Wydarzenia

„Wszyscy mamy obowiązek bycia strażnikami pamięci o tym, co się działo zarówno w obozie Auschwitz-Birkenau, jak i innych obozach koncentracyjnych i zagłady stworzonych przez reżim nazistowski. Zapewniam zwłaszcza Państwa – Byłych Więźniów Obozu i Ocalonych z Zagłady, że nie pozwolimy nikomu tej pamięci zgasić! Z całą mocą potępiam wszelkie współczesne przejawy dyskryminacji, antysemityzmu, ksenofobii i rasizmu!” – mówiła Marszałek Senatu Małgorzata Kidawa-Błońska podczas obchodów 79. rocznicy wyzwolenia niemieckiego obozu Auschwitz 27 stycznia 2024 r. W Miejscu Pamięci Auschwitz – w Oświęcimiu i Brzezince najważniejszymi gośćmi byli więźniowie obozu, którzy ocaleli z piekła zgotowanego tu przez Niemców. Jak podkreśliła marszałek Senatu, historia tego miejsca, które stało się symbolem niewyobrażalnego cierpienia, nienawiści, okrucieństwa i pogardy dla drugiego, nakłada na nas zobowiązanie do refleksji, pamięci i działania. „Powinniśmy przede wszystkim pamiętać, jak doszło do powstania obozów zagłady. Zaczęło się od tego, że ludzie niewystarczająco reagowali na mowę nienawiści, która, jak pokazała historia II wojny światowej, ma niszczycielską moc. Można z całą odpowiedzialnością powiedzieć, że do Auschwitz-Birkenau doprowadziły słowa dehumanizujące drugiego człowieka, które przez lata zatruwały serca, umysły i sumienia, i które w końcu zrodziły absolutne zło” – wskazywała Marszałek Małgorzata Kidawa-Błońska. Przypomniała też słowa Hanny Arendt o „banalności” zła totalitaryzmów, która uważała, że ich przyczyną byli nie tyle demoniczni przywódcy, co obojętność, bezmyślność i posłuszeństwo milionów, które za nimi szły, nie stawiając oporu, gdy jeszcze mogły. Dlatego Marszałek Senatu zaapelowała, przede wszystkim do ludzi młodych: „Bądźmy świadomi zagrożenia, jakie niesie ze sobą nienawiść i kłamstwo! Jest to ważne szczególnie obecnie, gdy w wielu miejscach świata zło znów tryumfuje. Kolejne pokolenia muszą mówić o tym, co tu się stało, zwłaszcza że obecnie, często przy użyciu nowych technologicznych narzędzi, stwarzających poczucie anonimowości, łatwo jest negować i relatywizować tragiczną historię, manipulować faktami i mówić kłamstwa o ludziach”.  „Niech pamięć o tym, co się stało w obozie Auschwitz-Birkenau, będzie dla każdego z nas zobowiązaniem do budowania świata, w którym miłość zwycięża nienawiść, otwartość i empatia pokonują stereotypy i uprzedzenia, a każdy człowiek jest szanowany przez innych” – zakończyła swoje wystąpienie Marszałek Małgorzata Kidawa Błońska.

Podczas obchodów głos zabrała była więźniarka, polska Żydówka Halina Birenbaum, która podkreśliła, że cudem przeżyła obóz, a teraz jej życie przebiega w cieniu wojen w Izraelu. „Boleśnie odczuwam cierpienia i tragedie obecnych wojen, obecnych ludzi. U nas napad barbarzyński, długoletni Rosji na Ukrainę, u nas napady terrorystyczne barbarzyńskie Hamasu i wojna z wszystkich stron. Padają synowie i córki tych ocalałych nielicznych z zagłady, już po odbudowaniu nowego życia w nowej ojczyźnie Izrael” – mówiła Halina Birenbaum. Ambasador Państwa Izraela w Polsce Jakow Liwne podkreślił, że nasze pokolenie musi pamiętać o tym, co działo się w Auschwitz, ale musi przede wszystkim działać i wyciągać wnioski z Holocaustu. W swoim wystąpieniu wskazał na związki łączące ideologię nazistowską z dżihadyzmem. W jego ocenie obydwa zjawiska terroryzują brutalnością i wykorzystują antysemityzm i ksenofobię, by zniszczyć wolny świat. Zdaniem dyrektora Muzeum Auschwitz Piotra Cywińskiego świat zmienia się, a ludzie stoją na zakręcie historii. Jak stwierdził, „być może jesteśmy świadkami końca ery powojenności”. Jak mówił, wybuchają konflikty na ogólnoświatową skalę, a stworzony po II wojnie globalny system bezpieczeństwa jest jedynie swoim własnym cieniem.

Po uroczystości, która odbyła się w namicie ustawionym nad niedawno restaurowanym barakiem kobiecym nr 27, uczestnicy przeszli przed pomnik ofiar obozu, znajdujący się między ruinami wielkich krematoriów. Tam odmówiono modlitwę ekumeniczną, a następnie złożono znicze. W ceremonii uczestniczyli przedstawiciele Kościoła katolickiego, Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego, Kościoła luterańskiego oraz Naczelny Rabin Polski Michael Schudrich.

W obchodach 79. rocznicy wyzwolenia Auschwitz wzięli udział m.in. wicemarszałek Sejmu Dorota Niedziela oraz minister kultury i dziedzictwa narodowego Bartłomiej Sienkiewicz. Honorowy patronat nad uroczystościami objął prezydent Andrzej Duda, którego reprezentował sekretarz stanu w KPRP Wojciech Kolarski. Motywem przewodnim tegorocznych obchodów był „Człowiek”, a jego wizualnym symbolem twarze więźniów uwiecznione na rysunkach wykonanych w czasie istnienia obozu.