Senat i senatorowie

W dniach 9-10 lutego 2006 r. odbyło się inauguracyjne posiedzenie Polonijnej Rady Konsultacyjnej przy urzędzie Marszałka Senatu VI kadencji.

Przed rozpoczęciem obrad w kaplicy sejmowej odbyła się msza święta, której przewodniczył ks. Bogdan Wilkaniec reprezentujący Towarzystwo Chrystusowe Republiki Południowej Afryki.

Marszałek Bogdan Borusewicz wręczył akty nominacyjne członkom Rady VI kadencji Senatu RP. W skład rady zostali powołani reprezentanci największych organizacji polonijnych z różnych kontynentów: prezes Związku Polaków na Białorusi Andżelika Borys, która mimo utrudnień stawianych jej przez władze białoruskie dotarła do Polski przez Rosję i Ukrainę; prezes Federacji Organizacji Polskich na Ukrainie Emilia Chmielowa; prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych Helena Miziniak; prezes Związku Polaków w Argentynie Leszek Szybisz; prezes Związku Polaków w Kazachstanie Jan Zinkiewicz; przewodniczący Rady Polonii Australijskiej i Nowozelandzkiej Janusz Rygielski; przewodniczący Rady Polonii Świata Les Kuczyński; prezes Kongresu Polonii Amerykańskiej Frank Spula.

Podczas uroczystości marszałek B. Borusewicz podziękował członkom rady za gotowość współpracy. W imieniu Senatu marszałek zadeklarował stworzenie forum, na którym będzie możliwe rozwiązywanie problemów środowisk polonijnych i podejmowanie działań dla wspólnego dobra naszego narodu.

Przed rozpoczęciem inauguracyjnego posiedzenia Rady Konsultacyjnej marszałek Senatu otworzył wystawę fotograficzną "Ocalić od zapomnienia", przedstawiającą kolekcję portretów wybitnych postaci polskiej emigracji. Marszałek podkreślił, że wystawa jest hołdem składanym wszystkim, którzy, na przekór panującej sytuacji politycznej, przez długie lata pielęgnowali polskość i wartości bezcenne dla naszej kultury i świadomości politycznej.

Honorowy patronat nad wystawą objął ostatni prezydent Rzeczypospolitej Polskiej na uchodźstwie Ryszard Kaczorowski.

Autorem 47 kolorowych i czarno-białych portretów jest absolwent łódzkiej szkoły filmowej Szymon Kobusiński. Sportretowani przez Kobusińskiego to byli politycy, żołnierze, naukowcy i artyści polscy żyjący w Wielkiej Brytanii, m.in. w Londynie, okolicach Oxfordu, Manchesterze i Edynburgu. Wśród sportretowanych postaci są m.in. prezes Rady Ministrów ostatniego rządu II RP Edward Szczepanik, wdowa po generale Władysławie Andersie Irena Anders, płk Zdzisław Picheta (prezes Federacji Organizacji Kombatanckich Polskich Sił Zbrojnych), Kawaler Orderu Wojennego Virtuti Militari ppłk Wiesław Jan Wolwowicz oraz minister skarbu w ostatnim rządzie II RP mjr Jerzy Józef Ostoja-Koźniewski. Zdjęcia przedstawiają także m.in. legendarną odtwórczynię piosenek Mariana Hemara, wieloletnią współpracowniczkę Radia Wolna Europa Władę Majewską oraz śpiewaczkę Irenę Delmar-Czarnecką (prezes Związku Artystów Scen Polskich za Granicą).

