Aktualności

Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zaproponowały 19 poprawek do nowelizacji ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa, ustawy o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami. Ustawę wraz z poprawkami poparło 14 senatorów. Komisje opowiedziały się m.in. za wprowadzeniem przepisu, który zapewni ochronę praw lokatorów komunalnych z jednoczesnym umożliwieniem zwrotów budynków jednorodzinnych. Przyjęty przez Sejm zapis uniemożliwia zwrot domów jednorodzinnych, w których zamieszkuje choć jeden lokator komunalny czy „komercyjny”.  Zdaniem wnoszących tę poprawkę Warszawa dysponuje wystarczającym zasobem mieszkaniowym, aby zapewnić mieszkania wszystkim lokatorom komunalnym zamieszkałym w budynkach jednorodzinnych, którzy nadal będą chcieli korzystać z zasobu komunalnego. Komisje  zaproponowały też skreślenie  przepisu, który uniemożliwiłby zwrot nieruchomości z uwagi na zbycie praw rzeczowych lub oddanie do odpłatnego korzystania na rzecz osób trzecich jakiejkolwiek części nieruchomości na jakikolwiek okres. Według senatorów przepis ten umożliwia wydanie decyzji odmownej w sprawie zwrotu  praktycznie w wypadku każdej nieruchomości. Senatorowie zarekomendowali też dodanie przepisu, który umożliwi zawiadamianie stron o wydanych  decyzjach, dotyczących odmowy ustanowienia prawa użytkowania wieczystego w stosunku do nieruchomości, które są przeznaczone na cele publiczne i użyteczności publicznej, za pośrednictwem Biuletynu Informacji Publicznej m.st. Warszawy. Kolejna poprawka umożliwia organowi umorzenie postępowania w części dotyczącej „nieaktywnych” lub „nieustalonych” stron, przy dalszym procedowaniu w zakresie stron, które aktywnie ubiegają się o przyznanie jej praw do nieruchomości. Według senatorów zmiana ta pozwoli na skuteczne kończenie postępowań, w których są spełnione przesłanki do odmowy zwrotu nieruchomości. Obecnie wiele postępowań dekretowych jest zawieszonych z uwagi na brak możliwości ustalenia wszystkich stron postępowania. Senatorowie opowiedzieli się również za przyjęciem poprawki, zgłoszonej przez senatora Wiktora Durlaka, by w wypadku śmierci osoby, której komisja przyznała odszkodowanie, przeszło ono na jej następców prawnych. Komisje zaproponowały też, by Skarb Państwa przejął od m.st. Warszawy (wraz ze środkami finansowymi) wszelkie zobowiązania i wierzytelności związane z kwestią orzeczonych przez komisję obowiązków zwrotu nienależnych świadczeń.

