Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Budżetu i Finansów Publicznych (66.)

w dniu 15 grudnia 2016 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości (druk senacki nr 383, druki sejmowe nr 1045 i 1086).

(Początek posiedzenia o godzinie 12 minut 32)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Grzegorz Bierecki)

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Otwieram posiedzenie Komisji Budżetu i Finansów Publicznych.

Witam przybyłych gości, pana ministra ze współpracownikami – witam serdecznie. Witam państwa senatorów.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości (druk senacki nr 383, druki sejmowe nr 1045 i 1086)

Proponuję porządek obrad: rozpatrzenie ustawy o zmianie ustawy o rachunkowości; druk senacki nr 383.

Państwo Senatorowie, zgodnie z art. 61 Regulaminu Senatu druk ustawy powinien być dostarczony dzień przed posiedzeniem. Jeżeli nie usłyszę sprzeciwu, uznam, że możemy rozpatrywać tę ustawę na tym posiedzeniu.

Czy jest sprzeciw?

Bardzo proszę, senator Kleina.

Senator Kazimierz Kleina:

Panie Przewodniczący, ja się nie sprzeciwiam. No, zgadzam się, żeby to wprowadzić. Tylko powiem tak: przed chwileczką na posiedzeniu komisji gospodarki były rozpatrywane 3 ustawy wczoraj uchwalone: o Prokuratorii Generalnej, o zarządzaniu mieniem Skarbu Państwa i ustawa – Przepisy wprowadzające. Ponad 300 artykułów – niemożliwe zapoznanie się, tak? W tej chwili mamy kolejną ustawę wczoraj uchwaloną. No, też niemożliwe, żebyśmy mogli z tym się zapoznać. Już nie mówię o innych ustawach. Czy po prostu jest jakieś uzasadnienie, że musimy to wprowadzić teraz, jeszcze na tym posiedzeniu? Czy można, żeby tylko po prostu poważnie wyglądać, że debatujemy, zastanawiamy się, myślimy, żeby przynajmniej udawać, że wszyscy tu nad tym pracujemy… Bo jak mówię, ja to akceptuję i przyjmuję po prostu, bo już to robimy, tylko że ta praktyka jest naprawdę powszechna. Przecież wie pan, że na każdym posiedzeniu robimy dokładnie to samo. Czy jest jakiś powód, że…

(Przewodniczący Grzegorz Bierecki: Dziękuję bardzo…)

Bo rozumiem, że to implementacja dyrektywy, ale czy musimy to zrobić z dniem 1 stycznia? Jeżeli tak, to nie wnoszę w ogóle uwag.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Bardzo dziękuję. Tak, potwierdzam – rozumiem, że pan minister także potwierdza – że data wejścia w życie tych przepisów to 1 stycznia. Tak?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Wiesław Janczyk:

Tak, Panie Przewodniczący, Wysoka Komisjo. Termin implementacji dyrektywy upłynął 6 grudnia. Zaletą tego dokumentu jest to, że nie był kontrowersyjny. Pragnę tylko powiedzieć, że w Sejmie w trzecim czytaniu uzyskał bardzo szerokie poparcie Wysokiej Izby, Sejmu. Właściwie nie zgłaszano do niego większych uwag. Ja mogę bardzo krótko przedstawić ten dokument i wydaje mi się, że też z łatwością panowie senatorowie będą w stanie zapoznać się z nim, znać jego jakość i zakres regulacyjny.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Bardzo dziękuję, Panie Ministrze.

Tak, potwierdzam. No, mamy opóźnienie z wdrożeniem dyrektywy. Musi wejść w życie 1 stycznia i stąd taki tryb procedowania.

Rozumiem, że pan senator nie zgłosił sprzeciwu. Dziękujemy w takim razie. Będziemy procedować zgodnie z przedstawionym porządkiem obrad.

Zgodnie z regulaminem zapytuję, czy w posiedzeniu uczestniczą osoby zajmujące się zawodowo działalnością lobbingową. Nie ma takich osób.

W takim razie przystępujemy do realizacji porządku obrad.

