Aktualności

20–21 stycznia 2022 r. odbędzie się 36. posiedzenie Senatu. Zaplanowano na nim m.in. rozpatrzenie ustawy, która zamraża w 2022 r. stawki taryf na gaz.

Podczas 36. posiedzenia Izba rozpatrzy 10 ustaw.

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu (pilny projekt rządowy) zakłada, że ceny paliw gazowych zostaną zamrożone na poziomie cen zawartych w taryfie tzw. sprzedawcy z urzędu, ustalonej na 2022 r. Oprócz gospodarstw domowych, taryfy na gaz, zatwierdzane przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE), będą obowiązywać także innych odbiorców, a wśród nich: szpitale, uczelnie i instytucje prowadzące działalność dydaktyczną i naukowo-badawczą, szkoły, żłobki, przedszkola, domy dziecka, kościoły i inne związki wyznaniowe, podmioty prowadzące działalność kulturalną i archiwalną, spółdzielnie socjalne wspierające np. osoby z niepełnosprawnościami, noclegownie, a także ochotnicze straże pożarne. Wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie automatycznie zostaną objęte taryfami. Sprzedawcy gazu, którzy nie zastosują się do obowiązku stosowania zamrożonych cen i stawek, będą podlegać karze w wysokości nie niższej niż 1 mln zł i nie wyższej niż 15% przychodu. Sprzedawcy gazu dla odbiorców objętych taryfami otrzymają rekompensaty w wysokości różnicy między faktyczną ceną zakupu a ceną sprzedaży według taryfy. Ich łączny koszt nie przekroczy 10 mld zł w 2022 r. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych będzie mogła kupować gaz ziemny do utrzymywania zapasów, a także świadczyć w zakresie tworzenia i utrzymywania obowiązkowych zapasów gazu. Ustawa wprowadza też możliwość przeznaczenia środków z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na udzielanie pożyczek sprzedawcom z urzędu na zagwarantowanie ciągłości świadczenia usług odbiorcom w gospodarstwie domowym, przedsiębiorcom realizującym w 2021 r. obowiązek obliga giełdowego na potrzeby zakupu i rozliczenia zobowiązań związanych z zakupem gazu i jego rozliczeniem. Łączna kwota należności z tytułu kapitału pożyczek nie będzie mogła w przekroczyć 20 mld zł. Do 1 stycznia 2026 r. gwarancjami Skarbu Państwa objęte zostaną w 100% kredyty zaciągane i obligacje emitowane przez sprzedawcę z urzędu i przedsiębiorstwo realizujące obligo giełdowe na potrzeby obrotu gazem.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo energetyczne (projekt poselski) zmienia procedurę odmowy dystrybucji gazu przez podmiot wchodzący w skład przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego jednocześnie dystrybucję i sprzedaż gazu. Dotyczy to sieci gazowych zasilanych wyłącznie ze źródeł lokalnych i niepołączonych z innymi sieciami. Przedsiębiorstwo, które zamierza odmówić świadczenia usług dystrybucji gazu, będzie musiało wcześniej uzyskać od prezesa Urzędu Regulacji Energetyki zgodę na zwolnienie z obowiązku świadczenia takich usług, a nie – jak dotychczas – po odmowie dystrybucji. Nowelizacja przewiduje też umorzenie wszystkich postępowań tego typu, będących w toku.

Ustawa o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (projekt poselski), stanowiąca element tzw. tarczy antyinflacyjnej 2.0, czasowo – od 1 lutego do 31 lipca 2022 r. – obniża z 5% do 0% stawki podatku VAT na żywność: mięso i ryby oraz przetwory z nich, produkty mleczarskie, warzywa i owoce i przetwory z nich, zboża, produkty przemysłu młynarskiego, przetwory ze zbóż i wyroby piekarnicze, napoje, w tym zawierające co najmniej 20% soku owocowego lub warzywnego, napoje mleczne i tzw. mleka roślinne, z 8% do 0% na nawozy, środki ochrony roślin, ziemię ogrodniczą i inne środki wspomagające produkcję rolniczą, z 23% do 8% na paliwa silnikowe: olej napędowy, biokomponenty stanowiące samoistne paliwa, benzynę, gaz LPG, z 8% do 5% na energię cieplną. Utrzymuje też obniżoną do 5% stawkę w wypadku energii elektrycznej. Łączny spadek dochodów budżetu państwa oszacowano na ok. 11,6 mld zł, w tym obniżenie VAT na żywność i napoje ma się przełożyć na spadek ok. 2,92 mld zł, na paliwa – ok. 3,11 mld zł, spadek podatku na nawozy to ubytek dla budżetu na poziomie 0,52 mld zł, na gaz – ok. 2,09 mld zł, na energię elektryczną ok. 2,3 mld zł, a na energię cieplną – ok. 0,67 mld zł.

