Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu (9.)

w dniu 4 stycznia 2021 r.

Porządek obrad:

1. Rozpatrzenie ustawy budżetowej na rok 2021 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji: 22 – Gospodarka wodna; 47 – Energia; 48 – Gospodarka złożami kopalin; 51 – Klimat; 83 – Rezerwy celowe; 85 – Budżety wojewodów ogółem, a także planów finansowych: Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie; Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (druk senacki nr 294, druki sejmowe nr 640, 785 i 785-A).

(Początek posiedzenia o godzinie 11 minut 23)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Stanisław Gawłowski)

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Szanowni Państwo, jeżeli nie ma przeszkód, to rozpoczniemy kolejne posiedzenie komisji.

Muszę rozpocząć od tej części formalnej. Pozwolicie państwo, że nie będę czytał formułek dotyczących uczestnictwa zdalnego w posiedzeniu. Przypomnę tylko, że wszystkie te osoby, które uczestniczą w posiedzeniu komisji zdalnie, są proszone o to, żeby miały włączoną kamerę i komputer ustawiony tak, żeby była widoczna osoba, która uczestniczy w posiedzeniu komisji. Dotyczy to również gości uczestniczących zdalnie w posiedzeniu komisji.

Zapytam tylko, czy w sali znajdują się osoby wykonujące zawodową działalność lobbingową. Nie widzę zgłoszeń.

W związku z tym sprawdzę tylko, czy osoby, które chcą uczestniczyć zdalnie w posiedzeniu, są już połączone.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Mam prośbę techniczną. Ponieważ goście, przedstawiciele ministerstw uczestniczą w posiedzeniu zdalnie, a my nie jesteśmy w stanie stwierdzić, kto z poszczególnych ministerstw uczestniczy w posiedzeniu zdalnie, będę prosił państwa ministrów albo osoby reprezentujące dany resort o to, żeby ewentualnie powiedzieć, kto reprezentuje właściwe ministerstwo.

Punkt 1. porządku obrad: rozpatrzenie ustawy budżetowej na rok 2021 w częściach właściwych przedmiotowemu zakresowi działania komisji: 22 – Gospodarka wodna; 47 – Energia; 48 – Gospodarka złożami kopalin; 51 – Klimat; 83 – Rezerwy celowe; 85 – Budżety wojewodów ogółem, a także planów finansowych: Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie; Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (druk senacki nr 294, druki sejmowe nr 640, 785 i 785-A)

Jest prośba z Ministerstwa Aktywów Państwowych, żeby rozpocząć dyskusję dotyczącą budżetu od tegoż ministerstwa, bo mają kolejne posiedzenie komisji w Senacie. Uwzględniając ich prośbę, rozpoczniemy od informacji dotyczącej Ministerstwa Aktywów Państwowych oraz Agencji Rezerw Materiałowych. Rozumiem, że ministerstwo jest podłączone i jest…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak, jest podłączone i mogę poprosić o informację w tej sprawie.

Jeszcze raz wszystkich serdecznie witam: państwa ministrów, wszystkich gości.

I oddaję już głos Ministerstwu Aktywów Państwowych.

Proszę bardzo… Nie wiem, czy nas słychać.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Maciej Małecki:

Maciej Małecki, sekretarz stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych.

Mam zaszczyt reprezentować nasz resort. Towarzyszą mi pan dyrektor Jonasz Drabek z Departamentu Górnictwa, pani Agnieszka Ogrodniczek, również z Departament Górnictwa, i pani Katarzyna Nałęcz z Departamentu Budżetu i Finansów.

Szanowni Państwo! Szanowni Panie i Panowie Senatorowie! Wysoka Komisjo!

Chciałbym zaprezentować państwu budżet Ministerstwa Aktywów Państwowych na rok 2021 w części 48 „Gospodarka złożami kopalin”. Zaplanowane dochody budżetowe w wysokości 5 milionów 283 tysięcy zł dotyczą głównie zwrotu środków oraz odsetek przez podmioty realizujące programy reformy górnictwa węgla kamiennego oraz przez kopalnie soli. Wydatki w części 48 „Gospodarka złożami kopalin” zostały zaplanowane w wysokości 414 milionów 41 tysięcy zł. Zadania związane z górnictwem węgla kamiennego zaangażują kwotę 408 milionów 517 tysięcy zł. Środki w formie dotacji podmiotowej oraz celowej zostaną przeznaczone na działania wykonywane po zakończeniu likwidacji kopalń na zabezpieczenie kopalń przed zagrożeniem wodnym, zagrożeniem gazowym, pożarowym. To są prace prowadzone przez oddział Spółki Restrukturyzacji Kopalń – Centralny Zakład Odwadniania Kopalń. Planuje się finansowanie kosztów utrzymania 15 regionów odwadniania, utrzymania pompowni stacjonarnych, głębinowych, wentylatorów, przewietrzania, urządzeń infrastruktury dołowej i powierzchniowej. Środki zabezpieczone na ten cel wynoszą 263 miliony 455 tysięcy zł. Środki będą też przeznaczone na naprawianie szkód wywołanych ruchem zakładu górniczego realizowane przez oddział SRK – Kopalnie Węgla Kamiennego w Całkowitej Likwidacji. Zakres finansowania dotyczy zarówno szkód ujawniających się na bieżąco, jak i szkód będących wynikiem robót górniczych z lat poprzednich. Na ten cel zaplanowano kwotę w wysokości 7 milionów 90 tysięcy zł. Na działania związane z roszczeniami pracowniczymi, czyli renty wykonawcze, przeznaczona jest kwota 37 milionów 55 tysięcy zł. Na monitoring procesów restrukturyzacyjnych w sektorze górnictwa węgla kamiennego, który prowadzi Agencja Rozwoju Przemysłu, jest kwota 4 milionów 850 tysięcy zł. Następnie na dofinansowanie zadań restrukturyzacyjnych w sektorze górnictwa węgla kamiennego rozpoczętych w roku 2015, w tym na zadania wykonywane w trakcie likwidacji kopalń, naprawianie szkód górniczych wywołanych ruchem zakładu górniczego, powstałych w wyniku reaktywacji starych zrobów, restrukturyzację zatrudnienia w kopalniach likwidowanych, finansowanie świadczeń z tytułu urlopów górniczych, urlopów dla pracowników zakładów przeróbki mechanicznej węgla, działań wykonywanych po zakończeniu likwidacji kopalń, w tym zabezpieczenie kopalń sąsiednich, jest kwota 96 milionów 67 tysięcy zł. Na koszty administracyjne i techniczne oraz koszty obsługi merytorycznej ministra zaplanowano 5 milionów 13 tysięcy zł. Tu są wynagrodzenia dla członków korpusu służby cywilnej, osób nieobjętych mnożnikowymi systemami wynagrodzeń. Prowadzenie badań statystycznych będzie finansowane na poziomie 426 tysięcy zł. Na program pozamilitarnych przygotowań obronnych są środki w wysokości 85 tysięcy zł. Wynagrodzenia ogółem w części 48 zaplanowano w kwocie 3 milionów 32 tysięcy zł, osobowe – 2 miliony 807 tysięcy zł, dodatkowe wynagrodzenia roczne – 225 tysięcy zł.

I myślę, że to takie informacje z Ministerstwa Aktywów Państwowych w zakresie części 48 „Gospodarka złożami kopalin”.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo, Panie Ministrze.

Czy są jakieś pytania adresowane do pana ministra? Nie ma.

Panie Ministrze, ja mam w zasadzie jedno pytanie, ono dotyczy Spółki Restrukturyzacji Kopalń. Ponieważ ten proces restrukturyzacji kopalń trwa i raczej będzie przyśpieszał, choć to pan będzie wiedział, w jakim zakresie będzie wstrzymywany ruch w poszczególnych kopalniach, to czy ta kwota, która jest zabezpieczona w budżecie, wystarczy na pokrycie wszystkich kosztów związanych z funkcjonowaniem i zabezpieczeniem likwidowanych kopalń?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Maciej Małecki:

Panie Przewodniczący, ta kwota wystarczy. Jednak do prac SRK podchodzimy w szerszym zakresie czasowym niż jednego roku. I nawet w minionym roku, całkiem niedawno, była zmiana budżetowa, dokapitalizowanie SRK kwotą 879 milionów zł na jej zadania. Tak więc na prace SRK patrzymy szerzej niż tylko w danym roku i te kwoty mają wystarczyć.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

To jeszcze jedno pytanie. Panie Ministrze, rozumiem, że ta rezerwa, która dotyczy inwestycji w różnego rodzaju akcje, udziały w spółkach, jest również w państwa dyspozycji? Ja wiem, że ona jest chyba poza częścią 48, ale chciałbym się dowiedzieć, czy dysponujecie, będziecie dysponować pieniędzmi, które będą przeznaczone na wykup udziałów – to jest chyba spółka z o.o. – w PGE EJ, czyli spółce, która ma się zajmować i zajmuje się energetyką jądrową. Jeżeli tak, to jaką kwotę planujecie na ten cel przeznaczyć?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Aktywów Państwowych Maciej Małecki:

Panie Przewodniczący, energetyka jądrowa to jest część 47, jej dysponentem nie jest minister aktywów państwowych.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo w takim razie.

Czy są jeszcze jakieś uwagi? Nie ma.

Panie Ministrze, dziękuję za prezentację. Będziemy głosować na koniec, ale skoro nie ma teraz uwag, zakładam, że opinia będzie pozytywna. Dziękuję bardzo.

Przystępujemy do kolejnego działu. Już nie miałem zgłoszeń żadnych ministrów, którzy chcieliby zmiany kolejności, więc tak jak jest w zaproszeniu, w zawiadomieniu teraz część 22 „Gospodarka wodna”. Od nowego roku albo przynajmniej od jakiegoś czasu właściwy minister to minister infrastruktury.

Czy ktoś z ministerstwa jest z nami w tej sprawie?

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Proszę?

(Głos z sali: Kilka osób jest, tylko się nie zgłaszają.)

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Ponieważ przedstawiciele Ministerstwa Infrastruktury również uczestniczą w posiedzeniu zdalnie i mamy informację, że pan minister Marek Gróbarczyk będzie reprezentował ministerstwo… Panie Ministrze, czy pan nas słyszy?

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Nie, niestety, nie mamy połączenia.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

I co, bez szans?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

To przejdziemy do kolejnej części, a w międzyczasie spróbujemy sprawdzić, co jest przyczyną kłopotów technicznych.

Część 47 „Energia”. Tutaj właściwy jest minister klimatu i środowiska. Jest zgłoszonych 2 panów ministrów. Ja nie wiem, który z panów ministrów będzie reprezentował ministerstwo w odniesieniu do tej części, więc już oddam głos właściwej osobie z Ministerstwa Klimatu i Środowiska.

Proszę bardzo, Panie Ministrze.

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Czy nas słychać?

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Adam Guibourgé-Czetwertyński: Słychać nas, Panie Senatorze?)

Tak, teraz już słychać i nawet widać.

Witam panów ministrów bardzo serdecznie. To już panowie zdecydujcie, który z panów ministrów zabierze w tej części głos.

Proszę bardzo.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Adam Guibourgé-Czetwertyński:

Dzień dobry.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Adam Guibourgé-Czetwertyński, podsekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska.

Pozwolę sobie być może przedstawić od razu oba nasze działy łącznie, czyli część 47 „Energia” i część 51 „Klimat”, jeżeli to…

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: Proszę bardzo.)

Po stronie dochodów w obu tych pozycjach jest ponad 10 miliardów zł. Wpisane tu są głównie przychody z aukcji uprawnień systemu ETS. Po stronie wydatków środków budżetu państwa na przyszły rok w części 47 „Energia” wpisana jest kwota ponad 382 milionów zł. To są środki, które głównie będą służyć do pokrycia wydatków Agencji Rezerw Materiałowych oraz Polskiej Agencji Atomistyki. W części 51 „Klimat” jest kwota ponad 282 milionów zł. To są głównie wydatki związane z GIOŚ i z NFOŚ. W zakresie środków europejskich w części 47 „Energia” jest ponad 1 miliard 200 milionów zł – w ogromnej większości to są wydatki związane z obecną perspektywą finansową, z POIiŚ – a w części klimatycznej jest to ponad 2 miliardy 100 milionów zł, także w ogromnej większości są to środki przeznaczone na finansowanie obecnej perspektywy finansowej, obecnego POIiŚ.

To w dużym skrócie tyle. Jeśli są pytania, to z przyjemnością odpowiem.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Proszę bardzo, czy są pytania ze strony pań i panów senatorów? Nie ma.

Ja mam pytanie, Panie Ministrze. Najpierw do części dotyczącej dochodów. Prognozujecie mniejsze dochody z handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Chciałbym wiedzieć dlaczego. To jest w tej części „Klimat”. I również w odniesieniu do tej części 51 „Klimat” chciałbym zapytać o sprawy związane z wynagrodzeniami w Inspekcji Ochrony Środowiska. Tam zawsze albo przez lata te wynagrodzenia były na bardzo niskim poziomie. Czy udało się w jakiś sposób zwiększyć wynagrodzenia pracowników pracujących nie tylko w GIOŚ, ale również w wojewódzkich inspektoratach ochrony środowiska? Panie Ministrze?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Adam Guibourgé-Czetwertyński:

Jeśli chodzi o dochody z aukcji uprawnień, to te dochody są szacowane na podstawie rynku instrumentów finansowych futures i być może się wydaje to dosyć konserwatywne, ale po prostu gdy opieramy się na danych z rynków finansowych, to wychodzą… to znaczy w momencie przygotowania prognoz budżetowych wychodziły takie szacunki. Obecnie te ceny uprawnień, owszem, są trochę wyższe, więc być może w przyszłym roku okaże się, że te dochody będą wyższe. Już obecnie przy takich cenach właśnie z rynku futures sumarycznie wychodzi większy dochód niż w zeszłym roku.

