Aktualności

W Senacie 28 lutego 2024 r. odbyła się uroczystość wręczenia dyplomów w Konkursie o Nagrodę Marszałka Senatu dla dziennikarzy polskich i polonijnych. Nagrody laureatom wręczył wicemarszałek Senatu Rafał Grupiński, który był także przewodniczącym jury konkursu. Pierwszą nagrodę otrzymała Marzena Wróbel-Szała z Polskiego Radia Zachód za reportaż radiowy "Portrecistka emigrantów" przywracający pamięć o literatce, pisarce emigracyjnej Danucie Mostwin.

Tematem ubiegłorocznej, 18. edycji konkursu były "Polki poza Polską". Celem konkursu było pokazanie roli, jaką odegrały i odgrywają polskie kobiety poza granicami Polski dla podtrzymywania polskości i utrzymania więzi z krajem ojczystym.

Wicemarszaek Rafał Grupiński podkreślił, że Senat jest instytucją szczególnie powołaną do tego, aby sprawować opiekę nad podtrzymywaniem więzi Rzeczpospolitej z Polonią oraz Polakami mieszkającymi poza granicami kraju.

Zwrócił uwagę, że tegoroczna edycja konkursu była poświęcona Polkom żyjącym i działającym poza granicami kraju. "Wiemy doskonale, że to kobiety są poza granicami Polski, jak zresztą wszędzie, ostoją rodziny, ale są przede wszystkim ostoją pielęgnowania tradycji, zarówno w rodzinie jak i tych tradycji narodowych, historycznych i tożsamościowych" – podkreślił wicemarszałek Grupiński.

Jednocześnie zaznaczył, że Polkom poza granicami kraju poświęca się bardzo mało miejsca. "Jedną z idei, jaką od lat propaguję osobiście jest przekształcenie podręczników historii w taki sposób, żeby rola kobiet była przywrócona we właściwych proporcjach, żeby to nie była historia męska, wojen, polityków i tym podobnych" - powiedział  wicemarszałek Grupiński.

Podziękował wszystkim osobom - dziennikarzom, reporterom, publicystom, którzy utrwalają historię Polek, które - jak powiedział - w dużym stopniu przyczyniły się do tego, że myśl, tradycja i kultura polska trwa i jest pielęgnowana daleko poza granicami Polski.

Wicemarszałek Grupiński zwrócił uwagę, że oprócz tzw. starej Polonii, która jest dobrze zorganizowana, mamy też nową polską emigrację, która nie jest tak dobrze zorganizowana. I to właśnie w tej drugiej grupie trzeba szczególnie pielęgnować przywiązanie do polskiej kultury.

W tym roku na konkurs wpłynęło 49 prac -  najwięcej z Polski. Były też prace z Białorusi, Czech, Litwy, Kanady, Niemiec, Szwecji, Ukrainy, Włoch, Stanów Zjednoczonych. Były wśród nich artykuły prasowe, reportaże radiowe i telewizyjne, teksty z portali internetowych, filmy.  Konkurs spotyka się z zainteresowaniem dziennikarzy i jest inspiracją do podjęcia tych tematów.

Z prac, które nadeszły do Senatu wynika, że Polki poza granicami radziły i radzą sobie doskonale. Odnoszą sukcesy zawodowe i osobiste, walczą ze stereotypami. Podtrzymują więzi z krajem, chcą, by ich dzieci mówiły po polsku, przekazują dzieciom historię i tradycje kraju pochodzenia, są zainteresowane dzieleniem się swoim doświadczeniem i wiedzą z rodakami w kraju, interesują się tym, co dzieje się w ich kraju ojczystym.

