Aktualności

26 czerwca 2009 r. na zamku w Lublinie odbyło się posiedzenie Zgromadzenia Parlamentarnego Sejmu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej, Sejmu Republiki Litewskiej, Rady Najwyższej Ukrainy. Parlamentarzyści dyskutowali na temat Partnerstwa Wschodniego i bezpieczeństwa energetycznego.

Okazją do spotkania trójstronnego Zgromadzenia Parlamentarnego była 20. rocznica pierwszych wolnych wyborów w Polsce po II wojnie światowej. Posiedzenie wpisało się w senacki kalendarz obchodów Roku Polskiej Demokracji. W 2009 r. przypada także 440. rocznica Unii Lubelskiej, która nazywana jest prekursorką Unii Europejskiej. W wyniku unii zawartej w 1569 r. powstała Rzeczpospolita Obojga Narodów.

Posiedzeniu współprzewodniczyli: marszałek Senatu RP Bogdan Borusewicz, wiceprzewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy Mykola Tomenko i przewodniczący Seimasu Republiki Litewskiej Arunas Valinskas.

Otwierając obrady Zgromadzenia Parlamentarnego, marszałek B. Borusewicz podkreślił, że Polskę, Litwę i Ukrainę łączy wspólna przyszłość w Europie. "Łączy nas pamięć wspólnego projektu politycznego, jakim była I Rzeczpospolita. Łączy nas przeszłość, z której możemy być dumni, dlatego orientujemy się na europejską przyszłość, także wspólną" – powiedział marszałek Senatu RP.

Powiedział także, że unijny projekt Partnerstwa Wschodniego, zakładający zacieśnianie współpracy z Ukrainą, Białorusią, Mołdawią, Gruzją, Azerbejdżanem i Armenią, to coś więcej niż tylko "wstęp do członkostwa" tych krajów w Unii Europejskiej. Oznacza gotowość do konkretnej współpracy na co dzień. "Postrzegamy go jako formę dialogu między krajami partnerskimi. Jest to skuteczna metoda osiągania wspólnych celów politycznych, gospodarczych i cywilizacyjnych" – zaznaczył marszałek. Jego zdaniem partnerstwo powinno mieć własny wymiar parlamentarny. Planowane przez Parlament Europejski ustanowienie w nowej kadencji forum parlamentarnego EURONEST będzie pierwszym krokiem na drodze do powołania zgromadzenia parlamentarnego.

"Jeśli spotykamy się we trójkę, to m.in. dlatego, że łączy nas pamięć wspólnego projektu, jakim była pierwsza Rzeczpospolita" – mówił marszałek. Zaznaczył, iż nie wolno zapominać, że Polska, Litwa i Ukraina są sąsiadami Białorusi. "To nasza odpowiedzialność i obowiązek" – podkreślił. Przywołał słowa Roberta Schumana, który mówił, że gdyby mógł zaczynać integrację europejską od nowa, to zacząłby ją od kultury. Według marszałka B. Borusewicza, w obszarze Partnerstwa Wschodniego proces ten już się rozpoczął, bo środowiska akademickie naszych krajów blisko ze sobą współpracują i ta współpraca powinna być wspierana środkami unijnymi. Wskazał na potrzebę istnienia wspólnego podręcznika historii.

W opinii marszałka Senatu, wspólny cel to też bezpieczeństwo energetyczne. "Propozycja objęcia ukraińskich sieci przesyłowych wspólnym reżimem technologicznym jest istotnym krokiem w budowaniu tego bezpieczeństwa. Stworzenie systemu naczyń połączonych w zakresie przesyłania surowców energetycznych może być takim samym kołem zamachowym, jakim na początku tworzenia Unii była wspólnota węgla i stali" – powiedział marszałek B. Borusewicz.

Przewodniczący Seimasu A. Valinskas podkreślił, że idea Unii Lubelskiej – porozumienia chroniącego wolność i niepodległość – jest dzisiaj nadal aktualna. "To inspiruje do rozważań historycznych, ale nakłada na nas odpowiedzialność" – dodał. Podkreślił, że Unia Lubelska połączyła dwa państwa, ale wiele narodów.

Przewodniczący A. Valinskas przypomniał, że celem zawiązania trójstronnego Zgromadzenia Parlamentarnego jest współpraca regionalna i wpieranie europejskich aspiracji Ukrainy. Zaznaczył, że współpraca polsko-litewsko-ukraińska jest bardzo ważna dla Litwy. Jego zdaniem problematyka lubelskiego spotkania, czyli Partnerstwo Wschodnie i bezpieczeństwo energetyczne, jest bardzo aktualna. Wyraził również zadowolenie, że - jak za czasów Unii Lubelskiej - Polska i Litwa mają podobne zdanie w sprawie projektowanego gazociągu po dnie Bałtyku.

