Aktualności

29 stycznia br. w Senacie odbyła się konferencja "Prawo autorskie na miarę XXI wieku. Krok trzeci", zorganizowana przez Komisję Kultury i Środków Przekazu.

Otwierając konferencję, marszałek Bogdan Borusewicz podkreślił, że to kolejne spotkanie w Senacie poświęcone prawu autorskiemu. Zaznaczył, że Izba chętnie wykorzystuje doświadczenie i uwagi środowiska, którego dotyczy stanowione prawo.

Podczas senackiego spotkania zaprezentowano rządowy projekt nowelizacji ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych, zakładający m.in. udział twórców przy zatwierdzaniu tabel wynagrodzeń za korzystanie z utworów artystycznych.

Wiceminister kultury Piotr Żuchowski przypomniał, że projekt nowelizacji powstał w odpowiedzi na wyrok Trybunału Konstytucyjnego sprzed trzech lat. Zakwestionowana regulacja dotyczyła postępowania przed Komisją Prawa Autorskiego w sprawie zatwierdzania przedstawianych przez organizacje zbiorowego zarządzania tabel wynagrodzeń za korzystanie z utworów lub artystycznych wykonań. Trybunał uznał, że użytkownicy praw autorskich nie mają zagwarantowanych możliwości uczestniczenia w tym postępowaniu. Wiceminister podkreślił, że oprócz zagwarantowania praw użytkownikom przy kształtowaniu tabel wynagrodzeń nowelizacja utrzymuje instytucję Komisji Prawa Autorskiego, która będzie zatwierdzać tabele na pierwszym etapie postępowania.

Wiceminister dodał, że jeśli orzeczenie komisji zostanie zakwestionowane, tabele będzie zatwierdzał sąd powszechny. Wszelkie sporne kwestie związane z prawem autorskim rozstrzygać będą sądy arbitrażowe. Postępowanie przed komisją i sądem będzie się toczyć według przepisów kodeksu postępowania cywilnego o postępowaniu nieprocesowym. W ocenie wiceministra P. Żuchowskiego, nowelizacja tworzy przestrzeń prawną do porozumienia stron. Poinformował także, że zostanie wyznaczonych trzech sędziów w sądzie okręgowym i jeden sędzia w sądzie apelacyjnym, którzy będą rozstrzygać w sprawach dotyczących prawa autorskiego. W planach jest powołanie 10 sądów arbitrażowych, które zajmowałyby się sprawami wynikającymi z niedopełnienia warunków w zakresie obowiązującego prawa autorskiego, dotyczącymi m.in. niedotrzymywania terminów płatności, nieprawidłowego zawierania umów.

Projekt został poddany szerokim konsultacjom społecznym, przyjęty przez Radę Ministrów i skierowany do prac w Sejmie. Zdaniem wiceministra kultury, ten wypracowana przez resort propozycja może stanowić podstawę do całościowej nowelizacji prawa autorskiego.

Obecni na konferencji przedstawiciele organizacji twórców krytykowali projekt nowelizacji. Twierdzili, że jest dla nich niekorzystny. Ich zdaniem, zaproponowane zmiany spowodują nadreprezentację użytkowników prawa autorskiego przy ustalaniu tabel wynagradzania, co naruszy prawa autorów. Przedstawiciel Polskiej Izby Komunikacji Elektronicznej podkreślił, że dalsze obowiązywanie obecnych tabel wynagradzania jest łamaniem prawa, bo przecież już trzy lata temu zakwestionował je Trybunał Konstytucyjny. Sami twórcy podkreślali, że likwidacja tych tabel przed wynegocjowaniem nowych grozi zniszczeniem organizacji zbiorowego zarządzania, który jest najlepszym, sprawdzonym systemem ochrony twórców.

"Chodzi o to, by ustalanie zasad i wysokości płatności artystom za wykorzystanie ich dzieł nie odbywało się w jakimś zamkniętym pokoju, między kilkoma wybranymi osobami (...), ale by zainteresowana osoba, czyli autor - pisarz, zespół muzyczny czy reżyser filmu - miał prawo w takich obradach brać udział" - powiedziała senator Barbara Borys-Damięcka. Jak wyjaśniła, Trybunał Konstytucyjny "zalecił uporządkowanie w ustawie m.in. zasad ustalania wysokości opłat przez organizacje zbiorowego zarządzania, np. ZASP, ZAiKS, które zajmują się ochroną praw autorskich twórców". "W tej dziedzinie był dość duży bałagan; twórcy wielokrotnie skarżyli się na to, że nie są im znane tabele stawek, według których wypłacane im są należności, że nie mogą uzyskać informacji, na jakich zasadach odbywają się te płatności" - tłumaczyła.