Aktualności

4–6 sierpnia 2021 r. odbędzie się 28. posiedzenie Senatu.

Podczas 28. posiedzenia Izba rozpatrzy 23 ustawy i 1 projekt inicjatywy ustawodawczej.

Ustawa o zmianie ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy o odpadach (projekt rządowy) podnosi maksymalne opłaty za odpady wytworzone przez nieruchomości niezamieszkałe, dzięki czemu gminy nie będą dopłacać do wywozu i zagospodarowania tych śmieci. Wprowadzane zmiany służą także obniżeniu kosztów dla gmin dzięki możliwości indywidualnych odstępstw od obowiązku 5-pojemnikowej zbiórki odpadów, na co zgodę ma wydawać minister klimatu i środowiska. Gminy w pierwszej kolejności mają przygotowywać do ponownego użycia i recyklingu odpady zebrane selektywnie i powstające w wyniku sortowania. Nowela wydłuża ponadto z roku do 3 lat możliwość składowania niektórych odpadów, co również powinno obniżyć koszty funkcjonowania systemu.

Ustawa o zmianie ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) umożliwia realizację Narodowego Celu Redukcyjnego (NCR) w 2021 r. i w latach następnych na poziomie wyższym niż to możliwe obecnie. W latach 2021–24 będzie można go osiągnąć, uiszczając opłatę zastępczą. Nowela znosi obowiązek wspólnej sprawozdawczości z realizacji NCR, wydłuża termin na składanie sprawozdań rocznych i doprecyzowuje przepisy dotyczące kar dla podmiotów wspólnie realizujących NCR. Zmienia też sposób określania wskaźnika emisji gazów cieplarnianych dla energii elektrycznej. Wprowadza monitorowanie i kontrolowanie jakości paliw także dla wodoru jako alternatywnego paliwa. NCR to minimalna wartość ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w cyklu życia, m.in. paliw ciekłych, biopaliw ciekłych, gazu skroplonego, sprężonego gazu ziemnego czy skroplonego gazu ziemnego, stosowanych w transporcie, w przeliczeniu na jednostkę energii.

Ustawa o szczególnych rozwiązaniach związanych ze specjalnym przeznaczeniem gruntów leśnych (projekt rządowy) umożliwia – w ciągu 2 lat od wejścia w życie − zamianę terenów Lasów Państwowych w Jaworznie i Stalowej Woli i sąsiadujących z działkami, jakie mają podlegać zamianie w Jaworznie i Stalowej Woli, na inne nieruchomości należące do Skarbu Państwa, na których będzie można prowadzić gospodarkę leśną. Ma to ułatwić pozyskanie terenów dla inwestycji państwowych, związanych ze wspieraniem rozwoju i wdrażaniem projektów dotyczących energii, elektromobilności, poprawy jakości powietrza, obronności państwa czy transportu. W wyniku zamiany Lasy Państwowe będą otrzymywały w zarząd jedynie lasy, grunty lub nieruchomości, na których można prowadzić gospodarkę leśną. Jeśli na gruncie podlegającym zamianie nie powstanie w ciągu 10 lat inwestycja, Lasy Państwowe będą mogły wystąpić o zwrot nieruchomości. Ustawa wyłącza z zamiany tereny objęte ochroną przyrody, m.in. obszary Natura 2000.

Ustawa o zmianie ustawy − Prawo wodne (projekt poselski) doprecyzowuje wymogi formalne dotyczące dokumentów, jakie trzeba dołączyć do wniosku o udzielenie pozwolenia wodnoprawnego na wprowadzanie do urządzeń kanalizacyjnych ścieków przemysłowych, które zawierają substancje szczególnie szkodliwe dla środowiska wodnego.

Ustawa o zmianie ustawy o transporcie kolejowym (projekt rządowy) wprowadza jednolity egzamin państwowy na licencję maszynisty i świadectwo maszynisty, który będzie przeprowadzany przez prezesa Urzędu Transportu Kolejowego (UTK). Ustala także opłaty za egzamin, ich wysokość nie może być wyższa niż równowartość połowy minimalnego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw. Nowela rozdziela funkcje szkolenia i egzaminowania maszynistów. W rozumieniu przepisów UE prezes UTK będzie krajową władzą bezpieczeństwa i krajowym regulatorem transportu kolejowego z zakresu bezpieczeństwa, interoperacyjności i regulacji transportu kolejowego. W jego gestii będzie też utworzenie i prowadzenie Krajowego rejestru elektronicznego maszynistów i prowadzących pojazdy kolejowe, zawierającego ewidencje dotyczące ich kwalifikacji i monitorowania czasu pracy.

