Legislacja

12 lipca 2023 r. zakończył się pierwszy dzień 64. posiedzenia Senatu.

Przed przystąpieniem do obrad Izba minutą ciszy uczciła pamięć ofiar rzezi wołyńskiej w jej 80. rocznicę.

Senat przeprowadził drugie czytanie projektu uchwał: w 80. rocznicę Krwawej Niedzieli na Wołyniu – apogeum ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej oraz w 80. rocznicę ludobójstwa na Wołyniu oraz pacyfikacji Michniowa (inicjatywy grup senatorów), w których Izba oddaje hołd wszystkim obywatelom II Rzeczypospolitej zamordowanym przez ukraińskich nacjonalistów, a także przez okupantów niemieckich 11 i 12 lipca 1943 r. w dawnym województwie wołyńskim II RP i we wsi Michniów w gminie Suchedniów. Senatorowie zauważają w projektach uchwał, że do dziś szczątki ofiar wielu mordów spoczywają w bezimiennych mogiłach i nie zostały godnie upamiętnione.

Senat rozpatrzył ustawy.

Ustawa o zmianie ustawy o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski) wprowadza 2-instancyjny pozasądowy system rekompensaty za szkody z tytułu zdarzeń medycznych bez orzekania o winie, obsługiwany przez Rzecznika Praw Pacjenta zamiast obecnych wojewódzkich komisji ds. orzekania o zdarzeniach medycznych. System ma zapewniać szybszą i sprawniejszą wypłatę świadczeń niż w postępowaniach sądowych lub przed komisjami wojewódzkimi. Nowela zakłada także powołanie Funduszu Kompensacyjnego Zdarzeń Medycznych. Wnioski o przyznanie świadczenia kompensacyjnego, z opłatą 300 zł, będzie można składać w ciągu 1 roku od dnia dowiedzenia się o zdarzeniu medycznym, ale nie dłużej niż do 3 lat od zdarzenia. Złożenie wniosku ma podlegać. W noweli określono zakres wysokości świadczenia kompensacyjnego z tytułu poszczególnych kategorii zdarzeń medycznych, np. zakażenie biologicznym czynnikiem chorobotwórczym oraz uszkodzenie ciała lub rozstrój zdrowia – od 2000 zł do 200 000 zł; śmierć pacjenta – od 20 000 zł do 100 000 zł.

Ustawa o jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwie pacjenta (projekt poselski) określa zasady funkcjonowania systemu jakości w opiece zdrowotnej i bezpieczeństwa pacjenta. Dotyczy wewnętrznego systemu zarządzania jakością i bezpieczeństwem, autoryzacji, akredytacji i rejestrów medycznych. Ma poprawić skuteczność diagnostyki i leczenia dzięki systematyczną ocenę klinicznych wskaźników jakości, a także bezpieczeństwa i satysfakcji pacjenta poprzez rejestrowanie i monitorowanie zdarzeń niepożądanych. Efektem ma być porównywalność podmiotów udzielających świadczeń pod względem jakości i skuteczności oferowanej opieki. Wprowadza rozwiązania prawno-organizacyjne, kompleksowo i w sposób skoordynowany regulujące kwestie jakości, w tym obowiązek posiadania wewnętrznego systemu zarządzania jakością i bezpieczeństwem/monitorowania zdarzeń niepożądanych. Ma to zapobiegać błędom medycznym. Wydłuża okres ważności akredytacji do 5 lat i tworzy system monitorowania wniosków o udzielanie akredytacji.

