Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej (214.)

w dniu 28 maja 2019 r.

Porządek obrad:

1. Zalecenie dotyczące decyzji Rady uzupełniającej wytyczne negocjacyjne w ramach dauhańskiej agendy rozwoju w odniesieniu do wielostronnych negocjacji w sprawie zasad i zobowiązań dotyczących handlu elektronicznego – COM(2019) 165.

2. Wniosek dotyczący dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej i dyrektywę 2008/118/WE w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego w odniesieniu do działań obronnych w ramach Unii – COM(2019) 192.

3. Akty nieustawodawcze, w sprawie których komisja nie wystąpi o stanowisko rządu – propozycja: COM(2019) 207, COM(2019) 210.

(Początek posiedzenia o godzinie 9 minut 01)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodniczący Marek Rocki)

Przewodniczący Marek Rocki:

Szanowni Państwo!

Otwieram dwieście czternaste posiedzenie Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej Senatu Rzeczypospolitej Polskiej IX kadencji.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos w sprawie porządku obrad? Nie widzę zgłoszeń.

Stwierdzam, że komisja zatwierdziła porządek obrad.

Witam w tym momencie przedstawicieli ministerstw, które mają dzisiaj do przedstawienia projekty stanowisk rządu.

Przechodzimy do rozpatrzenia punktu pierwszego porządku obrad: zalecenie dotyczące decyzji Rady uzupełniającej wytyczne negocjacyjne w ramach dauhańskiej agendy rozwoju w odniesieniu do wielostronnych negocjacji w sprawie zasad i zobowiązań dotyczących handlu elektronicznego – dokument o sygnaturze COM(2019) 165.

Pragnę poinformować, że zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy kooperacyjnej nasza komisja może wyrazić opinię o projekcie aktu nieustawodawczego w ciągu 21 dni.

(Głos z sali: Nie ma ministerstwa przedsiębiorczości. Jest Ministerstwo Finansów.)

Zmieniamy kolejność.

Punkt 2. porządku obrad: wniosek dotyczący dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej i dyrektywę 2008/118/WE w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego w odniesieniu do działań obronnych w ramach Unii – COM(2019) 192

Wobec braku obecności przedstawiciela odpowiedniego ministerstwa przejdę do punktu drugiego: wniosek dotyczący dyrektywy Rady zmieniającej dyrektywę 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej i dyrektywę 2008/118/WE w sprawie ogólnych zasad dotyczących podatku akcyzowego w odniesieniu do działań obronnych w ramach Unii – dokument o sygnaturze COM(2019) 192.

Projekt stanowiska Rzeczypospolitej Polskiej otrzymaliśmy na podstawie art. 7 ustawy kooperacyjnej. Zgodnie z ust. 4 tego artykułu komisja może wyrazić opinię o projekcie aktu ustawodawczego.

Z Ministerstwa Finansów jest pan dyrektor, jak rozumiem.

Bardzo proszę o przedstawienie projektu stanowiska rządu.

Zastępca Dyrektora Departamentu Podatku od Towarów i Usług w Ministerstwie Finansów Bartłomiej Kołodziej:

Dziękuję uprzejmie.

Szanowna Komisjo, wniosek legislacyjny Komisji Europejskiej zakłada nowelizację dyrektywy 2006/112 w zakresie podatku od towarów i usług oraz dyrektywy 2018/118 w zakresie ogólnych zasad opodatkowania podatkiem akcyzowym.

Celem zaprojektowanej zmiany jest zrównanie, czyli dostosowanie, podejścia do opodatkowania VAT i podatkiem akcyzowym czynności związanych z działaniami obronnymi w ramach Unii Europejskiej i w ramach NATO. Wskazany cel miałby zostać osiągnięty głównie poprzez odwzorowanie istniejących obecnie na gruncie unijnych regulacji w zakresie VAT i podatku akcyzowego zwolnień odnoszących się do działań obronnych w ramach NATO.

Przedmiotowy wniosek Komisji Europejskiej stanowi odpowiedź na wyrażoną w planie działania na rzecz mobilności wojskowej z 2018 r. potrzebę równego traktowania działań obronnych w celu zmniejszenia obciążeń administracyjnych, a tym samym opóźnień i kosztów w obszarze mobilności wojskowej, oraz zachęcenia państw członkowskich do współpracy. Ponadto wniosek ten jest uzupełnieniem planu działania w zakresie podatku VAT z 2016 r., w którym wytyczono kierunki modernizacji systemu VAT, tak aby stał się on prostszy, bardziej odporny na oszustwa i przyjazny dla podatników.

