Posiedzenie: 55. posiedzenie Senatu RP VIII kadencji, 1 dzień

5 i 6 czerwca 2014 r.

Porządek obrad

Zakończone

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 1. porządku obrad

W niniejszym wystąpieniu pragnę zwrócić na art. 1 pkt 1 lit. b ustawy z dnia 9 maja 2014 r. o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych oraz niektórych innych ustaw, gdzie w art. 53 znowelizowanej ustawy dodaje się ust. 3 i 4. Przepis ten porządkuje sprawy związane z odpowiedzialnością za prowadzenie gospodarki finansowej poza granicami kraju – chodzi tu o jednostki podległe ministrowi spraw zagranicznych – a jednocześnie poprzez jego elastyczność pozwala na przypisanie tej odpowiedzialności niekoniecznie właściwemu miejscowo kierownikowi.

Należy więc zgodzić się, że omawiany tu przepis, art. 53 ust. 3 i 4, mający na celu wprowadzenie uprawnienia dla ministra właściwego do spraw zagranicznych do powierzenia, w drodze zarządzenia, określonych obowiązków w zakresie gospodarki finansowej jednostki podległej temu ministrowi, mającej siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, kierownikowi innej jednostki podległej temu ministrowi, uelastycznia prowadzenie tutaj gospodarki finansowej.

Należy także się zgodzić, że specyfika tych jednostek uprawnia do takiego zapisu. W rezultacie dokonane w tym trybie powierzenie obowiązków skutkować będzie przejęciem odpowiedzialności za gospodarkę finansową tej jednostki przez kierownika innej jednostki, któremu powierzono, zgodnie z ust. 3, art. 53 znowelizowanej ustawy określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej innej jednostki. Konsekwencją tego rozwiązania będzie oczywiście wyłączona odpowiedzialność w omawianym tu zakresie kierownika jednostki macierzystej.

Kierownik jednostki, któremu zostały powierzone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej jednostki podległej ministrowi właściwemu do spraw zagranicznych, mającej siedzibę poza granicami Rzeczypospolitej Polskiej, będzie mógł z kolei – art. 53 ust. 2 znowelizowanej ustawy o finansach publicznych – powierzyć określone obowiązki w zakresie gospodarki finansowej pracownikom kierowanej przez siebie jednostki, co czyni ten przepis bardziej elastycznym.

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Znowelizowana ustawa ustawy o kierujących pojazdami ma na celu wprowadzenie zmian do przepisów, które po pewnych doświadczeniach związanych z ich stosowaniem wskazują na potrzebę dokonania doprecyzowania.

Zaproponowane zmiany dotyczą między innymi problemu z wdrożeniem systemu teleinformatycznego w niektórych wojewódzkich ośrodkach ruchu drogowego oraz – co rzutowało w pewnej mierze na powagę rzeczy – braku merytorycznego nadzoru państwa nad jakością pytań egzaminacyjnych zadawanych podczas części teoretycznej egzaminu państwowego.

Przepisy ustawy o kierujących pojazdami nie określały dotąd jednoznacznie podmiotu odpowiedzialnego za wybór jednolitego systemu teleinformatycznego dla wojewódzkich ośrodków ruchu drogowego, co nieraz powodowało sprzeczne zachowania poszczególnych WORD. W celu wyeliminowania tej niejednoznaczności wprowadzono przepisy, które te niejednoznaczności likwidują, bowiem nakładają one na WORD obowiązek wyboru jednolitego dla wszystkich podmiotów przeprowadzających egzaminy na prawo jazdy systemu teleinformatycznego. W związku z tym zmianie uległ art. 51, który obecnie definiuje system teleinformatyczny ośrodka egzaminowania, wskazując bezpośrednio na jego jednolitość dla wszystkich WORD. W celu jednoznacznego wskazania podmiotu odpowiedzialnego za wybór przedmiotowego systemu teleinformatycznego konieczne było dodanie art. 57b, w którym nałożono na każdego dyrektora WORD obowiązek wyboru dostawcy tego systemu.