A jeżeli chodzi o GIOŚ, to może poproszę pana dyrektora Długołęckiego o odpowiedź.

Dyrektor Generalny Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska Andrzej Długołęcki:

Dzień dobry państwu.

Panie Przewodniczący, odpowiadając na pana pytanie, powiem, że jeśli chodzi o Inspekcję Ochrony Środowiska, to ona została, że tak powiem, zreformowana, wzmocniona finansowo w 2019 r. poprzez zmianę ustawy budżetowej, gdy została zwiększona liczba etatów w Inspekcji Ochrony Środowiska o 600. Jeśli chodzi o wzrost wynagrodzeń, to fundusz wynagrodzeń został zaplanowany z dodatkowymi 80 milionami zł przeznaczonymi na GIOŚ, jak również na wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska. To tyle, jeśli chodzi o wzrost wynagrodzeń.

Dodatkowo, o ile mogę powiedzieć za wojewódzkie inspektoraty ochrony środowiska, jeszcze w październiku albo listopadzie 2019 r. został też wzmocniony wzrost wynagrodzeń w administracji zespolonej, średnio to było chyba ok. 500 zł na etat, o ile dobrze pamiętam, ale dotyczyło to tylko wojewódzkich inspektoratów ochrony środowiska.

To tyle w tej kwestii. Jeśli będą jakieś pytania, to odpowiem.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

To jeszcze tylko dopytam. To jaka jest średnia pensja pracowników w WIOŚ, w GIOŚ i we właściwych departamentach w ministerstwie albo średnia w ministerstwie? To tak, żebyśmy mieli porównanie.

Dyrektor Generalny Głównego Inspektoratu Ochrony Środowiska Andrzej Długołęcki:

Panie Przewodniczący, w tej chwili nie odpowiem dokładnie, jakie jest średnie wynagrodzenie pracowników inspekcji, jeśli chodzi o Inspekcję Ochrony Środowiska. Możemy udzielić odpowiedzi na piśmie.

(Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Adam Guibourgé-Czetwertyński: Tak, ja proponuję, żebyśmy może odpowiedzieli pisemnie, jak sprawdzimy dokładnie informacje.)

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

To poproszę o nią oczywiście przed posiedzeniem Senatu, tak żebyśmy mogli przed debatą na posiedzeniu Senatu jako członkowie komisji otrzymać informację.

Pani senator Bieda.

Senator Halina Bieda:

Ja kontynuuję kwestię wynagrodzeń. Bo na poprzednim posiedzeniu naszej komisji, kiedy rozpatrywaliśmy wytwarzanie energii elektrycznej w farmach morskich, pan minister powiedział, że środki zostały zabezpieczone też dla urzędów morskich. Chciałabym zapytać, czy tak jest i jaka to jest kwota. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Panowie ministrowie chyba tego nie będą wiedzieli, bo urzędy morskie są w innym dziale, ale spróbujmy.

Panie Ministrze?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Adam Guibourgé-Czetwertyński:

No właśnie chciałem powiedzieć, że są w innym dziale. Niestety, tutaj nie pomogę.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Pani senator Jazłowiecka.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Ja chciałabym zapytać, z czego wynika stosunkowo niska kwota na współfinansowanie i finansowanie projektów z udziałem środków Unii Europejskiej, jak również z czego wynikają dosyć niskie przychody ze sprzedaży uprawnień. Chciałabym także zapytać, czy państwo przewidujecie już w tym roku realizację projektów na zasadzie partnerstwa publiczno-prywatnego. I czy na ten cel jest przeznaczona jakaś kwota, a jeżeli tak, to jaka? Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Panie Ministrze?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Adam Guibourgé-Czetwertyński:

Jeśli chodzi o partnerstwo publiczno-prywatne, to nie ma takiej kwoty w budżecie.

A jeśli chodzi o uprawnienia, to spróbuję jeszcze raz wyjaśnić tę sprawę. Robiąc te szacunki dla budżetu, wzięliśmy po prostu cenę występującą na rynku kontraktowym, gdzie można kupić na przyszły rok uprawnienia systemu ETS. Ta cena w momencie, kiedy ta prognoza budżetowa została zrobiona, czyli w dniu 22 czerwca, wynosiła 24 euro 86 centów i zrobiliśmy szacunki z taką ceną. Oczywiście dzisiaj cena uprawnień jest trochę wyższa. Nie wiemy, jak ona będzie się kształtowała w ciągu całego roku, i dlatego musieliśmy się oprzeć na istniejących notowaniach finansowych z systemu ETS.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Panie Ministrze, ja jeszcze w sprawie tej części dotyczącej energetyki, a dokładnie Agencji Rezerw Materiałowych chciałbym dopytać. Rozumiem, że mogę? Dochody planowane w agencji są na poziomie 5% dochodów w roku 2020. Pytanie: dlaczego? Co macie zamiar zrobić w sprawie węgla skupowanego przez Agencję Rezerw Materiałowych i składowanego na hałdach? Jaki jest plan? Czy planujecie sprzedaż w roku 2021?

Chciałbym zapytać, z czego wynika aż tak duży wzrost wydatków na administrację w części dotyczącej energetyki, bo aż o 141%. Ja wiem, że kwota może nie jest duża, ale jest kryzys i każda złotówka ma znaczenie. Dodam, że gdy porówna się to z wydatkami na badania i rozwój – tutaj są jeszcze mniejsze pieniądze – to okaże się, że dynamika jest zawrotna, bo tam jest 8,9%. Zatem jak porównujemy wzrost wydatków na administrację o 141% ze wzrostem wydatków na badania i rozwój na poziomie 8,9%, to siłą rzeczy te pytania się rodzą.

Może na razie tyle.

Jeszcze pani senator Jazłowiecka. Proszę.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Panie Ministrze, ja nie otrzymałam odpowiedzi na pytanie dotyczące środków przeznaczonych na współfinansowanie projektów z udziałem środków Unii Europejskiej. Powtarzając to pytanie, skorzystam z okazji i uzupełnię je o prośbę, by… Ponieważ jest niewielka różnica między ubiegłym rokiem a rokiem obecnym, chciałabym zapytać, czy to są środki, które będą przeznaczone, a jeśli tak, to w jakiej mierze, na dokończenie poprzedniej perspektywy finansowej, czy też na obecną perspektywę finansową. I czy w tych środkach są już jakieś przeznaczone na obecną perspektywę finansową? Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Jeszcze pani senator Hibner w tej części – zdalnie.

Senator Jolanta Hibner:

Dziękuję bardzo.

Ja mam pytanie do pana ministra. Pan minister cały czas operuje taką nazwą… mówi, że będziemy wszystko, co jest zapisane, kierować do Agencji Rezerw Materiałowych, a tymczasem ona ulega likwidacji i zastępuje się ją Rządową Agencją Rezerw Strategicznych. I ja mam pytanie. Czy Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych, która w tej chwili ma powstać, będzie wykonywała te same zadania, czy będzie wykonywała inne zadania? No bo tak na dobrą sprawę, jeżeli to ma być taka sama agencja, właściwie nie wiadomo, dlaczego zmienia nazwę, będzie miała nowy statut, nowe warunki itd.

I druga sprawa, która też mnie interesuje. Czy ta powołana nowa Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych będzie skupiała się na skupowaniu węgla i, że tak powiem, przechowywaniu tych nadmiarów węgla, czy będzie też wykonywała inne zadania w zakresie energii? Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Czy jeszcze ktoś z państwa posłów… Nie.

Panie Ministrze, to po tej turze pytań do pana jeżeli pan mógłby odpowiedzieć…

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Adam Guibourgé-Czetwertyński:

Przepraszam bardzo panią senator Jazłowiecką, że umknęło mi jedno z pytań dotyczące środków unijnych. Wyjaśniam zatem, że zdecydowana większość tych środków – podliczyłem, że w przypadku energii to jest ponad 98%, a w przypadku klimatu nie zdążyłem podliczyć, ile to jest, ale to jest zdecydowana większość tych środków – jest na dokończenie obecnej perspektywy finansowej, czyli POIiŚ na lata 2014–2020. To, że to jest taka kwota, właśnie wynika z faktu, że to jest tylko dokończenie tej perspektywy.

Jeśli chodzi o pytania dotyczące ARM, to może poproszę pana prezesa Bryksę o odpowiedź.

Zastępca Prezesa Agencji Rezerw Materiałowych Przemysław Bryksa:

Dzień dobry.

Szanowni Państwo! Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Przemysław Bryksa, zastępca prezesa Agencji Rezerw Materiałowych.

Padło kilka pytań związanych z funkcjonowaniem Agencji Rezerw Materiałowych w przyszłości, w roku 2021. Zacznę może od sprawy generalnej poruszonej przez panią senator. Mianowicie w toku procedowania parlamentarnego jest w tym momencie ustawa o rezerwach strategicznych, nowa ustawa wniesiona przez Radę Ministrów, przyjęta przez Sejm w grudniu ubiegłego roku, która faktycznie zakłada zmianę nazwy i rozbudowę zadań agencji oraz zmianę przyporządkowania nadzorczego. To jest przeniesienie nadzoru nad Agencją Rezerw Materiałowych po zmianie na Rządową Agencję Rezerw Strategicznych z osoby ministra klimatu i środowiska, czyli ministra właściwego do spraw energii, na prezesa Rady Ministrów. I tak w największym skrócie wygląda ta ustawa.

Wszystkie zadania realizowane do tej pory przez Agencję Rezerw Materiałowych pozostają. Nie są ujmowane. Są korygowane i rozbudowywane, lekko zmieniane. Będziemy o tym także bardzo chętnie z państwem senatorami dyskutować. Jest już zaplanowane posiedzenie właściwych komisji w sprawie ustawy oraz posiedzenie Senatu w tej sprawie. Będziemy chętnie odpowiadać na wszelkie pytania i wątpliwości. Dodaję również, że w ustawie są wprowadzane nowe zadania dla Rządowej Agencji Rezerw Strategicznych, w tym przede wszystkim zadanie związane z możliwością organizowania logistyki, czyli wszelkich czynności związanych z transportem, ze sprowadzaniem do kraju, jeśli chodzi o import, towarów potrzebnych w sytuacjach zagrożenia bezpieczeństwa, a także dystrybucję towarów w postaci dowożenia tych towarów do odbiorców końcowych. Te zadania w obecnej ustawie nie są w pełni sprecyzowane. Agencja musiała realizować działania dodatkowe, żeby te zadania mogły być prawidłowo koordynowane, w tym momencie w obszarze walki z epidemią. Dlatego te przepisy zmieniamy.

Chcę też zaznaczyć… Bo padło pytanie o tematy związane z energią, z surowcami energetycznymi, a w szczególności z węglem. I tu wyjaśniam. W planach na rok 2021 nie ma działań związanych ze sprzedażą węgla, który znajduje się w rezerwach, jak również w tym momencie nie ma planów związanych z kolejnymi zakupami tego surowca. Przypominam tylko jeszcze, że agencja wykonuje zadania z mocy ustawy, już nie ustawy o rezerwach strategicznych, ale z mocy ustawy o zapasach ropy naftowej i paliw… czy agencja, czy prezes agencji wykonuje zadania w obszarze systemu zapasów interwencyjnych ropy naftowej i paliw dla całego państwa polskiego. To w kwestii energii.

Chcę jeszcze napomknąć, bo to padło w odniesieniu także do agencji – tak to odczytałem – że łączne koszty funkcjonowania agencji w roku 2021 zmniejszają się o kwotę ok. 1 miliona zł w porównaniu z kosztami w roku 2020. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję.

Ja pytałem, Panie Prezesie, ministra o wydatki w części dotyczącej administracji rządowej, a nie w części dotyczącej agencji.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Adam Guibourgé-Czetwertyński:

Właśnie chcę do tego pytania wrócić, bo pan prezes mnie uświadomił, że też pominąłem to pytanie w mojej odpowiedzi. Ten wzrost wynagrodzeń w części energetycznej jest związany z przejęciem szeregu zadań od Ministerstwa Aktywów Państwowych, które przejęliśmy w zeszłym roku bez pracowników. Przejęliśmy zadania i w związku z tym zostały zagospodarowane te środki na realizację tych zadań.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Ja mam jeszcze jedno pytanie dotyczące energetyki. W strategii zakładacie rozwój energetyki jądrowej, w związku z czym pytanie zmierza do tego, czy minister, rząd zamierzają nabyć od spółek notowanych na giełdzie aktywa w postaci udziałów, akcji spółki PGE EJ, a jeżeli tak, to za jaką kwotę.

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Adam Guibourgé-Czetwertyński:

Nie ma takich środków przewidzianych w dziale 47 „Energia”.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Panie Ministrze, w takim razie nie wiecie, co robicie – wy jako rząd – ale gratuluję.

Czy są jeszcze jakieś pytania dotyczące tych części „Energia” i „Klimat”?

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Jacek Ozdoba:

Panie Senatorze, żebyśmy precyzyjnie odnotowali informację od pana ministra Guibourgé-Czetwertyńskiego… Nie ma tego w tym dziale, o którym rozmawiamy. Więc jakby pan mógł precyzyjniej się wypowiadać, to by było…

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: A ja zadałem pytanie, czy rząd coś wie, czy pan minister wie. Jeżeli nie w tym, to w innym…)

Odpowiadamy zgodnie z harmonogramem i z zapytaniami, które wcześniej dostaliśmy jako Ministerstwo Aktywów Państwowych, że w tym dziale i w tej rozpisce, którą otrzymaliśmy od pana jako przewodniczącego, tego nie ma.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Rozumiem. I nie macie wiedzy, czy w innym dziale, w innym miejscu jest tego typu działanie? Bo energetyka jako całość podlega temu ministrowi. Ja, Panie Ministrze…

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Jacek Ozdoba: Jakby pan mógł wskazać w którym dziale, to ewentualnie wtedy…)

Panie Ministrze, ja wskazuję strategię, którą przyjął i proceduje minister energii i klimatu. Ta strategia mówi o tym, że przyszłość polskiej energetyki będzie oparta na 2 filarach: filarze wiatrowej energetyki morskiej – i dzisiaj dyskutowaliśmy o tym na posiedzeniu komisji – oraz filarze energetyki jądrowej. I tylko chcę doprecyzować, czy rząd planuje w tej sprawie jakieś działania związane z wydawaniem pieniędzy, z zakupem aktywów, czy nie. Jeżeli nie, to wystarczy mi powiedzieć, że nie. Albo że nie macie wiedzy, to też mi wystarczy. Ja nie oczekuję jakiejś pogłębionej analizy. A jeżeli tak, to wtedy poproszę o odpowiedź na to pytanie, które zadałem wcześniej.

