Aktualności

Komisja Budżetu i Finansów Publicznych rozpatrzyła 4 ustawy; do 3 z nich zaproponowała poprawki. Senatorowie zarekomendowali 5 poprawek o charakterze legislacyjnym do ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy oraz finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw. Potrzebę wprowadzenia tych zmian, przede wszystkim redakcyjnych i doprecyzowujących, zasygnalizowało w swojej opinii Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu. Podczas obrad ustawę omówił wiceminister finansów Sebastian Skuza. Jak przypomniał, nowelizacja ustawy o przeciwdziałaniu praniu pieniędzy i finansowaniu terroryzmu oraz niektórych innych ustaw ma związek z koniecznością wdrożenia tzw. piątej dyrektywy AML, która modyfikuje prawo unijne, zwiększając w ten sposób transparentność przepływów finansowych. Ma to zwiększyć skuteczność funkcjonowania organów odpowiedzialnych za wykrywanie środków pochodzących z działalności przestępczej bądź służących działalności terrorystycznej. Impulsem do przeprowadzenia zmian i nowelizacji czwartej dyrektywy AML były m.in. zamachy terrorystyczne w Belgii i Francji, a także informacje na temat tzw. dokumentów panamskich. Jak wskazał wiceminister finansów, te wydarzenia pokazały słabości nie tylko europejskiego, ale światowego systemu finansowego w kwestii przeciwdziałania praniu brudnych pieniędzy i wprowadzaniu do obrotu środków związanych z finansowaniem terroryzmu. Nowelizacja implementuje zapisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie zapobiegania wykorzystywaniu systemu finansowego do prania pieniędzy lub finansowania terroryzmu. Doprecyzowuje też listę instytucji obowiązanych, do której dodaje przedsiębiorców prowadzących działalność polegającą m.in. na obrocie lub pośrednictwie w obrocie dziełami sztuki, przedmiotami kolekcjonerskimi oraz antykami. Ponadto do ustawy dodani mają być przedsiębiorcy prowadzący działalność polegającą na przechowywaniu, obrocie lub pośrednictwie w obrocie dziełami sztuki w zakresie transakcji o wartości równej lub przekraczającej równowartość 10 tys. euro – bez względu na to, czy transakcja jest przeprowadzana jako pojedyncza, czy kilka operacji, które wydają się być ze sobą powiązane. Nowe przepisy uszczegóławiają też definicje m.in. beneficjenta rzeczywistego, państwa członkowskiego oraz grupy. Rozszerzają ponadto zakres statystyk gromadzonych przez Generalnego Inspektora Informacji Finansowej. Uszczegóławiają także zasady dotyczące stosowania przez instytucje obowiązane środków bezpieczeństwa finansowego oraz działań podejmowanych przez nie w zakresie relacji związanych z państwami trzecimi wysokiego ryzyka. Nowela doprecyzowuje również zasady przechowywania przez instytucje obowiązane dokumentów i informacji uzyskanych w wyniku stosowania środków bezpieczeństwa finansowego. Wprowadza ponadto obowiązek publikacji i aktualizacji przez państwa członkowskie UE wykazu stanowisk i funkcji publicznych, które zgodnie z prawem krajowym uznawane są za eksponowane stanowiska polityczne. Wprowadza też mechanizmy weryfikacji danych zawartych w Centralnym Rejestrze Beneficjentów Rzeczywistych oraz obowiązek rejestrowania podmiotów świadczących usługi wymiany walut pomiędzy walutami wirtualnymi, a także dostawców kont waluty wirtualnej.

Podczas posiedzenia senatorowie zdecydowali też o wprowadzeniu poprawek do ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z jedną z nich ustawa ma wejść w życie dopiero 1 lipca,  a nie 1 maja 2021 r., jak uchwalił Sejm. Senatorowie przychylili się do opinii senackiego biura legislacyjnego, że przy zachowaniu pierwotnego terminu prezydent miałby tak krótki czas na jej podpisanie, iż nie pozwoliłoby to na zachowanie odpowiedniego vacatio legis. Przyjęto także szereg poprawek o charakterze legislacyjnym. Celem ustawy, uchwalonej przez Sejm z inicjatywy rządu, jest wprowadzenie kilku rozwiązań uszczelniających system opłat akcyzowych dotyczących m.in. rynku obrotu skażonym alkoholem etylowym, wyrobami energetycznymi czy suszem tytoniowym. Ma ona także wyeliminować nieprawidłowości w opodatkowaniu samochodów osobowych. Wprowadza m.in. ujednoliconą elektroniczną sprawozdawczość w miejsce papierowego składania deklaracji. W ocenie resortu finansów nowela ma  poprawić warunki działania uczciwym przedsiębiorcom i znacznie utrudnić funkcjonowanie firmom naruszającym prawo. Szacuje się, że pośrednim skutkiem nowych przepisów będzie zwiększenie wpływów podatkowych o ponad 200 mln zł rocznie.

