Aktualności

Podczas posiedzenia Komisji Nauki, Edukacji i Sportu rozpatrywano ustawę o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie współpracy w ramach Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta, sporządzonej w Waszyngtonie dnia 10 marca 2008 r.

Przyjęcie ustawy rekomendowała senatorom podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego Grażyna Prawelska-Skrzypek. Jak stwierdziła, dzięki polsko- amerykańskiej umowie więcej osób będzie mogło wziąć udział w programach wymiany studentów, naukowców i nauczycieli między Polską i USA w ramach programu Fulbrighta.

Jak poinformowała wiceminister nauki, nowa umowa przewiduje także, że Polska i USA będą wnosić równy wkład finansowy w działalność fundacji. Będzie on wynosił 1,5 mln dolarów rocznie. Na razie Polska nie będzie wpłacała pełnej sumy, stopniowo jednak będzie zwiększała swój wkład i za trzy lata oba kraje będą po równo finansowały wspólną działalność. Dzięki temu podwoi się liczba osób wyjeżdżających co roku na stypendia z Polski do USA i z USA do Polski. "Do tej pory około 40 osób rocznie wyjeżdżało z Polski na stypendia do USA, w drugą stronę - 35 osób. Teraz będzie to około 80 z każdej strony" - powiedziała. Wiceminister dodała, że do tej pory Polska wpłacała do kasy fundacji o wiele mniej niż Stany Zjednoczone i raczej pokrywała koszty działającej w Polsce fundacji organizującej wyjazdy stypendialne niż faktycznie finansowała same stypendia. Teraz się to zmieni.

Ponadto nowa umowa ma zagwarantować, że stypendia Fulbrighta zarówno dla obywateli Polski, jak i USA będą zwolnione z podatku, a stypendyści będą mogli podejmować pracę w trakcie pobytu. Dzięki temu, jak wyjaśniała wiceminister G. Prawelska-Skrzypek, możliwe będzie np. wykorzystanie przyjeżdżających do Polski naukowców jako wykładowców. "Do tej pory było to utrudnione. Co prawda, program wyjazdu przewiduje często jakąś aktywność w ramach uczelni przyjmującej stypendystę, ale ciężko było np. powierzyć dodatkowo takiej osobie prowadzenie wykładów kursowych" - podkreśliła. Tymczasem, zdaniem wiceminister, Amerykanie przyjeżdżający do Polski często byli zainteresowani prowadzeniem wykładów.

Zanim w marcu br. sporządzono nową umowę w sprawie współpracy w ramach Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta, podstawą wspólnych działań Polski i USA na polu wymiany akademickiej i naukowej były dwie umowy, zawarte między rządami obu krajów: umowa z 22 marca 1990 r. o utworzeniu Biura Polsko-Amerykańskiej Wymiany Naukowej oraz zastępująca ją umowa z 20 października 1995 r. o utworzeniu Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta. Umowę z 1995 r. zawarto tylko na dziesięć lat, w 2005 r. obie strony wyraziły jednak zgodę na kontynuowanie współpracy do czasu zawarcia nowej umowy.

Program Fulbrighta został opracowany przez amerykańskiego prawnika, profesora akademickiego i polityka - senatora Jamesa Williama Fulbrighta (1905-1995). Uzyskał podstawy prawne w 1946 r. na mocy ustawy zatwierdzonej przez Kongres USA i podpisanej przez prezydenta Harry'ego Trumana.

Główne cele programu to inicjowanie, wspieranie i prowadzenie działalności w zakresie studiów, badań naukowych, szkoleń i innych przedsięwzięć z dziedziny nauki, szkolnictwa wyższego, oświaty, kultury i sztuki, realizowanych przez lub dla obywateli amerykańskich - poprzez wizyty i wymiany studentów, stażystów, wykładowców, artystów, dziennikarzy, nauczycieli, naukowców oraz innych osób ze środowisk nauki, kultury i sztuki.

Obecnie działania związane z Programem Fulbrighta realizowane są w ponad 150 krajach. Fundusze na program są zatwierdzane przez Kongres USA. W różnych krajach działa 51 Komisji Fulbrighta, które w imieniu rządu amerykańskiego i rządów miejscowych sprawują bezpośrednią pieczę nad realizacją programu.

W Polsce realizacja Programu Fulbrighta trwa od w 1959 r. Od lat dziewięćdziesiątych pieczę nad tym sprawuje Polsko-Amerykańska Komisja Fulbrighta.

