Legislacja

Odbyło się wspólne posiedzenie Komisji Kultury i Środków Przekazu oraz Komisji Ustawodawczej, podczas którego przeprowadzono pierwsze czytanie projektu uchwały w sprawie ustanowienia roku 2006 Rokiem Języka Polskiego.

W posiedzeniu udział wzięli: członek Rady Języka Polskiego przy Prezydium PAN prof. Jerzy Podracki z Uniwersytetu Warszawskiego, sekretarz naukowy Rady Języka Polskiego dr Katarzyna Kłosińska oraz sekretarz techniczny Agata Hącia, również z UW.

Projekt uchwały przygotowała Komisja Kultury i Środków Przekazu, w imieniu której omówiła go przewodnicząca komisji senator Krystyna Bochenek. Senator poinformowała o życzliwym przyjęciu tej inicjatywy przez polskich językoznawców - zarówno członków Rady Języka Polskiego przy PAN, którzy ściśle współpracowali z komisją w pracach nad projektem, jak i Komitetu Językoznawstwa Polskiej Akademii Nauk. Zainteresowanie wykazało także krakowskie Towarzystwo Miłośników Języka Polskiego oraz Towarzystwo Kultury Języka.

W uzasadnieniu projektu senator K. Bochenek zwróciła uwagę na kilka ważnych czynników, które skłoniły Komisję Kultury i Środków Przekazu do podjęcia się inicjatywy uchwałodawczej, m.in. niebezpieczny trend do lekceważenia języka i jego odrębności, lekceważenie ortografii, brak polskich znaków i panującą w Internecie "bylejakość". Zapis internetowy jest przeniesieniem formy mówionej języka. Ponadto obserwuje się stałą tendencję spadkową, jeśli chodzi o czytelnictwo, co jest głównym powodem ubożenia zarówno języka mówionego, jak i pisanego.

Komisja Kultury i Środków Przekazu uznała również, że należy pielęgnować odmiany regionalne i gwarowe polszczyzny jako element promocji małych ojczyzn. Trzeba też zwrócić uwagę na język legislacyjny.

Po podpisaniu przez Polskę umowy akcesyjnej i wstąpieniu do Unii Europejskiej radykalnie zmieniła się sytuacja języka polskiego. Stał się on piątym pod względem ważności językiem Unii, z około ośmioprocentowym udziałem w strukturach unijnych. Wzrosło tym samym, jak zaznaczyła przewodnicząca Komisji Kultury i Środków Przekazu, zainteresowanie naszym językiem wśród eurodeputowanych, a także pracowników administracji, tłumaczy i studentów.

Zdaniem członków Komisji Kultury i Środków Przekazu, ustanowienie Roku Języka Polskiego wyraźnie wzmocni działania promocyjne polszczyzny poza krajem.

Senator K. Bochenek zwróciła uwagę również na język legislacji, często niezrozumiały dla przeciętnego obywatela. Stwierdziła, że Senat - jako izba, której zadaniem jest m.in. poprawiać błędy - jest najbardziej odpowiednim organem, aby dbać o komunikatywność języka.

Przewodnicząca Komisji Kultury i Środków Przekazu poinformowała, że marszałek Bogdan Borusewicz wyraził zgodę, by Rok Języka Polskiego stanowił formę promocji Senatu - na jego stronie internetowej można umieścić informacje o projekcie, przygotować plakaty na ten temat i szeroką informację medialną.

Podczas senator Adam Massalski zwrócił uwagę, że w projekcie uchwały znajduje się drobny błąd o charakterze redakcyjnym.

Senatorowie Kazimierz Kutz i Aleksander Bentkowski postulowali, by konsekwencją podejmowanej przez Senat uchwały były konkretne działania i przedsięwzięcia mające na celu upowszechnianie i promowanie poprawnej polszczyzny podczas Roku Języka Polskiego, takie jak konferencje, spotkania czy wydawnictwa senackie. Senator A. Bentkowski zaproponował, by Senat był inicjatorem pewnych zmian w ustawie o języku polskim.

Senator K. Bochenek zapewniła, że po uchwaleniu przez Izbę omawianej uchwały będą podejmowane różne inicjatywy związane z upowszechnieniem pięknej polszczyzny, także regionalnej. 21 lutego na całym świecie obchodzony jest Dzień Języka Ojczystego i właśnie tego dnia można uroczyście otworzyć Rok Języka Polskiego.

Senator K. Bochenek poinformowała, że w tekście projektu uchwały znalazł się błąd merytoryczny, a mianowicie informacja, że "w roku 2006 mija dwusetna rocznica rozpoczęcia edycji pierwszego słownika języka polskiego". Jest to nieprawda, ponieważ dopiero w 1807 r. rozpoczęto druk pierwszego słownika języka polskiego.

Sekretarz Rady Języka Polskiego dr K. Kłosińska zwróciła uwagę na kilka drobnych błędów interpunkcyjnych i składniowych w tekście projektu. Zapewniła, że Rada Języka Polskiego będzie nagłaśniać w mediach przypadający 21 lutego Dzień Języka Ojczystego. Może też występować do szkół z różnymi akcjami propagandowymi. Co dwa lata Rada Języka Polskiego przedstawia Sejmowi i Senatowi sprawozdanie o stanie ochrony języka polskiego, w którym znajdują się szczegółowe raporty dotyczące funkcjonowania polszczyzny w różnych odmianach, na przykład właśnie w języku legislacji czy w języku handlu.

Prof. J. Podracki podkreślił, że w ocenie Rady Języka Polskiego, przedstawiony projekt uchwały jest bardzo ważny i, jako pierwszy tego typu, ma znaczenie historyczne. Zdaniem językoznawców, uchwała będzie impulsem dla tych wszystkich instytucji w kraju, które powinny otaczać pieczą i kultywować piękną i poprawną polszczyznę.

Komisje zadecydowały, że nie będą głosowane poprawki stylistyczne i interpunkcyjne. Poddano pod głosowanie poprawkę zgłoszoną przez senator K. Bochenek, zmierzającą do wykreślenia z projektu uchwały zdania : "Senat przypomina, że w roku 2006 mija dwusetna rocznica rozpoczęcia edycji pierwszego słownika języka polskiego". Uzyskała ona jednomyślne poparcie.

Następnie poddano pod głosowanie wniosek o przyjęcie jednolitego tekstu projektu uchwały z przyjętą poprawką. Połączone komisje jednogłośnie zaakceptowały jednolity tekst projektu uchwały w sprawie ustanowienia roku 2006 Rokiem Języka Polskiego. Na sprawozdawcę stanowiska wybrano senator K. Bochenek.