W ocenie A. Valinskasa należy spróbować działać w obrębie już istniejących struktur parlamentarnych. Poinformował, że Litwa podjęła szereg kroków, by nie izolować obywateli Białorusi – obniżyła koszty wiz i zamierza wprowadzić bezwizowy ruch przygraniczny, co, jego zdaniem, ożywi kontakty między obywatelami.

Za bardzo ważną uznał współpracę w dziedzinie kultury. Zaproponował, aby parlamentarne zgromadzenie polsko-litewsko-ukraińskie ustanowiło nagrodę za wkład na rzecz rozwoju współpracy kulturalnej.

Wiceprzewodniczący M. Tomenko podkreślił, że społeczeństwo i główne siły polityczne Ukrainy niezmiennie opowiadają się za integracją europejską i bardzo sobie cenią wsparcie Polski i Litwy w tym zakresie. Strona ukraińska oczekuje, że Partnerstwo Wschodnie pomoże jej w przystąpieniu do UE. "Jeżeli mamy poważne ambicje co do tego projektu, to musimy wzmocnić go organizacyjnie i finansowo" – powiedział. Wiceprzewodniczący Rady Najwyższej Ukrainy dodał, że warte zastanowienia są też nieduże projekty, takie jak modernizacja infrastruktury przygranicznej. "To realnie przybliża nas do standardów europejskich" - zaznaczył.

We wspólnie wydanym oświadczeniu parlamentarzyści Polski, Litwy i Ukrainy stwierdzili m.in., że koniecznym elementem budowania partnerstwa jest współpraca edukacyjna na szczeblu akademickim, bo to fundament istnienia wspólnej Europy, który wymaga współfinansowania z UE.

W przyjętym dokumencie napisano także, iż unijny projekt Partnerstwa Wschodniego i wspólna polityka energetyczna "są konieczne dla stabilności i bezpieczeństwa w Europie i wzmocnienia pozycji UE w świecie".

Opowiedzieli się za realizacją umowy między Ukrainą a UE w sprawie ułatwień wizowych, zmniejszeniem obowiązujących opłat za wizy, z czasem zniesieniem ich, a docelowo – "ustanowieniem ruchu bezwizowego pomiędzy Unią Europejską a Ukrainą oraz pozostałymi państwami partnerskimi". Parlamentarzyści przypomnieli w oświadczeniu, że od 1 lipca obowiązywać będą zasady małego ruchu granicznego między Polską a Ukrainą i postulowali wprowadzenie tego typu rozwiązań na pozostałych granicach z państwami objętymi Partnerstwem Wschodnim. Według parlamentarzystów, udział Białorusi w partnerstwie "może wpłynąć pozytywnie na jej gospodarczą i społeczną transformację".

Parlamentarzyści zaproponowali też utworzenie w strukturze Komisji Europejskiej jednostki koordynującej działania w ramach Partnerstwa Wschodniego i zapowiedzieli dążenia do zwiększenia nakładów na nie.

Zgromadzenie Parlamentarne Litwy, Polski i Ukrainy wskazało na "potrzebę wsparcia realizacji projektów służących transportowi ropy naftowej z regionu Morza Kaspijskiego do Unii Europejskiej, w szczególności ropociągu Odessa-Brody-Płock-Gdańsk". Parlamentarzyści poparli także "inicjatywę Komisji Europejskiej objęcia ukraińskiej infrastruktury gazowej unijnymi gwarancjami technologicznymi" i udzielenia pomocy finansowej na jej modernizację. Uznali to za istotny krok w stronę bezpieczeństwa dostaw. Ich zdaniem potrzeba także wzmocnienia wymiaru wschodniego polityki zewnętrznej UE, "w tym możliwie szybkiego przystąpienia Ukrainy do wspólnoty energetycznej".

W wydanym oświadczeniu Zgromadzenie Parlamentarne jako wspólny priorytet wskazało "stowarzyszenie polityczne i ekonomiczną integrację między Ukrainą a Unią Europejską z perspektywą członkostwa".

Marszałek B. Borusewicz powiedział, że to oświadczenie, będące, jego zdaniem, deklaracją o współpracy, zostało uzgodnione i podpisane w symbolicznym, historycznym momencie – w rocznicę podpisania Unii Lubelskiej, będącą częścią wspólnej historii zarówno Polski, Litwy, jak i Ukrainy. "Chcemy się spotykać w tym trójstronnym układzie po to, aby przekraczać granice, nie zamykać granicy Unii Europejskiej na wschodzie, aby można było nadal dobrze współpracować" – zaznaczył marszałek Senatu.

Porozumienie w sprawie utworzenia zgromadzenia zostało osiągnięte 13 maja 2005 r. w Łucku. Parlamentarzyści Polski, Litwy i Ukrainy zamierzają rozwijać ukraińsko-polsko-litewski dialog parlamentarny i współpracę między trzema narodami. Pierwsze posiedzenie zgromadzenia odbyło się w czerwcu 2008 r. w Kijowie.