Drugą omawianą kwestią jest sprawa dotycząca pytań egzaminacyjnych stosowanych na egzaminie państwowym na prawo jazdy. Po wejściu w życie przepisów ustawy o kierujących pojazdami odpowiedzialność za pytania egzaminacyjne podobnie jak za system teleinformatyczny została przeniesiona na WORD, co okazało się zabiegiem niezbyt udanym, gdyż powstały konkurencyjne bazy danych, na podstawie których generowane pytania egzaminacyjne należały do dostawców oprogramowania dla WORD, a nie do WORD. Utrudniało to oczywiście proces nadzoru nad zawartością merytoryczną pytań egzaminacyjnych. Obecnie powrócono do wcześniejszych rozwiązań, przywracając odpowiedzialność merytoryczną ministra właściwego do spraw transportu za treści zawarte w pytaniach egzaminacyjnych zadawanych na egzaminie państwowym na prawo jazdy. Nadzór ten będzie się przejawiał poprzez zatwierdzenie scenariuszy, wizualizacji i opisów zatwierdzonych wchodzących w ich skład i służących do ich generowania.

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 3. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Celem nowelizacji ustawy o zmianie ustawy o kierujących pojazdami jest wprowadzenie zmian do przepisów, w przypadku których półroczne doświadczenie w stosowaniu ustawy wskazuje na potrzebę ich zmiany lub doprecyzowania.

Jak wynika z opinii, proponowane zmiany odnoszą się do zasad przeprowadzania egzaminu państwowego służącego sprawdzeniu kwalifikacji osób ubiegających się o przyznanie uprawnień do kierowania pojazdami. Ustawa ma na celu również uregulowanie szeregu zagadnień związanych z funkcjonowaniem systemu uzyskiwania uprawnień do kierowania pojazdami, a przede wszystkim wskazanie ministra właściwego do spraw transportu jako sprawującego merytoryczny nadzór nad jakością pytań egzaminacyjnych wykorzystywanych podczas części teoretycznej egzaminu państwowego. Proponowana nowelizacja reguluje także kwestie dotyczące wymogów stawianych instruktorom i wykładowcom prowadzącym zajęcia teoretyczne podczas szkoleń kandydatów na kierowców.

Zmiana przepisów ustawy o kierujących pojazdami w przedmiotowym zakresie przyczyni się do ujednolicenia części teoretycznej egzaminu państwowego na prawo jazdy oraz innych egzaminów o charakterze państwowym (dla egzaminatorów, dla instruktorów nauki jazdy, dla instruktorów techniki jazdy) przeprowadzanych na terenie całego kraju. Pozwoli także na zachowanie jednolitego, wysokiego poziomu merytorycznego sprawdzanych wiedzy i umiejętności, co powinno przyczynić się bezpośrednio do poprawy bezpieczeństwa w ruchu drogowym. Dlatego też uważam, że projektowane zmiany są celowe i konieczne. Dziękuję.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Przedstawiony projekt ustawy zmierza do harmonizacji zasad ochrony udzielanej cudzoziemcom i bezpaństwowcom na terytorium Unii Europejskiej, w szczególności w kontekście ubiegania się przez te osoby o status uchodźcy. Tym samym przedstawiony projekt stanowi wdrożenie przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/95/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony. Ponieważ omawiana problematyka ma charakter wieloaspektowy, stąd też obok nowelizacji ustawy głównej, do której odniosę się w pierwszej kolejności, konieczne było dokonanie także wielu zmian w innych ustawach.