Ustawa o niektórych zawodach medycznych (projekt rządowy) reguluje warunki i zasady wykonywania zawodów medycznych, które dotychczas nie były objęte regulacjami ustawowymi. To: asystent i higienista stomatologiczny, dietetyk, elektroradiolog, instruktor terapii uzależnień, opiekun medyczny, optometrysta, ortoptysta, podiatra, profilaktyk, protetyk słuchu, technik dentystyczny, technik farmaceutyczny, technik masażysta, technik ortopeda, technik sterylizacji medycznej, terapeuta zajęciowy. uregulowanie. Zgodnie z ustawą ma powstać mechanizm zapewniający dostęp do wykonywania zawodu medycznego tylko profesjonalistom o odpowiednich kwalifikacjach, co ma zagwarantować zatrudnianie w systemie ochrony zdrowia wysoko wykwalifikowanej i kompetentnej kadry medycznej. Ustawa przewiduje utworzenie Centralnego Rejestru Osób Uprawnionych do Wykonywania Zawodu Medycznego, który umożliwi weryfikację osób wykonujących zawody medyczne zarówno przez pracodawców, jak i pacjentów, pozwoli także uzyskać informacje o aktualnej liczbie osób wykonujących zawód medyczny, sposobie jego wykonywania tego zawodu, będzie również źródłem informacji o potrzebach kadrowych w tych zawodach w poszczególnych rejonach kraju.

Ustawa o zmianie ustawy o publicznym transporcie zbiorowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) zwiększa z 800 mln do 1 mld zł roczną kwotę wsparcia dla linii autobusowych z dofinansowaniem z rządowego Funduszu Rozwoju Przewozów Autobusowych (FRPA). Wprowadza też możliwość zawierania przez wojewodę z organizatorem przewozów zarówno rocznych, jak i wieloletnich umów o dopłatę na czas oznaczony, nie dłuższy niż 10 lat. Od 2024 r. na stałe zostanie utrzymany obecny poziom dopłaty z funduszu dla organizatorów publicznego transportu w kwocie nie wyższej niż 3 zł do 1 wozokilometra przewozu. Nadal będzie się można ubiegać o dopłatę z budżetu państwa, jeśli chodzi o stosowanie ulg ustawowych za przejazd przez przewoźników, którzy nie są operatorami publicznego transportu zbiorowego. Zgodnie z ustawą badania techniczne ciągników rolniczych będzie można wykonywać na miejscu w gospodarstwie, dzięki czemu rolnik nie będzie musiał jeździć do okręgowej stacji kontroli pojazdów.

Ustawa o zmianie ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski) uchyla wygasający charakter emerytur pomostowych Będą one przysługiwać również osobom, które nie mają stażu pracy w warunkach szczególnych przed 1 stycznia 1999 r. (obecnie to świadczenie tylko osób, które przed 1 stycznia 1999 r. wykonywały pracę w szczególnych warunkach lub w szczególnym charakterze). To oznacza, że emerytury pomostowe mają charakter wygasający. Postęp technologiczny jednak nie poprawił aż tak warunków pracy, by ich szkodliwość została w całości zlikwidowana. Zgodnie z nowelą okres pracy, który uprawnia do ustalenia rekompensaty za utratę możliwości nabycia prawa do wcześniejszej emerytury z tytułu pracy o szczególnym charakterze został przesunięty do 1 stycznia 2009 r. Nowelizacja pozwala ponadto na zawieszenie prawa do emerytury pomostowej tylko w sytuacji świadczenia pracy w ramach stosunku pracy, każda forma wykonywania pracy w szczególnych warunkach, bez względu na jej podstawę prawną, powoduje zawieszenie prawa do emerytury pomostowej. Ustawa wzmacnia też ochronę prawną związkowców. Podwyższa ponadto z 500 zł do 840 zł roczny limit odliczenia od dochodu wydatków z tytułu składek członkowskich zapłaconych na rzecz związków zawodowych w danym roku podatkowym. Wyłącza też dodatek za szczególne warunki pracy z ustalania wysokości płacy minimalnej, podobnie jak dodatku stażowego, za pracę w nadgodzinach i w nocy, nagrody jubileuszowej, odprawy emerytalnej i rentowe.