Otwierając pierwsze posiedzenie Rady Konsultacyjnej, marszałek B. Borusewicz poinformował, że decyzję o powołaniu Polonijnej Rady Konsultacyjnej przy Urzędzie Marszałka Senatu VI kadencji podjął, doceniając historyczną rolę emigracji i znaczenie Polonii i Polaków za granicą w promowaniu spraw Polski w świecie. Rada powoływana jest na mocy uchwały Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z 21 czerwca 2002 r. w sprawie utworzenia Polonijnej Rady Konsultacyjnej. Utworzenie rady stanowiło wypełnienie zobowiązań Senatu wobec przedstawicieli Polonii i Polaków za granicą oraz organizacji działających na ich rzecz, poczynione przez przedstawicieli Senatu w czasie II Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy oraz na plenarnym posiedzeniu Senatu RP 30 kwietnia 2002 r., w całości poświęconym debacie polonijnej. Uchwała Senatu Rzeczypospolitej Polskiej z 21 czerwca 2002 r. w sprawie utworzenia Polonijnej Rady Konsultacyjnej określa w szczególności zadania rady, tryb i organizację jej prac, a także skład osobowy. Zgodnie z tą uchwałą zadaniem Polonijnej Rady Konsultacyjnej jest wyrażanie opinii w sprawach istotnych dla Polonii i Polaków za granicą, na temat projektów aktów normatywnych dotyczących Polonii i Polaków za granicą oraz kierunków działań Senatu i jego organów w sprawach Polonii i Polaków za granicą.

Członkowie Polonijnej Rady Konsultacyjnej przy marszałku Senatu RP podkreślali, że coraz trudniej podtrzymywać język polski wśród Polonii - do wielu krajów nie dociera polska telewizja ani radio, brakuje podręczników. Apelowali także do władz o pomoc w zwalczaniu zniesławiających Polaków twierdzeń (m.in. rzekomego udziału w holocauście).

Marszałek B. Borusewicz podkreślił, że rada musi przeanalizować dotychczasowe płaszczyzny współpracy z Polonią - chodzi o edukację naszych ziomków w Polsce, naukę języka polskiego, przejrzenie traktatów dotyczących stosunków między Polską a krajami, w których mieszka Polonia. Zaznaczył też, że rada będzie także odbywać konsultacje w sprawach legislacyjnych dotyczących Polonii. "Sytuacja Polonii w każdym kraju jest odmienna i każdy kraj należy traktować indywidualnie" - dodał.

Dla Prezes Związku Polaków na Białorusi A. Borys członkostwo w radzie oznacza, że o problemach Polaków na Białorusi będzie mogła "powiedzieć na szerszej arenie".

Prezes Związku Polaków w Argentynie L. Szybisz i ks. Bogdan Wilkaniec z RPA podkreślali, że w tych państwach coraz trudniej utrzymać język polski w środowiskach polonijnych. Nie dociera tam polskie radio, telewizja i prasa.

Prezes Federacji Organizacji Polskich na Ukrainie E. Chmielowa zaznaczyła, że w tym kraju coraz bardziej postępuje proces asymilacji Polaków i Ukraińców. "Z czasem może to doprowadzić do zaniku tożsamości narodowej Polaków" - powiedziała. Dodała, że z ukraińskich formularzy urzędowych dotyczących zawierania ślubów czy narodzin dziecka został wymazany zapis o narodowości. Zaapelowała o podjęcie tej sprawy w rozmowach z przedstawicielami ukraińskich władz.

E. Chmielowa, podobnie jak większość przedstawicieli Polonii, wskazywała na potrzebę uchwalenia ustawy o Karcie Polaka. Dokument taki miałby dawać szereg uprawnień osobom narodowości polskiej.

"Polacy zamieszkali w krajach, które nie uznawały podwójnego obywatelstwa, m.in. na Białorusi, Ukrainie i w Rosji, nie mają żadnego paszportu, który potwierdzałby, że są Polakami" - powiedziała prezydent Europejskiej Unii Wspólnot Polonijnych H. Miziniak. Dodała, że unia domaga się także przywrócenia obywatelstwa polskiego tym, którym zostało ono odebrane, gdy wyjechali z Polski w ramach łączenia rodzin.