W projektowanym art. 16 ust. 2 ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony doprecyzowano wymagania, których spełnienie jest równoznaczne z zapewnieniem cudzoziemcom ochrony przed prześladowaniem lub ryzykiem doznania poważnej krzywdy. W szczególności zaakcentowano, że ochrona taka musi być udzielana w sposób skuteczny i trwały. Zmiana wynikająca z art. 18 projektu ustawy dotyczy dopuszczalności powołania się na alternatywę ucieczki wewnętrznej. Proponowane nowe brzmienie przepisu zakłada, że zastosowanie przedmiotowego rozwiązania uwarunkowane będzie łącznym wystąpieniem dwóch przesłanek, zatem oprócz istniejącego obecnie warunku, zgodnie z którym ucieczka wewnętrzna możliwa jest wówczas, gdy „na części terytorium kraju pochodzenia nie zachodzą okoliczności uzasadniające obawę cudzoziemca przed prześladowaniem lub doznaniem poważnej krzywdy”, konieczne będzie jeszcze „uzasadnione przypuszczenie, że cudzoziemiec będzie mógł bezpiecznie i legalnie przemieścić się na tę część terytorium i zamieszkać na niej”. Korzystne dla cudzoziemców jest także rozszerzenie art. 22 o ust. 2a. Przepis ten ogranicza możliwość pozbawienia cudzoziemca ochrony uzupełniającej w sytuacji, gdy „może powołać się na przekonywające powody związane z poprzednio doznaną poważną krzywdą, uzasadniające jego odmowę skorzystania z ochrony państwa, którego obywatelstwo posiada”. W przypadku bezpaństwowca cytowany przepis wskazuje na państwo, w którym miał on poprzednio stałe miejsce zamieszkania.

Warto zwrócić uwagę na dodawany art. 37a, który wskazuje sposób postępowania w razie braku wystarczających dowodów na poparcie wniosku w sprawie nadania cudzoziemcowi statusu uchodźcy. Zgodnie z propozycją projektodawcy w takiej sytuacji decyzja organu opierać się będzie na informacjach wnioskodawcy. Informacje te będą musiały być spójne, wiarygodne i niesprzeczne z zebranymi już materiałami. Dodatkowo wnioskodawca będzie obowiązany wskazać, dlaczego nie jest w stanie przedstawić brakujących dowodów. Ponadto proponuje się zobowiązać wnioskodawcę do tego, aby ze stosownym wnioskiem wystąpił w najwcześniejszym możliwym terminie. Rozwiązanie to uwzględnia trudną sytuację, w jakiej nierzadko znajduje się cudzoziemiec ubiegający się o status uchodźcy, i dzięki temu zasługuje na aprobatę. Z komentowanym przepisem koresponduje kolejna propozycja zmiany – mam tu na myśli dodawany art. 43a, gdzie wyjaśnione zostały obowiązki realizowane przez organ w ramach postępowania o nadanie statusu uchodźcy.

Dopełnieniem przedmiotowej nowelizacji ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony jest propozycja zobowiązania szefa Urzędu do Spraw Cudzoziemców do formułowania odpowiedzi w języku zrozumiałym dla cudzoziemca, jeśli odpowiedź ta dotyczy jego praw i obowiązków w związku z nadaniem statusu uchodźcy lub udzieleniem ochrony uzupełniającej. Ponadto, w przypadku zastosowania jednego ze wspomnianych środków wobec małoletniego bez opieki, rozszerzono nakaz podjęcia lub kontynuowania działań zmierzających do odnalezienia krewnych tego małoletniego. W konsekwencji obowiązek prowadzenia poszukiwań będzie istniał także po zakończeniu postępowania o nadanie statusu uchodźcy małoletniemu bez opieki – odpowiednio art 89d i art 89ea projektu ustawy.

Projekt ustawy zakłada również, że dostęp do procedury uznania kwalifikacji zawodowych oraz do wykonywania zawodów regulowanych zagwarantowany będzie na równych prawach także wobec beneficjentów pomocy międzynarodowej, czyli między innymi wobec osób, którym nadano status uchodźcy lub udzielono pomocy uzupełniającej. W tym celu konieczne jest dostosowanie odpowiednich ustaw: o zawodzie lekarza weterynarii i izbach lekarsko-weterynaryjnych, o izbach aptekarskich, o zawodach lekarza i lekarza dentysty, o samorządach zawodowych architektów oraz inżynierów budownictwa, o rzecznikach patentowych, o zawodach pielęgniarki i położnej oraz o samorządzie pielęgniarek i położnych.

