Z prac komisji senackich

Komisje: Ustawodawcza, Nadzwyczajna ds. Klimatu, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Środowiska przyjęły, z trzema poprawkami doprecyzowującymi, w pierwszym czytaniu  projekt nowelizacji ustawy o zbiorowym zaopatrzeniu w wodę i zbiorowym odprowadzaniu ścieków. Senatorowie chcą, by realizacja zadań w tym zakresie, jak i nadzór nad ich wykonaniem znalazły się ponownie w kompetencjach gminy. Będzie to oznaczało powrót do rozwiązań prawnych obowiązujących przed nowelizacją, czyli przed  2017 r.

Przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu, reprezentujący wnioskodawców, senator Stanisław Gawłowski przypomniał, że  od 1990 r. do 2017 r. ustalaniem taryf za dostarczanie wody i odprowadzanie ścieków - regulatorem i taryfikatorem były Rady Gmin. „Mimo różnych uwag nie wywoływało to napięć. Szukano pomysłu na nowego regulatora, ale po wprowadzeniu zmian i ustaleniu nowego regulatora, którym zostały Wody Polskie cała branża nie ma wątpliwości, że ten regulator jest niewydolny” – powiedział senator Gawłowski. Dodał, że zwłaszcza w ostatnim czasie, kiedy mamy do czynienia z galopującym wzrostem cen nośników energii, wzrostem kosztów pracy spółki wodno-kanalizacyjne nie są w stanie pokryć kosztów związanych z utrzymaniem majątku, którym zarządzają, bez wzrostu opłat za wodę i odprowadzanie ścieków.

Zaznaczył, że tymczasem od kiedy Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie  zostało taryfikatorem wpłynęło 926 wniosków o zatwierdzenie nowej taryfy – 291 wniosków rozpatrzono pozytywnie, w przypadku 295 – odmówiono wydania decyzji,  reszta wniosków czeka na rozstrzygnięcie – niektóre od 2018 r. To oznacza dla tych spółek, zdaniem senatora Gawłowskiego, bankructwo.

Senator Jerzy Czerwiński powiedział, że spośród decyzji wydanych przez prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów  w 2016 r.  w sprawie nadużywania pozycji dominującej jedna trzecia dotyczyła sektora wodno-kanalizacyjnego. Proponował, żeby nie wracać do tego, co było, ale znowelizować obecne przepisy w kwestii wydawania decyzji przez Wody Polskie.

Negatywnie projekt nowelizacji zaopiniował sekretarz stanu w ministerstwie infrastruktury Marek Gróbarczyk.  Jego zdaniem  Wody Polskie nie dopuszczają do niekontrolowanego wzrostu cen za wodę i odprowadzanie ścieków. Wyspecjalizowany, niezależny od jednostki samorządu terytorialnego regulator, jakim obecnie są dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej PGW WP, ma chronić konsumentów (odbiorców usług) przed monopolistycznymi działaniami dostawców usług.

Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zarekomenduje Izbie odrzucenie ustawy o zmianie nazwy uczelni służb państwowych nadzorowanej przez Ministra Sprawiedliwości i o zmianie ustawy o Służbie Więziennej oraz niektórych innych ustaw. Wniosek taki zgłosił wiceprzewodniczący komisji senator Bogdan Zdrojewski.

Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu w przedstawionej opinii uznało za niezgodne z konstytucją zmiany wprowadzone do ustawy na etapie prac sejmowych, rozszerzające zakres przedmiotowy ustawy. Jedna ze zmian zwiększa o 66 mln zł maksymalny limit wydatków z budżetu państwa będących skutkiem finansowym zmienianej ustawy w 2023 r.

Ustawa zmienia nazwę Szkoły Wyższej Wymiaru Sprawiedliwości na Akademię Wymiaru Sprawiedliwości. Zmiany mają uprościć kwalifikację kandydatów do Służby Więziennej i usprawnić gospodarowanie zasobem kwater tymczasowych dla jej funkcjonariuszy. Do rekrutacji dla kandydatów do służby mają zostać włączone jednostki medycyny pracy służby więziennej, co powinno usprawnić nabór i odciążyć rejonowe komisje lekarskie, podległe ministrowi spraw wewnętrznych, wydające obecnie takie orzeczenia. Nowe przepisy mają też umożliwić funkcjonariuszom i pracownikom Służby Więziennej uzyskanie potrzebnej pomocy psychologicznej po tym, jak uczestniczyli w silnie stresującym zdarzeniu w związku z wykonywaniem czynności służbowych.

Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zaproponuje Izbie przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie nazw uczelni służb państwowych nadzorowanych przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych, o zmianie ustawy o Policji, ustawy o Straży Granicznej, ustawy o Państwowej Straży Pożarnej oraz niektórych innych ustaw.

Jak wyjaśnił wiceminister spraw wewnętrznych Paweł Szefernaker, ustawa zmienia nazwę warszawskiej Szkoły Głównej Służby Pożarniczej na Akademię Pożarniczą, a Wyższej Szkoły Policji w Szczytnie – na Akademię Policji. Centralny Ośrodek Szkolenia Straży Granicznej im. Marszałka Polski Józefa Piłsudskiego w Koszalinie przekształca w Wyższą Szkołę Straży Granicznej. Zmiany nazw mają podnieść status szkół do rangi uczelni akademickich, co umożliwi im m.in. staranie się o środki finansowe czy pozyskiwanie partnerów za granicą. Ustawa zmienia też m.in. zasady zaliczania sprawdzianów sprawności fizycznej przez policjantów i testów ich wyszkolenia strzeleckiego. Wiceminister podkreślił ponadto, że na etapie prac sejmowych w ustawie dodano ponadto przepisy wydłużające możliwość legalnego pobytu Ukraińców w Polsce do 4 marca 2024 r., a także dalszej nauki ukraińskich dzieci w polskich szkołach do 31 sierpnia 2024 r. zgodnie z decyzją Komisji Europejskiej, która o kolejny wydłużyła okres działań pomocowych dla Ukrainy.

Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu zgłosiło zastrzeżenia dotyczące tego rozszerzenia przepisów w Sejmie, a także uwagi technicznolegislacyjne.

Komisje: Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Ustawodawcza przyjęły bez poprawek projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Projekt ustawy przewiduje wypłatę odsetek urodzonym w 1953 r. ubezpieczonym (emerytom), którym na podstawie art. 25 ust. 1b ustawy o emeryturach i rentach z FUS pomniejszono podstawę obliczenia emerytury, za okres, w którym – z powodu błędnej, niezgodnej z Konstytucją regulacji – nie mogli oni korzystać z części swojej emerytury. Projekt ustawy został opracowany na podstawie petycji P10-12/22.

Komisje: Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej wniosą o wprowadzenie 3 poprawek legislacyjnych do ustawy o świadczeniu pieniężnym z tytułu pełnienia funkcji sołtysa. Przewiduje ona miesięczne świadczenie pieniężne w wysokości 300 zł dla sołtysów, którzy sprawowali tę funkcję przez co najmniej 2 kadencje i nie krócej niż 8 lat oraz uzyskali odpowiedni wiek – w przypadku kobiet co najmniej 60 lat, a mężczyzn – 65 lat. Świadczenie będzie wypłacane przez prezesa Kasy Rolniczego Ubezpieczenia Społecznego.

Senackie biuro legislacyjne zwróciło uwagę, że uzależnienie prawa do uzyskania świadczenia od pełnienia funkcji sołtysa przez różny okres, uzależniony od długości kadencji w danym sołectwie (w niektórych sołectwach trwa ona 4 lata, a w niektórych 5 lat), w sposób nieuzasadniony różnicuje sytuację prawną tych osób. Kwestia ta była także poruszana przez senatorów w trakcie dyskusji. Rozważali oni skrócenie okresu pełnienia funkcji sołtysa do 6 lat.

Komisja Ustawodawcza oraz Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji na wspólnym posiedzeniu kontynuowały pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz przeprowadziły pierwsze czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego.

Senatorowie będą rekomendowali Senatowi przyjęcie projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego wraz z pięcioma poprawkami. Połączone komisje przyjęły także projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego.

Wnioskodawczyni projektu ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania cywilnego, senator Lidia Staroń przypomniała, że projektowane rozwiązanie da współwłaścicielom nieruchomości podlegającej egzekucji, którzy nie są osobistymi dłużnikami wierzyciela i korzystają z tej nieruchomości dla zaspokojenia swoich potrzeb mieszkaniowych, możliwość uzyskania informacji o rozpoczęciu egzekucji oraz możliwość reakcji, a także prawoprzejęcia nieruchomości na własność w cenie nie niższej od sumy oszacowania.

