Komisje senackie

Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą (67.)

w dniu 11 lipca 2018 r.

Porządek obrad:

1. Opinia komisji o projekcie budżetu Kancelarii Senatu na rok 2019 w części dotyczącej opieki nad Polonią i Polakami za granicą.

(Początek posiedzenia o godzinie 8 minut 01)

(Posiedzeniu przewodniczy przewodnicząca Janina Sagatowska)

Przewodnicząca Janina Sagatowska:

Dzień dobry.

Prosimy o zajęcie miejsc. Rozpoczynamy już bez zbędnej zwłoki posiedzenie komisji, ponieważ są jeszcze inne posiedzenia komisji. Ja też zaraz po tym posiedzeniu mam posiedzenie komisji budżetowej.

Witam serdecznie na kolejnym posiedzeniu Komisji Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą.

Mamy do rozpatrzenia jeden punkt. Proponuję Wysokiej Komisji przyjęcie tego porządku obrad. Jest to punkt: opinia komisji o projekcie budżetu Kancelarii Senatu na rok 2019 w części dotyczącej opieki nad Polonią i Polakami za granicą.

Witam bardzo serdecznie na posiedzeniu pana ministra Jakuba Kowalskiego, szefa Kancelarii Senatu…

(Szef Kancelarii Senatu Jakub Kowalski: Dzień dobry.)

…wraz z pracownikami. Witam panią dyrektor generalną, panią Monikę Nowosielską…

(Dyrektor Generalny Kancelarii Senatu Monika Nowosielska: Dzień dobry.)

Witam serdecznie. Witam panią Agnieszkę Szlązak, dyrektor Biura Finansowego; i Grzegorza Seroczyńskiego, dyrektora Biura Polonijnego, który jest z nami na każdym posiedzeniu.

Panie Ministrze, bez zbędnej zwłoki prosimy o przedstawienie, zreferowanie tej części budżetu, którą mamy dzisiaj rozpatrzyć. Proszę.

Szef Kancelarii Senatu Jakub Kowalski:

Dziękuję bardzo, Pani Przewodnicząca.

Nie dość, że bez zwłoki, to jeszcze z radością, bo informacje, które chcę państwu przekazać, są dobre i powinny nas wszystkich cieszyć.

W przedłożonym do zaopiniowania projekcie budżetu Kancelarii Senatu na rok 2019 wydatki na opiekę nad Polonią i Polakami za granicą zostały zaplanowane w wysokości 110 milionów 500 tysięcy zł i są one wyższe w stosunku do roku bieżącego o 10 milionów zł, więc o 10%. Wzrost wydatków – państwo wiecie to najlepiej – jest odpowiedzią na postulaty zgłaszane przez organizacje i środowiska polonijne dotyczące zwiększenia wsparcia finansowego dla zrealizowanych przez nie projektów. Pozwoli to oczywiście również w większym stopniu skutecznie realizować zadania państwa w sferze współpracy z Polonią i Polakami za granicą. W roku bieżącym wskaźnik dofinansowania projektów zgłaszanych przez podmioty realizujące zadania publiczne w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą wyniósł 27%. Do Kancelarii Senatu wpłynęło 721 ofert na łączną kwotę 371 milionów 959 tysięcy.

Wydatki zaplanowane w rozdziale 75195 w całości przeznaczone są na dotacje celowe udzielane organizacjom pozarządowym realizującym zlecane im przez Senat zadania publiczne. Wstępnie, według kryterium podmiotowego, planowane wydatki zostały podzielone na: dotacje celowe udzielane na realizację zadań zlecanych fundacjom – kwota 57 milionów 875 tysięcy zł; dotacje celowe udzielane na realizację zadań zleconych stowarzyszeniom – kwota 48 milionów 680 tysięcy zł; dotacje celowe na realizację zadań zlecanych pozostałym jednostkom niezaliczanym do sektora finansów publicznych – kwota 3 miliony 945 tysięcy. Podział ten został dokonany w oparciu o strukturę przyznanych dotacji w roku 2018, więc zachowaliśmy proporcje z roku 2018, przekładając je na wstępny podział w roku 2019. Oczywiście ostatecznego podziału dokona Prezydium Senatu, określając w pierwszej kolejności wysokość środków przeznaczonych na dofinansowanie w poszczególnych kierunkach, a następnie zlecając poszczególnym podmiotom realizację zadań i jednocześnie przyznając dotację na ich sfinansowanie.