Zmiany zaproponowane przez Komisję Europejską w tym dokumencie obejmują w szczególności wprowadzenie zwolnień z podatku VAT w odniesieniu do dostaw towarów, świadczenia usług, importu i wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów oraz zwolnień z podatku akcyzowego dla wyrobów akcyzowych przeznaczonych na użytek sił zbrojnych państw członkowskich Unii Europejskiej, gdy siły te uczestniczą w działaniach obronnych prowadzonych w celu realizacji działań Unii Europejskiej w ramach wspólnej polityki bezpieczeństwa i obrony poza swoim macierzystym państwem członkowskim.

Co również istotne, należy mieć na względzie, że proponowane zwolnienia wspólnych działań obronnych w ramach NATO nie obejmują… Tak jak w przypadku NATO, nie obejmuje to dostaw krajowych, a więc dostawy krajowe realizowane na rzecz sił zbrojnych będą co do zasady opodatkowane na zasadach ogólnych.

Zaproponowane przez Komisję Europejską zmiany mają wejść w życie w dniu 30 czerwca 2022 r.

Stanowisko rządu co do zaproponowanej legislacji Komisji Europejskiej. Rząd kierunkowo popiera przedstawiony wniosek Komisji Europejskiej, gdyż dostrzega potrzebę równego podejścia do zasad opodatkowania VAT i podatkiem akcyzowym czynności związanych z działaniami obronnymi, które są realizowane w ramach NATO i w ramach Unii Europejskiej; zgadza się z postulatem, że zaprojektowane zwolnienia powinny mieć charakter ograniczony – zasadniczo powinny odnosić się jedynie bezpośrednio do wspólnych działań obronnych w ramach Unii Europejskiej, te zwolnienia powinny być interpretowane w sposób ścisły – uważa, że przedstawione propozycje wymagają dalszej pogłębionej dyskusji na forum Rady Unii Europejskiej w celu doprecyzowania w szczególności zakresu konkretnych działań, które mają być objęte tym zwolnieniem. Dziękuję uprzejmie.

Przewodniczący Marek Rocki:

Dziękuję bardzo.

Poproszę senatora Marka Pęka o przedstawienie projektu opinii komisji.

Senator Marek Pęk:

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

W zasadzie nie mam uwag do tego projektu. Tak jak rząd zauważył, kierunkowo te zmiany należy popierać.

Ja widzę jakby 2 aspekty tego dokumentu. Z jednej strony widzę pewien już długotrwały, konsekwentny proces, ażeby kwestię VAT w Unii Europejskiej doprecyzować, uszczelnić ten system. To jest nie tylko w Polsce wielkie wyzwanie, w Unii Europejskiej również jest ono ogromne, więc tu wszelkie działania ujednolicające, uszczelniające i doprecyzowujące są jak najbardziej pożądane.

Z drugiej strony też widzę to jako pewne działanie w kierunku dozbrajania Unii Europejskiej – tak bym powiedział. Widać wyraźnie, że też Unia Europejska coraz bardziej dostrzega problem swojego potencjału militarnego, przemysłu zbrojeniowego. No, w takim żyjemy świecie, w takim żyjemy otoczeniu, że na te sprawy również musimy patrzeć poważnie, dlatego moje stanowisko jest spójne ze stanowiskiem rządu. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Marek Rocki:

Dziękuję bardzo.

Otwieram dyskusję.

Czy ktoś z panów senatorów chciałby zabrać głos? Nie widzę chętnych.

Stwierdzam wobec tego, że komisja popiera ten projekt aktu prawnego.

Punkt 1. porządku obrad: zalecenie dotyczące decyzji Rady uzupełniającej wytyczne negocjacyjne w ramach dauhańskiej agendy rozwoju w odniesieniu do wielostronnych negocjacji w sprawie zasad i zobowiązań dotyczących handlu elektronicznego – COM(2019) 165

Proponuję, żebyśmy wrócili do punktu pierwszego, Panie Dyrektorze. Zalecenie dotyczące decyzji Rady uzupełniającej wytyczne negocjacyjne w ramach dauhańskiej agendy rozwoju w odniesieniu do wielostronnych negocjacji w sprawie zasad i zobowiązań dotyczących handlu elektronicznego – dokument o sygnaturze COM(2019) 165.

