Aktualności polonijne

W polityce wsparcia dla środowisk polskich poza granicami priorytetem powinien być Wschód,  zaś podstawą pomocy dla mediów na Wschodzie powinno być stworzenie wieloletniego i stabilnego systemu ich finansowania, w  tym roku  Ministerstwo Spraw Zagranicznych powinno znaleźć  co najmniej 1 mln zł na ratowanie mediów na Wschodzie zagrożonych likwidacją – to podstawowe wnioski, które zostały sformułowane w Senacie 8 maja 2013 r. podczas konferencji „Polskie media na Wschodzie – Ukraina”.
Dwudniowa konferencja była wspólną inicjatywą senackiej Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą oraz Fundacji Wolność i Demokracja zorganizowaną przy współpracy z Uniwersytetem Warszawskim.
Obecni na konferencji przedstawiciele polskich mediów na Ukrainie mówili o zapaści tych mediów, o chaosie związanym ze zmianą finansowania pomocy dla Polonii i Polaków poza granicami. Podkreślali, że obecnie nie znają kryteriów, na jakich udzielana jest pomoc i nie wiedzą do kogo mają się o nią zwracać.
Mirosław Rowicki, wydawca Kuriera Galicyjskiego, który miał mówić o szansach mediów polskich na Ukrainie podkreślił, że najpierw trzeba rozwiązać problemy, to pojawią się szanse. A te problemy to brak pieniędzy. Mówił, że 70% swojego czasu poświęca nie na działalność wydawniczą, ale szukanie pieniędzy, by mógł ukazać się następny numer gazety. Wskazywał, że w tej sytuacji postulowanie profesjonalizacji tych mediów nie ma sensu. „Organizowane są szkolenia dla dziennikarzy jednego roku, po czym następnego tytuł jest likwidowany i w ten sposób marnowane są pieniądze” – powiedział.
W trakcie całej konferencji przewijał się postulat zmiany sposobu finansowania mediów na Wschodzie. Ażeby jakiś tytuł utrzymał się konieczna jest dłuższa niż rok perspektywa finansowa, co rozumieją wydawcy i redaktorzy. Pod adresem Ministerstwa Spraw Zagranicznych padały pytania, jak zamierza zmienić sposób finansowania polskich mediów na Wschodzie, ale pozostały one bez odpowiedzi.
Dopóki Senat dysponował pieniędzmi na opiekę nad Polonią i Polakami za Granicą starał się, by polskie media na Wschodzie otrzymywały wsparcie stałe i przemyślane – mówił marszałek Senatu Bogdan Borusewicz 7 maja 2013 r. podczas pierwszego dnia konferencji. Marszałek dodał, że Senat docenia rolę tych mediów w budowaniu tożsamości narodowej i kreowaniu polskich elit.
Marszałek przypomniał, że Senat w latach 2010–2011 przeznaczał po 8,5–9 mln zł na polskie media poza granicami, z tego na wsparcie mediów na Ukrainie zostało przeznaczone ponad 3 mln. zł. Podkreślił, że wypracowany został model  wsparcia za pośrednictwem Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie”. Bogdan Borusewicz zapewnił, że Senat zainteresowany jest sytuacją polskich mediów na Wschodzie i dlatego z uwagą przypatruje się  poczynaniom Ministerstwa Spraw Zagranicznych, które przejęło  finanse na wspieranie Polonii i Polaków  poza granicami.
W ocenie Michała Dworczyka z Fundacji  „Wolność i Demokracja”, polskie media na Wschodzie oprócz tych funkcji jakie zwykle pełnią media – przekazu informacji, roli integracyjnej –  wspierają budowę tożsamości narodowej i często stanowią jedyną możliwość kontaktu z językiem polskim i polską kulturą.