Podobnie jak w latach poprzednich w budżecie na rok 2019 zostały zaplanowane również środki na współpracę Senatu i jego organów oraz senatorów ze środowiskami polonijnymi z przeznaczeniem na wyjazdy zagraniczne, na organizacje spotkań, konsultacji, seminariów z przedstawicielami Polonii. Kwota wydatków zaplanowanych na ten cel wynosi 1 milion 870 tysięcy i została ujęta w budżecie kancelarii w ramach rozdziału 75101 „Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa”. Jak państwo wiecie, marszałek wsparty przez prezydium i Wysoką Komisję czyni corocznie starania, żeby ta kwota przeznaczona na opiekę nad Polonią i Polakami za granicą rosła. W roku bieżącym ten wzrost był dużo większy niż jest zaplanowane to na rok 2019, ale z rozmów z resortem finansów jasno wynikało, że nie ma możliwości, żeby zachować taką dynamikę wzrostu jak w roku 2018, więc na rok 2019 jest propozycja zwiększenia tej kwoty o 10 milionów. To też zapewne będzie wymagało jeszcze negocjacji z ministrem finansów, żeby ta propozycja została utrzymana. Tak więc wszystkich państwa senatorów bardzo uprzejmie proszę o to, żeby w rozmowach w ramach kontaktów z Ministerstwem Finansów prosić o to, mówić, że potrzebne są większe środki, że te, które proponujemy, są nadal niewystarczające, i argumentować, uzasadniać, dlaczego ten wzrost środków jest konieczny, powinien być utrzymany i kontynuowany. Z mojej strony to tyle. Dziękuję.

Przewodnicząca Janina Sagatowska:

Dziękuję bardzo.

Ja tylko dodam, że wręcz jestem przekonana, że utrzymamy ten wzrost. Dziękujemy panu marszałkowi i kancelarii, nam wszystkim, że staramy się o to, że staramy się tak pracować, żeby rząd widział i doceniał każdy wzrost. I to jest jednocześnie docenianie pracy Senatu w zakresie opieki nad Polonią i Polakami. Ja dlatego dodaję to do tego ostatniego apelu, bo kiedyś miałam okazję rozmawiać na ten temat z panem premierem na Podkarpaciu – ja zawsze o te sprawy jakoś zahaczam – i pan premier powiedział: tak, tak, absolutnie wzrost będzie. Tak że jest szansa, że ta kwota… Tak jak pan mówi, ona jest niewystarczająca w stosunku do oczekiwań, ale patrząc na to, jak było przez minione lata i przez ostatni rok, i przez ten rok, to naprawdę możemy tylko podziękować, że i prezydent, i ten rząd konsekwentnie realizuje obietnicę szczególnej troski o Polaków, jaka była składana przed trzema laty.

Dziękuję, Panie Ministrze.

Rozpoczynamy dyskusję.

Czy są jakieś pytania? Nie widzę…

(Senator Jan Żaryn: Ja mam.)

A, przepraszam. Pan senator Żaryn.

Senator Jan Żaryn:

Dziękuję bardzo.

Ja nie mam pytania co do tej głównej sumy, bo tutaj należy z jednej strony się z tego cieszyć, a z drugiej strony żądać coraz więcej w imieniu Polonii i Polaków, bo jest oczywiste, że wniosków spływa zdecydowanie więcej niż, póki co, są tutaj nasze możliwości budżetowe. Ale też trzeba powiedzieć, że i Polonia, i Polacy na Wschodzie mają również inne źródła finansowania, z których korzystają, jeśli chodzi o budżet państwa polskiego, także jeśli chodzi o cały dorobek naszej wspaniałej kultury znajdujący się poza granicami kraju, choćby dzięki ustawie, w pracach nad którą uczestniczyliśmy, czyli ustawie, która daje szanse Ministerstwu Kultury i Dziedzictwa Narodowego wspierania podmiotów zewnętrznych, jakże istotnych, zgrupowanych głównie w MAB. Tak więc są to nie tylko środki, które są tu przez nas jakoś ogarnięte, ale także środki pochodzące z budżetu państwa, które są przeznaczone na Polonię i Polaków. To warto podkreślać i o tym mówić, bo wtedy podkreślamy też troskę państwa jako całości, jeśli chodzi o kierowanie środków na rzecz Polaków pozostających poza granicami kraju.