Ustawa  o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) wprowadza nowe usługi w pomocy społecznej – usługi sąsiedzkie. Wsparcie skierowane będzie głównie do osób starszych, które potrzebują np. pomocy przy zrobieniu zakupów czy sprzątaniu mieszkania, a jeszcze nie wymagają pomocy w formie usług opiekuńczych, świadczonych przez profesjonalnych opiekunów. Domy pomocy społecznej będą mogły świadczyć usługi opieki krótkoterminowej (w formie całodobowej lub dziennej) osobom, które w nich nie mieszkają, co ma odciążyć członków rodzin lub opiekunów osób zależnych. Według regulacji kierownicy lub dyrektorzy domów pomocy społecznej i podmioty prowadzące placówki zapewniające całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym, przewlekle chorym lub w podeszłym wieku będą musiały prowadzić rejestr zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych, które są związane z zagrożeniem ich życia lub zdrowia podopiecznych. Osoby, które odbywają karę pozbawienia wolności (w tym w systemie dozoru elektronicznego), oraz tymczasowo aresztowane, będą mogły korzystać ze świadczenia pomocy społecznej, jakim jest praca socjalna. Rozwiązanie to będzie dotyczyło ostatniego okresu pobytu w zakładzie. Pracownik socjalny zatrudniony w samorządowych jednostkach organizacyjnych pomocy społecznej będzie miał przyznaną bezpłatną ochronę prawną w postępowaniu karnym, jeśli zostanie pokrzywdzony przestępstwem w związku z wykonywaniem czynności służbowych.

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma służyć lepszej ochronie praw spadkobierców, głównie małoletnich i całkowicie ubezwłasnowolnionych. Zmiany pomogą też skrócić czas trwania postępowań spadkowych. Zgodnie z nowelą krąg spadkobiorców w tzw. trzeciej grupie spadkowej zostanie zawężony do dziadków, rodzeństwa rodziców spadkodawcy i ich zstępnych. Wyłączeni z dziedziczenia zostaliby dalsi zstępni dziadków spadkodawcy, czyli tzw. cioteczne lub stryjeczne wnuki i dalsze pokolenia, które często nie utrzymują kontaktów ze spadkodawcą. Zmiana ma ograniczyć poszukiwania z urzędu przez sądy i wzywania na rozprawę dalekich krewnych spadkodawcy, co skróci także czas trwania postępowań. Nowelizacja umożliwia ponadto uznawanie za niegodne dziedziczenia osoby, które uporczywie uchylały się od wykonywania wobec spadkodawcy pieczy lub obowiązku alimentacyjnego, określonego co do wysokości orzeczeniem sądowym, ugodą albo inną umową. Nowela dotyczy też oświadczeń o przyjęciu lub odrzucenia spadku. Obecnie spadkobiorca ma 6 miesięcy od dnia, w którym dowiedział się o śmierci spadkodawcy, na złożenie takiego oświadczenia. Po zmianie termin ten byłby zawieszony, gdy złożenie oświadczenia wymagałoby zezwolenia sądu opiekuńczego. Ma to pomóc osobom małoletnim i ubezwłasnowolnionym, aby należny im spadek nie przepadał z powodu niedopilnowania formalności. Wymagane oświadczenie w ich imieniu mogą złożyć opiekunowie.

Ustawa zmieniająca ustawę o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych, ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz niektórych innych ustaw oraz ustawę o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne (projekt poselski) wykreśla przepisy, wprowadzone w ramach Polskiego Ładu, na mocy których przedsiębiorcy w relacjach z innymi przedsiębiorcami mogliby zapłacić w gotówce tylko wtedy, kiedy jednorazowa wartość transakcji, bez względu na liczbę płatności, nie przekraczałaby 8 tys. zł. Pozostanie obecny limit 15 tys. zł. Nowela wykreśliła też rozwiązanie, zobowiązujące konsumenta do płatności za pośrednictwem rachunku płatniczego, jeśli wartość transakcji – bez względu na liczbę płatności – przekracza 20 tys. zł. Wykreślono także przepisy ograniczające płatności w gotówce, dotyczące zryczałtowanego podatku dochodowego od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne.

Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) wprowadza od 1 lipca 2024 r. obowiązek wystawiania faktur za pośrednictwem Krajowego Systemu e-Faktur (KSeF), który obecnie jest systemem dobrowolnym. Ten obowiązek ma dotyczyć faktur potwierdzających transakcje między przedsiębiorcami, nie obejmie sytuacji, kiedy kupującym jest konsument. Elektroniczny system wystawiania faktur ma ułatwić walkę z wyłudzeniami podatku VAT i przynieść budżetowi dodatkowe 10 mld zł w ciągu 10 lat. Obowiązkowy Krajowy System e-Faktur pozwoli na unowocześnienie procesów fakturowych, obiegu dokumentów i wykorzystywanych przez przedsiębiorców systemów fakturowych. Jednolity standard e-faktury uprości dokumentowanie transakcji, a także przyspieszy i zautomatyzuje wystawianie, przetwarzanie i archiwizację dokumentów. Nowela wprowadza także wyłącznie elektroniczną obsługę wiążących informacji: WIT (wiążąca informacja taryfowa), WIP (wiążąca informacja o pochodzeniu), WIA (wiążąca informacja akcyzowa) i WIS (wiążąca informacja stawkowa) dzięki rozbudowie i dostosowaniu funkcjonujących już systemów informatycznych KAS (e-Urząd Skarbowy, Platforma Usług Elektronicznych Skarbowo-Celnych – PUESC). W ustawie znalazły się też przepisy, zgodnie z którymi członkowie korpusu służby cywilnej mają dostawać wynagrodzenie lub dzień wolny jako rekompensatę za pracę w nadgodzinach.