Zgodnie z art. 8 ust. 2 ustawy kooperacyjnej komisja może wyrazić opinię o projekcie aktu nieustawodawczego w ciągu 21 dni od otrzymania projektu stanowiska, a informację o stanowisku rządu co do tego aktu otrzymaliśmy 20 maja.

I poproszę teraz pana dyrektora Malinowskiego z Ministerstwa Przedsiębiorczości i Technologii o przedstawienie projektu stanowiska rządu.

Dyrektor Departamentu Handlu i Współpracy Międzynarodowej w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii Adrian Malinowski:

Szanowny Panie Przewodniczący! Panie i Panowie Senatorowie! Szanowni Państwo!

Przy obecnym postępie technologicznym handel prowadzony w sposób tradycyjny zastępowany jest coraz częściej przez handel prowadzony w sposób elektroniczny. Przewiduje się, że globalny rynek handlu prowadzonego drogą elektroniczną do 2020 r. będzie rósł o ok. 27% rok do roku. Do 2020 r. wartość transgranicznego handlu internetowego pokona barierę biliona dolarów, a liczba dokonujących zakupy drogą elektroniczną wzrośnie z niecałych 400 milionów obecnie do prawie miliarda.

Bardzo szybko rośnie także znaczenie handlu elektronicznego jako formy przepływu danych. Ich wartość jest często większa niż wartość wymiany towarowej. Stwarza to nowe wyzwania dla rządów i regulatorów gospodarczych, szczególnie że obserwujemy jednoczesny wzrost barier w handlu elektronicznym.

Celem negocjacji dotyczących ustanowienia zasad w handlu elektronicznym, prowadzonych na forum Światowej Organizacji Handlu, są więc m.in. ułatwienie prowadzenia działalności gospodarczej w tym obszarze, także dla mikro- oraz dla małych i średnich przedsiębiorstw, zwiększenie zaufania konsumentów do środowiska internetowego oraz stworzenie nowych możliwości promowania wzrostu i rozwoju sprzyjających włączeniu społecznemu. Negocjacje te mają także na celu stopniowe eliminowanie ograniczeń i dyskryminacji w dostępie do rynku w konkretnych sektorach, które mają bezpośrednie znaczenie dla rozwoju handlu elektronicznego, w szczególności usług telekomunikacyjnych oraz usług informatycznych.

Wytyczne negocjacyjne Rady Unii Europejskiej dla Komisji Europejskiej dotyczące prowadzenia tych rokowań zostały sformułowane odpowiednio szeroko, tak aby umożliwić Komisji negocjowanie wszelkich aspektów handlu elektronicznego zaproponowanych przez członków WTO uczestniczących w negocjacjach na bazie dorobku prawnego Unii Europejskiej i bez uszczerbku dla niego, w tym w zakresie unijnych przepisów dotyczących rynku wewnętrznego w dziedzinie handlu elektronicznego i usług telekomunikacyjnych oraz unijnych zasad dotyczących ochrony danych osobowych.

W interesie Polski oraz większości państw członkowskich Unii Europejskiej jest to, aby rokowania obejmowały takie elementy handlu elektronicznego, jak ułatwianie transakcji elektronicznych; opłaty celne z tytułu transmisji elektronicznych i przekazywanych treści; zaufanie konsumentów, w szczególności ochrona konsumentów korzystających z usług online; ochrona przed niechcianymi wiadomościami elektronicznymi, czyli tzw. spamem; dostęp do środków odwoławczych; zasady regulacyjne dotyczące usług telekomunikacyjnych mające na celu zapewnienie równych szans i skutecznej konkurencji, co wydaje się niezwykle istotne w świecie protekcjonizmu i stawianych coraz większych barier; transgraniczny przepływ danych, wymogi dotyczące lokalizacji tych danych oraz ochrona danych osobowych – znowu wspominam o tym w kontekście rosnących gospodarek, które starają się ograniczać dostęp do swoich danych, lokalizować je i zamykać do nich dostęp; zaufanie przedsiębiorców, np. w kwestii ochrony kodu źródłowego czy też przymusowego transferu technologii, który obecny jest w bardzo wielu krajach, które stają się hegemonami w kontekście takiego handlu; lepszy dostęp do handlu elektronicznego, np. dostęp do internetu, usług online i danych publicznych lub odpowiedzialność pośredników internetowych i dostęp do ich usług; środki ułatwiające wymianę handlową, mające znaczenie dla handlu elektronicznego, np. obrót bez użytku dokumentów papierowych, z należytym uwzględnieniem umowy WTO o ułatwieniach w handlu; aspekty praw własności intelektualnej związane z handlem elektronicznym, w tym tajemnica handlowa; kwestie związane z rozwojem; przejrzystość oraz współpraca między uczestniczącymi członkami, organami do spraw ochrony konsumentów.

