Aktualności

10 lutego 2009 r. Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zorganizowała konferencję, poświęconą przyszłości polskiego sektora mleczarskiego w kontekście zmian Wspólnej Polityki Rolnej.

Senackie spotkanie przygotowano w związku z decyzjami podjętymi na forum unijnym w listopadzie 2008 r., dotyczącymi Wspólnej Polityki Rolnej, które
w zasadniczy sposób mogą wpłynąć na konkurencyjność polskiego mleczarstwa.
W świetle tych zmian restrukturyzacja polskiej branży mleczarskiej jest nieunikniona. Dlatego podczas konferencji omówiono zagadnienia dotyczące kondycji polskiego mleczarstwa i jego perspektyw, kwot mlecznych i przyszłości systemu kwotowania w Unii Europejskiej. Mówiono także o możliwościach wykorzystania środków unijnych i promocji polskich produktów mleczarskich.

W konferencji "Perspektywy polskiego mleczarstwa w kontekście zmian Wspólnej Polityki Rolnej" wzięli udział parlamentarzyści, eksperci, przedstawiciele rządu, przemysłu mleczarskiego i producentów mleka, pracownicy instytucji i organizacji działających na rzecz tej branży, a także reprezentanci ośrodków doradztwa rolniczego, samorządu rolniczego, związków i organizacji rolniczych. Obecni byli m.in. podsekretarz stanu w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Artur Ławniczak, prof. Andrzej Babuchowski ze stałego przedstawicielstwa Polski przy Unii Europejskiej, prof. Michał Sznajder z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, prof. Mirosław Gornowicz z Uniwersytetu Warmińsko-Mazurskiego w Olsztynie, prezes Agencji Rynku Rolnego Władysław Łukasik oraz przedstawiciele Krajowego Związku Spółdzielni Mleczarskich Marek Murawski i Tadeusz Badach.

Uczestnicy senackiego spotkania zgodzili się, że restrukturyzacja i konsolidacja polskiego sektora mleczarskiego są nieuniknione w kontekście zmian Wspólnej Polityki Rolnej, a także wobec obecnej złej koniunktury rynkowej. Ich zdaniem, najważniejsze kierunki zmian dla sektora mleczarskiego to przede wszystkim: dalsza koncentracja w przetwórstwie i produkcji mleka, intensyfikacja działań promocyjnych na rzecz zwiększenia popytu na rynku krajowym i zagranicznym, wspieranie inwestycji obniżających koszty produkcji.

Otwierając konferencję, przewodniczący Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi senator Jerzy Chróścikowski podkreślił, że ma ona służyć przedyskutowaniu najważniejszych problemów, z jakimi boryka się obecnie branża mleczarska, ocenie kondycji tego sektora oraz określeniu możliwych kierunków dalszego rozwoju branży w kontekście zmian Wspólnej Polityki Rolnej.

Senator przypomniał, że w porównaniu z 2007 r. ubiegły rok był dla branży mleczarskiej trudny. Zeszłoroczny kryzys uświadomił, że proces restrukturyzacji tego sektora może zostać przyspieszony, a bez tworzenia silnych europejskich marek przyszłość polskiego mleczarstwa nie przedstawia się wesoło. Zdaniem przewodniczącego senackiej komisji rolnictwa, rozwój branży to koegzystencja i konkurencja między dużymi zakładami wytwarzającymi produkty standardowe na dużą skalę a małymi mleczarniami produkującymi wyroby niszowe, charakteryzujące się oryginalnością i utrzymaniem tradycyjnych receptur.