I nagrodę otrzymała Marzena Wróbel-Szała za reportaż radiowy „Portrecistka emigrantów”  wyemitowany 29 listopada 2023 r. na antenie Polskiego Radia Zachód. To reportaż o wyjątkowej postaci Danucie Mostwin – literatce, publicystce, społeczniczce, typowanej przez Polonię do literackiej Nagrody Nobla. Jako młoda dziewczyna wraz z całą rodziną wyemigrowała do Anglii, potem Stanów Zjednoczonych. Jej twórczość literacka i publicystyczna, oparta na własnych przeżyciach, wywarła ogromny wpływ na kształtowanie obrazu polskiej emigracji. Skromna polska dziewczyna, dzięki ogromnemu uporowi w dążeniu do celu została profesorem na amerykańskim uniwersytecie, prowadziła klinikę zdrowia psychicznego i jednocześnie publikowała w wielu emigracyjnych czasopismach, m.in. w paryskiej „Kulturze”.  Jest to opowieść jej biografki przeplatana fragmentami książek Danuty Mostwin oraz fragmentem wywiadu z Jerzym Giedroyciem. To opowieść o długim, ciekawym i twórczym życiu polskiej emigrantki. Reportaż w  interesujący sposób przywraca pamięć o pisarce. Walorem pracy jest nie tylko wartka, ciekawa opowieść, ale także fragmenty jej książek.

II nagrodę otrzymał Andrzej Pisalnik za reportaż prasowy „Matczyny nakaz”  opublikowany na portalu Polaków na Białorusi ZNADNIEMNA.PL 30 listopada 2023 r. To bogato ilustrowany zdjęciami archiwalnymi reportaż, opowieść o dyrektorce Społecznej Szkoły Polskiej im. Tadeusza Rejtana w Baranowiczach, legendzie polskiego odrodzenia na Białorusi - Elżbiecie Dołędze-Wrzosek. W tym roku szkoła obchodziłaby jubileusz 35-lecia, ale reżim Aleksandra Łukaszenki, zwalczający wszelkie przejawy polskiej aktywności, doprowadził do likwidacji placówki. Szkoła była wzorcowym przykładem jak uczyć języka polskiego i wychowywać młodzież w duchu polskości, w środowisku poza granicami Polski. To opowieść o niezwykłym życiu pani Elżbiety, którą poznajemy, gdy ma 13 lat. Wówczas to, w 1944 roku, matka żegnając się z nią, przed pójściem do obozu w Kołdyczewie,  prosi by pamiętała, że jest Polką i pamiętała, żeby wszyscy w rodzinie mieli dobre wykształcenie. Temu nakazowi Elżbieta Dołega -Wrzosek pozostaje wierna całe długie i trudne życie na Białorusi. W czasie wojny opiekuje się żydowskim chłopcem i znalezionym sierotą białoruskim. Wychowuje obu chłopców w duchu polskości, sama kończy Wyższą Szkołę Języków Obcych. W jej domu mówi się  po polsku i kultywuje polskie tradycje. Jej córka także zaangażuje się w rozwój polskości – zostaje dyrektorem Domu Polskiego. Dzieje bohaterki reportażu pokazują historię odradzania się polskości na Białorusi i zmiany zachodzące w świadomości tamtejszych Polaków.  Ważne jest przypominanie losów i dokonań takich kobiet dla podtrzymania tożsamości narodowej Polaków na Białorusi.

III miejsce otrzymała Dorota Jaśkiewicz-Łebek  za reportaż radiowy „Nie tylko kołysanka” wyemitowany 30 listopada 2023 r. na stronie podcastowej podcasters.spotify.com oraz na Spotify i Soundcloud.  To obszerny reportaż radiowy zrealizowany w Berlinie. Jego bohaterki - polskie emigrantki – spotykają się w polskiej kawiarence językowej w stolicy Niemiec, do której przywiodły je różne drogi. Kawiarenka jest dla nich namiastką domu, twórczym miejscem współpracy i integracji.  Reportaż opowiada o losach kilku migrantek, które w różnym czasie, z różnych powodów przyjechały do Berlina. Kobiety opowiadają o swojej drodze, o sukcesach i porażkach, o swoich aspiracjach i o tym, że starają się łączyć Polskę z Niemcami. Emigracja to dla nich ciągła walka o prawo do własnej godności i tożsamości. Bo jak mówią - trudno być Polakiem przy założeniu Niemców, że kobiety pracują jako sprzątaczki, mężczyźni w branży budowlanej. To trudna praca, żeby zmienić te uprzedzenia. Udało się im jednak. Są lekarkami, prawniczkami, pisarkami, mają własne galerie, teatry, sklepy. Reportaż w sposób bardzo interesujący maluje portret twórczych Polek żyjących na emigracji w Berlinie. Pamiętają o polskich korzeniach, które dają im siłę do działania, np. angażowania się w ocalenie grobu prof. Aleksandra Brucknera. To tak naprawdę reportaż o  sukcesach i porażkach, ale też twórczej walce o siebie Polek w Berlinie. O ich sile i drodze do emancypacji. To fascynującą opowieść o kawałku polskiego, kobiecego świata w stolicy Niemiec.