Panie Ministrze?

Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Klimatu i Środowiska Adam Guibourgé-Czetwertyński:

Wydaje mi się, że w tej chwili to jest jedyne, co ja mogę powiedzieć. Gdybym dostał bardziej precyzyjne pytanie, to wtedy mogę się zwracać do innych resortów, zapytać, jak to wygląda w innych działach. W naszym dziale „Energia” nie ma takich środków.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Czy są jeszcze jakieś inne pytania w tej sprawie, w tej części?

Proszę, pan senator Kleina – zdalnie.

Senator Kazimierz Kleina:

Panie Przewodniczący! Panie Ministrze!

W sprawie tego pytania, które postawił pan przewodniczący Gawłowski, a dotyczącego zamiaru zakupu spółki PGE zajmującej się energetyką atomową, chcę poinformować pana ministra, że w ustawie okołobudżetowej, a ona jest związana z ustawą budżetową, na wniosek rządu został wprowadzony zapis, że Fundusz Reprywatyzacji zostanie dokapitalizowany poprzez obligacje kwotą, jeżeli dobrze pamiętam, 3 miliardów zł z przeznaczeniem na zakup spółki od PGE. I myślę, że tę sprawę warto wyjaśnić może jeszcze przed posiedzeniem plenarnym albo już na posiedzeniu plenarnym.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo, Panie Senatorze.

Panie Ministrze, ponieważ od teraz i pan wie, że rząd planuje w tej sprawie działania, ja mam prośbę, żeby rzeczywiście przed posiedzeniem Senatu, czyli przed następnym tygodniem, przygotować informację dla Wysokiej Komisji w tej sprawie. Ponieważ za dział „Energetyka” jest odpowiedzialny minister energetyki i klimatu, adresuję tę prośbę bezpośrednio do pana, bo to jest związane ze strategią rozwoju energetyki jądrowej w Polsce. Powtórzę to pytanie: dlaczego rząd chce nabyć tę spółkę, za jaką kwotę i jakie w związku z tym będą planowane wydatki z budżetu państwa w roku 2021? Rozumiem, że nie odpowie pan teraz, więc poproszę o odpowiedź na piśmie.

Czy są jeszcze jakieś pytania? Nie.

Możemy przystąpić… Bardzo dziękuję panom ministrom. W częściach „Energia” i „Klimat” poza Narodowym Funduszem Ochrony Środowiska… Jeżeli są przedstawiciele Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska, to poprosilibyśmy o plan finansowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Minister klimatu i środowiska nadzoruje działalność NFOŚ, więc myślę, że będzie to się ze sobą łączyć.

Poproszę o informację prezesa Narodowego Funduszu Ochrony środowiska.

Zastępca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dominik Bąk:

Dzień dobry.

Dominik Bąk, zastępca prezesa Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Rozumiem, Panie Przewodniczący, że mogę zaprezentować główne założenia planu finansowego Narodowego Funduszu na 2021 r.? To jest ten moment?

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: Tak, tak, poproszę.)

Dziękuję uprzejmie.

Panie Przewodniczący…

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: Panie Prezesie, a czy mógłby pan włączyć kamerę, żebyśmy pana też widzieli?)

A ja mam włączoną kamerę.

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: A, to może…)

A nie, przepraszam, przepraszam najmocniej… A nie, była włączona. Tak, była włączona.

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: Teraz już widzimy. Coś się pojawiło, jest pan, tak że proszę o zabranie głosu.)

Okej. Teraz tylko trochę wykadrujemy…

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo Ministrowie!

Proszę państwa, plan finansowy Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej na 2021 r. został przygotowany na podstawie przekazanych do nas założeń do projektu ustawy budżetowej na 2021 r. i oczywiście na podstawie rozporządzenia ministra finansów, które dotyczy sposobu opracowania materiałów do projektu ustawy budżetowej.

W zasadzie ja będę mówił, jeżeli państwo pozwolicie, na temat części A tabeli planu finansowego, która po uchwaleniu ustawy budżetowej będzie stanowić plan finansowy narodowego funduszu na 2021 r. Zacznę od planowanych na 2021 r. przychodów. Zaplanowaliśmy, że do narodowego funduszu wpłyną środki w wysokości nieco ponad 2 miliardów 700 milionów zł. W strukturze przychodów dominuje pozycja „Opłata emisyjna”, która wynika z ustawy – Prawo ochrony środowiska, z art. 321a. Wyróżniającą się pozycją, może łączną, że tak powiem, przychodów narodowego funduszu są opłaty i kary za korzystanie ze środowiska i opłaty za usługi wodne – tutaj spodziewamy się wpływów przekraczających 400 milionów zł – i, jak co roku, opłaty eksploatacyjne i koncesyjne – tu 275 milionów zł pozwoliliśmy sobie zaplanować. Trzeba zauważyć, że w odróżnieniu od 2019 r. w narodowym funduszu w wyniku zakończenia systemu wsparcia systemu elektroenergetycznego w kontekście OZE nie będziemy rejestrowali przychodów wynikających z opłat zastępczych i kar z ustawy – Prawo energetyczne, ustawy o odnawialnych źródłach energii i ustawy o efektywności energetycznej. System wsparcia po prostu „się wykończył” i tych przychodów nie będzie, co ma skutek dla zobowiązania wieloletniego narodowego funduszu „OZE i efektywność energetyczna”. To jest zmienna niezależna, niemniej warto o niej powiedzieć, bo energetyka odnawialna jest w ścisłym centrum zainteresowań narodowego funduszu, oczywiście w kontekście finansowania projektów.

Przechodzę do kosztów ogółem. W 2021 r. zaplanowaliśmy pewną rekordową sumę, że tak powiem, wydatków, bo koszty zaplanowane na 5 miliardów zł jako koszty realizacji zadań, tj. finansowania dotacyjnego wprost wykazanego w tabeli planu finansowego, ponieważ ma wpływ na wynik… W planie finansowym czy w tabeli planu finansowego nie wykazujemy wprost wydatków związanych z finansowaniem zwrotnym. W 2021 r. przewidujemy 1,5 miliarda zł w formie pożyczek, a w formie kapitałowej, w formie wejść kapitałowych do spółek, których statutowym celem działalności jest ochrona środowiska, przewidujemy zaangażowanie w wysokości 0,5 miliarda zł.

Podstawowa działalność narodowego funduszu w tym roku nakierowana będzie na finansowanie przedsięwzięć służących poprawie jakości środowiska i zapewnieniu bezpieczeństwa ekologicznego. To jest jeden z celów „Polityki ekologicznej państwa 2030”. W strukturze wydatków dominuje przede wszystkim finansowanie termomodernizacji budynków jednorodzinnych. W tym roku na to jest kwota 1 miliarda 800 milionów zł. I jest to realizowane głównie w ramach programu „Czyste powietrze”. Drugą istotną pozycją wynikającą wprost w przepisów prawa są wpłaty na Funduszu Dróg Samorządowych w wysokości 1 miliarda 400 milionów zł. I taką istotną pozycją, o której warto powiedzieć, jest finansowanie gospodarki wodno-ściekowej. Jeżeli weźmiemy pod uwagę i współfinansowanie Programu Operacyjnego „Infrastruktura i środowisko”, i program realizowany wspólnie z wojewódzkimi funduszami, to okaże się, że jest to kwota wynosząca 750 milionów zł do wypłaty w roku 2021.

Znaczące środki przekażemy także podmiotom, które będą realizować projekty związane z łagodzeniem skutków zmian klimatu, adaptacją do zmian klimatu oraz na zarządzanie ryzykiem klęsk żywiołowych. Mam tu na myśli wsparcie segmentu mikroinstalacji fotowoltaicznych, program „Mój prąd”, który niezwykle dynamicznie jest realizowany i cieszy się dużym zainteresowaniem. To będzie wypłata… W planie założyliśmy 300 milionów zł, ale ponieważ ten proces obsługi wniosków jest doskonalony, czyli także proces wypłat, spodziewamy się, że wypłaty mogą osiągnąć 0,5 miliarda zł. Dalej będziemy wspierać przedsięwzięcia prowadzące do zmniejszenia emisji szkodliwych substancji do atmosfery w ramach nowego programu „Nowa energia” i „Energia Plus” – w tym roku do wypłaty będzie prawie 600 milionów zł. Na wsparcie służb ratowniczych i przedsięwzięć służących adaptacji do zmian klimatu, a także ograniczenie skutków zagrożenia środowiska będzie kwota prawie 150 milionów zł.

Chciałbym powiedzieć, że w dalszym ciągu będziemy realizowali współfinansowanie projektów, które uzyskały dofinansowanie ze środków Unii Europejskiej w ramach Programu Operacyjnego „Infrastruktura i środowisko”, a także w ramach Mechanizmu Finansowego Europejskiego Obszaru Gospodarczego i Norweskiego Mechanizmu Finansowego – perspektywa 2014–2021. W zasadzie, można powiedzieć, zakończyliśmy nabory, 13 naborów na wnioski do tego programu, było blisko 600 wniosków, było bardzo duże zainteresowanie także tymi środkami.

Zamierzamy kontynuować realizację ogólnopolskich programów realizowanych wspólnie z wojewódzkimi funduszami ochrony środowiska i gospodarki wodnej. Na czele tej współpracy jest oczywiście program „Czyste powietrze”, ale także program „Moja woda”, który będzie miał nową odsłonę w 2021 r.; tu także jest wielkie zainteresowanie ze strony beneficjentów, osób fizycznych, obywateli. W tym momencie realizujemy łącznie 8 takich programów ogólnopolskich, a w tym roku wypłaty przewidywane w wyniku realizacji tych programów sięgną 3 miliardów zł.

Myślę, że warto także powiedzieć o tym, że narodowy fundusz od… Aha, powiem teraz o tym, czego w planie nie ma, a co najprawdopodobniej będzie skutkować zmianą planu finansowego na 2021 r. Otóż od października, o ile dobrze pamiętam, w narodowym funduszu powstało nowe zobowiązanie wieloletnie – Fundusz Niskoemisyjnego Transportu. Wydatki z tego funduszu, wypłaty nie są jeszcze ujęte w projekcie planu finansowego, co wynika z kalendarza opracowania materiałów do ustawy budżetowej.

Ale trzeba też powiedzieć, że limity wypłat zgeneralizowane, ogólne, przedstawione jedną kwotą 5 miliardów zł, czyli przedstawione w poz. III pkt 2 „Koszty realizacji zadań”, na pewno pozwolą przez co najmniej kilka miesięcy na prowadzenie swobodnej gospodarki finansowej funduszu bez ryzyka przekroczenia limitu i naruszenia dyscypliny finansów publicznych.

W planie nie ma zupełnie informacji na temat środków obsługiwanych przez narodowy fundusz pochodzących z Unii Europejskiej i innych, które nie podlegają zwrotowi. Chciałbym tylko informacyjnie szanownym państwu przekazać, że w tym momencie narodowy fundusz ma podpisanych ponad 1 tysiąc 350 umów na kwotę dofinansowania ze środków unijnych w wysokości blisko 20 miliardów zł. Te projekty mają wartość 38 miliardów zł. Żeby wykorzystać pełną alokację, powinniśmy jeszcze podpisać umowy na kwotę ponad 1,5 miliarda zł. Na wypłatę środków dla beneficjentów końcowych mamy czas do 2023 r.

Z mojej strony to tyle. Jeżeli będą pytania, postaramy się udzielić odpowiedzi. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo, Panie Prezesie.

Na pewno będą pytania.

Jako pierwsza pyta pani senator Hibner – zdalnie.

Senator Jolanta Hibner:

Dziękuję bardzo.

Panie Prezesie, z zainteresowaniem wysłuchałam danych dotyczących zarówno tej części dochodowej, jak i wydatkowej. I powiem szczerze, że zainteresowało mnie to, co usłyszałam od pana, że prawie 0,5 miliarda zł to będą pieniądze przeznaczone na wejście kapitałowe do spółek z dziedziny ochrony środowiska, jak pan się wyraził. Jakie to spółki? O jakie spółki chodzi? Jaki jest klucz, że z danymi spółkami zawierane są umowy? I po prostu do realizacji jakich zadań z tymi spółkami, że tak powiem, narodowy fundusz będzie zobowiązany? To są pytania dotyczące tego 0,5 miliarda zł.

Wspomniał pan jeszcze o Funduszu Dróg Samorządowych. Chciałabym się dowiedzieć, w jakim zakresie Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska będzie go finansował. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Czy są jeszcze jakieś inne pytania?

Panie Prezesie, to ja od razu też zadam pytania, żeby łatwiej było na nie odpowiedzieć łącznie. Ja oczywiście też się interesuję tym, w jakie spółki, w jakie przedsięwzięcia chce się zaangażować Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska, czy to będzie tego typu przedsięwzięcie jak bodajże spółka Polskie Domy Drewniane, która chyba do dzisiaj nie zbudowała żadnego domu. Nie wiem, czy NFOŚ jest w nią zaangażowany, a jeśli tak, to jak bardzo. Czy to są tego typu przedsięwzięcia, czy jednak skuteczność będzie dużo, dużo większa?