Ustawa o zmianie ustawy o pracy na morzu (projekt rządowy) wprowadza ochronę praw pracowniczych marynarzy w razie ich uwięzienia na statku w wyniku piractwa lub zbrojnej napaści na statek. Implementuje zmiany wynikające z Poprawek do Konwencji o pracy na morzu z 2006 r. Zapewniają one ciągłość umowy o pracę podczas uwięzienia marynarza na statku i poza nim, niezależnie od tego, czy upłynął okres, na jaki umowa była zawarta lub czy strona umowy powiadomiła o jej zawieszeniu lub wypowiedzeniu. Gwarantują też ciągłość wypłacania wynagrodzenia i innych świadczeń aż do czasu uwolnienia marynarza i jego repatriacji lub do daty śmierci marynarza podczas uwięzienia. Rozszerzają również prawo uwięzionych marynarzy do bezpłatnej repatriacji, nie wygaśnie ono, nawet jeśli marynarze nie upomną się o nie w odpowiednim czasie, kiedy są uwięzieni na statku lub poza nim w wyniku piractwa albo zbrojnej napaści.

Ustawa o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych (projekt poselski) przewiduje, że zwolnieniu z podatku od nieruchomości podlegają wszystkie grunty, budynki i budowle na obszarze części lotniczych lotnisk użytku publicznego, w tym również te grunty, które nie są zajęte przez budynki i budowle na tym obszarze. Zmiana dotyczy głównie lotnisk należących do aeroklubów, tak aby nie płaciły podatku m.in. od pasów startowych czy innej infrastruktury lotniczej.

Ustawa o zmianie ustawy o Bankowym Funduszu Gwarancyjnym, systemie gwarantowania depozytów oraz przymusowej restrukturyzacji oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) wdraża przepisy unijne w ramach zwiększenia odporności instytucji finansowych, służące wzmocnieniu zdolności banków do pokrycia strat i dokapitalizowania w sytuacji, gdy konieczna jest przymusowa restrukturyzacja. Chodzi o sprawną i szybką restrukturyzację banków przy zachowaniu stabilności całego systemu finansowego i minimalnym wykorzystaniu środków publicznych. Dzięki temu w trakcie przymusowej restrukturyzacji i bezpośrednio po jej zakończeniu instytucje te będą mogły kontynuować wykonywanie swoich najważniejszych funkcji bez narażania na ryzyko zaangażowania środków finansowych podatników lub stabilności finansowej. Nowela reguluje też przepisy mające ochronić inwestorów detalicznych przed ryzykiem inwestowania w papiery dłużne banku, które mogą podlegać umorzeniu lub konwersji długu. W razie kryzysu systemowego Bankowy Fundusz Gwarancyjny będzie mógł wydać decyzję o zastosowaniu rządowych instrumentów stabilizacji finansowej po uzyskaniu zgody ministra finansów, opinii Narodowego Banku Polskiego i prezesa Komisji Nadzoru Finansowego.

Ustawa o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) dotyczy powrotu do stosowania standardowej stabilizującej reguły wydatkowej (SRW), która zostanie wydłużona do 2022 r., a także zwiększenia elastyczności w związku z gospodarowaniem środkami budżetowymi w celu niwelowania negatywnych skutków zmian gospodarczych i społecznych spowodowanych COVID-19. SRW określa limit wydatków sektora instytucji rządowych i samorządowych na poziomie gwarantującym zachowanie równowagi finansów publicznych.

Ustawa o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych i zarządzaniu alternatywnymi funduszami inwestycyjnymi oraz niektórych innych ustaw(projekt rządowy) dostosowuje polskie prawo do regulacji unijnych, ma na celu ułatwienie prowadzenia działalności transgranicznej przez przedsiębiorstwa zbiorowego inwestowania, takie jak fundusze inwestycyjne i alternatywne fundusze inwestycyjne. Wprowadza jasne zasady wycofania się przez fundusz inwestycyjny z działalności prowadzonej w innym państwie UE, jednolite wymagania dotyczące informacji reklamowych kierowanych do inwestorów. Ma zapewnić większą ochronę inwestorów i ułatwić dostęp do informacji na temat przepisów krajowych, dotyczących informacji reklamowych.