Wyróżnienia otrzymały:

Joanna Sikora za reportaż radiowy „Więcej niż dom” wyemitowany 30 listopada 2023 r na antenie Polskiego Radia Białystok. To opowieść o rodzinie Stróżanowskich, która tuż przed wybuchem II wojny światowej rozpoczyna budowę domu w Wilnie, na Antokolu. Dom z czasem staje się schronieniem dla Żydów, uciekinierów z wileńskiego getta, polskich oficerów, organizuje się w nim tajne komplety dla polskiej młodzieży. Po wojnie bohaterka reportażu postanawia pozostać w Wilnie i tu budować nowe życie.  Reportaż to wzruszająca opowieść o poświęceniu i bohaterstwie polskiej patriotki.

Danuta Świątek za wywiad prasowy „Bez polskiego by uschła jak kwiat bez wody”, opublikowany 18 października 2023 r. na nowojorskim portalu  DobraPolskaSzkoła.com.Rozmowa z Izabelą Laskowską, polską emigrantką do Niemiec, a potem do USA. Ciekawa opowieść o budowaniu na nowo życia na emigracji. Wydawało się, że język dla aktorki może być barierą w kontynuowaniu życiowej pasji i zawodowych celów. A jednak dzięki sile charakteru z tej bariery bohaterka artykułu potrafiła zrobić atut i zbudować pasjonujące życie zawodowe. Dziś z powodzeniem kieruje polonijnym teatrem, promuje Polskę, polską kulturę i sztukę w USA.

Katarzyna Ziółkowska za rozmowę prasową „Miałam szczęście do ludzi” opublikowaną 14 października 2023 r. w „Kurierze” plus Polish Weekly Magazin. Rozmowa z Krystyną Durą, byłą właścicielką polskiej restauracji na Greenpoincie - Christina’s Restaurant. Praca pokazuje jak Pani Krystyna z restauratorki staje się propagatorką i animatorką polskiej kultury, jak polską przedsiębiorczość i operatywność można wykorzystać dla promocji polskiej kultury i sztuki, jak stworzyć miejsce gdzie przy tradycyjnej polskiej kuchni można porozmawiać z muzykami, fotografami, pisarzami i aktorami. Poczuć atmosferę polskiego domu, który stworzony został na nowojorskim Greenpoincie.

Ewa Trzcińska  za rozmowę prasową „Polki w Italii nie zawsze słonecznej” opublikowaną 30 listopada 2023 r na portalu Polacy we Włoszech. Polki, które mieszkają we Włoszech, opowiadają o historii swojej emigracji.  We Włoszech, jak podkreślają, to właśnie polskie kobiety są bardziej widoczne niż mężczyźni, zakładają firmy, realizują się zawodowo. To portret aktywnych Polek we Włoszech. Jedna z nich założyła Stowarzyszenie Polsko-Włoskie, inna grupę informacyjną „Polacy z Bolonii i okolic”. Jeszcze inna portal „Polacy we Włoszech”, który stał się niezbędnikiem dla włoskiej Polonii. Kultywują polskie tradycje, dbają o język polski, promują polską kulturę, ale też angażują się w akcje charytatywne np. w pomoc walczącej Ukrainie.