Wydarzenia

27 grudnia obchodzimy Narodowy Dzień Zwycięskiego Powstania Wielkopolskiego. Święto państwowe upamiętniające zwycięski zryw Polaków przeciwko Niemcom zostało ustanowione w 2021 r. „w hołdzie bohaterom – uczestnikom narodowego zrywu z lat 1918–1919, którzy wyzwolili Wielkopolskę spod panowania niemieckiego i przyłączyli ją do odrodzonej Rzeczypospolitej”.

Powstanie Wielkopolskie wybuchło 27 grudnia 1918 r. w Poznaniu. Bezpośrednią przyczyną była wizyta wybitnego pianisty, męża stanu Ignacego Jana Paderewskiego, który zatrzymał się w tym mieście 26 grudnia, owacyjnie witany przez mieszkańców. Jego przyjazd stał się okazją do zorganizowania manifestacji patriotycznej, podczas której wygłosił on przemówienie do rodaków licznie zgromadzonych przed poznańskim hotelem Bazar. Nazajutrz, 27 grudnia, paradę wojskową na Świętym Marcinie urządzili Niemcy – zrywano polskie i koalicyjne flagi, napadano na polskie instytucje, m.in. na siedzibę Komisariatu Naczelnej Rady Ludowej – legalnej polskiej władzy państwowej, uznanej przez Polski Sejm Dzielnicowy. Doszło do zamieszek, w wyniku których wywiązała się walka, podjęta następnie przez oddziały kierowane przez Polską Organizację Wojskową Zaboru Pruskiego.  W gotowości były oddziały polskiej Służby Straży i Bezpieczeństwa oraz Straży Ludowej. Po południu 27 grudnia padł pierwszy strzał i wybuchło powstanie. Do końca 1918 r. Polakom udało się zdobyć większą część Poznania. Ostatecznie miasto zostało wyzwolone 6 stycznia 1919 r.

Powstańcy domagali się powrotu ziem pozostających pod zaborem pruskim w obrębie Prowincji Poznańskiej do Polski umacniającej już w tym czasie swoją niepodległość. W krótkim czasie opanowali całą Prowincję Poznańską z wyjątkiem jej północnych (Bydgoszcz, Piła) i południowo-zachodnich (Leszno, Rawicz) obrzeży. Powstanie zakończyło się 16 lutego 1919 r. rozejmem w Trewirze, który rozszerzał na front powstańczy zasady rozejmu w Compiègne z 11 listopada 1918 r. kończącego I wojnę światową. Dzięki zwycięstwu Powstania Wielkopolskiego ziemie dawnego zaboru pruskiego wchodzące w skład Prowincji Poznańskiej wróciły do niepodległej Polski.