Ustawa o zwalczaniu nadużyć w komunikacji elektronicznej (projekt rządowy) wdraża przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2018/1972 z 11 grudnia 2018 r., ustanawiającej Europejski kodeks łączności elektronicznej, zgodnie z którym organy mogą wymagać od podmiotów udostępniających publiczne sieci łączności elektronicznej lub świadczących publicznie dostępne usługi łączności elektronicznej zablokowania w indywidualnych wypadkach dostępu do numerów lub usług, gdy uzasadnia to oszustwo lub nadużycie. Nowelizacja reguluje prawa i obowiązki przedsiębiorców telekomunikacyjnych oraz kompetencje prezesa Urzędu Komunikacji Elektronicznej, związane z zapobieganiem nadużyciom w komunikacji elektronicznej i ich zwalczaniem. Określa m.in. obowiązki dostawcy poczty elektronicznej i podmiotu publicznego, a także szczególne zasady przetwarzania informacji objętych tajemnicą telekomunikacyjną w celu zapobiegania związane z zapobieganiem nadużyciom w komunikacji elektronicznej i ich zwalczaniem.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) umożliwia tworzenie obywatelskich społeczności energetycznych w formach: spółdzielni, spółdzielni mieszkaniowej, wspólnoty mieszkaniowej, stowarzyszenia, z wyłączeniem stowarzyszenia zwykłego, spółki osobowej, z wyłączeniem spółki partnerskiej, i spółdzielni rolników. Przedmiotem działalności obywatelskiej społeczności energetycznej może być wytwarzanie, dystrybucja, obrót, agregacja, magazynowanie energii elektrycznej, realizowanie przedsięwzięć służących poprawie efektywności energetycznej oraz świadczenie usług w zakresie ładowania pojazdów elektrycznych swoim członkom. Społeczność może działać w obrębie sieci 1 operatora systemu dystrybucyjnego. Ustawa przesuwa z 1 lipca 2024 do 1 lipca 2025 r. uruchomienie Centralnego Systemu Informacji o Rynku Energii (CSIRE). Przepisy umożliwiające techniczną zmianę sprzedawcy energii elektrycznej w ciągu 24 godzin mają obowiązywać od 2026 r. Urząd Regulacji Energetyki (URE) utworzy porównywarki wszystkich dostępnych na rynku ofert sprzedaży energii elektrycznej do gospodarstw domowych i firm o zużyciu poniżej 100 MWh rocznie. Sprzedawcy pod groźbą sankcji będą musieli udostępniać swoje oferty regulatorowi na potrzeby porównywarki. Ustawa wprowadza ponadto odpis od przychodów ze sprzedaży gwarancji pochodzenia energii elektrycznej z OZE; 97% tych przychodów ma trafić na Fundusz Wypłaty Różnicy Ceny, na rekompensaty za ograniczenie cen energii dla odbiorców. Zgodnie z ustawą można będzie zawierać umowy z ceną dynamiczną energii elektrycznej, z minimalną częstotliwością rozliczeń co 15 min, oferować przez sprzedawców obsługujących powyżej 200 tys. odbiorców końcowych, którzy mają licznik zdalnego odczytu. Ustawa zawiera także definicje agregatora rynku energii i odbiorcy aktywnego, który może zużywać, magazynować lub sprzedawać energię elektryczną wytworzoną we własnym zakresie, świadczyć usługi systemowe lub elastyczności. Działalność nie może jednak stanowić podstawowej działalności gospodarczej czy zawodowej tego odbiorcy. Ustawa zawiera również przepisy dotyczące tzw. linii bezpośredniej, łączącej odbiorcę z wytwórcą energii elektrycznej. Przedsiębiorcy chcący budować takie linie nie będą musieli już występować o stosowną zgodę do prezesa URE, a jedynie to zgłosić. Po spełnieniu wymogów bezpieczeństwa sieci przedsiębiorca mający linię bezpośrednią ze źródłem będzie mógł wprowadzić energię elektryczną do Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Zgodnie z ustawą właścicielami połączeń międzysystemowych gazowych i elektroenergetycznych z sąsiednimi krajami mogą być tylko polscy operatorzy przesyłu energii elektrycznej lub gazu. Nowela zakłada skorzystanie z prawa odstępstwa od dyrektywy i utrzymanie cen energii, zatwierdzanych przez regulatora taryfą. W razie problemów z jego zbilansowaniem ustawa wprowadza także mechanizm nierynkowego ograniczenia generacji z farm wiatrowych i fotowoltaiki przez operatora systemu przesyłowego. Ograniczenie ma być stosowane przy wykorzystywaniu innych dostępnych środków

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo geologiczne i górnicze oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma zapewnić ochronę złóż kopalin w Polsce, usprawnić działalność organów nadzoru górniczego, umożliwić większe niż obecnie podziemne składowanie dwutlenku węgla (CCS), także przez podmioty komercyjne, i podziemne magazynowanie wodoru. Wprowadza definicję złoża strategicznego, które ze względu na swoje znaczenie dla gospodarki lub bezpieczeństwa kraju będzie podlegać szczególnej ochronie prawnej. Złoża po udokumentowaniu będą mogły uzyskać status strategicznego po warunkiem spełniania kryteriów i w drodze postępowania administracyjnego wszczętego z urzędu przez centralny organ administracji geologicznej. Dla złóż już udokumentowanych obowiązywać będzie 2-letni termin na dokonanie przeglądu, czy spełniają kryteria złóż strategicznych. Na terenach ponad złożami kopalin będzie można prowadzić działalność związaną z odnawialnymi źródłami energii (np. posadowienie farm PV) czy rolniczą. Inwestycje nie będą mogły jednak być trwale związane z gruntem, tak by nie zablokować przyszłej eksploatacji złoża. Nowela określa też warunki koncesjonowania i wykorzystania surowców, w tym przesłanki do odmowy wydania koncesji, liberalizuje przepisy dotyczące koncesjonowania działalności, jeśli chodzi o poszukiwanie i rozpoznawanie złóż niektórych kopalin, m.in. węglowodorów, czyli ropy i gazu, a także podziemnego, bezzbiornikowego magazynowania substancji i podziemnego składowania odpadów. Ustawa ma również: przeciwdziałać nielegalnej eksploatacji złóż; wprowadzić wsparcie dla przedsiębiorców chcących inwestować w CCS; usuwać wątpliwości interpretacyjne, jeśli chodzi o ochronę złóż kopalin w Polsce; łączyć państwową służbę geologiczną z państwową służbą hydrogeologiczną.