Za zwiększeniem liczby repatriantów z Kazachstanu opowiedział się prezes Związku Polaków Kazachstanu J. Zinkiewicz. W ocenie przedstawicieli środowisk polonijnych, istnieje potrzeba zmiany ustawy o repatriacji, tak aby objęła ona Polaków z innych państw Europy, zwłaszcza Europy Wschodniej.

Prezes J. Zinkiewicz wskazywał też na konieczność zwiększenia liczby nauczycieli języka polskiego w Kazachstanie. "Obecnie mamy ich 16, jest też kilkudziesięciu księży, ale to zbyt mało na 50 tysięcy Polaków rozrzuconych na trzech milionach kilometrów kwadratowych" -zauważył.

Zarówno J. Zinkiewicz, jak i H. Miziniak wskazywali na potrzebę podejmowania zdecydowanych działań przez przedstawicieli polskich placówek dyplomatycznych i Polonii po publikacjach prasowych dotyczących udziału Polaków w holocauście czy określenia "polskie obozy śmierci".

Wiceprzewodniczący Rady Naczelnej Polonii Australijskiej i Nowozelandzkiej W. Wnuk podkreślił, że konieczne jest podejmowanie działań szerzej promujących Polskę i jej historię. Zaapelował też o podjęcie działań dyplomatycznych, by utrzymać dotychczasową nazwę najwyższego szczytu Australii: Góra Kościuszko, gdyż Aborygeni domagają się zmiany nazwy tej góry.

W trakcie obrad Rady Polonijnej pomoc dla Polaków na Białorusi zaoferowali m.in. Polacy mieszkający w Australii i na Ukrainie. Zamierzają organizować wyjazdy dla dzieci polskich z Białorusi oraz zbierać pieniądze na radio białoruskie.

W drugim dniu posiedzenia rady rozmawiano także o obchodach Roku Języka Polskiego. Uchwałę w sprawie ustanowienia roku 2006 Rokiem Języka Polskiego Senat podjął w grudniu zeszłego roku. W tym roku mija 200. rocznica rozpoczęcia edycji pierwszego słownika języka polskiego Samuela Bogumiła Lindego.

Przewodnicząca senackiej Komisji Kultury i Środków Przekazu senator Krystyna Bochenek poinformowała, że inauguracja Roku Języka Polskiego odbędzie się 21 lutego, w Międzynarodowym Dniu Języka Ojczystego. W ramach obchodów Roku Języka Polskiego przewidziane są m.in. wystawa "Nobilitacje", poświęcona polskim noblistom z dziedziny literatury: Henrykowi Sienkiewiczowi, Władysławowi Reymontowi, Czesławowi Miłoszowi oraz Wisławie Szymborskiej, Kongres Polonistyki Zagranicznej oraz Festiwal Języka Polskiego.

Aby w uroczystości Roku Języka Polskiego włączyć także Polaków mieszkających za granicą, przewidziany jest również konkurs dla dziennikarzy polonijnych pod patronatem marszałka B. Borusewicza.

Obrady inauguracyjnego posiedzenia Polonijnej Rady Konsultacyjnej podsumował marszałek B. Borusewicz:

<<Podczas dwóch dni obrad rada realizowała niezwykle bogaty program, ujęty w pięciu grupach tematycznych. Fakt, że udało się zrealizować tak napięty program posiedzenia, należy uznać za niewątpliwy sukces, biorąc pod uwagę dużą aktywność członków rady i niezwykle ożywioną i twórczą dyskusję. Pragnę również podziękować za materiały poglądowe przedstawione przez członków rady, stanowiące twórczy wkład do dyskusji lub prezentujące stanowiska poszczególnych środowisk polskich.

Nowo powołani członkowie rady podczas obrad odbyli również uroczyste spotkania z prezydentem RP Lechem Kaczyńskim oraz premierem Kazimierzem Marcinkiewiczem. Spotkania te pozwoliły członkom rady jeszcze raz przekonać się, jak wielką wagę przywiązuje państwo polskie do kontaktów z Polonią i Polakami za granicą. Pozwoliły one ponadto na wyrobienie sobie przez członków rady poglądu, co do linii polityki władz wobec środowisk polskich i polonijnych za granicą.