Bardzo proszę, Panie Ministrze, o przedstawienie ustawy.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Wiesław Janczyk:

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Mam zaszczyt przedstawić Wysokiej Komisji projekt rządowy, który został przyjęty przez Sejm w trzecim czytaniu, trafił do Senatu i jest w druku nr 383. Jest to projekt zmiany ustawy o rachunkowości. Podstawowym celem nowelizacji tejże ustawy z 1994 r. jest implementacja dyrektywy 2014/95/UE z dnia 22 października 2014 r. zmieniającej dyrektywę 2013/34 w odniesieniu do ujawniania informacji niefinansowych i informacji dotyczących różnorodności przez niektóre duże jednostki oraz grupy. Zmiany wynikające z dyrektywy to zwiększenie transparentności informacji społecznych. Zgodnie z projektem ustawy duże jednostki oraz grupy kapitałowe będą ujawniać w sprawozdaniu z działalności kwestie środowiskowe, społeczne, pracownicze, poszanowania praw człowieka oraz zagadnienia z zakresu przeciwdziałania korupcji i łapownictwu. Nowe obowiązki sprawozdawcze będą obejmować takie podmioty jak banki, zakłady ubezpieczeń, emitentów papierów wartościowych, podmioty, których średnioroczne zatrudnienie przekracza 500 osób, suma aktywów bilansu jest większa niż 85 milionów zł lub przychody netto ze sprzedaży towarów i produktów przekraczają kwotę 170 milionów zł. Z danych otrzymanych z urzędu Komisji Nadzoru Finansowego dowiadujemy się, że nowe obowiązki z zakresu raportowania niefinansowego obejmą mniej więcej 300 jednostek. To jest taka istotna i podstawowa informacja.

Mogę ją jeszcze rozszerzyć, jeśli byłaby taka potrzeba, ale sądzę, że może ważniejsze byłoby to, żeby w telegraficznym skrócie przybliżyć również te zmiany, które idą trochę dalej niż sama dyrektywa, tym bardziej że są to zmiany korzystne dla podmiotów działających w Polsce. Po pierwsze, jest to umożliwienie jednostkom przeniesienia dowodów księgowych przed zatwierdzeniem sprawozdania finansowego na informatyczne nośniki danych. Projekt wprowadza również uproszczony odrębny zakres informacyjny sprawozdania finansowego dla określonych organizacji pozarządowych prowadzących działalność pożytku publicznego. Przepisy projektu umożliwiają także większej liczbie jednostek stosowanie uproszczonych zasad kalkulacji kosztu wytworzenia produktu.

Ustawa będzie miała zastosowanie po raz pierwszy do sprawozdań sporządzonych za rok obrotowy rozpoczynający się 1 stycznia 2017 r. lub po tej dacie. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.

Bardzo proszę Biuro Legislacyjne o przedstawienie opinii. Mamy ją na piśmie, ale proszę o powiedzenie o niej.

Główny Legislator w Biurze Legislacyjnym w Kancelarii Senatu Szymon Giderewicz:

Dziękuję bardzo. Szymon Giderewicz.

Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

Ustawa nie budzi zastrzeżeń legislacyjnych. Dziękuję.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo.

Przystępujemy do pytań.

Czy ktoś z państwa senatorów ma pytania dotyczące tej ustawy?

Proszę bardzo, senator Kleina.

Senator Kazimierz Kleina:

Chciałbym zapytać, czy ta ustawa oprócz implementacji wprowadza także jakieś inne przepisy, które nie są związane tylko i wyłącznie z implementacją przepisów europejskich.

I drugie pytanie: czy ona była konsultowana z partnerami społecznymi?

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo.

Panie Ministrze?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Wiesław Janczyk:

Panie Przewodniczący! Panie Senatorze!

Tak, ta ustawa była bardzo precyzyjnie i długo konsultowana z partnerami społecznymi.

Jeśli chodzi o to pierwsze pytanie, to ja w swojej pierwszej wypowiedzi precyzyjnie omówiłem, o co jeszcze uzupełniliśmy tę ustawę. Mogę to powtórzyć, jeżeli byłaby taka wola.

(Senator Kazimierz Kleina: Myślałem, że po prostu całą zawartość pan…)

Nie, nie…

(Senator Kazimierz Kleina: Ta pierwsza część to były…)

To znaczy w pierwszej części omówiłem ustawę, a w drugiej części mojego wystąpienia opisałem te zmiany tzw. pozadyrektywne. Mogę je jeszcze raz przywołać…

(Senator Kazimierz Kleina: Nie, nie ma potrzeby. Dziękuję.)

…albo radzę sięgnąć do stenogramu.

(Senator Kazimierz Kleina: No to dobrze…)

Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Zresztą mamy listę tych zmian, które są niezwiązane z wdrożeniem dyrektywy, w opinii Biura Legislacyjnego.

Ja też mam pytanie. Za chwileczkę panu senatorowi też udzielę głosu.

