Aktualności

W Senacie, 15 lutego 2022 r., podczas konferencji „Gospodarka wodno-ściekowa – innowacyjne rozwiązania technologiczne”, zorganizowanej przez komisje: Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Środowiska, zaprezentowano najnowsze technologie umożliwiające powtórne wykorzystanie wody ze ścieków czy utylizację osadów ściekowych.

W pierwszej części senackiego spotkania wiceminister rolnictwa i rozwoju wsi Anna Gembicka przedstawiła informację na temat realizacji inwestycji dotyczących wodociągów i kanalizacji finansowanych z Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich 2014–2020 oraz w latach 2021–2022. Przypomniała, że z pomocy finansowej w zakresie gospodarki wodno-kanalizacyjnej korzystają gminy wiejskie, miejsko-wiejskie i miejskie z wyłączeniem miast liczących powyżej 5 tys. mieszkańców oraz miejscowości poza aglomeracjami określonymi w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Zgodnie z PROW 2014–20 maksymalna wysokość środków nie mogła przekroczyć 2 mln zł na beneficjenta (poziom pomocy finansowej z EFRROW: do 63,63 % kosztów kwalifikowalnych). W okresie tym złożono 3 tys. wniosków na kwotę 5,7 mld zł, w tym 3,6 mld zł z EFRROW. Wsparcia udzielono na realizację 1825 inwestycji o łącznej wartości 3,2 mld zł, co –zdaniem wiceminister rolnictwa – świadczy o dużym zainteresowaniu samorządu tym rodzajem przedsięwzięć. W okresie przejściowym, czyli w latach 2021–22, wydłużono udzielanie wsparcia o 2 lata. W ramach Europejskiego Funduszu Odbudowy przyznano dodatkowe środki na gospodarkę wodno-kanalizacyjną w wysokości ok. 1,7 mld zł. Zdecydowano też o wsparciu inwestycji z zakresu gromadzenia wód opadowych i roztopowych (budowa lub przebudowa podziemnych zbiorników retencyjnych wraz z kanalizacją deszczową) przy jednoczesnym podniesieniu maksymalnej kwoty dofinansowania dla gminy z 2 do 5 mln zł. Uruchomiony został też program pomocy finansowej dla rolników, którzy będą budować zbiorniki retencyjne.

Zastępczyni dyrektora Departamentu Gospodarki Wodnej i Żeglugi Śródlądowej w Ministerstwie Infrastruktury Małgorzata Bogucka-Szymalska omówiła rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2020/741 z 25 maja 2020 r. w sprawie minimalnych wymogów dotyczących ponownego wykorzystania wody, przedstawiła także stan prac nad jego wdrożeniem w Polsce. Jak podkreśliła, głównym celem rozporządzenia, które weszło w życie w 2020 r. z 3-letnim okresem dostosowawczym, jest rozwiązanie problemu deficytu wody w krajach Unii Europejskiej. Określono w nim minimalne wymagania pozwalające na wykorzystywanie wody odzyskiwanej ze ścieków komunalnych do celów rolniczych w sposób bezpieczny dla ludzi i środowiska. Małgorzata Bogucka-Szymalska poinformowała, że w resorcie infrastruktury trwają prace nad przygotowaniem niezbędnych zmian legislacyjnych związanych ze stosowaniem przepisów rozporządzenia.

Z informacji o finansowaniu inwestycji z zakresu gospodarki wodnej, przedstawionej przez wiceprezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Pawła Mirowskiego oraz dyrektor Departamentu Adaptacji do Zmian Klimatu Annę Czyżewską, wynika, że od 1989 r. NFOŚiGW przeznaczył 3 mld zł na inwestycje z zakresu gospodarki wodnej (m.in. zbiorniki wodne, regulacja rzek i potoków, zaopatrzenie w wodę, urządzenia przeciwpowodziowe oraz projekty dotyczące małej retencji) o łącznej wartości 6,7 mld zł. W ramach unijnego wsparcia z Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 2007–13 przeznaczono ponad 2,1 mld zł, a w latach 2014–20 – ponad 4 mld zł. Chociaż od 2018 r. zasadnicze finansowanie gospodarki wodnej to kompetencja Państwowego Gospodarstwa Wodnego – Wody Polskie, to nadal wiele zadań z zakresu zapobiegania zjawisku suszy i powodzi, szczególnie realizowanych przez jednostki samorządu terytorialnego, jest finansowanych przez NFOŚiGW jako przedsięwzięcia z zakresu adaptacji do zmian klimatu (np. „zielono-niebieska infrastruktura” w miastach, likwidacja powierzchni nieprzepuszczalnych, zrównoważone systemy zagospodarowania wód opadowych i kanalizacja deszczowa; retencja na obszarach wiejskich).

Uczestnicy konferencji zapoznali się też z przykładami różnych technologii odzyskiwania wody, energii i biogenów ze ścieków, które są stosowane w Polsce (bioreaktory membranowe w technologii MBR w oczyszczalniach ścieków, karbonizacja hydrotermalna i zgazowanie do utylizacji osadów ściekowych, bionawozy wytwarzane w technologii Biorol). Jak podkreślił prof. Marek Gromiec, członek Państwowej Rady Gospodarki Wodnej i Państwowej Rady Ochrony Środowiska, nowe rozwiązania techniczne z jednej strony są szansą dla systemów wodociągowo-kanalizacyjnych, szczególnie dla wtórnego wykorzystania surowców, a z drugiej – wyzwaniem, bo konieczne jest zapewnienie zabezpieczeń, aby substancje niebezpieczne nie stały się częścią cyklu zasobowego. Zwrócił też uwagę, że osady ściekowe to jedno z największych zagrożeń ekologicznych, ale po obróbce mogą stać się źródłem energii i nawozów. Innowacyjne techniki w tym zakresie to m.in. hydroliza termiczna przed komorami fermentacyjnymi, kofermentacja osadów ściekowych z odpadami, odzysk biogenów z odcieków z odwadniania osadów, technologia cieczy nadkrytycznej. Z kolei odnowa wody ze ścieków wymaga dodatkowego, trzeciego stopnia oczyszczania na przykład poprzez filtrację ścieków i dezynfekcję promieniami UV.

Retransmisja konferencji cz. 1

Retransmisja konferencji cz. 2