Legislacja

20 marca 2024 r. odbyło się 8. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 2 ustawy i podjęła 1 uchwałę.

W obecności wiceprezesa Związku Polaków na Białorusi Marka Zaniewskiego Senat podjął uchwałę w sprawie uwolnienia Andrzeja Poczobuta (inicjatywa grupy senatorów), w której zwraca się „do Parlamentu Europejskiego, parlamentów i rządów państw demokratycznego świata oraz międzynarodowych instytucji obrony praw człowieka z apelem o podjęcie solidarnych działań na rzecz uwolnienia Andrzeja Poczobuta i wszystkich więźniów sumienia na Białorusi”. Senatorowie przypominają, że 25 marca 2024 r. upłyną 3 lata od dnia uwięzienia Andrzeja Poczobuta, jednego z liderów mniejszości polskiej na Białorusi. Za działania w obronie polskości i wolnego słowa reżim Aleksandra Łukaszenki skazał go na 8 lat pobytu w kolonii karnej o zaostrzonym rygorze. „Warunki odbywania kary mają charakter tortur, które mogą doprowadzić do wykonania na Andrzeju Poczobucie wyroku śmierci bez jego orzekania” – czytamy w uchwale. Od dnia osadzenia w kolonii karnej Andrzej Poczobut jest pozbawiony możliwości widzenia z rodziną, a nawet rozmów telefonicznych z nią. Nie ma prawa do otrzymywania przesyłek i paczek żywnościowych, dostęp do niezbędnych leków mu się utrudnia. Przez ostatnie pół roku przetrzymywany jest w odosobnionej celi, a ponad 20 dni spędził w nieludzkich warunkach w karcerze. „Senat RP z całą mocą potępia ten haniebny akt pogwałcenia praw człowieka oraz elementarnych praw mniejszości narodowych i żąda od władz białoruskich niezwłocznego uwolnienia Andrzeja Poczobuta. Senat wyraża najwyższe uznanie dla niezłomnej walki Andrzeja Poczobuta o prawo do polskości i wolności na Białorusi. Wyrażamy pełną solidarność z jego rodziną i wszystkimi, którzy walczą o jego uwolnienie” – napisali senatorowie. Zapewnili też o nieustającym wsparciu dla rodaków na Białorusi. Potępili likwidację szkół polskich, szykanowanie działaczy Związku Polaków na Białorusi, profanację i niszczenie polskich miejsc pamięci. Działania te uznali  za nieprzyjazne wobec Polski, łamiące reguły prawa międzynarodowego oraz umowy dwustronne między Polską a Białorusią. Senat w uchwale zwraca się do rządu polskiego o wzmocnienie działań na rzecz uwolnienia Andrzeja Poczobuta oraz wszystkich bezprawnie uwięzionych na Białorusi. Postuluje także rozszerzenie i zaostrzenie sankcji ze strony Polski i UE wobec funkcjonariuszy reżimu Łukaszenki, biorących udział w prześladowaniach.

Izba wprowadziła 2 poprawki o charakterze ujednolicającym terminologię i doprecyzowującym do ustawy o zmianie ustawy – Prawo pocztowe oraz ustawy o zmianie ustawy – Prawo pocztowe (projekt poselski), która umożliwia przekazanie Poczcie Polskiej SA wstępnej płatności na poczet finansowania kosztu netto obowiązku świadczenia usług powszechnych przed wydaniem przez Komisję Europejską (KE) decyzji w sprawie dopuszczalności pomocy publicznej w tym zakresie. Po wydaniu pozytywnej decyzji KE wypłacona wstępna płatność ma podlegać weryfikacji co do zgodności z warunkami określonymi w tej decyzji. Jeśli KE wyda negatywną decyzję, wypłacone środki mają zostać zwrócone. Nowe przepisy będą stosowane do finansowania kosztu netto za lata 2021– 22. Nowela podwyższa ponadto z 1244 mln do 1302 mln zł maksymalny limit wydatków budżetu państwa na finansowanie kosztu netto w latach 2024–25.

Senat przyjął bez poprawek ustawę o zmianie zakresu obowiązywania Traktatu o konwencjonalnych siłach zbrojnych w Europie, podpisanego w Paryżu dnia 19 listopada 1990 r. (projekt rządowy), która dotyczy wyrażenia zgody na zawieszenie przez Polskę stosowania traktatu CFE w związku z jego wypowiedzeniem przez Rosję. Traktat został podpisany między państwami Sojuszu Północnoatlantyckiego a Układu Warszawskiego, w tym Polską. Był jednym z objawów końca Zimnej Wojny, oba bloki zobowiązywały się w nim do przestrzegania limitów, jeśli chodzi o liczbę sztuk sprzętu wojskowego i amunicji przechowywanej w Europie. Miało to zmniejszyć ryzyko niespodziewanej napaści zbrojnej i rozpoczęcia działań na dużą skalę. Strony traktatu zobowiązały się m.in. do wzajemnego udostępniania informacji na temat zbrojeń. W 2007 r. Władimir Putin podpisał dekret zawieszający uczestnictwo Rosji w traktacie; 7 listopada 2023 r. zaś ogłosił, że Rosja całkowicie przestała uznawać traktat. W reakcji państwa członkowskie NATO również podjęły decyzję o zawieszeniu traktatu. Polskie MSZ zapowiedziało wtedy, że Polska „nie będzie prawnie ani praktycznie obowiązana wypełniać postanowienia Traktatu CFE, w tym dotyczące ograniczeń związanych z Siłami Zbrojnymi RP”.