Aktualności

27 września 2010 r. senator Mieczysław Augustyn, przewodniczący Komisji i Polityki Społecznej, wziął udział w międzynarodowej konferencji "Walka z wykluczeniem społecznym osób starszych - strategie i praktyka", zorganizowanej przez Ministerstwo Pracy i Polityki Społecznej w ramach obchodów Europejskiego Roku Walki z Ubóstwem i Wykluczeniem Społecznym.

W swoim wystąpieniu senator uzasadniał m.in. potrzebę wprowadzenia ubezpieczenia od ryzyka niesamodzielności. Założenia ustawy o ubezpieczeniu od ryzyka niesamodzielności przygotowała grupa robocza przy klubie senatorów PO wspólnie z ekspertami.

Jak mówił senator M. Augustyn, połowa z nas będzie niesamodzielna przynajmniej przez sześć miesięcy przed śmiercią. Przekonywał, że grozi nam "demograficzne tsunami" - w całej Europie przybywa ludzi starszych, a ubywa młodszych. W 2060 r. Polska i Słowacja będą najstarszymi społeczeństwami w UE. Coraz więcej starszych osób będzie mieszkać w jednoosobowych gospodarstwach - szacuje się, że w 2035 r. będzie ich 40% (obecnie około 25%). Wydłuża się średnia długość życia, nie poprawia się jednak znacząco stan zdrowia. Ludzie mają coraz mniej dzieci, a co za tym idzie - także mniej wnucząt, co oznacza, że coraz częściej jedna osoba musi zajmować się zarówno rodzicami, jak i dziadkami.

Obecnie 83% seniorów ma jakąś pomoc rodziny, ale - jak zaznaczył senator M. Augustyn - dzieci będzie coraz mniej, coraz częściej rozjeżdżać się będą po świecie, będą miały coraz mniejsze możliwości opieki nad starszymi członkami rodziny. Zwracał uwagę, że sytuacja materialna starszych ludzi nie jest dobra. W 2008 r. przeciętny dochód emeryta był zaledwie o 173 zł wyższy od minimum socjalnego. Tymczasem średni koszt usług opiekuńczych wynosi 12 zł za godzinę, za dwie godziny opieki dziennie trzeba zapłacić miesięcznie 720 zł, za 6 godzin - ponad 2,1 tys. zł. Niewielu emerytów stać na taki wydatek. W domach pomocy społecznej zaledwie 7% mieszkańców pokrywa samodzielnie koszty pobytu.

W opinii senatora M. Augustyna, rynek usług opiekuńczych mógłby w przyszłości stać się w miejscem zatrudnienia młodszych seniorów - osób w wieku okołoemerytalnym, które przedwcześnie kończą aktywność zawodową. Jak mówił, obecnie opieka długoterminowa to "ogromna szara strefa".

Projekt ustawy o ubezpieczeniu opiekuńczym zakłada uporządkowanie systemu opieki długoterminowej, a także zwiększenie nakładów przewidzianych na ten cel. Obecnie połowa wydatków to zasiłek pielęgnacyjny w wysokości 153 zł, który przysługuje każdej osobie powyżej 75 lat. Według wyliczeń senatora M. Augustyna, wystarcza to na pół godziny opieki dziennie. W opinii senatora, zasiłek powinny otrzymywać jedynie osoby, które naprawdę go potrzebują.

Proponowana reforma zakłada przeprowadzenie zmian w dwóch etapach: w pierwszym, do 2020 r., na podstawie ustawy o pomocy osobom niesamodzielnym należy m.in. zdefiniować pojęcie niesamodzielności, opracować kryteria jej orzekania oraz katalog przysługujących osobom niesamodzielnym świadczeń dostępnych na podstawie specjalnych czeków, zreformować i podnieść poziom zatrudniania w sektorze usług opiekuńczych, a także zmienić zasady przyznawania zasiłku pielęgnacyjnego. W drugim etapie, po 2020 r., gdy system zostanie już uporządkowany, będzie można wprowadzić ubezpieczenie od ryzyka niesamodzielności. Jak mówił podczas konferencji senator M. Augustyn, "nie chcemy obciążać młodych ludzi nową składką tak długo, jak się da'. Dodał, że składka wyniesie około 1% i płacić ją będą osoby pracujące i emeryci. "Liczymy, że uda się osiągnąć konsensus polityczny w sprawie ustawy nie później niż do 2012 r. Więcej czasu nie mamy" - podkreślił senator.

Najwięcej ludzi niesamodzielnych to osoby starsze. Już teraz 5 mln osób przekroczyło 65 lat, a 1,3 mln ma ponad 80. Do 2030 r. natomiast liczba osób powyżej 65. roku życia wzrośnie o 63%, a tych, którzy ukończyli 80 lat - o 126%.