Ja oczywiście podzielam również pogląd pani senator Hibner w części dotyczącej dróg samorządowych. Nie mam o to pretensji do pana prezesa, bo to zostało panu prezesowi narzucone ustawą, ale 1 miliard 400 milionów zł na drogi samorządowe versus 1 miliard 760 milionów zł na program „Czyste powietrze”… No, to rzeczywiście po naszej stronie musi wywoływać pytania, czy drogi samorządowe – potrzebne, absolutnie niekwestionowane przez nikogo z senatorów inwestycje – powinny być finansowane z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. Bo ja przyznaję, że bardzo ciężko jest mi uzgodnić modernizację i budowę dróg samorządowych z pieniędzy, które są przeznaczone na ochronę środowiska, z ochroną środowiska. No, tu jakoś nie widzę związku, choć może są tacy, którzy ten związek potrafią udowodnić. Nie jest to – powtórzę – zarzut do pana prezesa, kieruję to do państwa senatorów, bo w moim przekonaniu w naszej opinii w tej części powinien pojawić się wniosek zaadresowany do rządu mówiący o tym, że oczekujemy zmiany zapisów ustawy w sprawie wydatków na drogi samorządowe z budżetu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i w całości chcielibyśmy przeznaczyć te pieniądze na zadania związane z programem „Czyste powietrze”. Przypomnę, że program, który został uruchomiony w roku 2018 decyzją rządu… Wtedy pan premier mówił o tym, że na cały program w ciągu 10 lat zostaną wydane 103 miliardy zł, a więc łatwo policzyć, że to 10 miliardów rocznie. W poprzednich latach były to podobne, a nawet chyba mniejsze wydatki niż te planowane z budżetu narodowego funduszu, czyli w wysokości 1 miliarda 760 milionów zł. To ma się nijak do tych deklaracji, które były składane wcześniej. Zatem taki wniosek wydaje się tym bardziej uzasadniony. I pytanie, Panie Prezesie: w jaki sposób wy chcecie realizować ten program w tej skali, o której mówił pan premier, skoro macie do dyspozycji na ten cel tylko 1 miliard 760 milionów zł?

I jeszcze pani senator Jazłowiecka się zgłosiła do dyskusji.

Proszę bardzo, Pani Senator.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Panie Ministrze, powiedział pan, że w tym roku będziecie państwo realizowali 8 priorytetowych programów związanych z klimatem i poprawą atmosfery i że te programy będą opiewały na kwotę 3 miliardów zł. W materiale przekazanym nam pokazujecie państwo 2 projekty, 2 programy priorytetowe: „Czyste powietrze” na, tak jak powiedział pan przewodniczący, 1 miliard 760 milionów zł oraz program priorytetowy „Mój prąd” na 300 milionów zł, czyli daje to kwotę 2 miliardów zł. Chciałabym, żeby pan powiedział… W treści wymieniacie również, że takim programem będzie program dotyczący budownictwa energooszczędnego. Ja chciałabym, żeby pan wymienił tych 6 pozostałych programów i podał nam również kwoty, jakie będą przeznaczone na realizację tych pozostałych 6 programów. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Jeszcze pani senator Kochan.

Senator Magdalena Kochan:

Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.

Pytanie do pana prezesa. 300 milionów zł jest na program „Mój prąd”, a jednocześnie jest informacja z poprzedniego posiedzenia komisji, jak bardzo wzrosło zainteresowanie fotowoltaiką, że były 4 tysiące prosumentów, a dzisiaj blisko 400 tysięcy osób i gospodarstw domowych korzysta z tego rodzaju dobrodziejstw. Czy państwo zdecydowaliście lub też myślicie o utrzymaniu tej samej dotacji w wysokości 5 tysięcy zł dla prosumenta i gospodarstwa domowego na założenie instalacji fotowoltaicznej? Czy ta kwota będzie zmniejszona lub zwiększona? Jak to w przypadku prosumentów, czyli tego ostatniego albo najważniejszego ogniwa, wygląda z państwa perspektywy? Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Jeszcze chce uzupełnić pytanie pani senator Jazłowiecka.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Ja chciałabym jeszcze coś dodać do pytania pani senator Kochan związanego właśnie z programem „Mój prąd”. W planach na następne lata widać, że państwo raczej chcecie wygaszać te środki, no bo nawet zaplanowane na 2022 r. 300 milionów to ta sama kwota, więc w efekcie będzie zmniejszenie, a już na 2023 r. przewidujecie państwo tylko 81 milionów zł. No, to jest trochę niepokojące. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Ja już mam ostatnie pytanie, ono dotyczy samych kosztów funkcjonowania Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. One też znacząco rosną: ze 124 milionów do 140 milionów zł. Narodowy fundusz nie ma agend terenowych, to jest jednolita organizacja. Panie Prezesie, po pierwsze, z czego wynikają te wzrosty, a po drugie, jakie jest średnie wynagrodzenie w Narodowym Funduszu Ochrony Środowiska? Poproszę o podanie tego bez wynagrodzeń zarządu.

Panie Prezesie, teraz pan.

Zastępca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dominik Bąk:

Domyślam się oczywiście, Panie Przewodniczący.

Bardzo państwu dziękuję za te pytania. Postaram się sprostać oczekiwaniom i udzielić na nie odpowiedzi.

Jeżeli chodzi o pierwszy zestaw pytań, dotyczący finansowania kapitałowego, to oczywiście zaplanowana kwota wynika wprost, można powiedzieć, z ustawy – Prawo ochrony środowiska, gdzie jest wpisany maksymalny limit wydatków na wejście kapitałowe, powiem tak bardzo ogólnie, do spółki Polskie Domy Drewniane. Ale oczywiście to jest górny limit i także jako górny określony w prawie ochrony środowiska, który będzie lub nie wykorzystany w odniesieniu do tej spółki. Uzależniamy to od dynamiki procesu budownictwa drewnianego realizowanego przez ten podmiot. Ale trzeba też powiedzieć, że finansowanie kapitałowe jest oczekiwane przez – mogłoby się wydawać to zaskakujące – przede wszystkim sektor, można powiedzieć, komunalny. Mam tu na myśli w pierwszym rzędzie wejście kapitałowe do spółek komunalnych, w których podstawową częścią działalności jest gospodarka wodno-ściekowa, po drugie, spółki ciepłownicze, a po trzecie, spółki, które zajmują się gospodarką odpadami. One na razie wyrażają taki pogląd, umieściliśmy je w planie, ale też wprowadziliśmy taką formę finansowania w programie „Racjonalna gospodarka odpadami”, która jest, można powiedzieć, w pewnym sensie okresowo stała albo nawet stała w ofercie programowej narodowego funduszu. Tak że to są te główne pozycje, te 4 główne dziedziny, w których widzimy potrzebę, ale potrzebę zgłaszaną przez potencjalnych beneficjentów, stosowania tej formy finansowania.

Jeżeli chodzi o Fundusz Dróg Samorządowych, to ja, przedstawiając strukturę realizacji zadań narodowego funduszu, jestem zobowiązany powiedzieć o zasadniczych kierunkach wydatkowania środków. Niemniej chciałbym wyodrębnić tutaj 2 aspekty wpłaty na Fundusz Dróg Samorządowych. Po pierwsze, to prawda, że narodowy fundusz został zobowiązany ustawą do dokonywania wpłat na Fundusz Dróg Samorządowych. Odpowiadając już ściśle, podam, że to jest 350 milionów zł w ratach wpłacanych do końca stycznia, kwietnia, października i… pominąłem lipiec, czyli w 4 ratach, do Funduszu Dróg Samorządowych. Ale jednocześnie z tą zmianą narodowemu funduszowi przysporzono ustawą także opłatę emisyjną, o której mowa w art. 321a ustawy – Prawo ochrony środowiska, z założeniem przeznaczenia tych środków na finansowanie programu „Czyste powietrze”. A zatem jako przedstawiciel agendy rządowej muszę powiedzieć, że te środki są zbilansowane i są one przeznaczone na finansowanie programu „Czyste powietrze”, jest to jedno ze źródeł stanowiących fundament finansowania „Czystego powietrza”. Było także pytanie dotyczące tego, jak finansować „Czyste powietrze” ogółem, więc chciałbym powiedzieć, że 40 miliardów zł, z tego budżetu wynoszącego 103 miliardy zł, jest przewidziane do finansowania ze środków kredytów bankowych. Przewidujemy, że 25–30 miliardów zł sfinansujemy z pochodzących z Unii Europejskiej środków niepodlegających zwrotowi i do Krajowego Planu Odbudowy w stosownym dokumencie zgłoszony został program „Czyste powietrze”. Po drugie, w perspektywie finansowej na lata 2021–2027 Programu Operacyjnego „Infrastruktura i środowisko” także przewidujemy finansowanie „Czystego powietrza”. Dalej. Środki własne wyszacowaliśmy na 10 miliardów zł, ale w budżecie programu „Czyste powietrze”, tym wynoszącym 103 miliardy zł, całą resztę uzupełnia ulga termomodernizacyjna. Ona za 2019 r., bo trudno powiedzieć, że za ubiegły rok, wyniosła, o ile dobrze pamiętam, 3 miliardy zł. Wydaje się, że gdy odniesie się to do całego okresu trwania programu, który jest przewidziany do 2029 r., to można powiedzieć, że program ma zdefiniowane i stabilne źródła finansowania.

Jeżeli chodzi o program „Mój prąd”, o który było tak wiele pytań, to powiem tak. Program ten jest finansowany ze środków pochodzących ze sprzedaży bezpłatnych uprawnień do emisji, z 20% tych uprawnień. Program „Mój prąd” miał budżet w wysokości 1 miliarda zł. W zasadzie skróciliśmy nawet okres naboru wniosków do tego programy z powodu wyczerpania alokacji. Po prostu cieszył się on wielką popularnością i dobrze. Dzięki temu możliwa była zmiana jakościowa, jeżeli chodzi o sposób wytwarzania energii elektrycznej przez prosumentów, dzięki temu możliwy był wzrost liczby tych prosumentów. Dotacja wynosiła do 50% kosztów kwalifikowanych, nie więcej niż 5 tysięcy zł, a przeciętna moc instalacji, która była dofinansowana, wynosiła nieco ponad 5,5 kW. Program w tym momencie jest realizowany, stąd kwota 300 milionów, a w perspektywie według naszych przewidywań 0,5 miliarda zł. To jest ta kwota, która wynika z zakończenia w 2021 r. procesu oceny wniosków i udzielenia dofinansowania wypłaty środków na konta naszych beneficjentów. Owszem, przewidywana jest kontynuacja tego programu w kolejnych latach. W tym momencie trwa poszukiwanie źródeł finansowania, które mogłyby być tutaj, że tak powiem, zaangażowane.

Narodowy fundusz współpracuje na płaszczyźnie realizacji ogólnopolskich programów kredytowych z wojewódzkimi funduszami. W tym momencie, jak powiedziałem, realizujemy z sukcesem 8 ogólnopolskich programów z wojewódzkimi funduszami. Oczywiście lwią część tej współpracy stanowi program „Czyste powietrze”. W tym momencie, po uruchomieniu drugiej linii, co stało się dopiero w październiku, to jest świeża sprawa, mamy prawie 200 tysięcy wniosków o dofinansowanie, które obsługiwane są przez wojewódzkie fundusze. Wnioski te opiewają na kwotę 3,5 miliarda zł. No, absolutny rekord, jeżeli chodzi o finansowanie dla osób fizycznych w historii i narodowego, i wojewódzkich funduszy. Oprócz tego… Tutaj sprostowanie: „Mój prąd” nie jest realizowany wspólnie z wojewódzkimi funduszami, to prawda, program „Moja woda” jest realizowany wspólnie z wojewódzkimi funduszami. Tutaj w ciągu 2 miesięcy, być może w ciągu 2,5 miesiąca rozdysponowaliśmy wraz z wojewódzkimi funduszami kwotę 100 milionów zł. Została ona zwiększona i ten program też będzie kontynuowany w przyszłości. Zatem jest to drugi program, który realizujemy.

Oprócz nich jest „Ogólnopolski program finansowania służb ratowniczych”. Przepraszam, w tym momencie nie mam dostępnych kwot planowanych do wypłaty w następnym roku, ale podam rząd wielkości, to jest ok. 100, może sto kilkadziesiąt milionów złotych. Tak że to jest „Ogólnopolski program finansowania służb ratowniczych”. „Unia ochotniczych straży pożarnych” w 2 częściach: jedna dotycząca zakupu pojazdów i druga dotycząca wyposażenia ochotniczych straży pożarnych. Kolejny program dotyczy usuwania wyrobów zawierających azbest – 120…

(Głos z sali: W przyszłym roku…)

Tak, w przyszłym roku 50 milionów zł. To jest „Ogólnopolski program finansowania gospodarki wodno-ściekowej poza granicami aglomeracji ujętych w Krajowym Programie Oczyszczania Ścieków Komunalnych”. Umowy mamy podpisane na ok. 700 milionów zł i stąd będą wypłaty w wysokości, powiedzmy, kilkudziesięciu milionów złotych, w zależności od tego, jak sytuacja pozwoli prowadzić inwestycje.

Dalej jest program regeneracji środowiskowej gleb przez ich wapnowanie, to jest kolejne kilkadziesiąt milionów złotych. Mogę prosić o listę tych programów? Jest tu zmniejszenie zużycia energii w budownictwie, to jest sto kilkadziesiąt milionów złotych. Aha, „System – wsparcie działań ochrony środowiska i gospodarki wodnej realizowane przez partnerów zewnętrznych – Region”. To jest program, który stanowi, można powiedzieć, mechanizm pomostowego finansowania przedsięwzięć, które realizują wojewódzkie fundusze w układach bilateralnych z beneficjentami, ale my jesteśmy niejako tym pierwszym, który udostępnia środki, nie w znaczeniu udostępnienia środków określonego w prawie ochrony środowiska, ale jesteśmy jakby tym… W dużym uogólnieniu można powiedzieć, że to są takie trochę pożyczki płatnicze.