W głosowaniu, na wniosek senatora Kazimierza Wiatra, Komisja Nauki, Edukacji i Sportu postanowiła jednomyślnie zarekomendować Senatowi przyjęcie bez poprawek ustawy o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Stanów Zjednoczonych Ameryki w sprawie współpracy w ramach Polsko-Amerykańskiej Komisji Fulbrighta, sporządzonej w Waszyngtonie dnia 10 marca 2008 r. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora Ryszarda Góreckiego.

W drugim punkcie porządku dziennego senatorowie rozpatrzyli ustawę o utworzeniu Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie.

W myśl ustawy Politechnika Szczecińska i Akademia Rolnicza w Szczecinie połączą się i razem będą tworzyć Uniwersytet Technologiczny w Szczecinie. O zgodę na połączenie zwrócili się do rządu i parlamentu rektorzy obu uczelni.

Jak powiedziała podsekretarz stanu w Ministerstwie Nauki i Szkolnictwa Wyższego G. Prawelska-Skrzypek, to połączenie przyczyni się do wzmocnienia potencjału naukowego i dydaktycznego obu uczelni. Jej zdaniem, dzięki połączeniu obniżą się koszty administracyjne, a naukowcy z obu uczelni będą mogli swobodniej ze sobą współpracować i wzajemnie wykorzystywać swoje laboratoria.

Uzasadniając tę decyzję, wiceminister stwierdziła, że za konsolidacją uczelni przemawia także rosnąca konkurencja na rynku usług edukacyjnych, szczególnie w obliczu niżu demograficznego. Wymaga tego również konieczność sprostania przez szkoły wyższe wysokim wymaganiom w zakresie jakości kształcenia, a tym samym wysokim kosztom funkcjonowania uczelni.

W opinii rektora Politechniki Szczecińskiej prof. Włodzimierza Kiernożyckiego, połączenie ułatwi uczelniom współpracę i np. wspólne ubieganie się o granty naukowe z funduszy krajowych i Unii Europejskiej. Jak powiedział, w szczecińskim środowisku akademickim dyskutowano o tym od dawna. Akademia rolnicza i politechnika współpracują już od wielu lat. Tego typu kierunki badań i dydaktyki, jak biotechnologia, energia odnawialna, biofizyka czy materiały samodegradujące się to tylko niektóre z tych działań, które są komplementarne i które będzie można wspólnymi siłami prowadzić jeszcze lepiej.

Podobną opinię wyraził rektor Akademii Rolniczej w Szczecinie prof. Jan Dawidowski. "Bardzo się cieszymy, że proces połączenia naszych uczelni zbliża się ku końcowi. Czekaliśmy na to prawie rok. (...) Społeczność Akademii Rolniczej w Szczecinie jednoznacznie poparła połączenie. Liczymy, że znacząco wzrośnie nasz potencjał zarówno na polu badawczym, jak i edukacyjnym. Mamy nadzieję, że jeszcze lepiej będziemy mogli kształcić kadry dostosowane do wymogów dzisiejszego rynku" - stwierdził.

Akademia Rolnicza w Szczecinie ma uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk rolniczych w ośmiu dyscyplinach: agronomia, inżynieria rolnicza, kształtowanie środowiska, ogrodnictwo, rybactwo, technologia żywności i żywienia, zootechnika oraz doktora nauk ekonomicznych w dyscyplinie ekonomii. Politechnika Szczecińska posiada uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk technicznych w ośmiu dyscyplinach: budownictwo, automatyka i robotyka, elektrotechnika, informatyka, budowa i eksploatacja maszyn (2 rodzaje doktoratów), inżynieria chemiczna, technologia chemiczna.

Nowa uczelnia będzie zatem posiadać uprawnienia do nadawania 16 stopni doktora w 15 różnych dyscyplinach, a zatem będzie spełniać warunki określone w ustawie - Prawo o szkolnictwie wyższym (posiadanie przez uczelnię sześciu uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora, w tym co najmniej czterech uprawnień w zakresie nauk objętych profilem uczelni) i może używać w swojej nazwie wyrazu "uniwersytet" uzupełnionego przymiotnikiem określającym profil uczelni, będzie więc tzw. uniwersytetem przymiotnikowym.

W głosowaniu, na wniosek senatora K. Wiatra, Komisja Nauki, Edukacji i Sportu jednomyślnie poparła ustawę o utworzeniu Zachodniopomorskiego Uniwersytetu Technologicznego w Szczecinie. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senatora K. Wiatra.