Z prac komisji senackich

W związku ze Światowym Dniem Walki z Rakiem Komisja Zdrowia zajęła się sytuacją pacjentów onkologicznych. Senatorowie zapoznali się z informacją na temat realizacji Narodowej Strategii Onkologicznej (NSO) i pilotażu Krajowej Sieci Onkologicznej (KSO). Na najbliższym posiedzeniu, 21 lutego br., Senat rozpatrzy uchwaloną w końcu stycznia ustawę o Krajowej Sieci Onkologicznej. Większość uczestników posiedzenia niezwykle krytycznie oceniła przyjęcie tej ustawy przez Sejm. Jak podkreślano, 4-letni pilotaż KSO zakończy się dopiero w marcu br., a przygotowany przez zespól sterujący raport nie jest szerzej znany. Przewodnicząca Komisji Zdrowia senator Beata Małecka-Libera za nieracjonalne uznała uchwalenie ustawy przed sformułowaniem ostatecznych wniosków i rekomendacji płynących z przeprowadzonego pilotażu. W trakcie dyskusji wskazywano, że trudno dowiedzieć się, jakie są rzeczywiste rezultaty pilotażu, które pozwoliłyby na rzetelną ocenę potrzeby utworzenia KSO. W ocenie krytyków spowoduje to wyłącznie centralizację leczenia onkologicznego i w niczym nie poprawi sytuacji pacjentów. Senator Beata Małecka-Libera do przedstawicieli Ministerstwa Zdrowia o wzięcie pod uwagę tych argumentów. Jej zdaniem senatorowie mieli rację, kiedy mówili, że pilotaż się nie uda. Ustawę oceniła jako źle skonstruowaną i budzącą wiele wątpliwości. Dlatego należy zastanowić się nad jej kształtem lub opóźnieniem wejścia w życie.

Według prof. Adama Maciejczyka, przewodniczącego Krajowej Rady ds. Onkologii, dyrektora Dolnośląskiego Centrum Onkologii Pulmonologii i Hematologii we Wrocławiu, KSO jest potrzebna ze względu na nierówności w dostępie do kompleksowej opieki onkologicznej. Ma poprawić komunikację i współpracę między podmiotami zajmującymi się opieką nad chorymi na nowotwory. W ocenie prof. Piotra Rutkowskiego z Narodowego Instytutu Onkologii w Warszawie onkologii potrzebne jest ustrukturyzowanie działań.  KSO nie oznacza jednak centralizacji, ma jedynie zwiększyć otwartość największych centrów onkologii do współpracy ze wszystkimi ośrodkami, które chcą dobrze diagnozować i leczyć pacjentów onkologicznych. Obecnie problem stanowią nierówności w dostępie do szybko rozwijającej się kompleksowej opieki onkologicznej, coraz większej liczby nowych metod diagnostyki i leczenia.

Wprowadzając w problematykę posiedzenia Komisji Zdrowia jej przewodnicząca senator Beata Małecka-Libera stwierdziła, że Światowy Dzień Walki z Rakiem stanowi okazję do rozmowy o sytuacji pacjentów onkologicznych i realizacji dotychczasowych zadań przewidzianych przez Narodową Strategię Onkologiczną, a także o tym, co zdarzyło się w ostatnim czasie w kwestii nowych terapii i metod leczenia nowotworów. Zwróciła uwagę, że na raporcie z realizacji strategii odbija się sytuacja pandemiczna, nie można jednak wszystkiego „zwalać” na pandemię, ponieważ mamy do czynienia z programami wieloletnimi. W tym kontekście za szczególnie niepokojące uznała zasadnicze spowolnienie wzrostu długości życia mężczyzn w okresie 2014–19, a także znaczne skrócenie długości życia w latach 2020–21, spowodowane m.in. ponadmiarowymi zgonami z powodu covidu. Jako najczęstsze i powodujące najwięcej zgonów senator wskazała nowotwory płuc, piersi i jelita grubego. A przecież są to nowotwory, w wykrywaniu których duże znaczenie ma profilaktyka i badania przesiewowe. W tym kontekście – w ocenie senator Beaty Małeckiej-Libery – profilaktyka, która przewija się we wszystkich programach, poniosła kompletną porażkę, nie tylko ze względu na małe zainteresowanie społeczne badaniami przesiewowymi. Jak przypomniała, żeby przyniosły one realny skutek, zainteresowanie nimi powinno być 70-procentowe.

Podczas obrad informację o realizacji Narodowej Strategii Onkologicznej i pilotażu Krajowej Sieci Onkologicznej przedstawił wiceminister zdrowia Maciej Miłkowski. Jak przypomniał, przyjęta na początku 2020 r. strategia określa działania na kolejne 10 lat, a na jej realizację zaplanowano 5 mld zł. Wiceminister zdrowia poinformował, że w 2022 r. resort przygotował nowe wytyczne do prowadzenia specjalizacji, również onkologicznych. Wprowadzono też zmiany w programach specjalizacyjnych pielęgniarek i położnych. Nawiązując do kwestii profilaktyki podniesionej przez przewodniczącą Komisji Zdrowia, stwierdził, że resort prowadzi m.in. kampanię „Planuję długie życie”, która ma poprawić świadomość społeczeństwa o korzyściach wynikających z profilaktyki. W bieżącym roku planowana jest natomiast duża akcja informacyjna dla rodziców dzieci, które będą mogły się szczepić przeciwko HPV. Zapewnił też, że przy wyborze szczepionki resort będzie się kierował przede wszystkim jej jakością, a nie ceną, mając na względzie skuteczność w zapobieganiu nowotworom. Wśród kolejnych działań związanych z inwestycją w zdrowie wymienił programy dla pacjentów z rodzin wysokiego ryzyka, uwarunkowanego rodzinnie w kwestii zachorowań na wybrane nowotwory..

Narodowa Strategia Onkologiczna (NSO) to program wieloletni na lata 2020–30, która ma być odpowiedzią na wzrost zachorowań na choroby nowotworowe w Polsce. Ma on wprowadzić kompleksowe zmiany w naszej onkologii i zwiększyć odsetek osób przeżywających 5 lat od zakończenia terapii onkologicznej, a także zwiększyć wykrywalność nowotworów we wczesnych stadiach i poprawić jakość życia w trakcie i po ukończonym leczeniu.