Podczas posiedzenia wiceminister sprawiedliwości Sebastian Kaleta podkreślał, że nowelizacja ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji dotyczących nieruchomości warszawskich jest bardzo ważna zarówno z punktu widzenia interesów miasta, jak i jego mieszkańców. Jak przypominał, o wprowadzenie rozwiązań regulujących m.in. kwestię odszkodowań wielokrotnie apelowały środowiska lokatorskie. Na potrzebę uregulowania tej kwestii wskazywał również wiceprezydent Warszawy Paweł Rabiej. Podczas obrad przedstawiciele stolicy zgłosili jednak do rozpatrywanej ustawy szereg poprawek. Jak wyjaśniał wiceprezydent, mają one na celu umożliwienie funkcjonowania regulacji w sposób adekwatny do potrzeb lokatorskich i mieszkaniowych w Warszawie. Propozycje omówił p.o. dyrektora Biura Spraw Dekretowych Wojciech Latocha. Odnosząc się do katalogu przesłanek uniemożliwiających reprywatyzację, podkreślał, że muszą być one maksymalnie precyzyjne, aby zawęzić pole do interpretacji. Zdaniem miasta, jeśli chodzi o przypadek zajmowania lokalu przez lokatora, brzmienie przepisów w postaci uchwalonej przez Sejm będzie chroniło lokatorów, ale jest „zbyt daleko idące”. „W ocenie miasta niezależnie od tego zapisu zwrotowi powinny podlegać domy jednorodzinne” – stwierdził. Jak wskazał, w stolicy występuje co najmniej kilkaset przypadków, kiedy domy jednorodzinne są zamieszkiwane przez członków rodziny ich byłych właścicieli. „Tak naprawdę oni od momentu wejścia w życie dekretu Bieruta cały czas te nieruchomości zajmują, często zdarza się, że posiadają status lokatora” – mówił Wojciech Latocha. W opinii miasta powinna też istnieć możliwość zwrotu nieruchomości, jeśli przesłanka, o której mowa w ustawie, występuje na części mniejszej niż 50% dawnej nieruchomości. Ponadto przedstawiciele warszawskiego magistratu proponowali zmiany w przepisach dotyczących tzw. śpiochów, czyli nieruchomości, co do których wiele lat temu został złożony wniosek, ale wnioskodawcy zaprzestali dalszych działań zmierzających do ich odzyskania. Jeśli nieruchomość ma kilku współwłaścicieli, a część z nich przez określony czas nie wykazywała zainteresowania postępowaniem dekretowym, miasto proponowało umorzenie postępowania w stosunku do nich. „Często jest tak, że wiemy tylko o jednej osobie, ale jesteśmy zobligowani do poszukiwania współwłaścicieli” – wskazywał Wojciech Latocha. Wśród rekomendowanych poprawek znalazła się też m.in. propozycja, zgodnie z którą uwzględnienie przez sąd administracyjny skargi na decyzję komisji, która uchyla lub unieważnia decyzję reprywatyzacyjną, nie wstrzymuje wykonania skutków prawnych decyzji komisji do czasu uprawomocnienia się wyroku.

W trakcie dyskusji głos zabrali także przedstawiciele Fundacji Profilaktyki Endokrynologicznej im. J. Tetera, Zrzeszenia „Dekretowiec”, Stowarzyszenia Obywatelskich Inicjatyw, Polskiego Towarzystwa Ziemiańskiego, Komitetu Obrony Praw Lokatorów. SenatorowieKrzysztof Kwiatkowski i Bogdan Borusewicz przejęli poprawki zaproponowane w opinii Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu. Wnioski o wprowadzenie zmian zgłosili też senatorowieWiktor Durlak, Krzysztof Kwiatkowski, Aleksander Pociej i Wadim Tyszkiewicz. W wyniku głosowania komisje przyjęły wszystkie poprawki poza poprawką zgłoszoną przez senatora Bogdana Borusewicza.

Ustawa nowelizująca ustawę o komisji weryfikacyjnej oraz ustawę o gospodarce nieruchomościami zakłada m.in. usprawnienie procedury przyznawania odszkodowań dla lokatorów. Zgodnie z nią sprzeciw od decyzji komisji przyznających odszkodowanie lub zadośćuczynienie przysługiwać będzie jedynie lokatorom, a już nie m.st. Warszawa. Wszystkie decyzje zaskarżone dotychczas wyłącznie przez miasto mają być uznane za ostateczne i prawomocne. Środki, z których wypłacone będą odszkodowania oraz zadośćuczynienia, w ciągu 14 dni od wejścia w życie ustawy mają zostać przekazane przez m.st. Warszawę na rachunek Funduszu Reprywatyzacji. W terminie 30 dni od wejścia w życie ustawy wypłacać ma je minister finansów.

Ustawa rozszerza też katalog przesłanek, które uniemożliwiają reprywatyzację, poszerzając go m.in. o przypadek zajmowania lokalu przez lokatora, a także np. przeznaczenie nieruchomości na cele nauki, oświaty i kultury, położenie gruntu w ramach publicznego kompleksu wypoczynkowego lub niemożność pogodzenia z prawidłowym ukształtowaniem stosunków sąsiedzkich. Ponadto osoba składająca wniosek reprywatyzacyjny oraz jego ewentualni następcy prawni nie mogą być reprezentowani przez kuratora spadku lub kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu.