Aktualności

10 listopada 2008 r., pod honorowym patronatem marszałka Bogdana Borusewicza, w sali koncertowej Akademii Muzycznej im. Karola Szymanowskiego w Katowicach po raz pierwszy odbyło się uroczyste wręczenie tytułów "Ambasador Polszczyzny". Tytuły, przyznawane za wybitne zasługi w krzewieniu pięknej, poprawnej i etycznej polszczyzny, ustanowiła Rada Języka Polskiego Polskiej Akademii Nauk, która jest organem opiniodawczo-doradczym w sprawach jego używania. Uroczystość zorganizowano w ramach obchodów 90. rocznicy odzyskania niepodległości przez Polskę. Nagrody laureatom wręczali m.in. marszałek B. Borusewicz i wicemarszałek Krystyna Bochenek.

Marszałek B. Borusewicz powiedział, że termin organizacji uroczystości w przeddzień Święta Niepodległości nie jest przypadkowy. "Język polski w historii narodu odegrał ogromną rolę. Polacy mimo represji zdołali zachować mowę polską, a wraz z mową kulturę i obyczaje" - przypomniał.

Prowadzący galę Jerzy Radziwiłowicz odczytał list marszałka Sejmu Bronisława Komorowskiego. Napisał on, że dzięki przywiązaniu do wartości, determinacji i poświęceniu minionych pokoleń język polski przetrwał czasy zaborów. "Dumni jesteśmy, że komunikujemy się w tym języku. Ufam, że dzisiejsza gala w przeddzień znamiennej rocznicy będzie również wyrazem hołdu złożonego obrońcom polskości" - napisał marszałek.

Krzewienie polszczyzny, zdaniem Rady Języka Polskiego, powinno polegać na sprawnym posługiwaniu się bardzo dobrym językiem polskim w działalności artystycznej, naukowej, publicystycznej, duszpasterskiej i w każdej innej sferze życia publicznego. "Ambasador Polszczyzny" propaguje więc nasz język poprzez jego wzorcowe używanie w mowie i piśmie. Wyróżnienie tym tytułem zobowiązuje do stałej troski o propagowanie dobrej polszczyzny. Kandydaci powinni więc uczestniczyć w przedsięwzięciach służących promocji języka polskiego i kultury polskiej w kraju i za granicą.

Tytuły są przyznawane w pięciu kategoriach: "Ambasador Polszczyzny w Mowie", "Ambasador Polszczyzny w Piśmie", "Ambasador Polszczyzny poza Granicami Kraju", "Młody Ambasador Polszczyzny" oraz "Ambasador Polszczyzny Regionalnej".

Tytuł "Wielkiego Ambasadora Polszczyzny" kapituła postanowiła przyznać wybitnemu pisarzowi, scenarzyście i reżyserowi Tadeuszowi Konwickiemu "w uznaniu jego zasług dla polskiej literatury, a zwłaszcza dla ożywionej duchem Rzeczypospolitej Obojga Narodów wrażliwości i świadomości językowej kilku pokoleń Polaków". "Polszczyznę traktuje się obecnie z nonszalancją" - ocenia T. Konwicki. Jego zdaniem, o język polski trzeba dbać, by "pokazał swoje wdzięki i rodzaj delikatnej metafizyki". Pisarz przyznaje, że sam lubi język wyrazisty, agresywny, wywołujący reakcję w słuchającym lub czytającym.

W tej samej kategorii nominowani do nagrody byli historyk literatury z Uniwersytetu Jagiellońskiego prof. Franciszek Ziejka i dziennikarka Grażyna Wrońska-Walczak. Otrzymali oni honorowe tytuły "Ambasadorów Polszczyzny".

"Ambasadorem Polszczyzny w Mowie" został wieloletni metropolita gdański abp senior Tadeusz Gocłowski. Kapituła doceniła jego zaangażowanie w życie polityczne i społeczne. "Jego wystąpienia odznaczają się bardzo dobrą polszczyzną, zwięzłością i prostotą. Także dzięki tym cechom zawsze sprzyjają porozumieniu społecznemu" - uznała kapituła. Odbierając wyróżnienie, arcybiskup powiedział, że bogactwo ojczyzny stanowią ludzie, kultura, historia i wiara. "Ale to wszystko w jakiś sposób jest wyrażane, łączy się poprzez piękno języka polskiego" - powiedział laureat i zaznaczył, że Kościół przez wieki miał świadomość, że trzeba bronić "skarbu języka".