W ocenie wiceministra rolnictwa A. Ławniczaka, perspektywy rozwoju mleczarstwa uwarunkowane są przede wszystkim możliwościami funkcjonowania tego sektora w warunkach rynkowych. Jego restrukturyzacja została uznana za priorytet europejskiego rolnictwa podczas przeglądu Wspólnej Polityki Rolnej. Tej branży przyznano dodatkowe pieniądze na działania w ramach Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich w latach 2007-2013, a także na specjalne wsparcie producentów mleka w celu złagodzenia proponowanego w 2015 r. zniesienia systemu kwot mlecznych. Utrzymano natomiast dotychczasowe zasady prowadzenia interwencji na rynku masła i odtłuszczonego mleka w proszku; 1 marca 2009 r. zaczyna się okres interwencyjnych zakupów w ramach ustalonych limitów.

Jak poinformował wiceminister A. Ławniczak, na początku tego roku uruchomiony został mechanizm dopłat do prywatnego przechowywania masła, a od 23 stycznia 2009 r. wznowiono refundacje wywozowe dla wszystkich przetworów mlecznych. Zdaniem wiceministra, te działania powinny złagodzić skutki dekoniunktury na rynku mleka i przetworów mlecznych. Stwierdził ponadto, że dla zapewnienia stabilności i rozwoju sektora mleczarskiego rząd zamierza podjąć działania, by w latach 2009-2011 przyspieszyć absorbcję środków z UE. Priorytetem będzie wsparcie eksportu rolno-spożywczego i wykorzystanie innych unijnych instrumentów pomocowych.

W swoim wystąpieniu prof. A. Babuchowski ze stałego przedstawicielstwa RP przy UE stwierdził, że zniesienie kwotowania mleka w UE jest więcej niż prawdopodobne, ale sposób dojścia do tego to jeszcze sprawa do dyskusji. Jak podkreślił, Polska jest przeciwna zniesieniu limitów produkcji mleka. Przypomniał, że dzięki staraniom naszego kraju Komisja Europejska zgodziła się na zwiększanie kwot mlecznych. Będą one wzrastały od 1 kwietnia 2009 r. (początek roku kwotowego) przez 5 lat o 1% rocznie. W 2014 r. Polska będzie dysponowała limitem w wysokości 10,055 mln t.

Prof. A. Babuchowski zaznaczył, że KE zdaje sobie sprawę z trudnej sytuacji sektora mleczarskiego w krajach członkowskich, i jest skłonna przygotować działania pomocowe. Należą do nich m.in. dopłaty do eksportu mleka i przetworów mlecznych do krajów trzecich. Dlatego w rozporządzeniu Rady znalazł się stosowny zapis, który mówi m.in., że "ta nowa sytuacja powinna być rozpatrywana jako nowe wyzwanie, na którym kraje członkowskie powinny skupić uwagę w celu zapewnienia <<miękkiego lądowania>> dla całego sektora". Jak wyjaśnił, ten zapis oznacza, że przy podejmowaniu jakichkolwiek działań musi być uwzględniona kondycja branży mleczarskiej. Poinformował, że w rozporządzeniu zostało także zapisane, że do końca 2010 r. ma zostać przedstawiony raport dotyczący ewolucji rynku mleka oraz warunków, jakie powinny być spełnione, aby likwidacja systemu kwotowania odbyła się bezproblemowo. Dodał, że w 2012 r. przedstawiony będzie raport, po którym KE ostatecznie zadecyduje o losach kwotowania.

Według prof. A. Babuchowskiego, zniesienie kwotowania będzie wyglądało różnie w poszczególnych krajach. W wypadku Polski trzeba się liczyć z 15-procentowym spadkiem cen produktów mleczarskich i minimalnym spadkiem produkcji. W innych krajach, np. w Holandii, Francji czy we Włoszech, nastąpi wzrost produkcji. Jego zdaniem, niezależnie od rozwoju sytuacji należy oczekiwać stabilizacji cen mleka i artykułów mleczarskich na poziomie niższym niż w 2007 r., kiedy to ceny znacząco wzrosły.

Prof. A. Babuchowski uważa, że w celu sprostania konkurencji na rynku europejskim i światowym polskie mleczarstwo powinno przejść gruntowną restrukturyzację, m.in. zwiększyć gamę produktów.