Ustawa o zmianie ustawy o grupach producentów rolnych i ich związkach oraz o zmianie innych ustaw oraz niektórych innych ustaw(projekt rządowy) doprecyzowuje obowiązujące przepisy dotyczące tworzenia i funkcjonowania grup producentów rolnych. Zmniejsza z 80% do 70% obowiązkowy poziom wielkości produktów wytworzonych przez członka grupy producentów rolnych lub grupy produktów, jaka musi zostać sprzedana do grupy. Zobowiązuje do tego co najmniej 90% (dotychczas 100%) producentów zrzeszonych w grupie. Dyrektor oddziału regionalnego Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa (ARiMR) będzie miał 90 dni na wydanie decyzji o uznaniu grupy, zatwierdzeniu planu biznesowego i dokonania wpisu grupy do rejestru grup. Nowela wydłuża również do 60 dni przed zakończeniem danego roku działalności grupy producentów termin na złożenie przez nią wniosku o zatwierdzenie zmian w planie biznesowym.

Ustawa o zmianie ustawy o izbach rolniczych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) przewiduje, że w latach 2021–26 Krajowa Rada Izb Rolniczych będzie ponosiła koszty uczestnictwa izb rolniczych, związków zawodowych rolników indywidualnych, społeczno-zawodowych organizacji rolników w ponadnarodowych organizacjach rolniczych, stowarzyszeń zrzeszających młodych rolników w Europejskiej Radzie Młodych Rolników (CEJA) oraz organizacji pracodawców zrzeszających pracodawców rolnych w Grupie Pracodawców Rolniczych Organizacji Zawodowych UE (GEOPA). Wsparcie, w formie dotacji celowej, zostanie udzielone z budżetu państwa.

Ustawa o kasach zapomogowo-pożyczkowych (projekt rządowy) reguluje zasady tworzenia, organizowania i działania u pracodawców kas zapomogowo-pożyczkowych. Kontrolę nad kasami zapomogowo-pożyczkowymi u pracodawcy, u którego nie działają związki zawodowe, sprawować będzie rada pracowników, a w razie jej braku − reprezentacja osób wyłoniona w trybie przyjętym u danego pracodawcy. W razie zmiany struktury organizacyjnej pracodawcy walne zebranie członków kasy zapomogowo-pożyczkowej będzie musiało podjąć uchwałę o dostosowaniu struktury organizacyjnej i statutu kasy do struktury organizacyjnej pracodawcy. W ustawie uzupełniono i doprecyzowano ponadto przepisy dotyczące m.in. zasad udzielania pożyczek, pokrywania kosztów działania międzyzakładowej kasy zapomogowo-pożyczkowej, możliwości podjęcia uchwały o jej likwidacji z inicjatywy walnego zebrania członków, zasad rozliczeń w razie likwidacji.

Ustawa o zmianie ustawy o gospodarce nieruchomościami oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma wzmocnić nadzór wojewodów nad gospodarowaniem nieruchomościami Skarbu Państwa m.in. przez starostów, którzy wykonują te zadania jako zlecone przez administrację rządową. Starostowie będą sporządzać plany wykorzystania zasobu nieruchomości Skarbu Państwa, zatwierdzane przez wojewodów. Wojewoda będzie mógł żądać od starosty informacji o nieruchomościach państwowych, zobowiązać starostę do podejmowania określonych czynności dotyczących tych nieruchomości, a w razie ich niewykonania − sam podjąć te działania w imieniu Skarbu Państwa. Starosta będzie musiał przekazać nieruchomości na żądanie wojewody lub ministra. Ustawa powinna uprościć procedury uzyskiwania przez starostów zgody wojewody na dokonanie czynności prawnej dotyczącej nieruchomości Skarbu Państwa, a także ustabilizować sytuację prawną najemców, dzierżawców i podmiotów korzystających z nieruchomości na podstawie użyczenia.

Ustawa o zmianie ustawy o Państwowej Inspekcji Pracy (projekt komisyjny) przyznaje pracownikom Państwowej Inspekcji Pracy (PIP), wykonującym czynności kontrolne i mającym co najmniej 10-letni staż pracy na takich stanowiskach, prawo do dodatkowego urlopu wypoczynkowego w wymiarze 6 dni roboczych, tym z 20-letnim stażem zaś − 12 dni. Projekt ustawy stanowi odpowiedź na petycję skierowaną do Sejmu przez Związek Zawodowy Pracowników Państwowej Inspekcji Pracy.

Ustawa o zmianie ustawy o Trybunale Stanu (projekt senacki) przewiduje, że Trybunał Stanu sam będzie uchwalał swój regulamin bezwzględną większością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowej liczby członków. Dotychczas regulamin Trybunału Stanu uchwalał Sejm.

Ustawa o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (projekt senacki) przyznaje pozwanemu prawo do sądowego zwolnienia od kosztów sądowych na zasadach ogólnych w elektronicznym postępowaniu upominawczym, wydatki te poniesie Skarb Państwa. Nowela dostosowuje prawo do orzeczenia Trybunału Konstytucyjnego z kwietnia 2020 r. (sygn. akt P 19/16).