W interesie Polski i polskich przedsiębiorców jest również przyjęcie przynajmniej podstawowych horyzontalnych zasad regulacyjnych, takich jak przejrzystość, równe traktowanie, unikanie niepotrzebnych restrykcji oraz ułatwienie dostępu do danych nieosobowych, w szczególności handlowych, surowych, maszynowych. Usuwanie barier w transgranicznym przepływie i lokalizacji danych nieosobowych oraz zapewnienie ochrony danych osobowych i ochrona konsumentów to jednocześnie szczególnie istotne dla Polski elementy negocjacji – są to dla nas warunki absolutnie brzegowe, które powinny być spełnione. Z tego też względu Polska dodatkowo postuluje, aby wytyczne w tym zakresie były odpowiednio elastyczne, nie były sformułowane zbyt restrykcyjnie i dawały Komisji Europejskiej większe pole manewru podczas rokowań.

Zakładamy, że efektem negocjacji zasad dotyczących światowego handlu elektronicznego będzie plurilateralne porozumienie przyjęte przez możliwie największą liczbę członków WTO. Obecnie jest ono negocjowane przez 75 członków Światowej Organizacji Handlu. Dziękuję za uwagę.

Przewodniczący Marek Rocki:

Dziękuję bardzo.

I poproszę ponownie senatora Marka Pęka o przedstawienie projektu opinii komisji.

Senator Marek Pęk:

Dziękuję bardzo.

Panie Przewodniczący! Wysoka Komisjo!

Po tak dokładnym przedstawieniu stanowiska rządu ja niewiele mam do dodania. Powiem tylko, że to kolejny dokument w tym obszarze merytorycznym. Wiadomo, że transakcje elektroniczne to przyszłość Europy, przyszłość świata, więc tutaj zmiany są oczywiście jak najbardziej pożądane. Zgadzam się z przedstawicielem rządu, że takie podstawowe tematy, które w tym obszarze należy uwzględnić, to zaufanie konsumentów, bezpieczeństwo, ochrona danych osobowych, zakaz jakiejkolwiek dyskryminacji, tajemnica handlowa, przejrzystość – to są te priorytety, tutaj pełna zgoda. W związku z tym moja opinia jest jak najbardziej pozytywna. Dziękuję bardzo.

Przewodniczący Marek Rocki:

Dziękuję bardzo.

Otwieram dyskusję.

Czy ktoś z państwa senatorów chciałby zabrać głos? Nie widzę chętnych.

Stwierdzam, że komisja popiera projekt aktu prawnego, który omówiliśmy.

Dziękuję bardzo.

(Dyrektor Departamentu Handlu i Współpracy Międzynarodowej w Ministerstwie Przedsiębiorczości i Technologii Adrian Malinowski: Dziękuję serdecznie.)

Punkt 3. porządku obrad: akty nieustawodawcze, w sprawie których komisja nie wystąpi o stanowisko rządu – propozycja: COM(2019) 207, COM(2019) 210

W punkcie trzecim prezydium komisji proponuje, aby nie występować o stanowisko rządu co do projektów aktów nieustawodawczych o sygnaturach COM(2019) 207 i COM(2019) 210.

Czy są inne propozycje w tej sprawie? Nie ma.

Stwierdzam, że komisja poparła, zaakceptowała propozycję prezydium.

Wyczerpaliśmy porządek obrad, ale chciałbym przypomnieć państwu, że dzisiaj o 15.00 w sali nr 217 będzie spotkanie naszej komisji oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu z delegacją dziennikarzy z Armenii. Ponieważ mieliśmy wizytę w Armenii, spodziewamy się wizyty Ormian. To spotkanie jest istotne, ono będzie tłumaczone, więc serdecznie zapraszam do udziału w tym spotkaniu.

Dziękuję bardzo.

Zamykam posiedzenie komisji.

(Koniec posiedzenia o godzinie 9 minut 15)