Senat i senatorowie

W ramach Dni Morza Kaszubski Zespół Parlamentarny wspólnie ze Związkiem Miast i Gmin Morskich zorganizowali w Senacie, 21 czerwca br., konferencję „Potencjał i rola małych portów morskich”. Jej uczestnicy byli zgodni, że małe porty morskie przyczyniają się do aktywizacji gospodarczej gmin nadmorskich. Jednak bez inwestycji w infrastrukturę portową, zapewniającą lepszy do nich dostęp, niemożliwe jest pełne wykorzystanie ich potencjału.

Otwierając konferencję, Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki przypomniał, że w Polsce działa ok. 30 małych portów morskich. Jak podkreślił, pełnią one rolę nie tylko turystycznej atrakcji, ale mają też znaczenie gospodarcze. Marszałek Senatu wyraził przekonanie, że nadchodzi dla nich dobry czas, jeżeli wykorzystają szansę, jaką daje morska energetyka wiatrowa.

Z oceną tą zgodził się prezes Zarządu Związku Miast i Gmin Morskich Alan Aleksandrowicz. Jego zdaniem inwestycje związane z off-shore czy też zielonym wodorem mogą stać się „okienkiem rozwojowym” dla portów, bo są one naturalnym zapleczem dla tego typu projektów jako terminale instalacyjne i serwisowe. Zwrócił uwagę, że małe porty morskie wpisują się również w unijną politykę klimatyczną, bo ich negatywne oddziaływanie na środowisko jest o wiele mniejsze niż dużych portów. Alan Aleksandrowicz wskazał też na problemy w zarządzaniu portami. Największym jest brak środków na podstawową infrastrukturę dostępu do portu, a wypłycanie akwenów i torów podejściowych nie tylko ogranicza ruch w portach, ale może też przyczynić się do ich zamierania. Kolejnym są kłopoty finansowe gmin, co przekłada się na funkcjonowanie portów. Jego rozwiązaniem mogłyby być partnerstwa publiczno-prywatne, popularne w krajach zachodniej Europy.

Prezes zarządu Związku Małych Portów Morskich Artur Lijewski przypomniał, że ustawa z 1996 r. o portach i przystaniach morskich dała gminom nadmorskim swobodę w wyborze formy zarządzania małymi portami i przystaniami morskimi; obecnie najczęściej zarządzają nimi gminy. Skutki tej ustawy, jego zdaniem, wiele gmin odczuwa do dziś. Te, które nabyły grunty portowe po cenach komercyjnych, korzystając z kredytów, nadal je spłacają. „Kołobrzeg przez 2 dekady odzyskał 40 ha z 58 ha gruntów portowych, m.in. w wyniku zakupu po cenach wolnorynkowych (…) Mamy 65% nabrzeża i szumnie nazywamy się podmiotem zarządzającym” – mówił Alan Aleksandrowicz.

Przedstawiciele delegatury Najwyższej Izby Kontroli w Szczecinie przedstawili wyniki kontroli „Funkcjonowanie małych portów morskich w województwach pomorskim i zachodniopomorskim”, której celem było sprawdzenie czy działalność portów prowadzona była prawidłowo i przyniosła zakładane efekty. Izba stwierdziła, że główną przeszkodą sprawnego funkcjonowania i rozwoju małych portów morskich były ograniczone możliwości finansowe podmiotów zarządzających nimi. Czynnik finansowy był też podstawową przyczyną problemów z dostępem części jednostek wpływających do niektórych portów, wynikających z braku możliwości utrzymania odpowiedniej głębokości torów podejściowych. Zdaniem NIK zmiany wymaga także sposób nadzorowania działalności małych portów morskich, gdyż podmioty nimi zarządzające w większości prowadziły ją niezgodnie z obowiązującymi przepisami. Najważniejsze nieprawidłowości dotyczyły: planowania rozwoju portów, zarządzania ich infrastrukturą, zapewnienia bezpieczeństwa na ich terenie, a także obowiązków finansowo-księgowych. Izba skierowała wnioski m.in. do ministra infrastruktury w sprawie zmiany przepisów w ustawie o portach i przystaniach morskich w celu: stworzenia możliwości dofinansowania z budżetu państwa zadań utrzymania odpowiednich głębokości wewnętrznych basenów portowych przez podmioty zarządzające małymi portami morskimi; zapewnienia spójności przepisów dotyczących ochrony przeciwpożarowej w małych portach morskich; wprowadzenia obowiązku planowania rozwoju portu zarządzanego przez organ administracji morskiej z uwzględnieniem konsultacji z właściwą gminą.

W trakcie dyskusji senator Sławomir Rybicki wskazał na wielofunkcyjność małych portów morskich – miastotwórczą, przemysłową, handlową, turystyczną czy sportową. Według niego porty mają wpływ nie tylko na gospodarkę lokalną, ale też regionalną. O potencjale małych portów mówił też przewodniczący Kaszubskiego Zespołu Parlamentarnego senator Kazimierz Kleina. Jego zdaniem porty to ważne podmioty w regionie. Podkreślił, że dla rozwoju portu niezbędna jest również infrastruktura drogowa i kolejowa. Zapewnił też, że konkluzje z konferencji zostaną przekazane premierowi. Z kolei senator Jerzy Wcisła odniósł się do kwestii dostępności portów. Przypomniał, że jest to obowiązek administracji morskiej i apelował o jego egzekwowanie.