Lekarz, naukowiec, profesor Uniwersytetu Jagiellońskiego, pisarz i eseista prof. Andrzej Szczeklik został "Ambasadorem Polszczyzny w Piśmie". Dziękując za wyróżnienie, wyraził przekonanie, że medycyna i sztuka wywodzą się z tego samego pnia - łączy je wiara we wszechmoc słowa. W tej kategorii nominowani byli też Jacek Fedorowicz i Janusz Głowacki.

Tytuł "Ambasadora Polszczyzny poza Granicami Kraju" przyznaje marszałek Senatu RP po konsultacjach z kapitułą. Otrzymała go dr Anna Barańczak, wykładowczyni języka polskiego na Uniwersytecie Harvarda, która wykształciła wielu studentów i doktorantów z całego świata, "zarażająca" polszczyzną swoich studentów. Dr A. Barańczak wyznała, że czuje się niezręcznie w tak znakomitym gronie. Oświadczyła, że nagroda należy się jej studentom. "Ci znakomici studenci uczą teraz literatury polskiej, historii, czasami są profesorami politologii z zainteresowaniami polskimi. A ja? Ja mam po prostu szczęście - robię to, co lubię, i jeszcze mnie za to nagradzają" - powiedziała. W tej kategorii nominowano także prof. Yi Lijun - tłumaczkę i badaczkę literatury polskiej z Pekinu oraz prof. Barbarę Rzyski, popularyzującą język polski w Brazylii.

"Młodym Ambasadorem Polszczyzny" został Bartłomiej Chaciński - dziennikarz, publicysta, autor słowników "młodej polszczyzny". Odbierając nagrodę, przypomniał, że w za dziełem każdego autora kryje się praca wielu redaktorów. Podziękował tym, którzy mu doradzali i poprawiali go.

Pisarz Jacek Dehnel, który został honorowym "Młodym Ambasadorem Polszczyzny", powiedział, że urodzenie się Polakiem dla poety, prozaika, pisarza to jest "ogromna wygrana".

Tytuł "Ambasadora Polszczyzny Regionalnej" otrzymała prof. Dorota Simonides z Uniwersytetu Opolskiego, folklorystka, badaczka kultury i języka Śląska, była senator. Dziękując za wyróżnienie, prof. D. Simonides porównała gwarę z korzeniem, który "w zależności od regionu kwitnie inaczej".

Tytuły honorowych ambasadorów w tej kategorii przyznano znawcy gwary poznańskiej Juliuszowi Kubelowi i zespołowi "Trebunie Tutki".

Zdobywcy tytułów oprócz honorowego dyplomu i statuetki otrzymali nagrody finansowe, których pula wyniosła 105 tys. zł.

Pomysłodawcy gali "Ambasador Polszczyzny" mają nadzieję, że będzie ona imprezą cykliczną i przyczyni się do wykreowania mody na język polski. Liczą też, że idea upowszechni się dzięki organizowaniu konkursów różnych szczebli w szkołach już od przyszłego roku szkolnego. Inicjatorzy przedsięwzięcia zakładają, że wyróżnienia będą odtąd przyznawane co dwa lata za wybitne zasługi w krzewieniu poprawnej, pięknej polszczyzny. Jak podkreśliła wicemarszałek Senatu i członkini Rady Języka Polskiego K. Bochenek, już obecność w gronie nominowanych jest wyróżnieniem, wskazującym, że osoba nominowana prezentuje wysoki poziom posługiwania się językiem polskim.

Podczas konferencji prasowej w Katowicach wicemarszałek K. Bochenek powiedziała także, że gala "to jedna z najważniejszych imprez z okazji 90. rocznicy odzyskania niepodległości. Mamy wszyscy świadomość, że język polski jest dobrem najpowszechniejszym, że jest elementem naszej tożsamości narodowej i że gdyby nie język ojczysty, nie bylibyśmy niepodległym krajem". Nie ma jeszcze przyjętego sposobu obchodzenia Święta Niepodległości. Chcielibyśmy, aby właśnie moda na język polski stała się tym sposobem i aby w przyszłych latach 11 listopada stał się dniem, kiedy podkreślać będziemy, jak ważny jest język polski dla wszystkich 60 mln Polaków, bo tylu ludzi posługuje się nim na całym świecie jako pierwszym językiem" - dodała.