Przewodniczący Komisji Ustawodawczej Krzysztof Kwiatkowski oraz senator Lidia Staroń poinformowali, że do projektu zostały wprowadzone autopoprawki legislacyjne zbieżne z większością uwag podmiotów, które przekazały swoje opinie w przedmiocie projektu. Omawiając poprawki, przedstawiciel Biura Legislacyjnego wskazał, że pierwsza usuwa z zapisu art. 922 K.p.c. rozszerzenie katalogu uczestników postępowania egzekucyjnego o współwłaścicieli nieruchomości podlegającej egzekucji, a także wprowadza zmianę w art. 1005 K.p.c. polegającą na tym, że komornik będzie miał obowiązek powiadomienia o terminie opisu i oszacowania nieruchomości współwłaścicieli nieruchomości podlegającej egzekucji, a współwłaścicielom nieruchomości będzie przysługiwać prawo zaskarżenia opisu i oszacowania. Druga zmiana, dotycząca art. 908 K.p.c., polega na tym, że jeżeli kilku współwłaścicieli niebędących dłużnikami zgłosi wniosek o przejęcie, o pierwszeństwie rozstrzygać będzie sąd. Pozostałe poprawki to konsekwencje legislacyjne poprawek pierwszej i drugiej. Poprawki te pozytywnie ocenił przedstawiciel Krajowej Rady Komorniczej, zgłosił natomiast zastrzeżenia co do wprowadzenia prawa przejęcia nieruchomości przez współwłaścicieli niebędących dłużnikami i braku obowiązku wniesienia przez nich rękojmi, a także zapowiedział przekazanie uwag Krajowej Rady Komorniczej na piśmie w toku dalszych prac nad projektem.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego omówił przedstawiciel wnioskodawców, senator Robert Mamątow. Poinformował, że inicjatywa ustawodawcza powstała na podstawie postulatów zawartych w petycji P10-67 z 2022 r. i wprowadza możliwość wniesienia przez prokuratora generalnego kasacji nadzwyczajne opartej wyłącznie na podstawie zarzutu niewspółmierności kary w przypadku, gdy w prawomocnie zakończonej sprawie nie toczyło się postępowanie odwoławcze, gdy zarzut rażącej niewspółmierności kary nie został podniesiony w apelacji żadnej ze stron albo gdy zarzut ten nie został rozpoznany przez sąd odwoławczy.

Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej zarekomenduje Izbie odrzucenie ustawy o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw. Wniosek taki zgłosił przewodniczący komisji senator Zygmunt Frankiewicz. Zgodził się z uwagami Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu dotyczącymi trybu uchwalenia zmian w ustawach o Krajowej Szkole Administracji Publicznej oraz o Radzie Ministrów. W ocenie biura nowelizacja niezwiązana z treścią pierwotnego projektu i istotnie modyfikująca działalność KSAP powinna być zgłoszona jako osobny projekt ustawy. Z kolei przepis dotyczący liczby powoływanych w ministerstwach sekretarzy stanu został uchwalony niezgodnie z procedurą legislacyjną oraz jest niezgodny z polskim prawem i tradycją ustrojową, które przewidują 1 sekretarza stanu w ministerstwie. Biuro proponowało skreślenie tych zapisów. Senator Zygmunt Frankiewicz uznał ponadto nowe rozwiązania dotyczące KSAP za szkodliwe.

Nowela zmienia przede wszystkim tryb i warunki zatrudniania w służbie cywilnej, przewiduje też nowy – obok stacjonarnego – dualny tryb kształcenia Krajowej Szkoły Administracji Publicznej im. prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego, polegającego na kształceniu i świadczeniu pracy w sposób naprzemienny.

Komisja Ustawodawcza odrzuciła ustawę o Państwowej Komisji do spraw badania wpływów rosyjskich na bezpieczeństwo wewnętrzne Rzeczypospolitej Polskiej w latach 2007–2022. Sprawozdawcą ustawy na posiedzeniu Senatu będzie przewodniczący komisji senator Krzysztof Kwiatkowski.

Na początku posiedzenia senator Kwiatkowski zwrócił uwagę na to, że nie przybyli nań posłowie sprawozdawca i wnioskodawca, jak również przedstawiciel Ministerstwa Spraw Zagranicznych. „Świadczy to o bublu prawnym, z jakim mamy do czynienia, albowiem nie ma nikogo, kto chciałby tej ustawie dać swoją twarz” – powiedział senator. Na poparcie swoich słów wymienił zaproszonych, którzy nie przyszli do Senatu, m.in. premiera, ministra sprawiedliwości, ministra finansów, szefów służb specjalnych i prokuratora krajowego.