Ustawa o wielkoobszarowych terenach zdegradowanych (projekt rządowy) ma na celu usunięcie i ograniczenie negatywnego oddziaływania na środowisko i zdrowie ludzi wielkoobszarowych terenów zdegradowanych. Umożliwi zagospodarowanie lub zabezpieczenie odpadów stwarzających zagrożenie i oczyszczenie tych terenów. W specustawie (załączniku) wskazano 5 rozpoznanych wielkoobszarowych terenów zdegradowanych, dla których konieczne jest podjęcie działań związanych z poprawą stanu środowiska. To tereny po zakładach chemicznych: „Zachem” w Bydgoszczy, „Organika-Azot” w Jaworznie, „Tarnowskie Góry” w Tarnowskich Górach, barwników „Boruta” w Zgierzu i włókien chemicznych „Wistom” w Tomaszowie Mazowieckim. Lista zdegradowanych terenów będzie mogła być rozszerzona po ich ocenie. Specustawa definiuje wielkoobszarowy teren zdegradowany, składowiska historycznych odpadów przemysłowych i miejsca gromadzenia historycznych odpadów przemysłowych. Główny Inspektor Ochrony Środowiska będzie miał obowiązek prowadzenia ewidencji zarówno rozpoznanych, jak i nierozpoznanych wielkoobszarowych terenów zdegradowanych. Za poprawę stanu środowiska na wielkoobszarowych terenach zdegradowanych będą odpowiedzialni wójt, burmistrz, prezydent miasta lub – dla terenów zamkniętych – regionalny dyrektor ochrony środowiska. Ustawa określa też zasady wywłaszczenia nieruchomości lub czasowego ich zajęcia, aby przeprowadzić odpowiednie prace, mające na celu poprawę stanu środowiska na terenie zdegradowanym, zasady ustalania wysokości odszkodowań dla właścicieli tych nieruchomości, a także nakładania opłat w związku ze wzrostem wartości nieruchomości w wyniku uprzątnięcia terenu. Specustawa ma zagwarantować zwrot kosztów, poniesionych w związku np. z usunięciem i unieszkodliwieniem odpadów, w razie sprzedaży lub zwrotu nieruchomości poprzedniemu właścicielowi na rzecz funduszu ochrony środowiska i gospodarki wodnej, z którego uzyskano środki finansowe, lub gminy. W ustawie wskazano też źródła, z których będzie można uzyskać środki na likwidację terenów zdegradowanych, w tym KPO, Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego, Fundusz Spójności, Fundusz InvestEU, środki własne gminy.