Ale ja mam inną sprawę. Mianowicie w rozdziale 75101 „Urzędy naczelnych organów władzy państwowej, kontroli i ochrony prawa” w załączniku nr 1 jest co najmniej kilka pozycji, które wydają mi się z naszej perspektywy bardzo ważne. I mam pytanie: w jakiej mierze pan minister jako zarządzający potencjalnie tymiż pieniędzmi jest w stanie przenosić wydatki z pozycji na pozycję? Chodzi mi konkretnie o 2 pozycje. Pierwsza pozycja – to jest mój stały apel – to „Podróże służbowe zagraniczne”. Ja uważam… Przepraszam, że to bez przerwy powtarzam, ale wydaje mi się, że to jest naprawdę ważne. Mam nadzieję, że państwo, którzy wyjeżdżają za granicę, też mają tego świadomość. My nie jesteśmy i nie chcemy być obieżyświatami tylko po to, żeby pobijać rekordy i przejechać dookoła świata już nie w 80 dni, a w 40 dni, tylko naprawdę Polonia i Polacy na Wschodzie oczekują naszej obecności fizycznej. I ta obecność tak się składa, że może być realizowana w formie – nie tylko, choć to jest bardzo ważne – oczywiście oficjalnych delegacji z panem marszałkiem Karczewskim na czele. Taka ceremonialna wizyta ma swoje dobre strony, ale na pewno nie ma cech tylko tego, co możemy nazwać spotkaniem roboczym, kiedy to na konkretne kwestie zwracamy uwagę. Potem te relacje, które tutaj składamy pani przewodniczącej czy które składa nam pani przewodnicząca, pokazują, jak bardzo pozytywnie te wizyty są odbierane. No i stąd wielki apel o to, żeby ta suma mogła ewentualnie wzrosnąć, i pytanie, w jakiej mierze jest to w dyspozycji samej kancelarii i pana ministra.

I podobnie jest w przypadku drugiej pozycji. Tamta pozycja to była oczywiście pozycja 4420. I druga pozycja, związana także z tą pozycją, to „Nagrody konkursowe”. Jak szeroko można rozumieć tę kategorię? Czy „konkurs” należy rozumieć tutaj jako konkurs ściśle według edukacyjnych norm, które są mi osobiście znane, bo tworzyłem 500 tysięcy konkursów w swoim życiu? Ale nie chodzi mi tutaj o taką ścisłą definicję, tylko o to, w jakiej mierze możemy potraktować tę sumę jako pomocną w realizacji także innych kwestii z tym związanych. Bo może być hasło „konkurs”, ale na przykład jesteśmy w stanie ocenić, kto z perspektywy Senatu jest takim liderem organizującym Polonię bądź Polaków na Wschodzie. I to nie jest żaden konkurs w sensie edukacyjnym, ale jest to nagroda, którą Senat może wymyśleć, nagroda pobudzająca jakby działaczy z grona Polonii i Polaków na Wschodzie do większej aktywności, a jednocześnie my dajemy pewną honorową nagrodę, która świadczy o tym, że rozumiemy, co się na emigracji dzieje. Czy tego typu rozumienie pojęcia „nagrody” może być wpisane w tę rubrykę?

Ja takich pytań miałbym dziesiątki, bo one są dość oczywiste, biorąc pod uwagę ewentualną, potencjalną elastyczność rozumienia zapisów. Ale te pytania wybrałem jako 2 najważniejsze pytania.

Przewodnicząca Janina Sagatowska:

Dziękuję bardzo.

Proszę, Panie Ministrze.

Szef Kancelarii Senatu Jakub Kowalski:

Dziękuję bardzo.

Panie Senatorze, otóż te paragrafy i szczegółowe rozpisanie, wyszczególnienie konkretnych pozycji budżetowych wynika głównie z troski kancelarii o to, żeby to wszystko było czytelne i przejrzyste. Inne urzędy podchodzą do tego bardzo różnie. Niektóre wyszczególniają podobnie jak my, niektóre nie, ale nie zmienia to faktu, że my mamy swobodę przenoszenia środków pomiędzy paragrafami klasyfikacji. Nie mamy z tym problemu.

Teraz odpowiem już na pytania szczegółowe. Jeśli chodzi o podróże służbowe zagraniczne, to plan na rok 2019 jest w naszej ocenie wystarczający ze względu na fakt, że jest taki sam jak w roku 2018. Mamy już szczęśliwie lipiec i wykorzystanie tej kwoty w roku 2018 jest na poziomie niższym niż 50%. Oczywiście trzeba pamiętać o tym, że to nie jest nasza decyzja, decyzja urzędników, jakie jest wykorzystanie tej kwoty, bo to pan marszałek, udzielając zgody na wyjazd każdemu z państwa senatorów, pozwala nam wydatkować te środki. Tak więc to, w jaki sposób realizowane są wyjazdy służbowe państwa senatorów, zależy oczywiście od decyzji pana marszałka bądź zastępującego go wicemarszałka, w momencie kiedy marszałka nie ma w Senacie.