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce oraz ustawy – Przepisy wprowadzające ustawę – Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (projekt rządowy) umożliwia uczelni, która ma status uczelni zawodowej i spełnia określone warunki, używanie w swojej nazwie określenia: „akademia nauk stosowanych”. Akademie nauk stosowanych będą mogły prowadzić studia przygotowujące do zawodu nauczyciela bez konieczności porozumienia zawartego z uczelnią uprawnioną do działalności naukowej w dyscyplinie, do której jest przyporządkowany kierunek tych studiów. Pozwoli to uczelniom zawodowym, wyróżniającym się ugruntowaną i stabilną pozycją w systemie szkolnictwa wyższego oraz odpowiednią jakością kształcenia, usamodzielnić się w prowadzeniu studiów przygotowujących do zawodu nauczyciela. Zapewni też uczelniom zawodowym większą rozpoznawalność w lokalnych społecznościach.

Ustawa o utworzeniu Akademii Zamojskiej (projekt poselski) zakłada powołanie od 1 września 2021 r. Akademii Zamojskiej z wykorzystaniem jako bazy Uczelni Państwowej im. Szymona Szymonowica w Zamościu. Zgodnie z ustawą mienie uczelni stanie się mieniem akademii.

Ustawa o otwartych danych i ponownym wykorzystywaniu informacji sektora publicznego (projekt rządowy) ma ułatwić i zwiększyć ponowne wykorzystanie danych publicznych, np. do tworzenia innowacyjnych produktów i usług, prowadzenia analiz, badań lub na potrzeby rozwiązań sztucznej inteligencji, w tym także dla biznesu i przemysłu, czy też modelowania kryzysowego, np. w wypadku epidemii. Dostosowuje polskie prawo do przepisów Unii Europejskiej. Ustawa wprowadza kategorie danych o wysokiej wartości, których ponowne wykorzystywanie przyniesie istotne korzyści dla społeczeństwa, środowiska i gospodarki. Co do zasady dane te będą udostępniane bezpłatnie, w formacie nadającym się do odczytu maszynowego i za pośrednictwem interfejsu programistycznego aplikacji (API). Podmioty zobowiązane będą musiały udostępniać do ponownego wykorzystywania dane dynamiczne, czyli podlegające częstym aktualizacjom, niezwłocznie po ich zgromadzeniu. Ponownie wykorzystywane mają być także dane badawcze w zakresie, w jakim je wytworzono lub zgromadzono w ramach działalności naukowej finansowanej ze środków publicznych. To np. wyniki eksperymentów, pomiarów, ankiet czy obserwacji w terenie.

Ustawa o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji oraz ustawy o kinematografii (projekt rządowy) implementuje dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady UE. Wprowadza zmiany dotyczące działalności w zakresie dostarczania platform udostępniania wideo, modyfikuje reguły umieszczania przekazów handlowych w usługach medialnych, zmienia regulacje w sprawie ochrony konsumentów, w szczególności małoletnich. Modyfikuje też zasady promowania i wspierania twórczości europejskiej przez dostawców usług medialnych i reguły stosowania udogodnień dla niepełnosprawnych w audiowizualnych usługach medialnych na żądanie.

Ustawa o zmianie ustawy o Instytucie Solidarności i Męstwa imienia Witolda Pileckiego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) umożliwia tworzenie jednostek organizacyjnych mających siedzibę poza granicami UE i wyposażenie ich w środki niezbędne do prowadzenia działalności. Dzięki nowelizacji będą mogły powstać filie Instytutu w Nowym Jorku i Izraelu.

Ustawa o przygotowaniu i realizacji inwestycji w zakresie odbudowy Pałacu Saskiego, Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie (projekt prezydencki) przewiduje odbudowę Pałacu Saskiego, który ma się stać przestrzenią instytucji i inicjatyw kulturalnych. Zrekonstruowane kamienice przy ul. Królewskiej byłyby siedzibą Mazowieckiego Urzędu Wojewódzkiego, a Pałac Brühla − Senatu. Projekt ustawy stanowi część upamiętnienia 100. rocznicy odzyskania przez Polskę niepodległości.

Podczas tego posiedzenia Senat przeprowadzi także drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz niektórych innych ustaw (inicjatywa grupy senatorów), który przewiduje objęcie uprawnieniami do bezpłatnego zaopatrzenia w leki, środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego i wyroby medyczne osób w wieku od 70 lat do 75. roku życia.

Izba zapozna się ponadto z informacją Ministerstwa Zdrowia na temat stanu przygotowań w związku z zagrożeniem pojawienia się czwartej fali pandemii COVID-19 w Polsce, o co wnosiła Komisja Zdrowia.