Ustawa o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (projekt rządowy) wprowadza dodatkową dopłatę do płatności bezpośrednich, co ma zwiększyć dochody rolników. Uzupełniająca płatność podstawowa będzie przysługiwała do najważniejszych roślin uprawnych na gruntach ornych, w szczególności do zbóż, roślin oleistych i wysokobiałkowych. Wraz z płatnością redystrybucyjną pozwoli na zwiększenie kwoty wsparcia ponad średnią UE w małych i średnich gospodarstwach dla ponad 60% rolników. Dopłatą na poziomie 40–41 zł na 1 ha zostanie objętych ponad 1 mln rolników. Na ten cel zostanie przeznaczonych 400 mln zł.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski) reguluje kwestie procedur środowiskowych związanych z budową elektrowni jądrowej. Ma na celu, by wniosek, złożony w 2015 r. przez spółkę Polskie Elektrownie Jądrowe na podstawie ustawy o inwestycjach w energetykę jądrową, był rozpatrywany na podstawie obecnych, a nie ówczesnych przepisów. Organ właściwy do wydania decyzji środowiskowej określił zakres raportu środowiskowego i w 2016 r. zawiesił postępowanie do czasu jego złożenia. W tym czasie wielokrotnie zmieniły się przepisy, na podstawie których działają organy wydające decyzje środowiskowe. Nowe przepisy umożliwią inwestorowi, czyli spółce Polskie Elektrownie Jądrowe, złożenie w Generalnej Dyrekcji Ochrony Środowiska raportu o oddziaływaniu przedsięwzięcia na środowisko.

Ustawa o zmianie ustawy o rezerwach strategicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) rozszerza katalog rezerw strategicznych o broń, amunicję, materiały wybuchowe, ładunki miotające oraz wyroby i technologie o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Ma to służyć bardziej efektywnemu zabezpieczeniu Polski i jej obywateli na wypadek powstawania zagrożeń, szczególnie o charakterze hybrydowym. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych (RARS) będzie mogła zawierać z określonymi przedsiębiorcami umowy o utrzymywaniu zdolności produkcyjnych, magazynowaniu określonego asortymentu lub o pozostawaniu w gotowości do świadczenia usług. Umożliwi to wykonywanie przez RARS zadań w razie zagrożenia bezpieczeństwa państwa lub sytuacji kryzysowej, wsparcia wykonywania zadań dotyczących bezpieczeństwa i porządku publicznego, ochrony życia i zdrowia obywateli i realizacji interesów Polski w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego.

Ustawa o dokumentach paszportowych (projekt rządowy) tworzy Rejestr Dokumentów Paszportowych (RDP), który zastąpiłby dotychczasową Centralną Ewidencję Wydanych i Unieważnionych Dokumentów Paszportowych (CEWiUDP) oraz lokalne ewidencje. RDP będzie stanowić element Systemu Rejestrów Państwowych (SRP), który obecnie łączy 6 rejestrów, m.in. PESEL, dowodów osobistych, stanu cywilnego czy danych kontaktowych. Dzięki RDP nie będzie trzeba wypełniać papierowego wniosku o paszport, a wniosek elektroniczny będzie się podpisywać cyfrowo. Będzie również możliwość sprawdzenia ważności paszportu czy jego unieważnienia po utracie. Rodzice będą mogli też złożyć wniosek o wydanie paszportu dla dziecka poniżej 12. roku życia z 10-letnim terminem ważności i podpisem. System ulg liczonych od wysokości opłat zostanie zastąpiony konkretnymi kwotami, które znajdą się w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy. Osobie, która dysponuje już paszportem, ale np. go utraciła, będzie można wydać paszport tymczasowy bez konieczności unieważnienia dokumentu paszportowego. Paszport tymczasowy będą też mogli otrzymać małoletni, którzy w związku z np. kontynuacją nauki lub koniecznością zapewnienia im opieki, muszą pilnie wyjechać za granicę.

Ustawa o zmianie ustawy o przetwarzaniu danych dotyczących przelotu pasażera (projekt rządowy) umożliwia rozłożenie w czasie nakładania kar finansowych na przewoźników za naruszenie ustawy o przetwarzaniu danych dotyczących przelotu pasażera. Zgodnie z tą ustawą przewoźnicy lotniczy muszą przekazywać Straży Granicznej dane (imiona i nazwiska pasażerów, daty rezerwacji i trasy przelotów) dotyczące przelotu pasażerów korzystających z ich linii. Kara za nieprzekazanie danych za każdy lot wynosi od 5 do 40 tys. zł; maksymalnie 20 tys. zł za listę rezerwacyjną i kolejne 20 tys. za listę po odprawie. Nowela zmienia okres przedawnienia naruszenia obowiązku przekazywania przez przewoźników lotniczych tych danych, umożliwia rozłożenie w dłuższym czasie nakładania za to kar, objęcie postępowaniem więcej niż jednego naruszenia i wydanie jednej decyzji w odniesieniu do wielu naruszeń.

Ustawa o zmianie ustawy o zatrudnieniu socjalnym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma zachęcić osoby wykluczone społecznie do uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez centra integracji społecznej (CIS), co pozwoliłoby im na zdobycie kompetencji i kwalifikacji umożliwiających podjęcie zatrudnienia na otwartym rynku pracy. Nowela przewiduje m.in. podniesienie wysokości świadczenia integracyjnego do 120% zasiłku dla bezrobotnych przez cały czas uczestnictwa w zajęciach w CIS, włącznie z okresem próbnym. Nowela wprowadza też zmiany funkcjonowania centrów, m.in. rezygnację z przesłanki ubóstwa przy kierowaniu do uczestnictwa w zajęciach w CIS, umożliwienie zakładania ich przez spółdzielnie socjalne zarówno osób prawnych, jak i fizycznych, przyznanie wojewodzie uprawnień nadzorczych nad CIS. Nowela uelastycznia czas pobytu w CIS, wskazując jego tygodniowy wymiar od minimum 30 godzin do maksimum 40 godzin, umożliwia również przedłużenie okresu uczestnictwa w CIS. Zmiany w przepisach mają też ułatwić zatrudnianie absolwentów CIS przez pracodawców, głównie w ramach instytucji zatrudnienia wspieranego.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo oświatowe oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) przewiduje, że dyrektor szkoły lub placówki będzie miał obowiązek – nie później niż na 2 miesiące przed rozpoczęciem zajęć prowadzonych przez stowarzyszenia lub organizacje – uzyskać informację o planie ich pracy na terenie szkoły, konspekt zajęć i materiały wykorzystywane na oferowanych zajęciach, a także uzyskać pozytywną opinię kuratora oświaty w sprawie działania takiej organizacji w szkole lub placówce. Udział ucznia w zajęciach prowadzonych przez stowarzyszenia lub organizacje będzie wymagał pisemnej zgody pełnoletniego lub rodziców niepełnoletniego ucznia. Procedurze tej nie będą podlegać organizacje harcerskie. Jeśli dyrektor szkoły lub placówki oświatowej nie zrealizuje zaleceń wydanych przez kuratora oświaty i nie wyjaśni mu, dlaczego tego nie zrobił, kurator będzie mógł wystąpić do organu prowadzącego szkołę lub placówkę z wnioskiem o odwołanie dyrektora w czasie roku szkolnego bez wypowiedzenia ani możliwości odwołania się od tej decyzji. Nowelizacja wzmacnia również pozycję kuratora oświaty w kwestii wspólnych kompetencji organów prowadzącego i nadzoru pedagogicznego, a także rolę rady pedagogicznej, wprowadzając obowiązek opiniowania przez nią arkusza organizacyjnego pracy szkoły lub placówki. Z kolei dyrektor szkoły będzie miał obowiązek poinformowania nadzoru pedagogicznego o zmianach w arkuszu organizacyjnym. Nowela wprowadza też możliwość prowadzenia nauki zdalnej z innych powodów niż COVID-19 (zagrożenie bezpieczeństwa uczniów w związku z organizacją i przebiegiem imprez ogólnopolskich i międzynarodowych; temperatury zewnętrzne lub w pomieszczeniach, w których prowadzone są zajęcia, zagrażające zdrowiu uczniów; zagrożenia związane z sytuacją epidemiologiczną; nadzwyczajne zdarzenia zagrażające bezpieczeństwu lub zdrowiu uczniów), jeśli zawieszenie zajęć stacjonarnych trwa dłużej niż 2 dni, a także organizowania jej dla uczniów objętych indywidualnym nauczaniem lub hospitalizowanych. W Systemie Informacji Oświatowej (SIO) mają być zbierane informacje dotyczące działań szkoły wobec uczniów z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego i zajęć rewalidacyjnych oraz dzieci z opinią o wczesnym wspomaganiu rozwoju. Minister edukacji i nauki umożliwi Zakładowi Ubezpieczeń Społecznych przeprowadzanie analiz przyczyn nieobecności nauczycieli w pracy z powodu urlopu macierzyńskiego lub czasowej niezdolności do pracy wskutek choroby, w tym monitorowania przyczyn, skali i cykliczności nieobecności zgodnie z danymi z SIO, co ma pozwolić na przygotowanie opracowań dotyczących nieobecności nauczycieli w pracy wskutek choroby, a także szacowanie skutków finansowych zmian przepisów z zakresu ubezpieczeń społecznych