Jeżeli chodzi o koszty funkcjonowania narodowego funduszu, to one rosną, wzrosły, w naszym odczuciu w sposób naturalny. Jeżeli chodzi o… Może tak. Po pierwsze, są zgodne z założeniami do ustawy budżetowej na 2021 r., po drugie, oczywiście dostosowujemy poziom kosztów do tego, czego się spodziewamy, a spodziewamy się, że będziemy realizowali kolejne dosyć duże programy i przedsięwzięcia, w których narodowy fundusz i wojewódzkie fundusze będą w centrum wdrażania różnych instrumentów pomocowych. Mam tu na myśli Fundusz Modernizacyjny, Krajowy Program Odbudowy. Przejęliśmy FNT, co także będzie generowało duże zaangażowanie pracowników i w związku z tym zaangażowanie kosztowe. Także, o ile dobrze pamiętam, jesteśmy zaangażowani w obszarze wdrażania Funduszu Sprawiedliwej Transformacji w kontekście zazielenienia gospodarki.

To są te działania, w których spodziewamy się znacznego zaangażowania narodowego funduszu. Gdybyśmy do tych celów chcieli wyodrębniać nowe instytucje, na pewno byłoby drożej. Nie ma co do tego wątpliwości. Przy czym trzeba wyraźnie powiedzieć, że plan finansowy narodowego funduszu w części dotyczącej kosztów jego funkcjonowania jest konstruowany tak, aby każdy wzrost kosztów funkcjonowania funduszu mógł być czy miał zapewnione źródło finansowania ze środków z „Pomocy technicznej”, ze środków, które obsługujemy. Co więcej, koszty funkcjonowania narodowego funduszu ponoszone są też częściowo z odsetek pożyczek, których udziela narodowy fundusz, oczywiście na zasadach preferencyjnych, ale wolumen udzielonych pożyczek jest na tyle duży, że mimo niskiego oprocentowania narodowy fundusz może nie obciążać tym budżetu państwa i tak się dzieje. Zatem źródłem finansowania wzrostu kosztów, zwiększenia kosztów funkcjonowania narodowego funduszu zawsze jest „Pomoc techniczna” i zawsze są przychody, środki pochodzące z przychodów z odsetek od udzielonych pożyczek.

Nie mam danych na temat średniego wynagrodzenia pracowników narodowego funduszu. Jesteśmy oczywiście gotowi to uzupełnić. Mogę powiedzieć, że na poziomie zarządu, z punktu widzenia zarządzających tą instytucją nie obserwujemy radykalnego wzrostu wynagrodzeń pracowników narodowego funduszu.

Dziękuję bardzo. Odpowiedziałem chyba na wszystkie pytania, które padły. Jeżeli coś pominąłem, proszę zgłaszać, będziemy udzielać odpowiedzi. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Jeśli chodzi o te pytania, na które pan z oczywistych powodów nie był w stanie odpowiedzieć, to jednak poproszę o informację na piśmie, oczywiście w tym tygodniu, bo w przyszłym tygodniu Senat już w ramach drugiego czytania będzie nad tym obradował. Poprosimy m.in. o informację o średnim wynagrodzeniu w narodowym funduszu, tak jak powiedziałem, bez zarządu, żeby nie zawyżać wynagrodzeń pracowników. Panie Prezesie, poproszę również o szczegółową informację dotyczącą potencjalnego zaangażowania w spółki, które mają spółki komunalne, zajmujące się gospodarką wodno-ściekową czy odpadową, czy też innymi działaniami. To jest wysoce niepokojące, bo oznaczałoby to, że narodowy fundusz będzie się angażował we wszystkie spółki. Na jakiej zasadzie będziecie je wybierać? Dlaczego chcecie w taki sposób funkcjonować? To znacząco odbiega od idei, która legła u podstaw tworzenia Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Ja oczywiście wiem, że tego typu działania miały miejsce, ale narodowy fundusz ma wspierać czy to w formie pożyczek, czy dotacji proces ochrony środowiska w Polsce, szeroko rozumianej ochrony środowiska, a nie angażować się kapitałowo. Tak więc ja absolutnie krytycznie do tego pomysłu podchodzę.

Czy jeszcze ktoś ze strony państwa senatorów?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Pani senator Jazłowiecka i potem pani senator Kochan.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Ja tylko bym poprosiła, Panie Ministrze, gdyby była taka możliwość, żeby pan nam rozpisał te 103 miliardy, które pan wymieniał, ponieważ mnie tak naprawdę brakuje jeszcze 30 miliardów do tego, o czym pan mówił. Chciałabym, żeby pan uzupełnił również informacje o tych 8 programach, wskazał, w jakiej wysokości będą one współfinansowane przez narodowy fundusz. Dziękuję. Oczywiście na piśmie.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Pani senator Kochan.

Senator Magdalena Kochan:

Chcę dołączyć do pytania pana przewodniczącego o współfinansowanie spółek, o których mówił pan przewodniczący. Proszę też o uzupełnienie wypowiedzi – może nie do końca zrozumiałam wypowiedź pana prezesa – dotyczącej dotacji dla prosumentów. Czy te 5 tysięcy w roku 2021 państwo utrzymujecie? To pierwsze pytanie. I czy w związku z tym, że koszty tych podłączeń, zakładania instalacji wzrastają, bo jest inflacja, nie rozważacie podwyższenia dotacji z 5 tysięcy?

I jeszcze jedno pytanie. Czy państwo znacie drogę przez mękę pojedynczych, indywidualnych prosumentów, gdy starali się o te dotacje, i wiecie, jaki jest czas oczekiwania na ich zwrot? Czy państwo zamierzacie poprawić ten stan rzeczy?

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Panie Prezesie, ja miałbym jeszcze jedno pytanie i już oddaję panu głos.

Krajowy Program Oczyszczania Ścieków Komunalnych. Ja rozumiem, że on zakładał, że osiągniemy cele do roku 2015, ale on był tworzony przed przystąpieniem Polski do Unii Europejskiej. Czy w narodowym funduszu są przeznaczone pieniądze – i w jakiej kwocie – na realizację, na dalszą realizację tegoż programu? Pytam, bo przecież cele nie zostały osiągnięte.

I jeszcze zgłosiła się pani senator Hibner – zdalnie.

Poproszę panią senator Hibner.

Senator Jolanta Hibner:

Tak. Ja włączyłam się ponownie dlatego, że chciałabym prosić, aby pan prezes przedstawił te wszystkie informacje dotyczące spółek, zarówno spółki i udziałów w spółce Polskie Domy Drewniane, które żadnego efektu nie przyniosły, a w dalszym ciągu państwo włączacie się finansowo i kapitałowo w rozwój spółki, która nie spełnia zadań, jak i spółek komunalnych, to jest to, co pan przewodniczący też podkreślił. Jaki jest klucz doboru tych spółek? Czym się państwo kierujecie? Czy macie jakieś wytyczne wewnętrzne co do tego, które spółki będą uwzględniane zarówno w zakresie gospodarki odpadami, jak i gospodarki wodno-ściekowej? Chciałabym, żebyście państwo przekazali takie informacje na piśmie.

Oprócz tego ja bym prosiła, żeby mimo wszystko uzupełnić informacje. Ponieważ państwo mówicie, że w tej chwili dochodzi bardzo dużo zadań, prosiłabym, żebyście państwo jednak podali, jakie są średnie zarobki przeciętnego pracownika w narodowym funduszu, ale też zarządu. Dziękuję. Proszę o informacje na piśmie.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

To już chyba wszystkie pytania, ewentualnie prośby, żeby w części odpowiedzieć na piśmie.

Panie Prezesie, czy chce pan jeszcze uzupełnić swoją wypowiedź?

(Zastępca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dominik Bąk: Z wielką przyjemnością, Panie Przewodniczący.)

Proszę bardzo.

Zastępca Prezesa Zarządu Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej Dominik Bąk:

Dziękuję uprzejmie.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo Senatorowie zabierający głos i obecni na posiedzeniu! Szanowni Państwo Ministrowie!

Odnosząc się do pierwszego elementu, związanego z „Moim prądem”, powiem tak. Dotacja jest dzisiaj skalkulowana realnie na 520% dofinansowania dla prosumentów, jak powiedziałem, do 50% kosztów kwalifikowanych i do 5 tysięcy zł. Trwają prace i czynione są przymiarki do tego, żeby stworzyć kolejną edycję programu. Nie czas, żeby mówić o tym, na jakim one są etapie, bo jeszcze mamy na to trochę czasu. W każdym razie rozważane jest także zwiększenie dofinansowania, powtarzam, rozważane jest zwiększenie dofinansowania, ale tu chodzi głównie o to, żebyśmy chronili nasz system elektroenergetyczny. Myślimy także o tym, żeby, po pierwsze, programy integrować, po drugie, dołożyć do nich magazyny energii. W związku z tym, siłą rzeczy, po ustaleniu odpowiedniego źródła finasowania najprawdopodobniej ta kwota będzie podlegała jakimś zmianom, ale głównym elementem nie będzie tutaj czynnik inflacyjny, chociaż w zasadzie ten rynek już jest w tym momencie tak rozwinięty, że dofinansowanie 5 tysięcy zł do instalacji, do 50% jest w naszym przekonaniu i wystarczające, i ciągle stanowi dobrą zachętę do instalowania tego typu urządzeń.

Ja nie zgadzam się oczywiście… Mamy prawo do swoich ocen. Ale z punktu widzenia narodowego funduszu i pewnego doświadczenia tej instytucji nie zgodziłbym się z opinią, że jest to droga przez mękę. My informujemy beneficjentów, że ocena, podstawowa ocena wniosku o dofinansowanie, niezwykle prostego, trwa do 3 miesięcy. I tak jest, bo my tych wniosków mamy 200 tysięcy. Przechodzą one trójstopniową ocenę. Taki jest wymóg w odniesieniu do środków wykorzystywanych czy pochodzących ze sprzedaży przyznanej Polsce emisji. Jeżeli podczas oceny wniosków wystąpią jakieś komplikacje, czyli beneficjenci nie załączą załączników, nie podadzą określonych informacji – chodzi o dosyć proste sprawy, bo to są proste wnioski, ale czegoś może nie być – wówczas proces oceny, można powiedzieć, się pętli i może trwać do pół roku. Dowodem na to, że usprawniamy system oceny wniosków, niech będzie fakt, że z planowanych 300 milionów do wypłaty w tym roku dla beneficjentów programu „Mój prąd” najprawdopodobniej wypłacimy 0,5 miliarda, czyli to będzie oznaczało, że wypłacimy pieniądze dla 100 tysięcy beneficjentów. Najprawdopodobniej, a w zasadzie nawet z dużą pewnością mogę powiedzieć, że w tym roku zakończą się wypłaty związane z programem „Mój prąd”, być może nawet do miesięcy letnich, bo tak mniej więcej to wynika z liczby złożonych wniosków.

Jeżeli chodzi o spółki, to ja spieszę uspokoić. To jest odpowiedź narodowego funduszu na zapotrzebowanie tychże spółek i to spółek, powtarzam, komunalnych, spółek, które są własnością gmin. Forma kapitałowa istnieje w tej części, powiedzmy, dotyczącej finansowania ochrony środowiska i gospodarki wodnej od wielu, wielu lat. Myślę, że od początku istnienia narodowego funduszu jest ona możliwa do stosowania. To jest forma alternatywna w stosunku do pożyczki. Dlaczego jest takie duże zainteresowanie? Dlatego że narodowy fundusz oferuje 2 modele. Jeden preferowany to jest model wejścia i wyjścia ze spółki, czyli to jest czysty substytut pożyczki. Oprócz tego, że jej zdobycie przez spółkę komunalną ma pewne plusy, są też pewne obowiązki, które z tego wynikają, jak choćby test prywatnego inwestora, cała procedura wejścia kapitałowego narodowego funduszu. Modele wejścia i pozostania w spółce praktycznie nie są przez nas w tym momencie stosowane, w tej chwili to dotyczy tylko Banku Ochrony Środowiska jako strategicznego aktywu narodowego funduszu. A zatem… My oczywiście przedstawimy te informacje, ale chciałbym powtórzyć raz jeszcze, że w planie finansowym narodowego funduszu na 2021 r. gros środków na wejście kapitałowe to jest wynikająca z ustawy maksymalna kwota wejść kapitałowych do spółki Polskie Domy Drewniane. Czy będzie ona wykorzystywana? Będzie to zależało od tego, czy rozwój działalności spółki Polskie Domy Drewniane, w których fundusz jest głównym akcjonariuszem, będzie następował tak, jak przewidywał to kilka lat temu ustawodawca. Jeżeli nie będzie, to nie będzie wejścia kapitałowego, to jest po prostu alternatywa. Na stronie internetowej narodowego funduszu jest przedstawiona procedura wejść kapitałowych i to, w jaki sposób spółki mogą się o to ubiegać.

Jeżeli chodzi o wynagrodzenia, to dane na ten temat… Warto by powiedzieć też o wynagrodzeniach zarządu, zresztą za każdym razem pojawiają się tego typu pytania i dobrze. To jest uregulowane. Jeżeli chodzi o wynagrodzenia pracowników, to są zasady z 2010 r., zasady wynagradzania pracowników i zarządu narodowego funduszu pochodzą z 2010 r., od tego czasu nie zostały one zmienione. A same wynagrodzenia członków zarządu wynikają z tzw. ustawy kominowej i tam trzeba poszukiwać odpowiedzi na pytanie, jaka jest możliwość wynagradzania członków zarządu narodowego funduszu.

