Legislacja

Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji opowiedziały się za odrzuceniem  ustawy o zmianie ustawy o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022 oraz niektórych innych ustaw.  Jak podsumował dyskusję na posiedzeniu komisji przewodniczący Komisji Ustawodawczej senator Krzysztof Kwiatkowski, prezydencka nowelizacja nie poprawia ustawy w całości, nie koryguje bowiem wszystkich niekonstytucyjnych  przepisów. Senator Aleksander Pociej będzie sprawozdawcą ustawy na posiedzeniu Senatu.

W trakcie posiedzenia senator Stanisław Gawłowski zgłosił wniosek o zwrócenie się do Kancelarii Prezydenta RP o udostępnienie opinii, w oparciu o które Prezydent Andrzej Duda podejmował decyzję o podpisaniu ustawy o komisji, a następnie o podjęciu inicjatywy ustawodawczej ją nowelizującej.   

Biuro Legislacyjne Senatu wyraziło następującą opinię na temat nowelizacji: „Nowela – sama w sobie – nie budzi zastrzeżeń natury techniczno- legislacyjnej. Mimo zmian nią wprowadzanych, nowelizowana ustawa o Komisji nadal pozostanie dotknięta licznymi wadami dewastującymi porządek prawny Rzeczypospolitej. Powinna więc ona zostać wyeliminowana z polskiego porządku prawnego w całości. Zmierzająca ku temu poprawka Senatu wykraczałaby jednak poza konstytucyjnie dopuszczalny zakres, stanowiąc obejście przepisów o trybie prac nad projektem ustawy w Sejmie oraz o senackiej inicjatywie ustawodawczej”.

Do ustawy zostały przygotowane liczne opinie legislacyjne, które negatywnie oceniały różne aspekty proponowanych rozwiązań prawnych. Ich autorami byli m.in. prof. Teresa Gardocka, Uniwersytet SWPS, prof. Marcin Matczak, Uniwersytet Warszawski, prof. Ryszard Piotrowski, Uniwersytet Warszawski, prof. Artur Nowak-Far, Szkoła Główna Handlowa, Rzecznik  Praw Obywatelskich Marcin Wiącek , Helsińska Fundacja Praw Człowieka.  Swoją opinię przedstawił na posiedzeniu prof. Marek Chmaj, przewodniczący Zespołu Doradców ds. kontroli konstytucyjności prawa przy Marszałku Senatu X kadencji, dr Hanna Machińska, w latach 2017–2022 zastępczyni rzecznika praw obywatelskich, prof. Mirosław Wyrzykowski, Instytut Spraw Publicznych. Z opinii tych wynika, że nowelizacja „ma zamydlić ludziom oczy”, nie zmieniając sensu samej ustawy, że jest klasycznym przykładem odwracania uwagi. Zwrócono też uwagę nie tylko na jej niekonstytucyjny charakter, ale także na niezgodność z prawem unijnym ( w tym z  Kartą Praw Podstawowych i  Europejską Konwencją Praw Człowieka).         

Prezydencka nowelizacja, którą przedstawiła Małgorzata Paprocka, sekretarz stanu w Kancelarii Prezydenta RP, zmierza do zniesienia możliwości stosowania przez Komisję do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007-2022 środków zaradczych wskazanych w ustawie, zmiany trybu odwoławczego od decyzji Komisji z sądów administracyjnych na sądy powszechne (apelacja) oraz wykluczenia możliwości pełnienia funkcji członka komisji przez posła lub senatora. Znoszone są środki zaradcze zapisane w obecnej ustawie (to m.in. zakaz pełnienia funkcji związanych z dysponowaniem środkami publicznymi na okres do 10 lat), a głównym przedmiotem stwierdzenia komisji będzie uznanie, że dana osoba nie daje rękojmi należytego wykonywania czynności w interesie publicznym.

Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji opowiedziały się za przyjęciem z 17 doprecyzowującymi i redakcyjnymi poprawkami ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw. Sprawozdawcą ustawy na posiedzeniu Senatu będzie przewodniczący Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji senator Aleksander Pociej. Ustawa zmienia m.in. zasady dziedziczenia, zawężając krąg spadkobierców ustawowych, a także ograniczając potrzebę poszukiwania z urzędu przez sąd i wzywania na rozprawę dalszych krewnych spadkodawcy. Ponadto nowelizacja dodaje nowe przesłanki niegodności dziedziczenia. Ustawa znosi także wprowadzoną w stanie epidemii szczególną regulację wydłużającą kadencję władz stowarzyszeń. Ustawa zmierza do lepszego zabezpieczenia spadkobierców, głównie małoletnich i całkowicie ubezwłasnowolnionych, oraz ograniczenia poszukiwania przez sądy dalekich krewnych spadkodawcy. Nowelizacja zmienia tzw. trzecią grupę spadkową - dziadków spadkodawcy, a także ich zstępnych, czyli potomków. Zgodnie z nowelą, krąg spadkobiorców zostanie w tej grupie zawężony do dziadków, rodzeństwa rodziców spadkodawcy oraz ich zstępnych.

Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej rozpatrzyła stawę o zmianie ustawy o pomocy społecznej oraz niektórych innych ustaw i zarekomenduje Izbie przyjęcie jej bez poprawek.  W noweli m.in. odstępuje się od formuły i terminologii „mieszkania chronionego” przeznaczonego w szczególności dla osób niepełnosprawnych na rzecz „mieszkania treningowego” i „wspomaganego” jako 2 różnych form wsparcia w codziennym funkcjonowaniu osób dorosłych, które tego wymagają, ale nie potrzebują całodobowej opieki. Zmiany wprowadzają nowe świadczenie w formie tzw. „usług sąsiedzkich”. Rozszerzony zostaje wachlarz usług świadczonych przez domy pomocy społecznej, na te świadczone poza placówką osobom, które w nim nie mieszkają oraz wprowadza rejestr zgłoszeń o zdarzeniach nadzwyczajnych.

Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej rozpatrzyła także nowelizację ustawy o emeryturach pomostowych oraz niektórych innych ustaw i rekomenduje przyjęcie jej z 6 poprawkami. Senator Magdalena Kochan zwróciła uwagę, że projekt tej nowelizacji nie był przedmiotem jedynie prac rządowych. Senatorowie opowiedzieli się za wykreśleniem artykułów 2, 3, 6 i 8 ustawy, które w ich opinii wykraczają poza przedmiotowy zakres ustawy. Senator Magdalena Kochan zaproponowała poprawkę w art. 1 pkt 9 dotyczącą przygotowania strategii sektorowej przez ministra pracy do 31 grudnia 2027 r., która również uzyskała poparcie komisji. Ponadto przyjęto jedną poprawkę ujednolicającą terminologię. Główny celem ustawy jest uchylenie wygaszającego charakteru emerytur pomostowych.

Senatorowie z Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej zapoznali się ze „Sprawozdaniem z działalności Rady Dialogu Społecznego w 2022 roku”.

Połączone komisje: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, Spraw Zagranicznych i UE oraz Ustawodawcza zdecydowały o odroczeniu prac nad projektem uchwały dotyczącej propozycji wprowadzenia unijnego mechanizmu związanego z migrantami i ich relokacją na terenie Unii Europejskiej. Senatorowie zgłosili dwie odmienne propozycje uchwał, lecz w trakcie posiedzenia zgodzili się, że spotkają się ponownie gdy zapoznają się ze stanowiskiem rządu, a także podejmą się wypracowania treści wspólnej uchwały na ten temat.

Komisja Ustawodawcza postanowiła odroczyć prace na projektem uchwały w 80. rocznicę Krwawej Niedzieli na Wołyniu – apogeum ludobójstwa dokonanego przez ukraińskich nacjonalistów na obywatelach II Rzeczypospolitej, wniesionym przez grupę senatorów reprezentowanych przez senatora Jerzego Czerwińskiego. Wniosek w tej sprawie zgłosił senator Marek Borowski, który zaproponował wznowienie prac po uzgodnieniu wspólnego tekstu uchwały dotyczącego zbrodni wołyńskiej. Wstępnie ustalono, że posiedzenie Komisji Ustawodawczej mogłoby się odbyć jeszcze przez 64. posiedzeniem Izby.

W przedstawionym projekcie senatorowie oddają hołd wszystkim obywatelom II Rzeczypospolitej okrutnie zamordowanym przez ukraińskich nacjonalistów. Przypominają też, że do dziś ofiary mordów nie zostały w należyty sposób upamiętnione. „Nie doczekały się nawet ekshumacji i godnych pochówków, co jest oczywistym minimum zarówno w prawie międzynarodowym, jak i w podstawowych zasadach wiary chrześcijańskiej i cywilizacji europejskiej” – napisano. Senatorowie wskazują, że koniecznym warunkiem trwałego pojednania polsko-ukraińskiego i wspólnego uczestnictwa w organizacjach euroatlantyckich jest akceptacja prawdy historycznej przez Ukrainę i Ukraińców. I wynikłe z tego konsekwencje: nazwanie ludobójstwa ludobójstwem; zaprzestanie prób symetryzacji wydarzeń, postaw i ofiar; potępienie zbrodniczych organizacji i ich członków; wycofanie się z ich gloryfikacji; zezwolenie na poszukiwania, ekshumację i godne upamiętnienie ofiar.