Ustawą o zmianie ustawy – Karta Nauczyciela oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski) przewiduje, że przejść na emeryturę na szczególnych zasadach, czyli w wieku niższym niż ustawowy (60 lat u kobiet i 65 lat u mężczyzn), będą mogli – po rozwiązaniu na swój wniosek stosunku pracy – nauczyciele, którzy łącznie spełnią następujące warunki: rozpoczęli przed 1 stycznia 1999 r. pracę na stanowisku nauczyciela, wychowawcy lub innego pracownika pedagogicznego, mają udokumentowany okres składkowy wynoszący co najmniej 30 lat, w tym co najmniej 20 lat pracy „przy tablicy”. Podstawę do obliczenia emerytury stażowej ma stanowić wysokość składek zewidencjonowanych na koncie nauczyciela, kapitału zakładowego i środków z Otwartych Funduszy Emerytalnych, zewidencjonowanych na subkoncie. Do przejścia na emeryturę na szczególnych zasadach będą mogli przejść, począwszy od 1 września 2024 r. nauczyciele urodzeni przed 1 września 1966 r.; 1 września 2025 r. nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1966 r., a przed 1 września 1969 r.; 1 września 2026 r. – nauczyciele urodzeni po 31 sierpnia 1969 r. Nauczyciela, który przejdzie na emeryturę na szczególnych zasadach, a nie osiągnął wieku emerytalnego, będzie można zatrudnić wyłącznie w razie potrzeby wynikającej z organizacji nauczania lub zastępstwa nieobecnego nauczyciela, za zgodą kuratora. Wymiar zatrudnienia w szkole takiego nauczyciela nie będzie mógł być wyższy niż 1/2 obowiązkowego wymiaru zajęć. Nowela rozszerza grono uprawnionych do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego, które jest odpowiednikiem emerytur pomostowych, o nauczycieli zatrudnionych w publicznych i niepublicznych poradniach psychologiczno-pedagogicznych, w tym w poradniach specjalistycznych (obecnie nauczyciele pracujący w szkołach, przedszkolach, placówkach kształcenia ustawicznego, młodzieżowych ośrodkach wychowawczych, młodzieżowych ośrodkach socjoterapii i specjalnych ośrodkach wychowawczych). Organ sprawujący nadzór pedagogiczny będzie mógł polecić osobie prowadzącej niepubliczną szkołę lub placówkę niezwłoczne umożliwienie wykonania tam nadzoru pedagogicznego nie później niż w terminie 7 dni od dnia otrzymania polecenia. Na usunięcie stwierdzonych uchybień placówka lub organ je prowadzący będą mieć nie więcej niż 30 dni. Zignorowanie nakazu przeprowadzenia kontroli i polecenia usunięcia jej wyników placówka może zostać wykreślona z ewidencji. Ze względu na kumulację roczników w szkołach ponadpodstawowych nowelizacja umożliwia przydzielenie w roku szkolnym 2023/24 nauczycielowi zatrudnionemu w liceum ogólnokształcącym, technikum i branżowej szkole I stopnia, za jego zgodą, ponadwymiarowych godzin w wymiarze wyższym niż określony w ustawie Karta Nauczyciela. Nowelizacja przedłuża na lata 2024 i 2025 r. przepisy dotyczące finansowania zadań z zakresu oświaty i wychowania dla uczniów z Ukrainy. Liberalizuje też przepisy dotyczące tworzenie studiów na kierunkach lekarskim lub lekarsko-dentystycznym przez uczelnie, które nie spełniały warunków poddania się ewaluacji jakości działalności naukowej. Ustawa umożliwia też uczelniom zwiększanie opłat za studia w trakcie ich trwania. Zgodnie z nowelą do czasu ukończenia studiów przez osoby przyjęte na studia na dany rok akademicki uczelnia nie może wprowadzić dla nich nowych opłat, a zwiększenia wysokości opłat może dokonać raz w roku akademickim. Nowela zmienia ponadto sposób ustalania prawa do stypendiów socjalnych dla studentów, będzie się to odbywać na podstawie kryterium odnoszącego się do minimalnego wynagrodzenia za pracę. Nowela znosi także zakaz zatrudniania doktoranta jako nauczyciela akademickiego albo pracownika naukowego, wprowadza nowe rozwiązania dotyczące działalności Sieci Badawczej Łukasiewicz i instytutów badawczych oraz zmienia nazwy kilku uczelni.