To chyba z mojej strony… Aha, właśnie, jeszcze z przyjemnością przedstawię państwu strukturę źródeł finansowania programu „Czyste powietrze”. Zakładamy, jak powiedziałem, wprost w treści priorytetowego programu „Czyste powietrze” finansowanie tegoż programu ze środków kredytów bankowych i jest to kwota 40 miliardów zł, powtarzam, 40 miliardów zł. Drugim źródłem finansowania, które zakładamy, są środki Unii Europejskiej i inne niepodlegające zwrotowi, także środki Krajowego Programu Odbudowy, w wysokości 34 miliardów zł, 8 miliardów euro, tak ogólnie licząc. Następnie ulga termomodernizacyjna jako trzeci komplementarny filar finansowania tego programu – tu zakładamy 20 miliardów zł. 3 miliardy zł już zostały zrealizowane. I pozostaje kwota 9 miliardów zł, która będzie sfinansowana w zdecydowanej większości ze środków narodowego funduszu, a w mniejszej części ze środków wojewódzkich funduszy ochrony środowiska i gospodarki wodnej. To daje w sumie kwotę 103 miliardów zł stanowiącą budżet programu „Czyste powietrze”. Powtórzę: banki – 40 miliardów, środki Unii Europejskiej – 34 miliardy, ulga termomodernizacyjna – 20 miliardów zł i środki narodowego i wojewódzkich funduszy, środki własne – 9 miliardów zł. Bardzo dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Czy są jeszcze jakieś pytania?

Panie Prezesie, to ja tylko jeszcze poproszę, żeby w części pisemnej uzupełnić też o informację o tej spółce Polskie Domy Drewniane, ile tych domów – z moich informacji wynika, że żadnego, ale może to już uległo zmianie – ta spółka już zrealizowała i na jakim etapie są przedsięwzięcia przez tę spółkę podejmowane. To też poproszę na piśmie.

Jeżeli nie ma więcej pytań, to, Panie Prezesie, bardzo panu dziękujemy za informacje.

Kolejny punkt to „Rezerwy celowe”.

Jest z nami pani dyrektor, przedstawiciel ministra finansów.

Pani Dyrektor, poproszę o informację.

Zastępca Dyrektora Departamentu Finansowania Sfery Gospodarczej w Ministerstwie Finansów Elżbieta Milewska:

Elżbieta Milewska, Ministerstwo Finansów.

Wysoka Komisjo! Szanowni Państwo!

Przedmiotem zainteresowania państwa komisji są 3 rezerwy, poz. 4, 50 i 59. Jeżeli chodzi o poz. 4, obejmuje ona przeciwdziałanie i usuwanie skutków klęsk żywiołowych, w tym 892 miliony 500 tysięcy na realizację projektu ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu rzeki Odry i projektu ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry i Wisły. W tej rezerwie zaplanowane zostały środki w wysokości 1 miliarda 103 milionów 405 tysięcy zł. Zaplanowanie tej rezerwy nastąpiło głównie z inicjatywy ministra spraw wewnętrznych i administracji. Planuje się, że środki z tej rezerwy zostaną przekazane dysponentom, u których wystąpi zapotrzebowanie na przedmiotowe środki, z przeznaczeniem na kontynuację zadań związanych z przeciwdziałaniem i usuwaniem skutków ruchów osuwiskowych ziemi, odbudowę infrastruktury komunalnej oraz wałów przeciwpowodziowych rzek i innych obiektów gospodarki wodnej, a także ich modernizację w celu poprawy bezpieczeństwa powodziowego. W ramach tej rezerwy zaplanowane są również środki na zadania z projektu ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry i Wisły w wysokości, tak jak wskazano w nazwie rezerwy, 892 milionów 500 tysięcy zł i jako ekwiwalent złotowy środków kredytowych i środki krajowe na uzupełnienie tego programu.

W poz. 50 „Rezerw celowych” pod nazwą „Środki dla spółek wodnych na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie realizacji zadań związanych z utrzymaniem wód i urządzeń wodnych” zaplanowano kwotę 40 milionów zł. Ta rezerwa jest planowana w związku z zapotrzebowaniem ministra rolnictwa i rozwoju wsi na podstawie ustawy – Prawo wodne jako uzupełnienie środków planowanych w budżetach wojewodów. Planuje się, że środki z tej rezerwy zostaną rozdysponowane do wojewodów z przeznaczeniem dla spółek wodnych na dofinansowanie działalności bieżącej w zakresie realizacji zadań związanych z utrzymaniem wód i urządzeń wodnych.

I poz. 59 pod nazwą „Dofinansowanie zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej”. W tej rezerwie zaplanowano środki w wysokości 216 milionów 368 tysięcy zł. Ta rezerwa jest planowana w związku z zapotrzebowaniem i w wysokościach określonych przez Ministerstwo Klimatu, obecnie Ministerstwo Klimatu i Środowiska, oraz na etapie prac planistycznych ministra gospodarki morskiej i żeglugi śródlądowej, obecnie ministra infrastruktury. Planuje się, że środki z tej rezerwy zostaną przeznaczone dla ministerstw, wojewodów oraz innych państwowych jednostek budżetowych z przeznaczeniem na dofinansowanie zadań z zakresu ochrony środowiska i gospodarki wodnej realizowanych przez państwowe jednostki budżetowe na podstawie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz ustawy – Prawo wodne. Na podstawie przepisów wyżej wspomnianych ustaw w budżecie państwa tworzy się rezerwę celową w wysokości odpowiadającej kwocie środków przekazywanych na dochody budżetu państwa przez Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, wojewódzkie fundusze ochrony środowiska i gospodarki wodnej oraz Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie”. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Czy są jakieś pytania do pani dyrektor? Nie widzę zgłoszeń.

Pani Dyrektor, ja w zasadzie też nie mam pytań, choć może w odniesieniu do tej części dotyczącej rezerwy na potrzeby Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”. Otóż „Wody Polskie” zaciągnęły kredyt również w Ministerstwie Finansów, w rządzie, posiadają osobowość prawną. Rozumiem, że w planie finansowym nie przewiduje się spłaty tego kredytu, ale też nie przewiduje się dalszego zaciągania kolejnych kredytów, a plan finansowy „Wód Polskich” na koniec przewiduje wynik ujemny. To jest w ogóle niespotykana historia. Jak pani by to skomentowała?

Zastępca Dyrektora Departamentu Finansowania Sfery Gospodarczej w Ministerstwie Finansów Elżbieta Milewska:

Szanowni Państwo, Szanowny Panie Przewodniczący, myślę, że minister Gróbarczyk będzie mógł się wypowiedzieć, jeśli chodzi o plan finansowy „Wód Polskich”. W kontekście rezerwy 59 spełnieniem wymogu ustawowego jest to, że Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie” równowartość kwoty dochodów przeznacza dla Inspekcji Ochrony Środowiska na monitoring wód. W tej rezerwie będą… W wysokości równowartości tej rezerwy Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie” będzie przekazywało dochody, którymi będziemy finansować monitoring wód prowadzony przez Inspekcję Ochrony Środowiska.

Jeśli zaś chodzi o pożyczkę, która została zaciągnięta, chcę powiedzieć, że równolegle z ustawą budżetową procedujemy ustawę okołobudżetową i tam przewidziano mechanizm umorzenia tej pożyczki. Tak że ta pożyczka nie będzie już w planie finansowym „Wód Polskich” występować. Środki z pożyczki nie mają wpływu na wynik finansowy, to są niezależne instrumenty, one nie są wykazywane.

Panie Przewodniczący, myślę, że właściwą osobą do skomentowania wyniku finansowego Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” wydaje się minister infrastruktury. Ja ze swojej strony mogę tylko powiedzieć, że na 2021 r. przewidziany jest znaczny wzrost dotacji z budżetu państwa na działania w gospodarce wodnej. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Tylko jedno zdanie. Gdyby trzeba było oddać, zwrócić tę pożyczkę, to miałoby to wpływ na wynik finansowy. Ale już pani dyrektor chyba…

Zastępca Dyrektora Departamentu Finansowania Sfery Gospodarczej w Ministerstwie Finansów Elżbieta Milewska:

W latach spłaty, czyli…

(Przewodniczący Stanisław Gawłowski: Oczywiście.)

…tak jak umowa pożyczki przewidywała, a ja mówię o tym w kontekście umorzenia, wtedy pozostaje to bez wpływu na wynik roku 2021, możemy powiedzieć.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Tak, w takim wymiarze tak, tyle że to jest, jak na razie, ciągle pożyczka.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak.

(Zastępca Dyrektora Departamentu Finansowania Sfery Gospodarczej w Ministerstwie Finansów Elżbieta Milewska: Tak.)

Taki jest plan.

(Głos z sali: Jaka to jest kwota?)

Ok. 1 miliarda zł.

Zastępca Dyrektora Departamentu Finansowania Sfery Gospodarczej w Ministerstwie Finansów Elżbieta Milewska:

Tam jest, wydaje mi się, około… Nie mam przed sobą ustawy okołobudżetowej, ale myślę, że pan minister Gróbarczyk będzie mógł wypowiedzieć się. Pożyczka miała być zaciągnięta do wysokości ok. 800 czy 750 milionów. Po prostu nie pamiętam w tej chwili, a nie chciałabym wprowadzić w błąd.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Rozumiem, że również o tej części 85 „Budżety wojewodów” rozmawialiśmy i nie ma więcej pytań.

Możemy zatem przystąpić do kolejnego działu, czyli „Gospodarka wodna” Proponuję omówić to łącznie z planem finansowym Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”.

Mam nadzieję, że już tym razem udało nam się połączyć z ministrem.

Panie Ministrze?

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Nie mamy dźwięku. Panie Ministrze, proszę o to, żeby pan włączył mikrofon. My już pana widzimy, ale jeszcze nie słyszymy, więc chyba mikrofon jeszcze nie został włączony u pana.

Jest? Teraz straciliśmy całkiem.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

I co? Z sukcesem?

(Głos z sali: Właśnie nie, taki połowiczny, mamy obraz, ale nie mamy dźwięku.)

XXI w., technologia i…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Mamy obraz, a nie mamy dźwięku. Nie wiem, co się dzieje.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Czy my się teraz słyszymy? Czy my się słyszymy? Bo my nie słyszymy państwa.)

Chyba już nam się udało połączyć.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: O, super!)

Gdyby kamerę udało się ustawić tak centralnie na pana ministra, to byłoby chyba lepiej, bo…

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Dobrze. Przesuwa się to automatycznie, więc chyba…)

Bardzo słabo słychać, Panie Ministrze, nie wiemy, co się dzieje. Zobaczcie u siebie.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Czy my się słyszymy? A czy teraz lepiej nas słychać?)

Halo… Bardzo słabo.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Może trzeba podgłośnić. Niech pan podgłośni, bo nie słyszymy się za dobrze. Spróbujmy jeszcze raz. Czy my się teraz dobrze słyszymy? Czy teraz słychać?)

Słyszymy się, ale bardzo słabo, więc trzeba coś zrobić, żeby ten głos był silniejszy, mocniejszy.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Dobrze, walczymy z tym, ale nie wiem, czy to u nas jest problem, czy nie przypadkiem u państwa.)

Do tej pory wszystkie połączenia po naszej stronie ze wszystkimi ministerstwami odbyły się bez zakłóceń, więc po naszej stronie, po stronie Kancelarii Senatu raczej wszystko jest okej.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Staramy się rozwiązać ten problem z naszej strony. Chyba że… Jeżeli jestem na tyle słyszalny, że mogę zacząć, to może, żeby nie przedłużać, mógłbym w takim razie kontynuować…)

Bardzo słabo słychać. Ja zapytam państwa senatorów, bo naprawdę dźwięk jest…

(Głos z sali: Jak zza grobu…)

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: A może teraz? Czy teraz lepiej słychać?)

Panie Ministrze, a może panu się uda gdzieś przesiąść, bo może gdzieś jest…

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Nie ma… Jesteśmy… Niech pan podgłośni…)

A, pan ma przed sobą, widzę, już widzę, że ma pan przed sobą to urządzenie, mikrofon.

Poczekajmy sekundę, bo jeszcze technicy sprawdzają, co jest… Mam informację, że zdalni słyszą świetnie, więc jeżeli zdalni słyszą świetnie…

(Głos z sali: Przejdziemy na tryb zdalny.)

(Wesołość na sali)

…a my postaramy się utrzymać dyscyplinę, czyli zachować ciszę, to może uda się przeprowadzić tę część posiedzenia komisji.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Czy teraz się słyszymy?)

(Głos z sali: Nie, tak samo.)

Tak samo, Panie Ministrze.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Dalej słabo, tak?)

(Głos z sali: Dzień dobry, czy zdalni słyszą…)

O, przez chwilę było lepiej.

(Głos z sali: A teraz lepiej słychać?)

Nie.

(Głos z sali: A czy zdalni uczestnicy słyszą nas dobrze?)

Zdalni słyszą dobrze, więc…

(Głos z sali: Jeżeli zdalni słyszą nas dobrze, to być może u państwa w tym pomieszczeniu trzeba podgłośnić. Jeżeli mikrofon zbiera zdalnie, to znaczy, że nasz zbiera dobrze, jest okej.)

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Panie Ministrze, jak pan będzie mówił głośno i wyraźnie, ja wiem, że obowiązują zasady, ale może gdybyście się rotowali bez maseczki… Może spróbujmy.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk:

Dobrze, spróbujmy.

Panie Przewodniczący, ja będę w takim razie kontynuował. Chciałbym przedstawić część 22 budżetu związaną z gospodarką wodną.