W tym miejscu warto odnieść się także do zmian zaproponowanych w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym, na mocy których ustanowiona zostanie specjalna procedura nostryfikacyjna oraz procedura potwierdzania ukończenia studiów wyższych na określonym poziomie. Wspomniana procedura znajdzie zastosowanie w odniesieniu do cudzoziemca objętego pomocą międzynarodową w sytuacji, gdy nie dysponuje on stosownym dyplomem ukończenia studiów wyższych. Projektodawca proponuje, aby w takim przypadku stosowne okoliczności udowodnić na podstawie oświadczenia wnioskodawcy oraz dokumentów, które bezpośrednio lub pośrednio potwierdzają posiadane przez niego wykształcenie.

Kończąc omawianie niniejszego projektu, dodam jeszcze, że na jego podstawie cudzoziemcy, którzy uzyskali status uchodźcy lub korzystają z pomocy uzupełniającej, uzyskają dostęp do świadczeń z zakresu pomocy społecznej oraz prawo do korzystania ze świadczeń opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych.

Wysoka Izbo, zasadność przyjęcia omówionej nowelizacji nie budzi wątpliwości. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Ustawa o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw została uchwalona w związku z koniecznością wdrożenia do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i rady 2011/95/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony.

Jak każda tego typu regulacja mająca na celu dostosowanie prawa krajowego do zgodności z prawem unijnym, także i ta omawiana tutaj zobowiązuje państwa członkowskie Unii Europejskiej, w tym oczywiście i Rzeczpospolitą Polską, do wprowadzenia do prawa krajowego wynikających ze wspomnianej dyrektywy unormowań. Wskazać należy tylko, że nasz kraj jest w tym przypadku trochę spóźniony – termin został ustalony do dnia 21 grudnia 2013 r.

W tym miejscu należy powtórzyć za autorem uzasadnienia do przedstawionej tu ustawy, że jej celem jest uzyskanie pełnej harmonizacji przepisów prawa krajowego z przepisami państw członkowskich Unii Europejskiej w zakresie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony.

Wskazanie, że przepisy dyrektywy 2011/95/UE są wdrażane do polskiego porządku prawnego w dopuszczalnym, minimalnym zakresie, należy ocenić pozytywnie, gdyż materia, której dotyczy regulacja, jest ze swojej natury bardzo delikatna. Dlatego wskazana jest tutaj rozwaga oraz analityczne śledzenie zjawisk i zdarzeń uregulowanych ustawą o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej.

Przemówienie senatora Zbigniewa Meresa w dyskusji nad punktem 4. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Projekt ustawy o zmianie o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw został opracowany w związku z koniecznością wdrożenia do polskiego porządku prawnego przepisów dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2011/05/UE z dnia 13 grudnia 2011 r. w sprawie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony.

Podmioty, na które będzie oddziaływał akt, to: cudzoziemcy poszukujący ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, zwłaszcza ubiegający się o nadanie statusu uchodźcy; organy właściwe w sprawach udzielania ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej, to jest szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców, Rada do Spraw Uchodźców, komendant główny Straży Granicznej oraz komendanci oddziałów i placówek Straży Granicznej, komendant główny Policji, wojewodowie oraz szef Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego; minister właściwy do spraw oświaty; minister właściwy do spraw szkolnictwa wyższego w zakresie wydania aktu wykonawczego do ustawy – Prawo o szkolnictwie wyższym określającego regulacje umożliwiające przeprowadzenie postępowania w sprawie potwierdzenia ukończenia studiów wyższych na określonym poziomie kształcenia; minister właściwy do spraw zdrowia; Narodowy Fundusz Zdrowia; Urząd Wysokiego Komisarza Narodowego Zjednoczonych do spraw Uchodźców oraz inne instytucje i organizacje społeczne, w których zakresie działania znajdują się w szczególności sprawy cudzoziemców.

Pozytywnie oceniam wymienione propozycje zawarte w opinii do projektu ustawy, z których wynika, iż nadrzędnym celem nowelizacji jest uzyskanie pełnej harmonizacji przepisów prawa krajowego z przepisami państw członkowskich Unii Europejskiej w zakresie norm dotyczących kwalifikowania obywateli państw trzecich lub bezpaństwowców jako beneficjentów ochrony międzynarodowej, jednolitego statusu uchodźców lub osób kwalifikujących się do otrzymania ochrony uzupełniającej oraz zakresu udzielanej ochrony. Dlatego też uważam, że proponowane zmiany są konieczne i celowe. Dziękuję.

