Z prac komisji senackich

Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji rozpatrzyła informację o działalności Krajowej Rady Sądownictwa w 2021 r. W porządku posiedzenia było też rozpatrzenie informacji o działalności Centralnego Biura Antykorupcyjnego w 2021 r.; ten punkt nie został jednak zrealizowany ze względu na nieobecność przedstawicieli CBA. Senatorowie zdecydowali też o przyjęciu bez poprawek nowelizacji ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, która ma zapobiegać tzw. kradzieży spółek.

Sprawozdanie Krajowej Rady Sądownictwa przedstawił jej przewodniczący Paweł Styrna. Jak poinformował, w 2021 r. Rada obradowała na 20 posiedzeniach, łącznie przez 77 dni, podjęła 1626 uchwał w sprawach osobowych, zaopiniowała 66 aktów normatywnych. W ocenie przewodniczącego Rada stoi na straży niezawisłości  sędziowskiej, o czym może np. świadczyć fakt, że w 2021 r. podjęła 5 uchwał (na 16 wniesionych wniosków) przychylających się do zastrzeżeń kandydatów na pozostawienie przez prezesa sądu bez rozpatrzenia zgłoszenia na wolne stanowisko sędziowskie. Przewodniczący nie zgodził się także z zarzutami co do preferowania przez Radę prokuratorów i sędziów na stanowiska sędziowskie, z pominięciem przedstawicieli innych zawodów prawniczych. Przypomniał, że w 2021 r. na stanowisko sędziego pozytywną rekomendację Rady uzyskało 62 adwokatów i 46 radców prawnych. Kolejna kwestia dotyczyła opiniowania budżetu wymiaru sprawiedliwości. Jak wskazał sędzia Paweł Styrna, w 2021 r. Rada zwróciła uwagę na brak w projekcie budżetu podwyżek dla pracowników administracyjnych sądów, w wysokości zbliżonej co najmniej do poziomu inflacji. Powoduje to coraz bardziej widoczny i dotkliwy proces odchodzenia z pracy doświadczonych pracowników sądów, a co za tym idzie poważne zawirowania w ich funkcjonowaniu.

Podczas dyskusji wicemarszałkini Gabriela Morawska-Stanecka pytała, co robi Krajowa Rada Sądownictwa  w celu przywrócenia jej do członkostwa w europejskiej sieci rad sądowniczych (ENCJ). Pytała też, ile razy Rada stawała w obronie sędziów odsuwanych od orzekania przez Izbę Dyscyplinarną Sądu Najwyższego. Odpowiadając, przewodniczący Paweł Styrna przypomniał, że Rada uznaje wykluczenie jej z ENCJ za bezprawne i nie wywołujące żadnych skutków prawnych, a zarzuty dotyczące braku niezależności od władzy za nieuzasadnione. Odnosząc się do pytania o wyroki w sprawie odsunięcia od orzekania sędziów, stwierdził natomiast, że Rada nie może kontestować wyroków sędziowskich, wywierałaby w ten sposób presję na niezawisłe sądy. Z tymi argumentami nie zgodziła się wicemarszałkini Gabriela Morawska-Stanecka, która przypomniała, że w Sejmie trwają prace nad prezydenckim projektem w sprawie likwidacji Izby Dyscyplinarnej.

Przechodząc do rozpatrzenia informacji o działalności Centralnego Biura Antykorupcyjnego w 2021 r., przewodniczący obradom senator Marek Plura poinformował, że szef CBA Andrzej Stróżny przesłał pismo z informacją, iż nie weźmie udziału w posiedzeniu, ponieważ zrealizował swój obowiązek ustawowy, składając marszałkowi Senatu pisemną informację o działalności CBA w 2021 r. Dlatego nie znajduje uzasadnienia dla przedstawienia jej osobiście komisji.  W razie jakichkolwiek pytań prosi o zadanie ich pisemnie. W związku z tym komisja praw człowieka poparła wniosek wicemarszałkini Gabrieli Morawskiej-Staneckiej o zwrócenie się do marszałka Senatu o poinformowanie odpowiednich organów o zaistniałej sytuacji i wyjaśnienie powodów nieobecności przedstawicieli CBA. W ocenie wicemarszałkini Senatu szef CBA nie wykonuje swoich obowiązków, ponieważ przedstawiciele rządu i instytucji państwowych powinni stawiać się na posiedzeniach komisji senackich. Jak podkreśliła, nie satysfakcjonuje jej pisemne zadawanie pytań i kilkutygodniowe oczekiwanie na odpowiedź.

Nowelizacja ustawy o Krajowym Rejestrze Sądowym, którą przedstawiła podsekretarz stanu w Ministerstwie Sprawiedliwości Katarzyna Frydrych, wzmacnia funkcję informacyjną KRS oraz akt rejestrowych, a tym samym bezpieczeństwo obrotu prawno-gospodarczego, przez umożliwienie zainteresowanym podmiotom, a w szczególności członkom organów podmiotów ujawnionych w Rejestrze, niezwłocznego uzyskania informacji o wpływie do akt rejestrowych wniosków lub innych dokumentów. Jak wskazano w uzasadnieniu: „Dzięki temu, w przypadku posłużenia się sfałszowanymi dokumentami, osoby uprawnione będą mogły wziąć udział w toczącym się postępowaniu, zaskarżyć orzeczenie o wpisie, a także powiadomić organy ścigania o usiłowaniu tzw. kradzieży spółki”. Takie rozwiązanie ma przeciwdziałać procederowi tzw. kradzieży spółek, czyli przejęciu kontroli nad spółką poprzez dokonanie podstępem wpisu w Rejestrze przy użyciu sfałszowanych dokumentów. W związku z tym nowelizacja przewiduje wprowadzenie newslettera, czyli usługi automatycznego powiadamiania o zarejestrowaniu sprawy w postępowaniu rejestrowym oraz dokonaniu wpisu w Rejestrze. Newsletter ma być przesyłany drogą mailową. Będzie polegać na automatycznym sygnalizowaniu o takich zdarzeniach jak zarejestrowanie sprawy dotyczącej określonego podmiotu czy dokonanie wpisu w KRS. Po wprowadzeniu zmian subskrybenci newslettera będą również mogli ustalać etapy procedowania sprawy przez sąd rejestrowy.

