22 lutego 2003 r. marszałek Longin Pastusiak wziął udział w sesji poświęconej sytuacji ofiar przestępstw w Polsce, zorganizowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości oraz Ogólnopolskie Forum na rzecz Ofiar Przestępstw. Tego dnia obchodzony był Dzień Ofiar Przestępstw.

12 lutego 2003 r. Sejm przyjął ustawę, w której ustanowił 22 lutego Dniem Ofiar Przestępstw. Z inicjatywą ustanowienia tego dnia zwróciło się do Senatu Forum na rzecz Ofiar Przestępstw. Senat uznał ten pomysł za cenny i wniósł do Sejmu projekt odpowiedniej ustawy. W opinii Senatu, dzień ten służyłby przypominaniu o sytuacji ofiar przestępstw i ich rodzin.

Przemawiając podczas sesji, marszałek L. Pastusiak powiedział:

Pragnę poinformować zebranych, iż w maju 2002 r. Ogólnopolskie Forum na rzecz Ofiar Przestępstw przekazało na ręce marszałka Senatu Rzeczypospolitej Polskiej apel o ustanowienie dnia 22 lutego Dniem Ofiar Przestępstw.

W uzasadnieniu apelu podkreślono, iż ustanowienie takiego dnia dałoby możliwość przypominania decydentom oraz wszystkim osobom stykającym się z ofiarami przestępstw, o przejawianiu szczególnej troski o ochronę interesów tych osób. Umożliwiałoby rozwijanie działalności na rzecz poprawiania ich sytuacji prawnej i społecznej.

W państwach członkowskich Rady Europy oraz Unii Europejskiej dzień 22 lutego został ogłoszony Dniem Ofiar Przestępstw już w 1988 r. Polska, jako członek Rady Europy oraz państwo kandydujące do członkostwa w Unii Europejskiej, nie powinna odbiegać od przyjętych w kręgu państw członkowskich standardów.

W lipcu 2002 r. grupa senatorów wystąpiła z inicjatywą ustawodawczą o ustanowieniu 22 lutego Dniem Ofiar Przestępstw.

W dniu 30 października 2002 r., na 26. posiedzeniu, Senat Rzeczypospolitej Polskiej podjął uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projektu ustawy o ustanowieniu 22 lutego Dniem Ofiar Przestępstw.

Sejm Rzeczypospolitej Polskiej na 41. posiedzeniu (11-14 lutego 2003 r.) przyjął projekt ustawy o ustanowieniu 22 lutego Dniem Ofiar Przestępstw w formie proponowanej przez Senat Rzeczypospolitej Polskiej i w dniu 12 lutego br. ustawę tę uchwalił.

Kolejnym krokiem ustawodawczym było, iż Senat Rzeczypospolitej Polskiej na 34. posiedzeniu, w dniu 19 lutego 2003 r,. uchwalił ustawę o ustanowieniu 22 lutego Dniem Ofiar Przestępstw.

To nie ma być kolejny, dodatkowy dzień świętowania, ale taki, w którym w szczególny sposób będzie się zwracać uwagę na los ofiar przestępstw. Dzień, który mobilizowałby do większej uwagi nad sytuacją i problemami ofiar przestępstw oraz do podejmowania działań w ich interesie.

Chodzi o propagowanie właściwych określonych zachowań wobec tych osób, zwłaszcza w toku postępowania karnego, w czasie którego ofiary przestępstw często przeżywają ponownie szok związany z samym faktem przestępstwa.

W dniu tym przewiduje się, że będą organizowane seminaria, konferencje - co od 1999 r. robi właśnie Ministerstwo Sprawiedliwości -, a także specjalne audycje w środkach masowego przekazu, które będą budziły świadomość społeczną, przybliżając szerokiemu ogółowi los i potrzeby ofiar przestępstw.

Będą zapewne na szerszą skalę podejmowane działania, które od pewnego czasu prowadzi policja. Mam na myśli szersze propagowanie - np. w szkołach - swoistego instruktażu postępowania, aby nie stać się ofiarą przestępstwa. Niekiedy bowiem sami swoim zachowaniem prowokujemy napastnika do ataku.

Obchody Dnia Ofiar Przestępstw będą więc służyły przypominaniu o sytuacji ofiar przestępstw oraz wyznaczaniu kierunków niezbędnych dla poprawy ich położenia.

Dzisiejsza sesja jest kontynuacją konferencji tego typu organizowanych od 1999 roku przez Ministerstwo Sprawiedliwości.

Wyrażam nadzieję, iż dzisiejsze obrady dostarczą nam zgodnych i twórczych konkluzji, a osiągnięte efekty przyczynią się do ochrony ofiar przestępstw, nie tylko w sensie ich ponownego znalezienia się w społeczeństwie, ale także w polskim prawie i praktyce wymiaru sprawiedliwości w świetle Ramowej Decyzji Rady Unii Europejskiej z dnia 15 marca 2001 r. o statusie ofiary przestępstwa w postępowaniu karnym.

W opinii ministra sprawiedliwości Grzegorza Kurczuka, polskie prawo dotyczące ochrony ofiar przestępstw jest na poziomie europejskim, gorzej z praktyką. Jak stwierdził, społeczność międzynarodowa wypracowała różne standardy dotyczące ofiar przestępstw. Polskie kodyfikacje karne są przystosowane do wymogów europejskich. Nieco gorzej można jednak ocenić praktykę oraz przygotowanie teoretyczne organów państwowych mających kontakt z takimi ofiarami.

Jak zaznaczył G. Kurczuk, w Polsce ofiara przestępstwa często traktowana jest jak kolejny świadek do przesłuchania. "A przecież odpowiednie przesłuchanie może prowadzić do lepszych rezultatów" - powiedział.

Komendant stołeczny Policji Ryszard Siewierski podkreślał, że to policjanci są grupą, która przeważnie pierwsza styka się z ofiarami. Zaznaczył, że funkcjonariusze są przygotowywani, jak należy z takimi osobami postępować.

"W Polsce sytuacja prawna ofiary przestępstwa jest gorsza niż sytuacja przestępcy - takie jest niestety prawo. Ale prawo ma to do siebie, że można je zmienić. Potrzeba do tego dobrej woli" - mówiła przewodnicząca sejmowej komisji sprawiedliwości i praw człowieka Katarzyna Piekarska.