Senat i senatorowie

4 sierpnia 2021 r. wieczorem zakończył się pierwszy dzień 28. posiedzenia Senatu. 

Senatorowie zapoznali się z informacją ministra zdrowia na temat stanu przygotowań w związku z zagrożeniem pojawienia się czwartej fali pandemii COVID-19 w Polsce, którą przedstawił sekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia senator Waldemar Kraska. W trakcie debaty senatorowie apelowali przede wszystkim o propagowanie szczepień jako jedynej skutecznej formy walki z pandemią. „Szczepmy się dla Polski” – przekonywał senator Marcin Bosacki, postulując jednocześnie podjęcie przez rząd bardziej radykalnych działań w walce z proepidemikami. O zaostrzenie kursu w walce z antyszczepionkowcami, wzorem niektórych państw europejskich, apelował też senator Wojciech Konieczny, życząc ministrowi zdrowia, by udało mu się przekonać do tego innych członków rządu. Senator Ryszard Majer, popierając apel senatora Marcina Bosackiego, namawiał jednocześnie senatorów do jak najszerszego propagowania przez nich szczepień jako jedynej skutecznej przeciwdziałania epidemii. Senator Władysław Komarnicki postulował natomiast, by prezydent i przedstawiciele najwyższych władz państwowych ruszyli do miejsc, gdzie sytuacja epidemiczna jest najgorsza, z apelami o szczepienie się. Zdaniem senatora Jana Marii Jackowskiego senacka dyskusja udowadnia, że zarówno w kwestii szczepień, jak i coraz częstszej agresji wobec nich należy stawiać przede wszystkim na edukację i debatę. W ocenie wicemarszałka Michała Kamińskiego w obliczu zagrożenia pandemicznego po jednej stronie jest rozum i nauka, po drugiej zaś zabobon, z którym trzeba  walczyć. Niestety, obecna władza nie potrafiła zbudować narodowej jedności w walce z pandemią.

Podczas dyskusji część senatorów krytycznie oceniła działania podejmowane przez rząd w walce z pandemią koronawirusa. Zdaniem senator Ewy Mateckiej miały one często charakter doraźny i chaotyczny, a narodowy program szczepień nie przyniósł spodziewanych rezultatów.  W ocenie senator Beaty Małeckiej-Libery można uznać, że rząd wyciągnął wnioski organizacyjne z przebiegu poprzednich fal pandemii. Niestety, kompletnie zaniedbano kształtowanie świadomości zagrożeń związanych z COVID-19, kontaktowanie się z obywatelami, przekazywanie im wiedzy o epidemii i skuteczności szczepień, a także edukację zdrowotną.

Izba rozpatrzyła 10 ustaw. 

Ustawa o kasach zapomogowo-pożyczkowych (projekt rządowy) reguluje zasady tworzenia, organizowania i działania u pracodawców kas zapomogowo-pożyczkowych. Kontrolę nad kasami zapomogowo-pożyczkowymi u pracodawcy, u którego nie działają związki zawodowe, sprawować będzie rada pracowników, a w razie jej braku − reprezentacja osób wyłoniona w trybie przyjętym u danego pracodawcy. W razie zmiany struktury organizacyjnej pracodawcy walne zebranie członków kasy zapomogowo-pożyczkowej będzie musiało podjąć uchwałę o dostosowaniu struktury organizacyjnej i statutu kasy do struktury organizacyjnej pracodawcy. W ustawie uzupełniono i doprecyzowano ponadto przepisy dotyczące m.in. zasad udzielania pożyczek, pokrywania kosztów działania międzyzakładowej kasy zapomogowo-pożyczkowej, możliwości podjęcia uchwały o jej likwidacji z inicjatywy walnego zebrania członków, zasad rozliczeń w razie likwidacji.

Ustawa o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma wzmocnić nadzór wojewodów nad gospodarowaniem nieruchomościami Skarbu Państwa m.in. przez starostów, którzy wykonują te zadania jako zlecone przez administrację rządową. Starostowie będą sporządzać plany wykorzystania zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, zatwierdzane przez wojewodów. Wojewoda będzie mógł żądać od starosty informacji o nieruchomościach państwowych, zobowiązać starostę do podejmowania określonych czynności dotyczących tych nieruchomości, a w razie ich niewykonania − sam podjąć te działania w imieniu Skarbu Państwa. Starosta będzie musiał przekazać nieruchomości na żądanie wojewody lub ministra. Ustawa powinna uprościć procedury uzyskiwania przez starostów zgody wojewody na dokonanie czynności prawnej dotyczącej nieruchomości Skarbu Państwa, a także ustabilizować sytuację prawną najemców, dzierżawców i podmiotów korzystających z nieruchomości na podstawie użyczenia.

Ustawa o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy (projekt komisyjny) przyznaje pracownikom Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), wykonującym czynności kontrolne i mającym co najmniej 10-letni staż pracy na takich stanowiskach, prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 6 dni roboczych, tym z 20-letnim stażem zaś − 12 dni. Projekt ustawy stanowi odpowiedź na petycję skierowaną do Sejmu przez Związek Zawodowy Pracowników Państwowej Inspekcji Pracy.

Ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach (projekt rządowy) podnosi maksymalne opłaty za odpady wytworzone przez nieruchomości niezamieszkałe, dzięki czemu gminy nie będą dopłacać do wywozu i zagospodarowania tych śmieci. Wprowadzane zmiany służą także obniżeniu kosztów dla gmin dzięki możliwości indywidualnych odstępstw od obowiązku 5-pojemnikowej zbiórki odpadów, na co zgodę ma wydawać minister klimatu i środowiska. Gminy w pierwszej kolejności mają przygotowywać do ponownego użycia i recyklingu odpady zebrane selektywnie i powstające w wyniku sortowania. Nowela wydłuża ponadto z roku do 3 lat możliwość składowania niektórych odpadów, co również powinno obniżyć koszty funkcjonowania systemu.

Ustawa o zmianie ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) umożliwia realizację Narodowego Celu Redukcyjnego (NCR) w 2021 r. i w latach następnych na poziomie wyższym niż to możliwe obecnie. W latach 2021–24 będzie można go osiągnąć, uiszczając opłatę zastępczą. Nowela znosi obowiązek wspólnej sprawozdawczości z realizacji NCR, wydłuża termin na składanie sprawozdań rocznych i doprecyzowuje przepisy dotyczące kar dla podmiotów wspólnie realizujących NCR. Zmienia też sposób określania wskaźnika emisji gazów cieplarnianych dla energii elektrycznej. Wprowadza monitorowanie i kontrolowanie jakości paliw także dla wodoru jako alternatywnego paliwa. NCR to minimalna wartość ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia, m.in. paliw ciekłych, biopaliw ciekłych, gazu skroplonego, sprężonego gazu ziemnego czy skroplonego gazu ziemnego, stosowanych w transporcie, w przeliczeniu na jednostkę energii.

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych ze specjalnym przeznaczeniem gruntów leśnych (projekt rządowy) umożliwia – w ciągu 2 lat od wejścia w życie − zamianę terenów Lasów Państwowych w Jaworznie i Stalowej Woli i sąsiadujących z działkami, jakie mają podlegać zamianie w Jaworznie i Stalowej Woli, na inne nieruchomości należące do Skarbu Państwa, na których będzie można prowadzić gospodarkę leśną. Ma to ułatwić pozyskanie terenów dla inwestycji państwowych, związanych ze wspieraniem rozwoju i wdrażaniem projektów dotyczących energii, elektromobilności, poprawy jakości powietrza, obronności państwa czy transportu. W wyniku zamiany Lasy Państwowe będą otrzymywały w zarząd jedynie lasy, grunty lub nieruchomości, na których można prowadzić gospodarkę leśną. Jeśli na gruncie podlegającym zamianie nie powstanie w ciągu 10 lat inwestycja, Lasy Państwowe będą mogły wystąpić o zwrot nieruchomości. Ustawa wyłącza z zamiany tereny objęte ochroną przyrody, m.in. obszary Natura 2000.

Ustawa o zmianie ustawy − Prawo wodne (projekt poselski) doprecyzowuje wymogi formalne dotyczące dokumentów, jakie trzeba dołączyć do wniosku o udzielenie pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych ścieków przemysłowych, które zawierają substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego.

Ustawa o zmianie ustawy o transporcie kolejowym (projekt rządowy) wprowadza jednolity egzamin państwowy na licencję maszynisty i świadectwo maszynisty, który będzie przeprowadzany przez prezesa Urzędu Transportu Kolejowego (UTK). Ustala także opłaty za egzamin, ich wysokość nie może być wyższa niż równowartość połowy minimalnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Nowela rozdziela funkcje szkolenia i egzaminowania maszynistów. W rozumieniu przepisów UE prezes UTK będzie krajową władzą bezpieczeństwa i krajowym regulatorem transportu kolejowego z zakresu bezpieczeństwa, interoperacyjności i regulacji transportu kolejowego. W jego gestii będzie też utworzenie i prowadzenie Krajowego rejestru elektronicznego maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe, zawierającego ewidencje dotyczące ich kwalifikacji i monitorowania czasu pracy.

Ustawa o zmianie ustawy o pracy na morzu (projekt rządowy) wprowadza ochronę praw pracowniczych marynarzy w razie ich uwięzienia na statku w wyniku piractwa lub zbrojnej napaści na statek. Implementuje zmiany wynikające z Poprawek do Konwencji o pracy na morzu z 2006 r. Zapewniają one ciągłość umowy o pracę podczas uwięzienia marynarza na statku i poza nim, niezależnie od tego, czy upłynął okres, na jaki umowa była zawarta lub czy strona umowy powiadomiła o jej zawieszeniu lub wypowiedzeniu. Gwarantują też ciągłość wypłacania wynagrodzenia i innych świadczeń aż do czasu uwolnienia marynarza i jego repatriacji lub do daty śmierci marynarza podczas uwięzienia. Rozszerzają również prawo uwięzionych marynarzy do bezpłatnej repatriacji, nie wygaśnie ono, nawet jeśli marynarze nie upomną się o nie w odpowiednim czasie, kiedy są uwięzieni na statku lub poza nim w wyniku piractwa albo zbrojnej napaści.

Ustawa o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (projekt poselski) przewiduje, że zwolnieniu z podatku od nieruchomości podlegają wszystkie grunty, budynki i budowle na obszarze części lotniczych lotnisk użytku publicznego, w tym również te grunty, które nie są zajęte przez budynki i budowle na tym obszarze. Zmiana dotyczy głównie lotnisk należących do aeroklubów, tak aby nie płaciły podatku m.in. od pasów startowych czy innej infrastruktury lotniczej.