Jeśli chodzi o nagrody konkursowe, to my konkursy musimy rozumieć w taki sposób, że są to inicjatywy zorganizowane, sformalizowane, posiadające regulamin, w którym wpisany jest system przyznawania nagród – to jest dla nas istotne – inicjatywy, których Senat jest organizatorem, współorganizatorem albo partnerem. Tak więc jeżeli państwo uznacie, że np. idąc za tym pomysłem, który pan przedstawił, potrzebna jest nagroda lidera Polonii na Wschodzie, to ta inicjatywa musiałaby być wtedy organizowana bądź współorganizowana przez Senat, przez Wysoką Komisję, musiałaby posiadać regulamin, który pozwala nam wydatkować środki na konkretne nagrody, na konkretne przedziały grupy nagród, bo później jesteśmy kontrolowani i takie wydatki są kontrolowane. Byliśmy w trakcie kontroli proszeni nawet o to, żeby właśnie pokazywać takie dokumenty jak regulaminy, które jasno mówią, że mogliśmy te środki wydatkować.

Przewodnicząca Janina Sagatowska:

Dziękuję bardzo.

Pan senator Pająk.

Senator Andrzej Pająk:

Pani Przewodnicząca! Szanowna Komisjo!

Z jednej strony trzeba się cieszyć z małych rzeczy, z małych sum, i, tak jak tutaj pani przewodnicząca mówiła, jeżeli ta kwota 100 milionów wzrosłaby o 10%, to trzeba się cieszyć. Ale z drugiej strony przyszła mi do głowy taka refleksja. Po pierwsze, pani minister finansów pochodzi… urodziła się w innym kraju niż Polska i myślę, że powinna rzucić nie 10%, tylko z 50% ze względu na pochodzenie. Oczywiście jest Polką, ale urodziła się poza granicami Polski, tam, gdzie jest Polonia, Polacy. I druga taka troszeczkę może smutna refleksja. Jeżeli my tutaj nawet w Senacie, pamiętam, dosyć lekką ręką przyznaliśmy 100 milionów na jeden cmentarz i 100 milionów na 20 milionów Polaków poza granicami, to trochę biednie to wygląda. Taka jest moja refleksja. Dziękuję bardzo.

Przewodnicząca Janina Sagatowska:

To nie było pytanie.

(Wypowiedzi w tle nagrania)

To był głos w dyskusji.

Czy są pytania? Nie ma.

Szef Kancelarii Senatu Jakub Kowalski:

Ja tylko, Pani Przewodnicząca, chciałbym powiedzieć jeszcze jedno zdanie. Ja państwu senatorom przypomnę tylko – bo oczywiście państwo to doskonale wiecie – że w momencie, w którym przejmowaliśmy środki z MSZ w roku 2016, to była to kwota 65 milionów zł. W krótkim czasie mamy kwotę 110 milionów zł. To jest dynamika wzrostu, która jest do tej pory niespotykana. Gdybyśmy popatrzyli w ogóle na strukturę wzrostu tych środków od momentu, kiedy one zostały wydzielone w budżecie, to zobaczylibyśmy, że te ostatnie 2 lata były dotąd naprawdę niespotykane i na wykresie widać, że kreska, ta strzałka, która pokazuje dynamikę wzrostu tych środków bardzo intensywnie wybiła się w górę.

Przewodnicząca Janina Sagatowska:

My to podkreślamy, my to wiemy.

Proszę, pani senator Borys-Damięcka.

Senator Barbara Borys-Damięcka:

Jest taka pozycja jak odprawa parlamentarna. Ja rozumiem, że to jest pozycja przewidziana w związku z zakończeniem kadencji. Ale czy to będzie dla senatorów czy dla pracowników kancelarii?

Dyrektor Biura Finansowego w Kancelarii Senatu Agnieszka Szlązak:

Pani Senator, to są oczywiście pieniądze zaplanowane w związku ze zmianą kadencji dla senatorów, którzy nie zostaną ponownie wybrani na następną kadencję.

(Wypowiedź poza mikrofonem)

Tak. Senatorom przysługuje odprawa w wysokości 3 uposażeń. To nie jest dla pracowników Kancelarii Senatu.

Przewodnicząca Janina Sagatowska:

Dziękuję bardzo.

Jeżeli nie ma więcej pytań czy głosów w dyskusji, przystępujemy do głosowania.

Proszę bardzo.

Kto jest za przyjęciem zaproponowanego przez Kancelarię Senatu budżetu w części dotyczącej opieki nad Polonią i Polakami za granicą? (12)

Jednogłośnie za.

Bardzo dziękuję.

Zamykam posiedzenie.

(Koniec posiedzenia o godzinie 8 minut 19)