Legislacja

30 sierpnia 2023 r. zakończyło się 66. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 2 ustawy, zdecydowała o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy i podjęła uchwałę okolicznościową.

W wyniku przeprowadzonych w drugim dniu obrad głosowań Senat odrzucił ustawę o zmianie ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej oraz ustawy o Komitecie do Spraw Europejskich (projekt prezydencki). Senatorowie uznali, że rozwiązania przewidziane w nowelizacji mają znaczenie ustrojowe, zrywają bowiem z dotychczasowym konstytucyjnym systemem koordynacji spraw europejskich w Polsce, a zatem nie powinny być dokonywane ustawą, a jedynie zmianą konstytucji. Wskazywali też, że brak zgody Prezydenta RP na zaproponowane przez Radę Ministrów kandydatury na określone w ustawie stanowiska może prowadzić do sytuacji, w której Polska nie będzie należycie reprezentowana w organach Unii Europejskiej. Nowela doprecyzowuje zasady współdziałania władz w zakresie polityki zagranicznej w sprawach związanych z członkostwem Polski w UE. Nowela nakłada na rząd obowiązek niezwłocznego przekazywania prezydentowi RP projektu stanowiska Polski na posiedzenia Rady Europejskiej lub międzynarodowe z udziałem UE;prezydent będzie mógł przedstawić Radzie Ministrów swoje stanowisko w sprawie tych dokumentów. Rząd został zobowiązany do ustalania w porozumieniu z prezydentem priorytetów sprawowania przez przedstawicieli Rady Ministrów prezydencji składów Rady UE. Ma ponadto przedkładać prezydentowi propozycje kandydatur na stanowiska: członka Komisji Europejskiej; członka Trybunału Obrachunkowego; sędziego Trybunału Sprawiedliwości UE; rzecznika generalnego Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej; członka Komitetu Ekonomiczno-Społecznego; członka Komitetu Regionów oraz dyrektora w Europejskim Banku Inwestycyjnym. Prezydent w terminie 21 dni może wyrazić zgodę lub odmówić desygnowania danych kandydatów.

Izba wprowadziła 11 poprawek doprecyzowujących, legislacyjnych, porządkujących i redakcyjnych do ustawy o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Poprawki skreślają ponadto przepisy umożliwiające ministrowi właściwemu ds. oświaty prowadzenie systemu teleinformatycznego – Portal Edukacji i Nauki oraz zmieniające zasady dotyczące wydawania dyplomów ukończenia studiów, dyplomów doktorskich i habilitowanych, które zostały dodane w trakcie prac sejmowych. Ustawa przewiduje utworzenie sieci branżowych centrów umiejętności (BCU) – ogólnopolskich ośrodków kształcenia, szkolenia i egzaminowania przeznaczonych przede wszystkim dla uczniów, studentów, doktorantów, nauczycieli, pracowników poszczególnych branż. Będzie w nich można uzyskać i uzupełnić wiedzę, umiejętności i kwalifikacje zawodowe. Zgodnie z ustawą centra będą prowadziły działalność: edukacyjno-szkoleniową, wspierającą współpracę szkół, placówek i uczelni z pracodawcami, innowacyjno-rozwojową upowszechniającą wiedzę i nowe technologie oraz transformację ekologiczną i cyfrową, wspierającą realizację doradztwa zawodowego dla uczniów i aktywizację zawodową studentów, doktorantów i absolwentów studiów. BCU będą mogły być zakładane i prowadzone przez jednostki samorządu terytorialnego, do których zadań należy zakładanie i prowadzenie szkół ponadpodstawowych oraz publicznych placówek, a także przez osoby fizyczne lub prawne i ministrów właściwych dla zawodów szkolnictwa branżowego. W każdym BCU obowiązkowo ma działać rada, w której skład wejdą m.in. przedstawiciele: powiatowej i wojewódzkiej rady rynku pracy, organizacji pracodawców, samorządu gospodarczego. Ustawa wprowadza ponadto egzamin maturalny w części obowiązkowej na poziomie podstawowym z języka łacińskiego od roku szkolnego 2026/2027. Zakłada, że ocena z projektu zespołowego realizowanego w szkole w ramach przedmiotu: biznes i zarządzanie (od roku szkolnego 2023/24 zastąpi on podstawy przedsiębiorczości) znajdzie się na świadectwie dojrzałości od roku szkolnego 2026/2027. Nowe przepisy umożliwiają osobom posiadającym dyplom IB przystąpienie do egzaminu maturalnego z wybranych przedmiotów.

Senat postanowił skierować do Sejmu projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy oraz ustawy – Kodeks postępowania cywilnego (inicjatywa grupy senatorów), który ma na celu wzmocnienie ochrony praw i dobra dziecka w przypadku rozpadu rodziny i poprawa skuteczności prawidłowego wykonywania obowiązków wynikających z orzeczenia albo z ugody zawartej przed sądem lub mediatorem, w szczególności odnośnie kontaktów z dzieckiem. Projekt przewiduje, że sąd wyda odpowiednie zarządzenie w sprawie kontaktów rodziców z dzieckiem także wtedy, gdy dobro dziecka jest zagrożone w wyniku niewykonania orzeczenia sądu albo ugody zawartej przed sądem lub przed mediatorem. Proponowane przepisy mają też usprawnić postępowania powiązane ze sprawą o rozwód lub separację. Jeśli postępowanie dotyczące władzy rodzicielskiej lub kontaktów z dzieckiem nie zostało zakończone przed wniesieniem powództwa o rozwód lub separację, to zostanie ono przekazane do sądu, który będzie rozpatrywał to powództwo. Określono też termin na wydanie przez sąd opiekuńczy orzeczenia w sprawach dotyczących władzy rodzicielskiej lub kontaktów z dzieckiem; sąd będzie miał na to 3 miesiące od wniesienia wniosku. Na sędziego nałożono obowiązek uzasadnienia swojej decyzji w wypadku nieuwzględnienia zdania dziecka, przy którym z rodziców chciałoby zostać. Projekt zakłada ponadto ograniczenie kontaktów z dzieckiem rodzica stosującego przemoc domową, a także zniesienie kar finansowych za utrudnianie lub uniemożliwianie kontaktu dziecka z drugim rodzicem.