Odbyło się wspólne posiedzenie Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, podczas którego przystąpiono do pierwszego czytania inicjatywy ustawodawczej grupy senatorów, dotyczącej ustawy o zmianie ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych.

W imieniu wnioskodawców projekt zgłoszony przez grupę senatorów przedstawił senator Zbigniew Kulak.

Proponowany projekt zmierza przede wszystkim do dostosowania przepisów ustawy do standardów stawianych nowoczesnej administracji publicznej, w tym w szczególności organom nadzoru i kontroli, jakimi są regionalne izby obrachunkowe. Projekt wprowadza zasadę kadencyjności prezesów izb (tak samo jak w wypadku samorządowych kolegiów odwoławczych), zasadę wyłaniania kandydata na prezesa izby oraz członków kolegiów izb w drodze konkursu. Projektowane zmiany pozostawiają ostateczną decyzję o powołaniu prezesów izb, ich zastępców oraz członków kolegium prezesowi Rady Ministrów. W projekcie ustawy proponuje się uregulowanie postępowania dyscyplinarnego w stosunku do członków kolegium.

Postulowane w projekcie rozwiązania dotyczą również zmiany zasad wynagradzania prezesa i etatowych członków kolegium od 1 stycznia 2004 r. (ze względu na trudną sytuację finansów publicznych), tj. przejścia na system mnożnikowy w stosunku do przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia w państwowej sferze budżetowej, co, zdaniem wnioskodawców, jest jednym z niezbędnych warunków niezawisłości działania członka kolegium w zakresie realizacji zadań nadzorczych i kontrolnych. W projekcie zaproponowano, by mnożnik ten nie był niższy niż 3,0. System taki obowiązuje od 1 stycznia 1999 r. w samorządowych kolegiach odwoławczych.

W zakresie postępowania nadzorczego w stosunku do uchwał budżetowych organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, określonych w art. 12 ust. 1 ustawy, proponuje się zawieszenie biegu 30-dniowego terminu do stwierdzenia nieważności uchwały budżetowej, w taki sposób, by umożliwić organom stanowiącym dokonanie sprostowania nieprawidłowości wskazanych przez izbę bez konieczności zwoływania sesji nadzwyczajnych. Ograniczy to wydatki ponoszone przez samorządy terytorialne. W związku z tym, że postępowanie dotyczy uchwały budżetowej organu stanowiącego, proponuje się jednak zawieszenie biegu terminu na okres nie dłuższy niż 30 dni. Ponadto w proponowanej zmianie precyzuje się kompetencje prezesa izby oraz kolegium izby, do którego wyłącznej właściwości należą sprawy określone w przepisie art. 18 ust. 1 ustawy. Pozostałe sprawy w zakresie badania uchwał należą do kompetencji izby (prezesa izby), i szczegółowo tryb postępowania winien zostać określony w regulaminie organizacyjnym izby, który zostanie opracowany przez prezesa izby, a uchwalony przez kolegium izby.

W opinii senatorów wnioskodawców, rozwiązania przyjęte w projekcie uregulowane są podobnie jak w ustawie o samorządowych kolegiach odwoławczych i sprawdzają się w praktyce.

Jak stwierdzono w uzasadnieniu projektu, w związku z doświadczeniami wynikającymi z działalności nadzorczej izb należałoby dokonać również zmian w ustawach ustrojowych samorządu w zakresie dotyczącym nadzoru nad działalnością jednostek samorządu. W związku z projektowanymi zmianami dotyczącymi tych ustaw w zakresie innych zmian, zaproponowano jednakże - ze względu zasady techniki legislacyjnej - wykorzystanie tych doświadczeń przy nowelizacji ustaw ustrojowych.

W opinii wnioskodawców, postulowany projekt może być niechętnie oceniany przez dotychczasowych prezesów izb, którzy są przeciwni tym propozycjom, a w szczególności zmianom dotyczącym niezależności członków kolegium oraz zmian dotyczących kompetencji prezesów, które pozostają w zasadzie bez zmian od początku działania izb, tj. od roku 1993.

Podczas posiedzenia zapoznano się z opiniami ekspertów, zamówionymi przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, tj. Zbigniewa Kmieciaka z Uniwersytetu Łódzkiego i Eugeniusza Ruśkowskiego z Uniwersytetu Białostockiego. W posiedzeniu uczestniczyli przedstawiciele Krajowej Rady Izb Obrachunkowych.

W wyniku dyskusji ustalono, że połączone komisje będą kontynuować prace nad projektem nowelizacji ustawy o regionalnych izbach obrachunkowych. Zaproponowano trzy tygodnie na dopracowanie projektu.