Łączna kwota przydzielona w tej części budżetu to 1 miliard 69 milionów 645 tysięcy, z czego kwota ta jest podzielona na Państwowe Gospodarstwo Wodne „Wody Polskie”, tu jest 880 milionów 553 tysięcy, na funkcjonowanie ministerstwa w dziale „Gospodarka wodna” – 65 milionów 516 tysięcy oraz na funkcjonowanie służb – 123 miliony 576 tysięcy.

Jeśli chodzi o szczegółowe informacje w tym zakresie, to wygląda to tak. Dotacja budżetowa na działalność Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” to 792 miliony 47 tysięcy zł, dotacja na realizację zadań Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” finansowanych z programów operacyjnych to 86 milionów 820 tysięcy, dotacje wynikające z wydatków obronnych – kwota 1 miliona 727 tysięcy, dotacje dla służb państwowych, tj. państwowej służby hydrologicznej, państwowej służby hydrologiczno-meteorologicznej, państwowej służby do spraw bezpieczeństwa budowli piętrzących, jak już wspomniałem, w kwocie 123 milionów 576 tysięcy, do tego funkcjonowanie ministerstwa oraz składki do organizacji międzynarodowych. Tak jak już wcześniej zostało to wspomniane, jak pani minister powiedziała, do tego dochodzą kwestie wynikające z tytułu inwestycji zawarte w rezerwie celowej, kwestie związane z projektami ochrony przeciwpowodziowej dorzecza Odry, dorzecza Odry i Wisły, rozbudowy czy dokończenia inwestycji w zakresie Odrzańskiej Drogi Wodnej od Malczyc do Lubiąża, dofinansowania w zakresie składki do organizacji międzynarodowej, dofinansowania zadań w zakresie ochrony środowiska wynikających z art. 253, a więc wynikających z opłat z tytułu państwowych jednostek budżetowych, w kwocie 23 milionów zł oraz oczywiście współfinansowanie ze środków unijnych.

Jeśli chodzi o podstawowe wydatki z tytułu funkcjonowania „Wód Polskich”, to jest to szeroki zakres działań w zakresie utrzymaniowym, inwestycyjnym, nadzorczym oraz z tytułu uregulowania stanów prawnych nieruchomości. Elementy te zostały szczegółowo przedstawione państwu w dokumentach.

Jeżeli są pytania, to bardzo proszę. Mam nadzieję, że byłem na tyle dobrze słyszalny, że państwo mnie zrozumieli. Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Myślę, że udało się usłyszeć te najważniejsze rzeczy.

Ja rozumiem, Panie Ministrze, że możemy dyskutować od razu nad całością, łącznie z planem finansowym „Wód Polskich”, że to nie będzie przeszkadzać, żebyśmy łącznie omawiali wszystko, co dotyczy gospodarki wodnej.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Oczywiście, że tak, na ten temat też możemy rozmawiać.)

Dobrze.

Ja rozumiem, że dodatkowych informacji w części dotyczącej samych „Wód Polskich” nie ma potrzeby przedstawiać, bo w zasadzie podstawowe dane pan minister przedstawił, a resztę mamy w budżecie.

Czy ze strony państwa senatorów są jakieś pytania, uwagi?

Jeżeli nie, to ja, Panie Ministrze, mam kilka. Zacznę od bardzo niepokojących informacji dotyczących gospodarki wodnej jako takiej. Najpierw przedstawię kilka liczb, żebyśmy odnosili się do tego, a potem zadam kilka pytań.

W 2010 r. na gospodarkę wodną przeznaczona była kwota 3 miliardów 565 milionów zł, w 2015 r. – to jest taki okres, który lubicie przywoływać – 3 miliardy 294 miliony zł, w 2017 r., to tak, żeby znaleźć taki śródokres, już 2 miliardy 65 milionów zł. Ja podaję to w zaokrągleniu, już nie mówię, że tam jest jeszcze 700 tysięcy. To są wszystko dane podawane za GUS i sprawozdaniem finansowym. W tym roku na gospodarkę wodną zostanie przeznaczone trochę ponad 1 miliard zł. Panie Ministrze, no, te dane są porażające, bo ewidentnie świadczą o tym, że gospodarka wodna wpadła w gigantyczną zapaść. Ona zawsze była niedofinansowana, zawsze brakowało pieniędzy na zadania związane z gospodarką wodną, ale takiego poziomu dofinansowania naprawdę nie pamiętam chyba od czasów PRL, bo zawsze na ten cel jednak pieniądze się znajdowały. Ażeby też porównać niektóre wydatki, podam, że choćby w roku 2015 na działania związane z obwałowaniem przeciwpowodziowym wydano 442 miliony zł, w 2018 r. – już tylko 93 miliony zł. Mógłbym tak w nieskończoność cytować, Panie Ministrze. Nie chcę udowadniać, że jest źle, bo myślę, że pan sam to widzi, sam pan dostrzega gigantyczne problemy związane z tym obszarem, zapaścią finansową, z brakiem pieniędzy i być może źle skonstruowaną strukturą związaną z przedsiębiorstwem „Wody Polskie”. Ja mam w tej sprawie własną opinię, ale ona w tej chwili jest bez większego znaczenia. Ewidentnie widać, że brakuje pieniędzy na jakiekolwiek działania związane z ochroną przed powodzią, dotyczące ochrony przed suszą. Samymi opowieściami i samymi programami, które być może nawet powstają, ja tego nie kwestionuję, nie da się realnie rozwiązywać problemów związanych z gospodarowaniem wodą w Polsce. Zapaść, tak jak już mówiłem, jest ewidentna.

W związku z tym mam kilka pytań do pana ministra. Pierwsze dotyczy samego finansowania służby hydrologiczno-meteorologicznej. Pan podaje kwotę ogólną, bez rozbicia na Instytut Meteorologii i Gospodarki Wodnej oraz Państwowy Instytut Geologiczny. Ja bym chciał, żeby pan rozbił tę kwotę i żeby wskazał, powiedział, czy te pieniądze pokryją koszty funkcjonowania tych 2 jakże ważnych instytutów, jednostek, właściwie służby hydrologiczno-meteorologicznej, służby kontroli zapór i służby hydrologiczno-geologicznej. To pierwsze pytanie.

Drugie pytanie dotyczy samych nakładów inwestycyjnych. Wymieniacie tam kilka przedsięwzięć, w tej części dotyczącej przedsiębiorstwa „Wody Polskie” wymieniacie m.in. zakup szafek, regałów do archiwum. Absolutnie nie kwestionuję tej pozycji, żeby nie było, ale nie wymieniacie innych, choćby zakupu samochodów, a przetarg będzie rozstrzygany chyba teraz, 15 stycznia. Zastanawiające, dlaczego tak jest. Jak są potrzebne, to proszę to wykazać i tyle.

Chciałbym też wiedzieć, jakie są plany dotyczące modernizacji i budowy nowych wałów przeciwpowodziowych, ile kilometrów takich wałów planujecie do realizacji w roku 2021, ile powstanie nowych, ile zmodernizujecie już istniejących.

Jakie nowe inwestycje planujecie do realizacji w związku z gospodarką wodną? W zasadzie to, co wymieniacie, to jest… Mówię o nowych inwestycjach, myślę o nowych inwestycjach. To, co wymieniacie, dotyczy tylko i wyłącznie nowego stopnia wodnego i przygotowania na Odrze, a żadnych nowych zadań związanych z ochroną przed powodzią w dorzeczu Odry czy w dorzeczu Wisły nie widać.

Co z małą retencją nizinną i górską, co z renaturalizacją, tak potrzebnymi działaniami w części dotyczącej adaptacji do zmian klimatu?

Panie Ministrze, z mojej strony może na razie wystarczy. Być może ewentualnie, gdy usłyszę odpowiedzi, będę jeszcze dopytywał o kolejne sprawy.

A, może jeszcze 2 pytania. Jedno dotyczące liczby regionalnych zarządów gospodarki wodnej w Polsce obecnie, liczby zarządów zlewni. Jeśli chodzi o liczbę zatrudnionych pracowników, to w zasadzie jest to w informacji, więc nie musi pan odpowiadać. I jeszcze kwestia jednostek terenowych. Ile ich jest? Czy w każdym powiecie istnieje jednostka terenowa „Wód Polskich”? Chciałbym po prostu zobaczyć skalę rozbudowania administracji w tej części. Ja tyle.

Czy ze strony państwa senatorów są jeszcze jakieś pytania?

Pani senator Jazłowiecka.

Senator Danuta Jazłowiecka:

Dziękuję bardzo, Panie Przewodniczący.

Panie Ministrze, o skalę zatrudnienia i administracji już zapytał pan przewodniczący. Ja wobec tego zadam drugie pytanie, które planowałam panu zadać, pytanie dotyczące środków przeznaczonych na realizację programów unijnych. Z przygotowanego przez państwa materiału wynika, że tak naprawdę środki, które państwo przeznaczacie, to są tylko środki przeznaczone na dokończenie realizacji programów unijnych z poprzednich wieloletnich ram finansowych, z poprzedniej perspektywy finansowej. Ja nie widzę żadnych środków przewidywanych na realizację programów w tym roku. Z tego, co słyszymy z Unii Europejskiej, wynika, że wszystkie kraje członkowskie są zainteresowane tym, by jak najszybciej uruchomić nową perspektywę finansową. Oczywiście przygotowanie do wykorzystywania środków finansowych z Unii Europejskiej wymaga przygotowania technicznego, dokumentacji technicznej. Tu nie ma żadnych informacji o tym, czy państwo coś przygotowujecie. To jest moje drugie pytanie.

I moje trzecie pytanie. Przeznaczyliście państwo środki na budowę i rozbudowę wałów rzeki Odry. Czy planujecie państwo w najbliższej perspektywie udrożnienie przepływalności rzeki Odry, tak by mogły być Odrą transportowane towary? Dziękuję.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś jeszcze z państwa senatorów chciałby zabrać głos? Nie widzę zgłoszeń.

Panie Ministrze, poproszę.

Panie Ministrze, czy my się słyszymy? Poprosimy o włączenie mikrofonu, bo ciągle chyba nie jest włączony.

Panie Ministrze?

(Senator Magdalena Kochan: Panie Przewodniczący, w kwestii formalnej.)

Mamy kłopot z panem ministrem, to panią senator Kochan poproszę.

Senator Magdalena Kochan:

Bardzo dziękuję.

To nie jest pytanie do pana ministra. W związku z tymi trudnościami na łączach mam propozycję, żeby na wszystkie zadane przez pana przewodniczącego i przez panią senator Jazłowiecką pytania pan minister odpowiedział na piśmie jeszcze przed drugim czytaniem budżetu w Senacie. Będzie to pewnie z pożytkiem dla nas wszystkich. Dziękuję pięknie.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Czy my się słyszymy, Panie Przewodniczący?)

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Ponieważ rzeczywiście mamy kłopot z łączem…

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Czy my się…)

Panie Ministrze, poproszę, może się uda.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk:

Może faktycznie najlepszym rozwiązaniem będzie odpowiedzieć państwu na piśmie, poza tym ominiemy wszelkiego rodzaju pytania polityczne, które pan przewodniczący raczył zadawać, a które nie mają większego sensu i znaczenia, do tego jeszcze w kontekście doświadczenia pana przewodniczącego w zakresie gospodarki wodnej. Tak więc chciałbym się tylko i wyłącznie merytorycznie ustosunkować do tych pytań. Poza tym nastąpiło pomieszanie budżetów, bo jak pan sam wie, środki przeznaczone na samochody pochodzą z budżetu z 2020 r., a nie z budżetu z 2021 r. Nastąpiło tutaj, myślę, bardzo celowe pomieszanie przez pana przewodniczącego w tym temacie, a chyba nie chcemy mówić politycznie o kwestiach wodnych. Jak pan sam właściwie zauważył, niedoinwestowanie w zakresie gospodarki wodnej jest od wielu, wielu lat ogromne i chyba dopiero teraz pojawienie się „Wód Polskich”, faktycznie gospodarza w tym zakresie, pozwoli na realizację właściwych zadań, przede wszystkim pod kątem gospodarskiego podejścia, jeśli chodzi o sam element… Zresztą temat Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” był szeroko już wielokrotnie w państwa komisji omawiany.

Jeśli zaś chodzi o kwestię inwestycji, to pozwolę w dwóch słowach, o ile oczywiście pan przewodniczący pozwoli, panu prezesowi Krzysztofowi Wosiowi, który zajmuje się sprawami związanymi z inwestycjami w zakresie gospodarki wodnej, o tym powiedzieć.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Panie Prezesie, tylko poproszę o tych nowych rzeczach. To, co jest wymienione w materiale, to już wiemy. Czy coś nowego projektujecie, planujecie? Te inwestycje wymagają wieloletnich przygotowań, z tego powodu zadałem to pytanie.

Zastępca Prezesa Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” Krzysztof Woś:

Dziękuję, Panie Ministrze.

Panie Przewodniczący! Szanowna Komisjo! Szanowni Państwo!

Mam nadzieję, że będzie mnie słychać. Będę mówił głośno.

Zacznę może od tych pytań z końca. Jeżeli chodzi o strukturę organizacyjną, w tej chwili jest 11 zarządów gospodarki wodnej, 50 zarządów zlewni, 330 nadzorów wodnych. Jest to takie obłożenie na terytorium kraju, że w każdym powiecie na pewno znajduje się jakaś jednostka organizacyjna „Wód Polskich”.