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Pragnę odnieść się do niektórych zapisów uchylonej ustawy o cenach, którą zastępuje obecnie rozpatrywana ustawa. Zasady i tryb kształtowania cen towarów i usług, sposoby informowania o cenach oferowanych towarów i usług oraz skutki nieprzestrzegania uregulowań w tym zakresie określa ustawa o cenach z dnia 5 lipca 2001 r. Zasada była taka, że ceny towarów i usług uzgadniają strony zawierające umowę, przy czym swoboda w tym zakresie mogła zostać ograniczona w dwóch przypadkach. Wskażę tu na jeden z tych przypadków, który dobrze ilustruje nadproduktywność przepisów. Otóż wspomniane ograniczenie mogło mieć zastosowanie w przypadku szczególnych zagrożeń właściwego funkcjonowania gospodarki państwa, kiedy to Rada Ministrów na mocy udzielonego jej przez ustawodawcę upoważnienia ustawowego, mogła określić, w drodze rozporządzenia, wykaz towarów lub usług, na które ustala się ceny urzędowe i marże handlowe urzędowe. Przy czym ustalenia cen poszczególnych towarów i usług zamieszczonych w wykazie mógł dokonywać, w drodze odrębnego rozporządzenia, minister właściwy do spraw finansów publicznych, mając na uwadze równoważenie interesów konsumentów i przedsiębiorców zajmujących się wytwarzaniem tych towarów i ich obrotem lub świadczeniem tych usług. W praktyce przypadek ten nie znalazł jednak zastosowania.

Zapewne także i z tego względu zaproponowano zmianę redakcji przepisu upoważniającego zawartego w art. 4 ust. 3 uchwalonej ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług w taki sposób, aby przepisy te nie wywoływały stanu niepewności prawnej, w szczególności co do zakresu i rodzaju obowiązków informacyjnych nałożonych na przedsiębiorców w zakresie cen. Zaproponowane w rozpatrywanej ustawie rozwiązania wpisują się, co należy mocno podkreślić, w działania deregulacyjne mające na celu eliminację z obrotu prawnego zbędnych obciążeń przedsiębiorców oraz uproszczenie i uporządkowanie stanu prawnego.

Przemówienie senatora Rafała Muchackiego w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Szanowny Panie Marszałku! Wysoka Izbo!

Ustawa o informowaniu o cenach towarów i usług, bardzo potrzebna, bo dostosowująca dotychczasowe prawodawstwo do współczesnych realiów gospodarczych wzbudziła moje szczególne zainteresowanie w kilku punktach.

Art. 5 ustawy wprowadza nowy rodzaj prawa podmiotowego, mianowicie prawo konsumenta do żądania sprzedaży towaru lub usługi po cenie dla niego najkorzystniejszej w przypadku rozbieżności lub wątpliwości co do ceny za oferowany towar lub usługę. Obawiam się jedynie, że prawo to będzie nadużywane przez różnego rodzaju wyzyskiwaczy, którzy będą przeszukiwać chociażby oferty internetowe w celu znalezienia takich rozbieżności i wątpliwości. Praktyka sądowa, która zapewne leżała u podstaw powstania tego przepisu, pewnie będzie musiała wkrótce wypracować szczegółowe zasady interpretacji tego przepisu.

Mój niepokój budzi również zmiana polegająca na rezygnacji z zapisu, że tylko uporczywe niestosowanie się do obowiązku informowania o cenach skutkuje nałożeniem kary pieniężnej. Oczywiście przepis art. 6 ust. 3 zawiera katalog okoliczności mających wpływ na wymiar kary, niemniej uważam, że sankcjonowanie danego czynu jako wykroczenia lepiej zabezpiecza praworządność niż forma kary administracyjnej. W nowym stanie prawnym każdy przypadek naruszenia obowiązku informowania o cenach skutkować będzie naliczeniem kary administracyjnej, a przedsiębiorca będzie mógł jedynie bronić się, że uchybienie było pojedyncze i nie skutkowało naruszeniem interesu konsumenta, ale wpłynie to jedynie na wymiar kary, która będzie musiała zostać naliczona. Dziękuję.

Przemówienie senatora Ryszarda Knosali w dyskusji nad punktem 5. porządku obrad

Materia, do której odnosi się przedstawiony projekt ustawy, regulowana była dotychczas w ustawie z dnia 5 lipca 2001 r. o cenach, która to ustawa traci moc na podstawie projektowanego art. 26.

Porównanie wskazanych dwóch porządków prawnych prowadzi do pewnych ogólnych wniosków. Otóż z projektowanego aktu wyłączono regulacje odnoszące się do szczególnych zasad kształtowania cen w przypadku zaistnienia różnego rodzaju sytuacji nadzwyczajnych. Zmiany tego rodzaju niewątpliwie wpłyną na poprawę czytelności i spójności systemu prawa zarówno w zakresie projektowanej ustawy, jak i w odniesieniu do ustaw nowelizowanych niniejszym projektem. Tym samym projektowana ustawa, o czym przesądza jej art. 1, obejmie wyłącznie przepisy regulujące obowiązki związane z informowaniem o cenach oferowanych towarów i usług oraz skutki nieprzestrzegania tych obowiązków. Dodam, że obowiązki te ulegną uproszczeniu, dzięki czemu ich realizacja stanie się mniej uciążliwa.

Zasady uwidaczniania ceny opisuje art. 4 projektu ustawy stanowiący o tym, że cena powinna być uwidoczniona w sposób jednoznaczny, niebudzący wątpliwości oraz umożliwiający dokonanie porównania – nawiązuje on dotychczasowego art. 12 ustawy o cenach. Wypada jednak zwrócić uwagę na to, że w miejsce dotychczasowej delegacji ustawowej adresowanej do ministra finansów zaproponowano, aby to minister właściwy do spraw gospodarki dookreślił, w drodze rozporządzenia, sposób uwidaczniania ceny. Co istotne, nowa delegacja zakłada możliwość przyjęcia we wspomnianym rozporządzeniu wykazu towarów, w przypadku których nie jest wymagane uwidocznienie ceny jednostkowej towarów lub usług. W ten sposób w rozporządzeniu określone zostaną wyjątki od ogólnego obowiązku informowania o cenie. W szczególności chodzi w tym miejscu o przypadki, gdy uwidocznienie ceny jednostkowej nie byłoby przydatne ze względu na rodzaj lub przeznaczenie towaru lub usługi.

Kolejna istotna różnica polega na odstąpieniu od obowiązku metkowania, czyli oznaczania ceną towaru przeznaczonego do sprzedaży. Oznacza to, że sprzedawca nie będzie już musiał oznaczać każdego towaru, wystarczy bowiem, że uwidoczni jego cenę na zasadach opisanych w ustawie i rozporządzeniu wykonawczym. Jak słusznie zauważa projektodawca, rozwiązanie to pozwoli ograniczyć obciążenia po stronie przedsiębiorcy, a jednocześnie nie wpłynie negatywnie na możliwość zapoznania się konsumenta z ceną towaru.

Niewątpliwie pożądany z punktu widzenia konsumenta jest art. 5 projektu ustawy, który w przypadku wątpliwości co do obowiązującej ceny daje konsumentowi prawo do żądania sprzedaży towaru lub usługi po cenie dla niego najkorzystniejszej.

Jeśli chodzi o zmiany odnoszące się do szczególnych reżimów kształtowania cen towarów i usług, należy wskazać, że do ustawy o stanie klęski żywiołowej, ustawy o stanie wyjątkowym oraz ustawy o stanie wojennym przeniesiono przepisy antyspekulacyjne, czyli obwarowany sankcją zakaz okresowego podwyższania cen na towary lub usługi określonego rodzaju oraz nakaz stosowania cen ustalonych na towary lub usługi mające podstawowe znaczenie dla kosztów utrzymania konsumentów. Jednocześnie na gruncie nowej ustawy nie będzie już ogólnych przepisów przyznających Radzie Ministrów i ministrowi właściwemu do spraw finansów publicznych kompetencje w zakresie ustalania cen urzędowych i marż handlowych urzędowych w razie wystąpienia szczególnych zagrożeń dla gospodarki państwa.

Na odrębną uwagę zasługują zmiany dotyczące ustawy o transporcie drogowym oraz o publicznym transporcie zbiorowym. W pierwszym przypadku do wskazanej ustawy przeniesiono przepisy upoważniające radę gminy do ustalania cen i stawek taryfowych za przewóz osób i ładunków taksówkami na terenie gminy. Do ustawy o publicznym transporcie zbiorowym włączono przepisy stanowiące dla właściwej rady gminy, rady powiatu lub sejmiku województwa podstawę do ustalania ceny za usługi przewozowe w publicznym transporcie zbiorowym w zakresie zadania o charakterze użyteczności publicznej w przewozie pasażerskim. Wymienione ceny i stawki taryfowe, podobnie jak dotychczas, mają charakter cen i stawek maksymalnych.

Ograniczanie zakresu przedmiotowego ustawy znalazło też poniekąd swoje odbicie w części definicyjnej. W nowej ustawie nie znajdziemy definicji takich pojęć jak „cena urzędowa”, „marża handlowa urzędowa”, „marża handlowa” czy „kształtowanie cen”. Po dokonaniu niewielkich zmian redakcyjnych pozostawiono definicje pojęć „legalna cena”, „cena jednostkowa towaru” „cena jednostkowa usługi”, „przedsiębiorca”, „towar” i „usługa”.

Na koniec chcę jeszcze odnieść się do przepisów sankcyjnych. Z projektowanego art. 6 wynika, że niestosowanie się do obowiązku informowania o cenie zagrożone będzie karą pieniężną do 20 tysięcy zł., zaś uporczywe łamanie przedmiotowych obowiązków – karą pieniężną nawet do 40 tysięcy zł. Mamy zatem do czynienia ze znaczącym wzrostem sankcji pieniężnej, bowiem dotychczas była ona określona w przedziale stanowiącym równowartość kwoty od 1 tysiąca do 5 tysięcy euro. Co więcej, dotychczas sankcja groziła jedynie w przypadku uporczywego naruszania prawa, zaś nowa regulacja powinna przyczynić się do lepszego przestrzegania przepisów ustawy.

Na aprobatę zasługuje też precyzyjniejsze określenie sformułowania „uporczywe łamanie przepisów”, które w tym wypadku zachodzić będzie, jeśli „przedsiębiorca nie wykonał obowiązków, o których mowa w art. 4, co najmniej trzykrotnie w okresie dwunastu miesięcy, licząc od dnia, w którym stwierdzono naruszenie tych obowiązków po raz pierwszy.”

Wysoka Izbo, tak w zarysie przedstawiają się najistotniejsze założenia projektu ustawy o informowaniu o cenach towarów i usług. Pozostałe przepisy projektu ustawy mają charakter dostosowawczy i w większości wynikają z wprowadzenia omówionych zmian. W mojej ocenie projekt ustawy zasługuje na przyjęcie. Dziękuję za uwagę.

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 7. porządku obrad

Orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z dnia 25 lipca 2013 r. o charakterze interpretacyjnym zadecydowało o wprowadzeniu przez autorów do tekstu ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi regulacji wzorowanych na rozwiązaniach stosowanych w procedurze cywilnej.

Trybunał wskazał, że powstały tu problem konstytucyjny ma swoje źródło w niedostrzeżeniu przez ustawodawcę konieczności odrębnego unormowania relacji dwóch zdarzeń: biegu terminu do wniesienia skargi kasacyjnej i wszczęcia procedury mającej na celu przyznanie stronie prawa pomocy.

Wobec braku takiego rozróżnienia na gruncie wspomnianej ustawy sądy administracyjne stosują art. 86–88 tej ustawy. Przepisy te przewidują instytucję procesową przywrócenia terminu i czynią to w sposób generalny, w tym sensie, że odnoszą się do wszelkich terminów do dokonania czynności procesowych określonych w ustawie, m.in. do wniesienia skargi kasacyjnej.