Nowelizacja przewiduje, że od 2022 r. przedsiębiorcy będą składać deklaracje elektroniczne w zakresie akcyzy, co umożliwi automatyczną weryfikację i szybsze wykrycie firm dokonujących nadużyć, a w wypadku uczciwych przedsiębiorców pozwoli na szybsze wydawanie decyzji. Zmiany pozwolą też na bardziej efektywne zwalczanie używania niżej opodatkowanego oleju opałowego do celów napędowych. Mają też utrudnić uzyskiwanie zezwoleń na obrót towarami akcyzowymi przez tzw. słupy, a także proceder odzyskiwania alkoholu etylowego z produktów zawierających w swym składzie alkohol częściowo skażony. Ponadto nowela przewiduje uszczelnienie systemu uzyskiwania i cofania zezwoleń akcyzowych. Umożliwia też prowadzenie działalności na podstawie posiadanych zezwoleń pomimo powstania zaległości w podatkach, pod warunkiem złożenia odpowiedniego zabezpieczenia.

Szereg poprawek o charakterze redakcyjnym i legislacyjnym senatorowie zaproponowali do nowelizacji ustawy – Prawo celne oraz niektórych innych ustaw. Ma ona na celu ujednolicenie i usprawnienie wydawania decyzji dotyczących naliczania należności celnych i podatkowych oraz opłaty paliwowej i opłaty emisyjnej w związku z importem towarów. Określa także sposób identyfikacji cudzoziemców w celach podatkowych. Zawiera przepisy dotyczące gier hazardowych, upraszcza np. procedury wpisywania nielegalnych stron z hazardem do specjalnego rejestru czy zdjęcie części ograniczeń dotyczących wynajmu lokali na salony gier. Skrócony zostanie również okres przechowywania sygnału audiowizyjnego z salonów z 3 lat do roku. Należności celne, należności podatkowe oraz opłaty z tytułu importu towarów będą określone przez naczelnika urzędu celno-skarbowego w jednej decyzji i po przeprowadzeniu jednego i wspólnego dla wszystkich tych należności i opłat jednego postępowania. Nowelizacja wprowadza ponadto rozwiązanie dotyczące identyfikacji cudzoziemców do celów podatkowych. Dzięki niemu cudzoziemcy zatrudniani w naszym kraju będą mogli uzyskać numer PESEL. Według rządu będzie to korzystne nie tylko dla nich samych, ale i dla płatników ich zatrudniających oraz organów podatkowych – przyczyni się do prawidłowego rozliczenia podatków.

Nowe rozwiązania przewidują również zwrot opłaty paliwowej w przypadkach i na zasadach przewidzianych dla zwrotu podatku akcyzowego na wniosek podmiotu uprawnionego do takiego zwrotu. Opłata paliwowa będzie zwracana ze środków wcześniej wpłaconych do funduszy: Krajowego Funduszu Drogowego, Funduszu Kolejowego i Funduszu Rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (od 2022 r.). Informacje o opłacie emisyjnej (w wypadku importu paliw silnikowych) będzie przyjmował naczelnik urzędu celno-skarbowego; dotychczas było to zadanie naczelnika urzędu skarbowego.

Bez poprawek Komisja Budżetu i Finansów Publicznych przyjęła natomiast ustawę o zmianie ustawy – Prawo bankowe oraz niektórych innych ustaw. Jak przypomniał wiceminister finansów Jan Sarnowski, nowelizacja podyktowana jest koniecznością dostosowania polskich przepisów do unijnego pakietu CRD V/CRR II (dyrektywa CRD V i rozporządzenia CRR II), dotyczącego wymogów kapitałowych dla instytucji finansowych, będących reakcją na poprzedni kryzys finansowy. Dzięki nowelizacji prawo bankowe obejmie swoim zakresem finansowe spółki holdingowe i finansowe spółki holdingowe o działalności mieszanej, które, choć mogą być jednostkami dominującymi grup bankowych, nie są obecnie objęte nadzorem finansowym. Wskazane zostaną zasady ich organizacji, działalności oraz nadzoru nad nimi. Nowelizacja przewiduje, że banki będą objęte nowymi normami regulacyjnymi, które mają się przyczynić do zwiększenia ich odporności na kryzysy finansowe. Komisja Nadzoru Finansowego będzie mogła nałożyć na podmiot nadzorowany (np. bank) dodatkowe obowiązki sprawozdawcze lub zwiększyć ich częstotliwość. Mniejsze banki o prostszym modelu biznesowym będą miały mniejsze wymogi dotyczące sprawozdawczości i ujawniania informacji niż duże, co ma wpłynąć na zmniejszenie ich kosztów operacyjnych.

Nowela przewiduje, że podmiot składający wniosek o zezwolenie na utworzenie banku, oprócz dotychczas wymaganych dokumentów, będzie zobowiązany także do przekazania informacji o podmiotach należących do tej samej grupy i powiązaniach w ramach grupy. Oddziały banków zagranicznych zobowiązano do przedkładania Komisji Nadzoru Finansowego rocznego sprawozdania z prowadzonej działalności wraz z wykazem informacji, jakie powinno ono zawierać. KNF będzie mogła odwołać członka rady nadzorczej lub zarządu banku, finansowej spółki holdingowej i członka zarządu domu maklerskiego, w wypadku gdy dana osoba nie spełnia wymogów niezbędnych do pełnienia danej funkcji. Uelastyczniony będzie też mechanizm nakładania bufora ryzyka systemowego, co ma ułatwić dopasowanie narzędzia do zidentyfikowanego ryzyka systemowego.