Prezentując sytuację polskich mediów na Wschodzie podkreślił, ze media te borykają się przede wszystkim z problemami finansowymi, brakiem stabilnych rozwiązań i komunikacji. Zdaniem MMichała Dworczyka, tym problemom mogą zaradzić jasne zasady i priorytety MSZ sformułowane w odniesieniu do tych mediów, wypracowanie stabilnej i długofalowej polityki wobec mediów polskich na Wschodzie, partnerskie relacje i wykorzystanie dorobku współpracy organizacji pozarządowych z Senatem, a także odbudowa nadwerężonego zaufania oraz transparentność zasad przyznawania pomocy.
Michał Dworczyk podkreślił, że z roku na rok Polska coraz mniej pieniędzy przeznacza na pomoc polskim mediom na Wschodzie. W 2013 r. MSZ na ten cel przeznaczyło 1,9 mln zł. Michał Dworczyk poinformował, że na Ukrainie, według oficjalnych statystyk, żyje 144 tys. Polaków. W języku polskim wydawanych jest 18 gazet, jest 5 portali internetowych, 6 programów radiowych i 4 telewizyjne. 
Podczas dyskusji wskazywano, że liczba Polaków na Wschodzie kurczy się. Tam, gdzie są skupiska naszych rodaków, tam wydawane są media w języku polskim i wokół nich gromadzą się elity. Podkreślano zatem, że zastanawianie się nad finansowaniem polskich mediów to niemal to samo, jakby zastanawiać się nad wspieraniem polskich elit.
Marszałek Bogdan Borusewicz pytał obecnych na konferencji redaktorów naczelnych, który z nich otrzymał wsparcie na działalność mediów. Okazało się, że do 7 maja 2013 r. nikt jeszcze takiej pomocy z Polski nie dostał.
Doktor Mariusz Kowalski z Uniwersytetu Warszawskiego mówił o mniejszości polskiej na Ukrainie w świetle badań statystycznych i demograficznych. „Pod koniec XIX wieku najwięcej Polaków mieszkało w dużych miastach  i w tych wspólnotach ma źródło dzisiejsza diaspora” - powiedział. Pokazywał też zależności między religią katolicką a polską mniejszością. W jego ocenie na Ukrainie mieszka w tej chwili nawet milion katolików i można zaryzykować stwierdzenie, że wszyscy mają polskie korzenie. „Nie oznacza to od razu polskiej narodowości” - zastrzegł. Według ostatniego spisu Polaków na Ukrainie jest około 144 tys. „Jednak te dane mogą nie być do końca prawdziwe. Nie wszyscy rachmistrzowie pytają o narodowość i często wpisywana jest od razu ukraińska” – zaznaczył.
Według podanych podczas prezentacji danych, nie istnieje ani jeden okręg na Ukrainie, w którym Polacy stanowiliby największą mniejszość. „Istnieją jednak miasteczka, nawet nie małe, na przykład Strzelczyska, gdzie ponad 50 proc. mieszkańców podaje język Polski jako ojczysty” - mówił. Podkreślił też, że w spośród 16 polskich tytułów prasowych na Ukrainie tylko 2 wychodzą w największych skupiskach Polaków. „Jest to niewątpliwie kwestia, którą należy się zająć, planując działania na rzecz prasy polskiej„ - podsumował.
Senator Łukasz Abgarowicz  podkreślił, że w wielu regionach Ukrainy przyznanie się do polskich korzeni może być barierą w robieniu kariery, na przykład można mieć trudności z awansowaniem w administracji. „Choć Polska jest postrzegana jako kraj sukcesu, to Polacy z Ukrainy nie są częścią tego obrazu” – powiedział.
Konferencja została  zorganizowana z myślą o dziennikarzach polskojęzycznych mediów na Ukrainie. W konferencji wzięli udział: przedstawiciele polskich mediów na Ukrainie, senatorowie, posłowie, eksperci i pracownicy naukowi Uniwersytetu Warszawskiego, przedstawiciele Ministerstwa Spraw Zagranicznych oraz Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego, przedstawiciele mediów, instytucji oraz organizacji pozarządowych.

Zapis video cz. I - 7.05.2013 r.

Zapis video cz. II - 7.05.2013 r.

Zapis video cz. III - 7.05.2013 r.

Zapis video cz. I - 8.05.2013 r.

Zapis video cz. II - 8.05.2013 r.