecz jakiejkolwiek niezależności. W ocenie Marka Budzisza reżim Łukaszenki nastawiony jest na wojskowe przetrwanie i większą integrację z Rosją, a Polacy stali się zakładnikami rozgrywki o szerszym charakterze.

Komisja Kultury i Środków Przekazu wniesie o przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o ochronie zabytków i opiece nad zabytkami oraz ustawy o Krajowej Administracji Skarbowej. Wprowadza ona zakaz przywozu do Polski dóbr kultury wyprowadzonych z państwa spoza UE, w którym powstały lub zostały odkryte, z naruszeniem przepisów prawa tego państwa.

Komisje: Ustawodawcza oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji wprowadziły poprawki do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw. Ma ona na celu dostosowanie polskiego prawodawstwa do przepisów dyrektywy UE w sprawie zwalczania terroryzmu.

Zdaniem senatorów większość przepisów proponowanej ustawy wprowadza zmiany, które znacząco wykraczają poza wymogi dostosowania przepisów do prawa unijnego. Podzielili także szereg wątpliwości zgłoszonych przez Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu oraz zgłaszanych m.in. przez Rzecznika Praw Obywatelskich, Helsińską Fundację Praw Człowieka, Federację Lewiatan oraz organizacje zrzeszające prawników. Dlatego skreślili z ustawy przepisy, które ich zdaniem m.in. ograniczyłyby dostęp do akt po zakończeniu postepowania przygotowawczego, na podstawie prawa o dostępie do informacji publicznej, zmieniałyby procedury związane z wydawaniem listu żelaznego, czy zabraniałyby organizowania zbiórek na uiszczenie grzywny lub poręczenia majątkowego.

Ustawa rozszerza obowiązek ścigania na zachowania polegające na otrzymywaniu instruktażu w zakresie wytwarzania lub stosowania materiałów wybuchowych, broni, niebezpiecznych substancji jak również szczególnych metod i technik, w celu przyczynienia się lub popełnienia przestępstw o charakterze terrorystycznym. Ustawa zmienia ponadto terminy przedawnienia karalności oraz wykonywania kary w sprawach o przestępstwa i przestępstwa skarbowe w związku z epidemią COVID.

Komisje zdecydowały także o wprowadzeniu szeregu poprawek do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw. Ustawa wprowadza możliwość przeprowadzania sprzedaży nieruchomości poprzez licytacje elektroniczne. Rozwiązanie to ma zapewnić wyższy poziom bezpieczeństwa dla uczestników czynności procesowych i pozwolić obniżyć koszty, a także spowodować przyspieszenie egzekucji z nieruchomości oraz uzyskać wyższe kwoty sprzedaży niż w w przypadku tradycyjnej licytacji.

Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpatrzyła 2 nowelizacje: ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób oraz ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych. Pierwszą postanowiła poprzeć bez poprawek, a do drugiej − rekomendować wprowadzenie kilkudziesięciu poprawek.

Jak powiedział podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Maciej Miłkowski, ustawa o zmianie ustawy o postępowaniu wobec osób z zaburzeniami psychicznymi stwarzających zagrożenie życia, zdrowia lub wolności seksualnej innych osób jest niezwykle istotnym aktem prawnym, który pomoże rozwiązać aktualne problemy Krajowego Ośrodka Zapobiegania Zachowaniom Dyssocjalnym (KOZZD) w Gostyninie. Ma zapewnić dodatkowe środki na stworzenie tymczasowej placówki dla pacjentów KOZZD. Dzięki zmianie maksymalnych limitów wydatków budżetu państwa będzie można rozpocząć planowaną budowę nowego ośrodka i utworzenie ośrodka tymczasowego w nieruchomości użyczonej przez Służbę Więzienną. Nowe przepisy umożliwią także czasowe oddelegowanie do pracy w ośrodku na okres do 6 miesięcy funkcjonariuszy Służby Więziennej. Za nowelizacją, proponowaną przez posłów, opowiedziało się także Ministerstwo Sprawiedliwości. Na wniosek senatora Roberta Mamątowa komisja  postanowiła poprzeć nowelę bez poprawek.

Przedstawiając ustawę o zmianie ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych oraz niektórych innych ustaw, Katarzyna Frydrych, podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości, poinformowała, że nowela dostosowuje rozwiązania przyjęte w prawie upadłościowym do tych z ustawy o Krajowym Rejestrze Zadłużonych (KRZ). Wprowadza częściową informatyzację postępowań dotyczących upadłości konsumenckiej, co ma przyspieszyć i usprawnić procedurę upadłości konsumenckiej oraz zwiększyć jej efektywność. Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu zaproponowało kilkadziesiąt poprawek o charakterze doprecyzowującym, porządkującym, redakcyjnym, ujednolicającym brzmienie przepisów i terminologii i zapewniającym spójność pomiędzy nowelizowanymi ustawami. Senatorowie Marek Martynowski i Aleksander Pociej wnieśli o wydłużenie vacatio legis nowelizacji do 1 grudnia 2021 r. W wyniku głosowania wszystkie zmiany uzyskały poparcie senatorów.

Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zaproponuje Izbie przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw i wprowadzenie zmian do 2 ustaw: nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, a także ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.

Senackie biuro legislacyjne przedstawiło propozycje 4 poprawek legislacyjnych do ustawy o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw. Senatorowie zdecydowali jednak o przyjęciu noweli bez poprawek ze względu na jej termin wejścia w życie. Ustawa przewiduje wprowadzenie zmian w warstwie elektronicznej dowodów osobistych 2 sierpnia 2021 r.

Senaccy legislatorzy zgłosili zastrzeżenia także do nowelizacji ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie, która wprowadza możliwość utworzenia młodzieżowych rad gminy i powiatu oraz młodzieżowego sejmiku województwa. Mimo apelu przedstawicieli rad młodzieżowych o poparcie ustawy bez poprawek, komisja zdecydowała, że zgłosi do niej zmiany o charakterze legislacyjnym, tak aby nie budziła ona żadnych zastrzeżeń.  

Senatorowie opowiedzieli się za wprowadzeniem poprawek również do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw. Zgodzili się z oceną Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, że przepisy dodane w trakcie prac sejmowych wykraczają poza materię rządowegoprojektu ustawy, a tym samym mogą budzić zastrzeżenia ich zgodności z konstytucją. Komisja wniesie o ich skreślenie. Chodzi o przepisy dotyczące m.in. przeprowadzania szczepień ochronnychw aptekach oraz zmiany zasad naliczania emerytur górniczych w stosunku do tych górników, którzy zostali oddelegowani do zwalczania epidemii COVID-19.

Ustawa zwiększa o 187 mln zł kwotę rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej z budżetu państwa. Jak wyjaśnił sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji Narodowej Dariusz Piontkowski, środki te zostaną przeznaczone na sfinansowanie kosztów prowadzenia zajęć wspomagających dla uczniów po powrocie do nauczania w szkołach. Szkoły będą mogły z nich skorzystać albo od 31 maja 2021 r. do końca tego roku szkolnego, albo od 1 września do 31 grudnia 2021 r.

Komisja Ustawodawcza przygotowała 2 projekty ustaw, poparła także projekt uchwały okolicznościowej. Projekt nowelizacji ustawy o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych oraz ustawy o organizacji i trybie postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym ma na celu wprowadzenie obowiązku anonimizacji danych osoby wnoszącej skargę do Trybunału Konstytucyjnego. Z kolei projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego wykonuje orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 19 sierpnia 2020 r. (sygn. akt K 46/15). Przewiduje wprowadzenie obowiązku obecności podejrzanego na rozprawie w sprawie wniosku prokuratora o umorzenie postępowania z powodu niepoczytalności sprawcy i o zastosowanie środków zabezpieczających.

Komisja przeprowadziła ponadto pierwsze czytanie projektu uchwały w 40. rocznicę rejestracji Niezależnego Samorządnego Związku Zawodowego Rolników Indywidualnych „Solidarność”, wniesionego przez grupę senatorów. W projekcie uchwały Senat, doceniając wagę i znaczenie istnienia w Polsce niezależnych rolniczych związków zawodowych oraz dziedzictwo i wkład jakie rolnicza Solidarność wniosła w walkę o suwerenność, niepodległość i przemiany demokratyczne w Polsce, wyraża swoje głębokie uznanie i podziękowanie założycielom, członkom i władzom NSZZ RI „Solidarność”.

Po wysłuchaniu uwag resortu rozwoju, senackiego biura legislacyjnego, przedstawicieli spółdzielni mieszkaniowych i senatorów do projektu ustawy o stowarzyszeniach lokatorów i miejskim rzeczniku praw lokatorów i spółdzielców komisje: Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Ustawodawczej zdecydowały o zawieszeniu prac nad nim w celu przeanalizowania zastrzeżeń i przygotowania poprawek.

Projekt ustawy, przygotowany z inicjatywy grupy senatorów, umożliwia tworzenie stowarzyszeń lokatorów w nieruchomościach, w których są co najmniej 4 lokale mieszkalne przeznaczone na wynajem. Stowarzyszenia utrzymywałyby się z wpłat od swoich członków i dochodów ze swojego majątku. Projekt przewiduje ponadto możliwość powoływania lokalnych rzeczników praw lokatorów i spółdzielców. Przyznaje też stowarzyszeniu lokatorów prawo pierwokupu w wypadku sprzedaży przez Skarb Państwa lub jednostkę samorządu terytorialnego nieruchomości, gdzie istnieje stowarzyszenie.

Komisje: Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej oraz Budżetu i Finansów Publicznych zapoznały się z informacją o Krajowym Planie Odbudowy (KPO) przekazanym do Komisji Europejskiej przez Radę Ministrów. Przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych Bogdan Klich podkreślił, że to posiedzenie senackich komisji rozpoczyna proces, który zakończy się odrzuceniem lub przyjęciem ustawy ratyfikującej KPO w sposób warunkowy. Nie wykluczył zorganizowania wysłuchania publicznego w sprawie KPO.

Dodatkowo, przewodniczący Klich zwrócił się do sekretarza stanu w Ministerstwie Funduszy i Polityki Regionalnej Waldemara Budy, który na posiedzeniu prezentował informację o KPO, o przedstawienie na piśmie planów rządu dotyczących ewentualnej konsolidacji szpitali powiatowych. Centralizacja szpitali, według uczestników posiedzenia, oznaczałaby odwrócenie reformy samorządowej.

Wiceminister Buda w swoim wystąpieniu odniósł się do ustawy ratyfikacyjnej dotyczącej zasobów własnych Unii Europejskiej. Podkreślił, że 19 unijnych państw, które ratyfikowały już decyzję o systemie zasobów własnych, zrobiły to bezwarunkowo. Jego zdaniem zawarcie w ustawie ratyfikacyjnej jakichkolwiek dodatków może powodować, że ratyfikacja będzie musiała być ponowiona; w ocenie wiceministra Budy nie ma kraju, który warunkowałby treść KPO w ustawie parlamentu krajowego. Poinformował też, że przekazał Marszałkowi Senatu RP Tomaszowi Grodzkiemu opinię prawną w tej sprawie.

Wiceminister Buda wyjaśnił, że KPO w stosunku do pierwszej wersji z lutego br. został po konsultacjach społecznych i po uzgodnieniach z Lewicą zmieniony i uzupełniony. Wskazał, że najwięcej wprowadzonych zmian w KPO dotyczyło samorządów i rolnictwa. Poinformował, że na początku „zadysponowana zostanie cała część dotacyjna - niespełna 24 mld euro oraz około 11 mld euro części pożyczkowej",  gdyż, jak powiedział, nie są znane warunki, na jakich pożyczki będą udzielane. Minister omówił też poszczególne komponenty KPO.

Zdaniem senatora Klicha KPO „to plan pozbawiony busoli, wiązka projektów, które nie mają horyzontu”. Zarzucił, że KPO odwołuje się do Strategii Odpowiedzialnego Rozwoju, która poniosła fiasko, ponadto wskazywał, że za dużo środków trafić ma do spółek Skarbu Państwa, Zwrócił ponadto uwagę na brak mechanizmów kontrolnych nad wydatkowaniem – jak podkreślił - tych ogromnych środków.

Z kolei prezydent Warszawy Rafał Trzaskowski mówił, że Polska potrzebuje pieniędzy unijnych, żeby wyjść z kryzysu, ale muszą być one dzielone transparentnie i sprawiedliwie. Tymczasem, jak powiedział, samorządowcy mają ograniczone zaufanie do rządu. Podkreślił, że nie ma pozytywnej oceny samorządów dla KPO.  Zwrócił uwagę, że większość pieniędzy przeznaczonych dla samorządów jest oferowana w pożyczkach, co oznacza, że nie będą one mogły po nie sięgnąć z powodu dużego zadłużenia. Prezydent Sopotu Jacek Karnowski postulował, by ujawniony został  skład Komitetu Monitorującego wdrażanie KPO. Wskazywał, że we wdrażanie KPO powinny być zaangażowane urzędy marszałkowskie. Prezydent Gdańska Aleksandra Dulkiewicz mówiła, że tak poważny zastrzyk środków finansowych musi być dyskutowany i rozdzielany we wspólnym dialogu.

Łukasz Bernatowicz z Business Centre Club zaapelował, by do firm trafiło więcej funduszy z Planu Odbudowy. Zauważył, że - wg szacunków organizacji - polscy przedsiębiorcy będą mogli liczyć na maksymalnie 20 proc. budżetu KPO.

Poseł Władysław Teofil Bartoszewski zaznaczył, że część pożyczkowa powinna iść na inwestycje, które przynoszą zyski i w związku z tym to spółki Skarbu Państwa powinny być finansowane pożyczkami, bo ich obowiązkiem jest przynosić zysk dla obywateli. Natomiast opieka zdrowotna i samorządy powinny być finansowana wyłącznie ze strony grantowej.

Senator Jacek Bury ocenił, że choć unijne rozporządzenie w sprawie Funduszu Odbudowy nie wymaga ustawy wdrożeniowej, to w Polsce taka ustawa jest potrzebna, by środki z Funduszu Odbudowy „wydać sprawnie i sprawiedliwie”.

Przedstawiciele organizacji pozarządowych zgłaszali gotowe projekty, dotyczące wyłonienia Komitetu Monitorującego KPO.

We wtorkowym posiedzeniu senackich komisji uczestniczyli przedstawiciele samorządów terytorialnych oraz korporacji zawodowych, organizacji ekonomicznych i społecznych oraz eksperci prawa europejskiego.