Aktualności

24 listopada 2009 r. marszałek Bogdan Borusewicz przyjął dr. Jacka Szymańskiego, wnuka prof. Juliana Szymańskiego, marszałka Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w latach 1928-1930. W spotkaniu uczestniczył również Julio Lech Szymański, prawnuk marszałka Szymańskiego. Dr Jacek Szymański, kontynuujący tradycje rodzinne lekarza okulisty, pełnił przez dwa lata funkcję przewodniczącego Wspólnoty Brazylijsko-Polskiej BRASPOL. Mieszka wraz z rodziną w stanie Paraná.

Marszałek Julian Szymański był lekarzem okulistą, badaczem, politykiem, zwolennikiem zbliżenia między Polską i Brazylią. Wziął udział w wyprawie badawczej na Półwysep Kamczatka, pełniąc funkcję lekarza rosyjskiej marynarki handlowej. Pracował w regionie Amuru i Mandżurii przy budowie kolei żelaznych. Powróciwszy do Europy, zrobił specjalizację w dziedzinie okulistyki. Po powrocie do Polski organizował kampanie walki z jaglicą. Jako lekarz został powołany do armii w 1905 r. na wojnę japońsko-rosyjską. Zaangażował się wówczas w działalność oporu wobec władz carskich. Nie mogąc powrócić do Polski, udał się USA. Tam podjął pracę jako badacz i lekarz w Rush Medical College. Pogłębił swoją wiedzę okulistyczną. Założył w Chicago Polski Uniwersytet Ludowy, zainteresował się też dziennikarstwem, prowadząc "Dziennik Ludowy". Był również członkiem Amerykańskiej Partii Socjalistycznej.

W 1912 r. przybył do Brazylii i osiadł w stanie Paraná. Był pierwszym profesorem zwyczajnym okulistyki na tamtejszym uniwersytecie. W Brazylii w tym czasie nie publikowano żadnych prac z tej dziedziny, prof. J. Szymański jest autorem pierwszego brazylijskiego podręcznika dydaktycznego dla studentów okulistyki.

W 1921 r. wrócił do Polski, wyznaczony do objęcia przewodnictwa w Radzie Organizacyjnej Polaków. Był członkiem honorowym instytucji okulistycznych we Francji, Jugosławii, Stanach Zjednoczonych i Brazylii. Został mianowany profesorem okulistyki na Uniwersytecie Stefana Batorego w Wilnie, gdzie pełnił służbę przez kolejnych 15 lat. Przeniósł się do Warszawy, gdzie dwukrotnie został wybrany do parlamentu i w 1926 r. mianowany na senatora przez naczelnika państwa marszałka Józefa Piłsudskiego. W 1928 r. wybrano go na marszałka Senatu. Funkcję tę pełnił do rozwiązania parlamentu w 1930 r. W 1929 r. założył w Warszawie Towarzystwo Brazylijsko-Polskie im. Ruy Barbosy, przewodniczył organizacji przez wiele kolejnych lat. W 1934 r. w uznaniu za swoją działalność na rzecz przyjaźni z Brazylią został uhonorowany Wielkim Krzyżem Narodowego Orderu Krzyża Południa.

Spotkanie z wnukiem i prawnukiem marszałka J. Szymańskiego było okazją do podsumowania dwóch ważnych wydarzeń w kontaktach macierzy z Polonią brazylijską. W 2009 r. przypada bowiem 140-lecie osadnictwa polskiego w Brazylii oraz 80. rocznica powstania Towarzystwa Polsko-Brazylijskiego.

Pierwsze ślady polskiej bytności w Brazylii sięgają I połowy XVII w., kiedy dotarli tam Polacy zatrudnieni w holenderskiej Kompanii Zachodnioindyjskiej, walczącej z Portugalczykami i Hiszpanami o utrzymanie kolonii na wybrzeżu brazylijskim (obecnie stany Bahia i Pernambuco). Byli to Krzysztof Arciszewski, Zygmunt Szkop, Władysław Konstanty Wituski. Okres największego napływu Polaków do Brazylii jednak to wiek XIX. W 1869 r. 16 rodzin polskich przybyło do Brusque, w stanie Santa Catarina, dając początek masowej emigracji Polaków do Brazylii. Przybywali badacze, podróżnicy, ludzie szukający przygód, a przede wszystkim lepszych warunków do życia.

Spośród badaczy warto wymienić Pawła Edmunda Strzeleckiego, Ignacego Domeykę, Józefa Warszewicza, Konstantego Helskiego, a wśród polskich inżynierów, którzy przybyli do Brazylii w ramach umowy z Francją, znaleźli się m.in. Bronisław Rymkiewicz, Aleksander Brodowski, Ludwik Malajski. Podjęli oni budowę kolei Sao Paulo-Santos, a następnie pracowali w Manaus, w Amazonii, gdzie zbudowali port rzeczny.

Do Brazylii przybywali też uciekinierzy polityczni, prześladowani przez zaborców po upadku powstań, a także duchowieństwo. Falę emigrację w tamtym okresie wywołały dwa wydarzenia historyczne: utrata niepodległości Polski w ostatnich latach XVIII w. oraz ogłoszenie niepodległości Brazylii od Portugalii w 1822 r.