Jeżeli chodzi o źródła finansowania, które są wykorzystywane w celu realizacji zadań utrzymaniowych, inwestycyjnych „Wód Polskich”, to oczywiście głównym, podstawowym źródłem są środki Unii Europejskiej. Przypomnę, że w tym roku, na 2021 r. planujemy na nasze zadania wydatkować ponad 1 miliard zł pochodzących właśnie z Unii Europejskiej. Jeżeli chodzi o inne źródła, to mamy tu również środki Banku Światowego, Banku Rozwoju Rady Europy, są tu środki budżetowe, ale także środki własne „Wód Polskich”. Summa summarum, jeżeli chodzi o ogólną pulę środków finansowych w „Wodach Polskich”, jakie są przeznaczane na inwestycje i na utrzymanie, to poza tym 1 miliardem 600 milionami zł należy także uwzględnić inwestycje realizowane czy to za pomocą środków, pożyczki Banku Światowego, czy to środków z Banku Rozwoju Rady Europy. Przypomnę, że są to środki, które są przeznaczane na zadania przeciwpowodziowe objęte programem ochrony przeciwpowodziowej w dorzeczu Odry i Wisły, który będzie realizowany do 2023 r., od 2015 r. do 2023 r., na łączną kwotę ponad 5 miliardów zł.

Jeżeli chodzi o takie podstawowe zadania inwestycyjne, które są realizowane i które planujemy realizować w najbliższym czasie, to powiem tak. Wszystkie zadania inwestycyjne, które były ujęte w programach dofinansowywanych w ramach środków Unii Europejskiej w tej perspektywie finansowej, są realizowane i są kończone. Żadne z zadań rozpoczętych i zaplanowanych do realizacji w tej perspektywie… Wszystkie są realizowane. Dodatkowo jeszcze oczywiście dołączane są nowe zadania inwestycyjne. Summa summarum w tej chwili „Wody Polskie” realizują 309 zadań inwestycyjnych i to są zadania ujęte w programie planowanych inwestycji, zgodnie z ustawą – Prawo wodne. Jest to taki podstawowy dokument, który określa, jakie inwestycje są zaplanowane i będą realizowane przez „Wody Polskie”. Oczywiście są to inwestycje, które są zgłaszane przez poszczególne regiony wodne. Program planowanych inwestycji uzgadniany jest zarówno z wojewodami, jak i z ministrem właściwym do spraw gospodarki wodnej. W programie planowanych inwestycji „Wody Polskie” mają wyszczególnionych 821 zadań. Łączna wartość tych zadań to jest ponad 64 miliardy zł. W tym roku realizujemy zadania – oczywiście one są na ogół wieloletnie, ich ogólna wartość przekracza 20 miliardów zł, jak powiedziałem, to są programy wieloletnie, to są zadania wieloletnie – których wartość to ponad 2 miliardy zł.

Dodatkowo jeszcze, o czym pan przewodniczący mówił, należy wziąć pod uwagę również zadania realizowane ze środków Banku Światowego i Banku Rozwoju Rady Europy, co prawdopodobnie nie zostało uwzględnione w momencie, kiedy była tu mowa o budżecie, jakim dysponują „Wody Polskie” na realizację tych zadań.

Poza tym my w tej chwili jesteśmy na etapie końcowym, jeżeli chodzi o bardzo ważne dokumenty strategiczne w gospodarce wodnej, tzn. po wstępnej ocenie ryzyka powodziowego, po aktualizacji map zagrożenia i ryzyka powodziowego. W tej chwili jesteśmy na etapie konsultacji społecznych dotyczących planu zarządzania ryzykiem powodziowym. W ramach tego bardzo ważnego dokumentu planistycznego, wynikającego z postanowień zarówno dyrektywy wodnej, jak i dyrektywy powodziowej, są zadania inwestycyjne, czyli techniczne, oraz nietechniczne. Dodatkowo jeszcze, gdy mówimy tu o planach rozwojowych gospodarki wodnej, trzeba powiedzieć, że w tym roku powstawał bardzo ważny pierwszy tego typu dokument strategiczny, czyli plan przeciwdziałania skutkom suszy. To jest dokument, który lada chwila zostanie opublikowany w formie rozporządzenia i który również zawiera pewne rozwiązania techniczne i nietechniczne, w tym także wykazy zadań inwestycyjnych, jakie chcemy realizować w najbliższej perspektywie.

W tej chwili przygotowujemy się do kolejnej perspektywy finansowej i zgłaszamy tam kolejne ważne zadania inwestycyjne z punktu widzenia zarówno ochrony przeciwpowodziowej, jak i ochrony przeciwsuszowej, mające na celu lepsze i gospodarcze wykorzystanie naszych zasobów wodnych, które są bardzo skąpe, ubogie. Są tu także zadania nastawione w tej chwili na pozyskiwanie zasobów dyspozycyjnych wody, a więc na zwiększenie retencji, czyli zmniejszenie odpływu, który dzisiaj mamy i który, jeżeli chodzi o wskaźniki, jest dla nas bardzo niekorzystny.

Nie wiem, Panie Przewodniczący, tyle spraw było tu poruszonych… Oczywiście zobowiązujemy się do tego, że bardzo szczegółowo odpowiemy na pytania. Jeżeli będą jeszcze jakieś pytania, to postaram się na nie odpowiedzieć.

Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk:

Chciałbym wrócić do pytania dotyczącego podziału środków na służby i przedstawić te liczby. Państwowa służba hydrogeologiczna – kwota 20 milionów 164 tysiące, państwowa służba hydrologiczno-meteorologiczna – 91 milionów 583 tysiące oraz państwowa służba do spraw bezpieczeństwa budowli piętrzących – 11 milionów 829 tysięcy. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Są jeszcze 2 głosy. Pani senator Kochan jako pierwsza.

Pani senator Kochan – zdalnie.

Senator Magdalena Kochan:

Bardzo dziękuję, Panie Przewodniczący.

To jest pytanie, właściwie nie pytanie, tylko odniesienie się do słów pana ministra, że pytania pana przewodniczącego czy też członków komisji są pytaniami politycznymi. Tak, Panie Ministrze, ponieważ nie ma bardziej politycznego miejsca w kraju niż Sejm i Senat Rzeczypospolitej Polskiej. Do tego zostaliśmy powołani, a polityczne decyzje, które owocują wydatkowaniem kwot z budżetu, muszą podlegać politycznym ocenom. Nie ma w polityce niczego zdrożnego, Panie Ministrze. Pan uprawia politykę, my ją uprawiamy, a polityka jest taka jak ludzie, którzy ją uprawiają, czyli wspaniała, jeśli robią to fantastyczni ludzie, i podła, jeśli robią to szubrawcy. W związku z tym proszę nie mówić, że na polityczne pytania nie ma miejsca podczas obrad Senatu i Sejmu. Tyle. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Stanisław Gawłowski:

Dziękuję bardzo.

Jeszcze pani senator Jazłowiecka?

(Senator Danuta Jazłowiecka: Nie, nie, dziękuję.)

Już nie.

Czy są jeszcze jakieś głosy? Nie ma.

Panie Ministrze, bardzo dziękujemy.

Poproszę o te informacje, o które pytaliśmy, na piśmie, bo to też ułatwi nam prowadzenie dyskusji w trakcie drugiego czytania już bezpośrednio w Senacie w przyszłym tygodniu. Stąd prośba, żebyśmy odpowiedzi na te pytania dostali jeszcze w tym tygodniu. Ja wiem, że jest to jeszcze taki okres poświąteczny, ale mam nadzieję, że uda się przygotować te informacje.

Bardzo dziękuję panu i pana współpracownikom.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Oczywiście, według pana życzeń, Panie Przewodniczący.)

Przepraszam, jeszcze raz, bo nie usłyszałem.

(Sekretarz Stanu w Ministerstwie Infrastruktury Marek Gróbarczyk: Oczywiście, według pańskich życzeń, Panie Przewodniczący.)

Bardzo dziękuję. Myślałem, że raczej komisji, ale jak pan tak reaguje, to jest mi bardzo miło. Dziękuję bardzo.

Możemy przystąpić do głosowań.

Ponieważ komisja zajmowała się kilkoma działami, zaproponuję, jeżeli nie ma uwag, głosowania nad poszczególnymi sprawami.

Jeśli chodzi o części „Energia”, „Gospodarka złożami kopalin”, „Klimat”, „Rezerwy celowe”, „Budżety wojewodów ogółem” – bez planu finansowego Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie” – proponuję zaopiniować je pozytywnie, bez uwag.

Czy są jakieś inne propozycje? Nie widzę zgłoszeń.

Kto jest za pozytywnym zaopiniowaniem tych części, które wymieniłem?

(Głos z sali: 7 senatorów.)

Kto jest przeciw?

(Głos z sali: Nikt.)

Kto się wstrzymał?

(Głos z sali: Nikt.)

A zdalnie?

(Głos z sali: 1 osoba nie wzięła udziału w głosowaniu. Czy zamykamy?)

Zamykamy.

Kończymy głosowanie.

Zaproponuję jeszcze 2 głosowania.

W części dotyczącej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska…

(Głos z sali: …Jeszcze wyniki.)

A, jeszcze wyniki, przepraszam..

15 – za, jednogłośnie.

W odniesieniu do części dotyczącej Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej, czyli planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej – nie ma trybu z zastrzeżeniami, ale komisja wyraża opinię – proponuję, żebyśmy wyrazili opinię pozytywną i jednak zawarli w tej opinii zastrzeżenia, bo przeznaczanie środków na inwestowanie w spółki nie jest najważniejszym zadaniem, przynajmniej w moim przekonaniu. Proponuję, żeby taką opinię zawrzeć w stanowisku komisji. Proponuję również negatywnie zaopiniować wydatki związane z finansowaniem dróg, dlatego że to nie jest zadanie Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Komisja…

(Głos z sali: … Fundusz Dróg Samorządowych.)

Tak, Fundusz Dróg Samorządowych.

Komisja powinna wspierać wszystkie te działania, które dotyczą ochrony powietrza, klimatu. W związku z tym nasz wniosek powinien zmierzać do tego, żeby te pieniądze w planie finansowym były przeznaczone na finansowanie zadań związanych z ochroną powietrza i z klimatem…

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak jest.

…Czy na inne zadania związane bezpośrednio z ochroną środowiska. Tak więc tutaj opinia pozytywna, ale z takim uwarunkowaniem.

Czy są inne głosy albo inne propozycje? Nie widzę, nie słyszę zgłoszeń.

Kto jest za wyrażeniem pozytywnej opinii z tego typu zastrzeżeniami?

(Głos z sali: 7 senatorów.)

Kto jest przeciw?

(Głos z sali: Nikt.)

Kto się wstrzymał?

(Głos z sali: Nikt.)

Jeszcze wyniki łączne.

Dziękuję bardzo.

15 głosów za, jednogłośnie.

Została nam jeszcze 1 sprawa, część dotycząca gospodarki wodnej i planu finansowego przedsiębiorstwa „Wody Polskie”, Państwowego Gospodarstwa Wodnego „Wody Polskie”.

Muszę powiedzieć, że z ciężkim sercem, ale nie umiem zagłosować za, wydać opinii pozytywnej w sytuacji, gdy z założenia przedsiębiorstwo ma mieć wynik negatywny, ujemny i to nie jest jakaś mała kwota, tylko praktycznie 1/3 budżetu, a dodatkowo pan minister potraktował to jako politykę. Ładnie odpowiedziała na to pani senator Kochan. My rzeczywiście zajmujemy się polityką, tyle że ja mówiłem tylko o danych, prezentowałem dane z lat 2010, 2015, 2017 i obecne. One ewidentnie wskazują, że od 2015 r. mamy zapaść w finansowaniu działań związanych z gospodarką wodną. Gdyby porównać rok 2010 do roku obecnego, to okazałoby się, że z poziomu 0,25% PKB spadamy na poziom chyba 0,05% PKB. Tak więc to jest naprawdę dramatyczny spadek finansowania zadań, przy jednoczesnej rozbudowie administracji. O to też świadomie zapytałem. W roku 2015 było 6 regionalnych zarządów gospodarki wodnej, dzisiaj jest ich 11, wtedy było 16 wojewódzkich zarządów melioracji i urządzeń wodnych, takich trochę odpowiedników zarządów zlewni, dzisiaj tych zarządów zlewni jest 50, wszędzie są dyrektorzy, wszędzie jest bardzo rozbudowana administracja, o nadzorach wodnych nie mówię, bo wojewódzkie zarządy melioracji miały strukturę zbudowaną również w powiatach. Tak więc ewidentnie widać, że ta administracja została rozbudowana, a jednocześnie zmniejszono nakłady finansowe na działania, które są potrzebne w części dotyczącej ochrony przed powodzią i ochrony przed suszą. Te projekty, o których mówił pan prezes, w większości są kontynuacją działań, które zostały rozpoczęte przed rokiem 2016. Tak naprawdę nie widać żadnych nowych, wielkich projektów związanych z ochroną przed powodzią. W związku z tym proponuję wyrazić opinię negatywną w odniesieniu do tej części budżetu, czyli części 22 „Gospodarka wodna” i planu finansowego…

(Głos z sali: A czy wiadomo, dlaczego w infrastrukturę…)

To już zostawiamy, to już jest w ogóle niejasna sytuacja z punktu widzenia podziału na działy.

Czy są jakieś inne propozycje? Nie widzę zgłoszeń.

Kto jest za wyrażeniem negatywnej opinii wobec części 22 i planu przedsiębiorstwa „Wody Polskie”?

(Głos z sali: 6.)

Kto się wstrzymał?

(Głos z sali: 1.)

Kto jest przeciw?

(Głos z sali: Nikt.)

Dziękuję bardzo.

(Głos z sali: 12 – za, 2 – przeciw, 1 się wstrzymał.)

Łącznie 12 – za, 2 – przeciw, 1 senator się wstrzymał.

Jeszcze senator sprawozdawca, który będzie miał obowiązek przedłożyć informację komisji…

(Głos z sali: Proponuję pana przewodniczącego.)

Z miłą chęcią to zrobię.

W takim razie dziękuję bardzo.

Jeżeli nie ma więcej uwag, to zamykam posiedzenie komisji.

Dziękuję bardzo wszystkim za zaangażowanie i pracę. Dziękuję.

(Koniec posiedzenia o godzinie 13 minut 35)