Mam pytanie dotyczące wykreślenia tego art. 41 ust. 3 ustawy o rachunkowości, który mówi o sposobie księgowania przez banki odsetek od należności przeterminowanych czy zagrożonych. Dotychczas to było w rozliczeniach międzyokresowych. Czy to wykreślenie oznacza, że te odsetki będą od razu rozpoznawane jako przychód? Bo to jest pytanie o wpływ tej zmiany na sprawozdawczość bankową czy w ogóle wszystkich podmiotów, które stosują ten art. 41.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Wiesław Janczyk: Panie Przewodniczący, jeśli pan pozwoli, to udzieliłbym głosu pani dyrektor Joannie Dadacz.)

Bardzo prosimy.

Dyrektor Departamentu Rachunkowości i Rewizji Finansowej w Ministerstwie Finansów Joanna Dadacz:

Dzień dobry. Joanna Dadacz.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Ta zmiana spowodowana jest tym, że w przepisach bankowych nastąpiły stosowne zmiany systemowe. Tak naprawdę przepisy bankowe w zakresie rachunkowości zaczynają się dostosowywać do przepisów międzynarodowych i tak naprawdę banki, które stosują przepisy nie polskie, tylko międzynarodowe, a jest to większa liczba banków, już te zasady ewidencji odsetek stosują w swoich przepisach. W związku z tym ustawa o rachunkowości również dostosowuje się do zarówno przepisów systemowych bankowych, jak i do przepisów międzynarodowych. No, to jest to po prostu konsekwencja tego.

(Przewodniczący Grzegorz Bierecki: Ja pytałem o skutek dla bilansu. Czy w takim razie te odsetki będą rozpoznawane jako przychód?)

Jako przychód, tak.

(Przewodniczący Grzegorz Bierecki: I w związku z tym zwiększą podstawę do opodatkowania, tak?)

Tak.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Okej.

Bardzo proszę, pan senator Czerwiński.

Senator Jerzy Czerwiński:

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Pytanie do pana ministra. Prosiłbym o wyjaśnienie sensu zmiany, która jest zamieszczona w art. 1 pkcie 1 lit. a i b. Czy ja dobrze rozumiem, że w lit. a wyłącza się z możliwości bycia jednostką mikro fundacje i stowarzyszenia? I czy dobrze rozumiem, że w lit. b wyłącza się z możliwości bycia mikro i małym przedsiębiorcą organizacje pozarządowe, zdefiniowane gdzie indziej? I czy definicje mikro i małych przedsiębiorstw są zamieszczone tylko w ustawie o rachunkowości i nimi się posiłkuje reszta ustawodawstwa, czy też gdzie indziej one jeszcze są, a jeśli tak, to czy te definicje się pokrywają, czy są różne?

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Bardzo proszę, Panie Ministrze. Czy także pani dyrektor odpowie?

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Wiesław Janczyk: Bardzo prosiłbym, żeby pani dyrektor kontynuowała.)

Dyrektor Departamentu Rachunkowości i Rewizji Finansowej w Ministerstwie Finansów Joanna Dadacz:

Jeżeli chodzi o pytanie pierwsze, czyli o wprowadzenie odpowiednich zmian do art. 3 ustawy, to jest to spowodowane tym, że wprowadzamy nowy załącznik nr 6 do ustawy, adresowany do fundacji, do organizacji pozarządowych. Jest to robione na wniosek tychże organizacji, aby one miały sprawozdawczość finansową tak naprawdę bardziej dopasowaną do swoich potrzeb, do swojej działalności. Jednak te organizacje pozarządowe mogą skorzystać również z załącznika nr 1 do ustawy, czyli bardziej rozszerzonego. Mają po prostu wybór. Przez rok działania przepisów, w których wprowadziliśmy nową kategorię jednostek mikro i jednostek małych, mieliśmy sygnały, że taka uproszczona rachunkowość w sprawozdawczości nie zaspakaja potrzeb organizacji pozarządowych. I na konferencji uzgodnieniowej międzyresortowej zarówno przedstawiciele tychże organizacji, jak i przedstawiciele Ministerstwa Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej zgłosili taką potrzebę, aby wprowadzić nowy załącznik do ustawy, dostosowujący zakres informacyjny w sprawozdawczości do profilu działalności organizacji pozarządowych.

Jeżeli chodzi o odpowiedź na pytanie drugie, czyli o wprowadzenie kategorii jednostek mikro i jednostek małych, to mamy te kategorie wprowadzone z uwagi na brzmienie przepisów dyrektywy o rachunkowości. Te kategorie „mała jednostka” i „mikrojednostka” są używane tylko i wyłącznie na potrzeby tej ustawy, czyli ustawy o rachunkowości, i w ustawie są zawarte definicje. Jeżeli w innych ustawach posługujemy się np. nazewnictwem „mikroprzedsiębiorca”, a takie nazewnictwo jest używane w ustawie o swobodzie gospodarczej, to tamten akt prawny jak gdyby na własne potrzeby definiuje tego mikroprzedsiębiorcę. Ustawa o rachunkowości, zgodnie z dyrektywą unijną, wprowadza podział jednostek na mikro, małe i pozostałe.