Rozwiązanie to jest jednak kłopotliwe, gdyż rozumienie wyrażenia „niezawinione uchybienie terminu” jako obejmującego sytuacje, w których niedochowanie terminu jest następstwem przyznania prawa pomocy dopiero po upływie terminu, nie eliminuje tutaj wewnętrznej sprzeczności uregulowań ustawowych w razie wyznaczenia pełnomocnika na krótko przed upływem terminu do wniesienia skargi kasacyjnej. W takim przypadku pozostający do dyspozycji strony czas na sporządzenie i wniesienie skargi kasacyjnej rażąco odbiega od trzydziestodniowego terminu ustawowego. Dlatego też zdecydowano się tutaj na sprawdzone rozwiązania, znane z postępowania cywilnego, a konkretnie unormowania zawarte w art. 124 §2–4 kodeksu postępowania cywilnego. Przyjęcie zasady, że termin wyznaczony na wniesienie skargi kasacyjnej biegnie od dnia, w którym pełnomocnikowi wyznaczonemu w ramach instytucji prawa pomocy doręczony został odpis orzeczenia wojewódzkiego sądu administracyjnego z uzasadnieniem, sprawia, że pełnomocnik nadal ma do dyspozycji trzydzieści dni na skontaktowanie się z reprezentowaną stroną, zapoznanie się z aktami sądowymi oraz do wystąpienia ze skargą kasacyjną.

Pozwoli to, jak się zakłada, na profesjonalne przygotowanie i wniesienie skargi kasacyjnej przez uprawniony podmiot, gdyż będzie od dysponował wystarczającym czasem.

Na zakończenie swojego wystąpienia pragnę wskazać, że proponowana powyższa regulacja, zakładająca niejako ponowny bieg terminu od dnia doręczenia pełnomocnikowi orzeczenia z uzasadnieniem, pozwoli „spóźnialskim” – ale jeszcze przed upływem terminu na wniesienie kasacji – na dalsze dowodzenie swoich racji (oczywiście przez uprawnionego pełnomocnika).

Przemówienie senatora Tadeusza Kopcia w dyskusji nad punktem 9. porządku obrad

Celem procedowanego projektu jest, jak wskazują autorzy, dostosowanie systemu prawa do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z dnia 3 grudnia 2013 r. – sygnatura akt P 40/12 – dotyczącego ustawy z dnia 18 grudnia 2003 r. o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności.

Projekt stanowi, że w ramach krajowego systemu ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności jeden numer identyfikacyjny będzie nadawany tylko w przypadku tych małżonków, którzy są współposiadaczami gospodarstwa rolnego. W pozostałych przypadkach każdy z małżonków będzie miał prawo do osobnego numeru identyfikacyjnego. Umożliwi to im, jak zakładają autorzy projektu, ubieganie się o płatności z funduszy w ramach wspólnotowej polityki rolnej na prowadzone przez nich osobno gospodarstwa rolne.

Podkreśla się, co należy uznać za krok w dobrym kierunku, konieczność oddzielenia kwestii posiadania i prowadzenia gospodarstwa rolnego przez oboje małżonków od kwestii ustroju majątkowego między nimi – chodzi o wspólność albo rozłączność majątkową. Tak więc rozłączność majątkowa między małżonkami, dotycząca wszystkich lub niektórych nieruchomości wchodzących w skład gospodarstwa rolnego, nie wyklucza tego, że gospodarstwo znajduje się w posiadaniu obojga małżonków. Patrząc na to odwrotnie, można dowieść, że ustrój wspólności majątkowej między małżonkami nie wyklucza oddzielnego posiadania i prowadzenia gospodarstw rolnych przez małżonków.

Jest to ważne, bo choć wspólne prowadzenie gospodarstwa rolnego przez oboje małżonków jest od dawien dawna wpisane w rzeczywistość polskiej wsi, to jednak mogą wystąpić, i w praktyce występują, sytuacje, gdy małżonkowie prowadzą odrębne gospodarstwa rolne. Wówczas każdy z małżonków spełnia wymagania przewidziane zarówno w prawie unijnym, jak i w prawie polskim do uznania go za rolnika, producenta rolnego, uprawnionego do otrzymania odrębnego numeru ewidencyjnego, a co za tym idzie – odrębnej płatności. Dziękuję.