W ramach programu obrad rada zapoznała się z informacją, dotyczącą obecnej współpracy i dalszych jej perspektyw poszczególnych organów władzy państwa polskiego ze środowiskami polonijnymi i polskimi w świecie. Ponadto przedstawiona została radzie złożona sytuacja Polaków na Białorusi. Uczestnicy obrad jednomyślnie uznali, że w najbliższym czasie pomoc dla środowisk polskich na Białorusi będzie przedmiotem najwyższej troski Senatu oraz polem jego wzmożonej aktywności. Przedstawiono ponadto informację na temat różnorakich inicjatyw podjętych przez władze i gremia naukowe z okazji ustanowienia roku 2006 - Rokiem Języka Polskiego. Przedstawiciele poszczególnych resortów i środowisk naukowych zapoznali również uczestników obrad ze stanem faktycznym działań służących podniesieniu rangi języka polskiego w świecie oraz zwiększeniu poprawności językowej w urzędach i na co dzień. Podjęto oprócz tego wstępne ustalenia, dotyczące organizacji Zjazdu Polonii i Polaków z Zagranicy, zgodnie duchem uchwały podjętej podczas ostatniego zjazdu w 2001 r. Organizację zjazdu powierzono tradycyjnie Stowarzyszeniu "Wspólnota Polska", pozostawiając ostateczny termin zjazdu do decyzji środowiskom polonijnym. Przyjęta została również lista priorytetów, dotyczących finansowania zadań państwowych w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą, odzwierciedlająca najpilniejsze potrzeby środowisk polonijnych i polskich za granicą oraz uwzględniająca ustanowienie roku 2006 - Rokiem Języka Polskiego>>.

Polonijna Rada Konsultacyjna przy Urzędzie Marszałka Senatu RP VI Kadencji podjęła dwie rezolucje.

Jedna z nich dotyczy sytuacji mniejszości polskiej na Białorusi:

"Polonijna Rada Konsultacyjna przy Marszałku Senatu RP zebrana na posiedzeniu w dniach 9-10 lutego 2006 r. w Warszawie potępia akt łamania praw człowieka na Białorusi i podstawowych zasad wolności.

Władze Białorusi, represjonując niezależne stowarzyszenia, w tym Związek Polaków na Białorusi łamią nie tylko zobowiązania międzynarodowe, ale również normy prawa wewnętrznego.

Polonia i Polacy za granicą w pełni solidaryzują się z Polakami na Białorusi i ich walką o podstawowe prawa mniejszości narodowej.

Rada postuluje, aby organizacje polskie i polonijne opracowały długofalowy program działań, mających na celu zaspokajanie potrzeb środowisk polskich w Republice Białoruś".

Druga rezolucja dotyczy ustanowienia z inicjatywy Senatu RP roku 2006 - Rokiem Języka Polskiego:

"Polonijna Rada Konsultacyjna przy Urzędzie Marszałka Senatu RP VI Kadencji z uznaniem przyjęła podjętą przez Senat inicjatywę ustanowienia roku 2006 Rokiem Języka Polskiego.

Rada proponuje, aby priorytet w kontaktach miedzy polską diasporą w świecie a Krajem przyznać działaniom na rzecz rozwoju oświaty polonijnej i polskiej poza granicami oraz na rzecz upowszechniania nauczania języka i kultury polskiej.

Rada dostrzega pilną potrzebę udzielenia wsparcia ze strony Państwa Polskiego badaniom nad stanem zachowania języka polskiego w środowiskach polonijnych i polskich poza granicami".

Rezolucje podpisali członkowie Polonijnej Rady Konsultacyjnej przy Urzędzie Marszałka Senatu RP VI Kadencji.