Z prac komisji senackich

O przyszłości energetyki w Polsce rozmawiała Komisja Nadzwyczajna do spraw Klimatu podczas wyjazdowego posiedzenia, które odbyło się na Uniwersytecie Opolskim 24 marca 2023 r.

Przewodniczący komisji senator Stanisław Gawłowski zaapelował do władz samorządowych o zbieranie informacji dotyczących potrzeb i oczekiwaniach w zakresie rozwoju nowoczesnej i zrównoważonej energetyki. „Zależy nam na informacjach na temat barier, które już dzisiaj są w prawie. Abyśmy je usuwali, aby potem państwo, razem z nami, sprawnie mogli przeprowadzić wszystkie procesy, które pozwolą na szybszą zmianę energetyczną w Polsce” – powiedział przewodniczący. Wśród zidentyfikowanych problemów wskazał przestarzałe bloki energetyczne, zapóźnienia w modernizacji sieci elektroenergetycznych czy blokowanie rozwoju OZE, jak np. nieuzasadnione jego zdaniem zmiany w nowelizacji ustawy o elektrowniach wiatrowych.

Senator Gawłowski ocenił, że już znajdujemy się w bardzo złej sytuacji. Powołał się na ogłoszony w poniedziałek 20 marca br. raport Międzyrządowego Zespołu ds. Zmian Klimatu IPCC, który jednoznacznie wskazuje, że zbliżamy się do katastrofy ekologicznej i musimy podjąć natychmiastowe działania zaradcze. Jego zdaniem sprawy dotyczące zmian klimatu „nie mogą podlegać regułom sporu politycznego”. Wskazał, że w Polsce dyskusje na temat zagrożeń klimatycznych i energetyki sprowadza się do założenia, że chcemy mieć tanią energię, ale nie chcemy rezygnować z węgla. Przewodniczący Komisji zaznaczył, że energetyka oparta na paliwach kopalnych staje się coraz mniej konkurencyjna. Zaś obywatele chcą takiej energii, dlatego tak świetnie rozwinął się rynek fotowoltaiki w Polsce.

Stanisław Gawłowski mówił też o szansach rozwojowych związanych z rozwojem sieci elektroenergetycznych umożliwiających podłączanie nowych instalacji OZE. Jego zdaniem systemowe rozwiązania nie są wprowadzane w życie. Pieniądze ze sprzedaży uprawnień do emisji gazów cieplarnianych powinny być przekazywane na modernizację sieci przesyłowych i dystrybucyjnych pod kątem odnawialnych źródeł energii. Wskazał, że w budżecie państwa te środki nie są zaplanowane na projekty modernizacyjne. „To też musi być zmienione. Musimy modernizować sieci, musimy stworzyć Wam warunki do rozwoju OZE. Tak abyśmy z Wami wspólnie mogli namówić Polaków, żeby chcieli budować OZE”.

„Przy Senacie powstał zespół doradców ds. transformacji energetycznej, który obecnie pracuje nad nowym prawem elektrycznym, ukierunkowanym na prosumeryzm. Nasi eksperci udzielą wsparcia we wszystkich regionach, w których będzie taka potrzeba” – powiedziała wiceprzewodnicząca komisji senator Danuta Jazłowiecka. Wskazała, że w woj. opolskim tkwi duży potencjał do rozwoju energetyki ze źródeł odnawialnych, szczególnie pochodzącej z wiatru. Zachęcała do podjęcia działań zmierzających do wykorzystania tych możliwości. Rektor Uniwersytetu Opolskiego prof. Marek Masnyk przyznał, że dużym utrudnieniem dla Opolszczyzny w rozwijaniu elektrowni wiatrowych jest wprowadzenie limitu budowy wiatraków w odległości 700 m od zabudować mieszkalnych, zamiast proponowanych przez Senat i popieranych przez rząd 500 m.

Eksperci i samorządowcy wskazywali, że globalne problemy dotyczące energetyki mają swoje odzwierciedlenie w problemach lokalnych. Profesor Krystian Heffner, kierownik Katedry Gospodarki Przestrzennej i Środowiskowej, Wydział Ekonomii Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach wskazywał na związki ubóstwa energetycznego ze spadkiem wskaźnika demograficznego. Przedstawił strategię rozwoju woj. opolskiego, której celem jest m.in.  zatrzymanie spadku liczebności ludności. W tym regionie wielu mieszkańców emigruje za granicę. Strategia ma także na celu walkę z ubóstwem energetycznym, która wg. badań dotyka w tym regionie średnio 30% gospodarstw domowych, szczególnie na terenach wiejskich. Jako próbę poprawy sytuacji w zakresie energetyki Piotr Dancewicz - dyrektor biura Aglomeracji Opolskiej, opisywał koncepcje tworzenia klastrów energii. Współpraca na poziomie różnych podmiotów: samorządów, prosumentów, wytwórców energii i przedsiębiorców ma na celu m.in. zwiększenie bezpieczeństwa energetycznego, efektywności ekonomicznej i energetycznej, zapewnić efekty środowiskowe i wykorzystanie lokalnego potencjału.

W posiedzeniu komisji wzięli udział: wicemarszałkini Senatu Gabriela Morawska-Stanecka, przewodniczący komisji Nadzwyczajna do spraw Klimatu senator Stanisław Gawłowski, wiceprzewodnicząca komisji senator Danuta Jazłowiecka, senatorowie Leszek Czarnobaj, Artur Dunin, Beniamin Godyla i Wadim Tyszkiewicz.