Ustawa o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Państwa Izrael o współpracy w dziedzinie wizyt studyjnych zorganizowanych grup młodzieży, podpisanej w Warszawie dnia 22 marca 2023 r. (projekt rządowy) dotyczy ratyfikacji umowy, która tworzy ramy prawne dla organizacji wszystkich wizyt studyjnych młodzieży izraelskiej w Polsce oraz młodzieży polskiej w Izraelu pod auspicjami ministerstw właściwych ds. edukacji obydwu państw. Dzięki temu kolejne pokolenia młodzieży będą mieć okazję do poznawania historii swoich narodów, w tym historii Holokaustu i innych zbrodni II wojny światowej. Wizyty studyjne będą się odbywały w miejscach związanych z polsko-żydowskim wielowiekowym dziedzictwem oraz historią i kulturą Polski i Izraela, stworzą też możliwości wzajemnego poznawania się i nawiązywania kontaktów przez młodzież obydwu krajów. W uzasadnieniu ustawy wskazano, że potrzeba podpisania umowy powstała w związku z tym, że po wyjazdach edukacyjnych w przeszłości odnotowywano pewne problemy, w tym wzrost negatywnych odczuć wobec Polski i Polaków wśród młodzieży izraelskiej. Polska była postrzegana przez nią przez pryzmat obozów zagłady (śmierci) i obozów koncentracyjnych. Młodzież nie zapoznawała się z odbudową życia żydowskiego w Polsce i była izolowana od kontaktów z Polakami, słyszała od przewodników o grożących im w Polsce niebezpieczeństwach, wrażenie to potęgowała uzbrojona ochrona. Problematyczna z polskiego punktu widzenia była również przyjęta przez stronę izraelską perspektywa nauczania o zbrodni Holocaustu, bez odniesień do szerszego kontekstu historycznego, w tym okupacji polskich ziem, zbrodni na polskim narodzie, innych narodach i grupach etnicznych oraz odpowiedzialności w tym zakresie obu totalitaryzmów: hitlerowskiego i sowieckiego. Mimo podejmowanych prób kwestia ochrony grup izraelskiej młodzieży nie została uregulowana w umowie międzynarodowej. Zgodnie z umową strona polska w całości przejmie odpowiedzialność za bezpieczeństwo i ochronę grup młodzieży izraelskiej. Kwestie udziału oficerów ochrony izraelskiej będą wynikać z decyzji właściwych instytucji krajowych i oceny stanu bezpieczeństwa. Podczas zwiedzania instytucji kultury lub miejsc pamięci objętych obowiązkową ochroną strona izraelska dostosuje się do wszelkich obostrzeń, zasad wynikających z dokumentacji ochronnej danej jednostki, regulaminów, w szczególności dotyczących wnoszenia na teren tych jednostek broni, przedmiotów oraz środków mogących zagrażać życiu i zdrowiu. Przyjętą zasadą będzie wspólna opieka przewodników polskich i izraelskich nad wyjazdami. W Polsce przewodnik ma władać w dostatecznym stopniu językiem angielskim lub hebrajskim, a w Izraelu – izraelski przewodnik władający językiem angielskim lub polskim. Umowa nie przewiduje co do zasady możliwości towarzyszenia grupom przez uzbrojonych izraelskich oficerów ochrony. W wypadku zgody strony polskiej na obecność izraelskiej uzbrojonej ochrony w wyjątkowych sytuacjach umowa określa przesłanki dotyczące możliwości wjazdu na terytorium RP oficerów z Izraela ochraniających wycieczki edukacyjne, które trudno traktować jako delegacje oficjalne. Umożliwi to konsulom polskim jednoznaczną ocenę stanu faktycznego przed wydaniem zaświadczenia na przywóz broni.

Ustawa o ratyfikacji Protokołu w sprawie wyeliminowania nielegalnego obrotu wyrobami tytoniowymi, sporządzonego w Seulu dnia 12 listopada 2012 r., do Ramowej Konwencji Światowej Organizacji Zdrowia o Ograniczeniu Użycia Tytoniu, sporządzonej w Genewie dnia 21 maja 2003 r. (projekt rządowy) dotyczy ratyfikacji protokołu, który przewiduje m.in. kontrolę łańcucha dostaw, śledzenie i monitorowanie wyrobów tytoniowych od wytwórcy do pierwszego odbiorcy; kontrolę produkcji i handlu w strefach wolnocłowych; zasady ścigania naruszeń prawa w obrocie wyrobami tytoniowymi. Określa także zakres i zasady współpracy międzynarodowej.