(Głos z sali: Czy to znaczy, że to będą wtedy różne definicje?)

To mogą być różne definicje, ponieważ one wynikają z różnych dyrektyw.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Bardzo proszę, jeszcze senator Czerwiński.

Senator Jerzy Czerwiński:

Przepraszam, Panie Przewodniczący, ja jeszcze dopytam, bo Wysoka Komisjo, chciałbym mieć pewność, a to pozostaje w protokole. Rozumiem, że ta definicja jest tylko na potrzeby tej ustawy, ona nie wpływa na inne akty prawne, a w szczególności stosowanie ich. No, powiem szczerze, jest kwestia np. absorpcji środków unijnych. Są pewne granice, są mikro i małe przedsiębiorstwa. Wiecie państwo, o co mi chodzi? Żebyśmy nie wylali dziecka z kąpielą, bo przy okazji uproszczenia sprawozdawczości zablokujemy możliwość dostępu do niektórych, mówiąc wprost, kategorii zasilania finansowego właśnie stowarzyszeniom, fundacjom czy też organizacjom pozarządowym. Rozumiem, że nie ma takiego niebezpieczeństwa.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Jeszcze udzielimy głosu panu ministrowi, aby potwierdził, że nie ma takiej intencji, nie ma takiego zamiaru i taki skutek nie nastąpi.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Wiesław Janczyk:

Potwierdzam, że nie nastąpi taki skutek.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo.

Pan senator Kleina. Bardzo proszę.

Senator Kazimierz Kleina:

Rzeczywiście to jest problem. Dlaczego w takim razie pojawiają się te 2 różne definicje? Bo pani dyrektor powiedziała, że to wynika z różnych dyrektyw. No, to jest ta konkretna dyrektywa. Ale my w naszych innych ustawach używamy innej definicji mikro i małych przedsiębiorstw. Czy tutaj nie dojdzie do jakiegoś zamieszania w praktyce, że te firmy czy instytucje będą pytać: czy my jesteśmy mikro, czy nie jesteśmy mikro? Jak to w praktyce zadziała?

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Wiesław Janczyk: Poprosimy panią dyrektor.)

Dyrektor Departamentu Rachunkowości i Rewizji Finansowej w Ministerstwie Finansów Joanna Dadacz:

Szanowni Państwo! Szanowna Komisjo!

Kategoria jednostek mikro i kategoria jednostek małych działają już… kategoria „mikro” od 2014 r., a kategoria „małe” od 2015 r. Jest to wprowadzona kategoria podziału z uwagi na to, że dyrektywa o rachunkowości przewiduje uproszczoną sprawozdawczość finansową i to jako kraj członkowski mieliśmy obowiązek wprowadzić. My, ponieważ mogliśmy wprowadzić określony katalog jednostek z podziałem na mikro i na małe, który wynika tylko z dyrektywy, poszliśmy o krok dalej i wprowadziliśmy kategorię rozszerzoną na również inne jednostki, które są objęte ustawą o rachunkowości, tak aby umożliwić jak najmniejsze koszty prowadzenia działalności związane z prowadzeniem ksiąg rachunkowych i ze sprawozdawczością jak największemu kręgowi jednostek. I te definicje są używane tylko i wyłącznie na potrzeby ustawy o rachunkowości. Ale posłużę się np. takim stwierdzeniem: my w ustawie o rachunkowości posługujemy się definicją grupy kapitałowej. Przecież grupy kapitałowe obowiązują również w prawie podatkowym. Ale za każdym razem te definicje są po prostu na inne potrzeby. Ustawodawca, wprowadzając definicje do konkretnego prawa, po to je wprowadza, żeby one było stosowane tylko i wyłącznie w tym zakresie. W ustawie o rachunkowości dotyczą one tylko sprawozdawczości finansowej, niczego więcej.

Przewodniczący Grzegorz Bierecki:

Dziękuję bardzo za te wyjaśnienia.

Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie ma.

W takim razie chciałbym złożyć wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Kto z państwa senatorów jest za przyjęciem tego wniosku? (8)

Jednogłośnie za. Dziękuję bardzo.

Pozostaje nam wyznaczenie sprawozdawcy.

Czy pan senator Mróz zechciałby nim być? Tak. Dziękuję bardzo.

W takim razie mamy sprawozdawcę komisji do tej ustawy.

Zamykam posiedzenie.

Dziękuję państwu za obecność.

(Koniec posiedzenia o godzinie 12 minut 49)