Komisje: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Obrony Narodowej wniosą o przyjęcie z 7 poprawkami ustawy o zmianie ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin, ustawy o zaopatrzeniu emerytalnym funkcjonariuszy Policji, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Straży Granicznej, Straży Marszałkowskiej, Służby Ochrony Państwa, Państwowej Straży Pożarnej, Służby Celno-Skarbowej i Służby Więziennej oraz ich rodzin oraz niektórych innych ustaw. Zgodnie z poprawkami z nowelizacji mogliby skorzystać także ci funkcjonariusze, którzy ukończyli 55. rok życia. Autorem tych propozycji był senator Jerzy Wcisła.

Nowela umożliwia uwzględnienie w wysłudze emerytalnej tzw. okresów pracy cywilnej funkcjonariuszy i żołnierzy zawodowych przyjętych do służby po raz pierwszy po 1 stycznia 1999 r. a przed 1 października 2003 r., którzy w dniu zwolnienia ze służby mają co najmniej 25 lat służby. Emerytura dla takich żołnierzy wzrośnie o 1,3% podstawy wymiaru za każdy rok poprzedzający służbę.

Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu nie zgłosiło uwag do ustawy.

Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji będzie kontynuowała prace nad 3 petycjami, m.in. nad petycję dotyczącą  zapewnienia osobom głuchym możliwość korzystania z tłumacza polskiego języka migowego we wszystkich instytucjach publicznych.

Senatorowie kontynuowali prace nad petycją P10-58/2021 postulującą wprowadzenie przepisów zapewniających osobom głuchym możliwość korzystania z tłumacza polskiego języka migowego we wszystkich instytucjach publicznych finansowanych ze środków publicznych. Małgorzata Wójcik reprezentująca Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej poinformowała, że w resorcie trwają prace analityczne nad przepisami regulującymi uprawnienia osób z dysfunkcją słychu. W dyskusji zabrał głos autor petycji Stanisław Porowski ze Stowarzyszenia Polski Instytut Praw Głuchych. Nakreślił główne problemy komunikacyjne, z jakimi muszą borykać się osoby głuche w trakcie wizyt w placówkach służby zdrowia czy administracji publicznej. Krzysztof Kotyniewicz, prezes Polskiego Związku Głuchych wskazał na istotne problemy komunikacyjne, które w sposób szczególny ujawniły się w okresie pandemii. Komunikaty, informacje, zalecenia Ministerstwa Zdrowia przekazywane były ustnie i dopiero po interwencji środowiska osób głuchych przekaz medialny został uzupełniony o tłumaczenie migowe. Resort zdrowia organizując bezpieczny dostęp do opieki medycznej nie zaproponował alternatywnego rozwiązania dla „teleporad” osobom głuchym. W tym przypadku również z inicjatywy Polskiego Związku Głuchych przy pomocy Fundacji PGNiG i PFRON zorganizowana została infolinia covidowa, dzięki której służby medyczne jak i osoby głuche mogły skorzystać z pomocy tłumacza migowego. W ocenie Krzysztofa Kotyniewicza alternatywne rozwiązania komunikacyjne w dostępie do informacji czy usług przeznaczone dla osób z dysfunkcjami słuchu powinny być uregulowane w ustawie. Senatorowie podzielili pogląd przedmówców o potrzebie usprawnienia mechanizmów ustawowych w celu poprawy komfortu życia osobom głuchym i postanowili zwrócić się do Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej, Ministerstwa Zdrowia i Ministerstwa Finansów o opinię w sprawie postulatów petycji. Z uwagi na dysfunkcję słuchu, obecnego na sali wnioskodawcy, w tej części posiedzenia uczestniczył tłumacz języka migowego.

Komisja, na wniosek senator Ewy Mateckiej, zwróci się do Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji o przedstawienie informacji o stanie prac nad przepisami regulującymi plany podziału środków finansowych przeznaczonych na realizację przedsięwzięć z funduszu sołeckiego i związaną z nim perspektywę wydatkową zaplanowaną na kolejny 10-letni okres. Wymienione zagadnienia odnoszą się do petycji P10-84/2021 zmierzającej do zmiany ustawy o Funduszu Sołeckim, w celu dokonania zmian w sposobie finansowania funduszów sołeckich z budżetu państwa.

Na wniosek senatora Aleksandra Pocieja, poparty przez wicemarszałkinię Gabrielę Morawską-Stanecką i senator Ewę Matecką, Biuro Legislacyjne, na podstawie petycji P10-61/2021 w sprawie zmiany ustawy z dnia 28 maja 2021 r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych ustaw, przygotuje projekt zmiany przepisów. Senator Aleksander Pociej składając wniosek podkreślił, że obecne obowiązujące przepisy nie powinny tak dalece ingerować w system orzekania w sprawach cywilnych szczególnie, że są przepisami  o charakterze epizodycznym z umownym mechanizmem ich wygaszania. Praca składu sędziowskiego w orzekaniu w sprawach cywilnych nie może być pozbawiona wsparcia ławników – przedstawicieli społeczeństwa w wymiarze sprawiedliwości.