Senatorowie z KomisjiPraw Człowieka, Praworządności i Petycji, Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Ustawodawczej przystąpili do rozpatrywania ustawy o zmianie ustaw regulujących wykonywanie niektórych zawodów.Podczas obrad nowelizację omówili poseł sprawozdawca Adam Szejnfeld i wiceminister sprawiedliwości Michał Królikowski. Uchwalono ją na podstawie projektu przygotowanego w Ministerstwie Sprawiedliwości. Stanowi pierwszy etap deregulacji. Ustawa obejmuje 50 zawodów podległych 8 ministrom, nowelizuje 27 ustaw oraz dotyczy grup zawodowych liczących ponad 535 tys. osób i była konsultowana z ponad 500 podmiotami. Zmierza do rozszerzenia dostępu do tzw. zawodów regulowanych przez znaczne zmniejszenie liczby rodzajów profesji, których wykonywanie jest uwarunkowane posiadaniem specjalnych kwalifikacji określonych przez prawodawcę. Pierwsza transza deregulacji dotyczy następujących profesji, m.in.: notariusza, komornika, adwokata, radcy prawnego, przewodnika turystycznego, pilota wycieczek, pracownika ochrony, detektywa, rzeczoznawcy majątkowego, syndyka, zarządcy i pośrednika nieruchomości, geodety, bibliotekarza, taksówkarza, szypra żeglugi śródlądowej. Obejmuje także zawody: trenera klasy drugiej, pierwszej i mistrzowskiej, instruktora sportu, doradcy zawodowego, pośrednika pracy, specjalisty do spraw rozwoju zawodowego.

Najważniejsze wprowadzone zmiany dotyczą zawodów notariusza, adwokata i radcy prawnego. Zlikwidowana zostanie asesura notarialna. Osoba, która zda egzamin zawodowy i złoży ślubowanie, zostanie zastępcą notarialnym i w zależności od swojej decyzji będzie mogła wystąpić do ministra sprawiedliwości z wnioskiem o powołanie na notariusza albo zostać zatrudniona w kancelarii innego notariusza i tam wykonywać w jego zastępstwie czynności notarialne. W celu zwiększenia poziomu przygotowania praktycznego wydłużona zostanie aplikacja notarialna (z 2,5 do 3,5 roku). Po 2,5 roku aplikacji organizowane zostanie fakultatywne kolokwium, po jego zdaniu aplikant będzie mógł wykonywać niektóre czynności notarialne. Jeżeli chodzi o dostęp do zawodów adwokata i radcy, zniesiono test jako element egzaminu zawodowego. W opinii ustawodawcy, egzamin powinien sprawdzać umiejętność stosowania prawa, a nie zmuszać do uczenia się na pamięć kodeksów i dziesiątek ustaw.

Kolejne zmiany dotyczą zawodu pośrednika i zarządcy nieruchomości, które to zawody zostały całkowicie otwarte decyzją Sejmu, idącą krok dalej od propozycji rządowej, podobnie jak w wypadku zawodu rzeczoznawcy majątkowego. W tej sprawie projekt rządowy nie obejmował szerszych zmian w dostępie do tego zawodu, skracał jedynie okres wymaganej praktyki (z 12 do 6 miesięcy). Przyjęta przez Sejm poprawka zwiększyła zakres deregulacji tego zawodu, wymóg posiadania wyższego wykształcenia magisterskiego zastąpiła wyższym, a także wprowadziła możliwość zwolnienia z egzaminu zawodowego przez organ nadający uprawnienia na podstawie dyplomu ukończenia studiów, których program powstał na podstawie umowy między uczelnią a organizacjami zawodowymi rzeczoznawców majątkowych. Poprawka objęła również ułatwienia dotyczące obowiązku odbycia praktyki zawodowej i wprowadziła obowiązek zaliczenia na jej poczet praktyki odbytej na studiach, pod warunkiem że jej program powstał na podstawie umowy między uczelnią a organizacją zawodową rzeczoznawców majątkowych. Z tego wymogu zwolniono także osoby, które posiadają udokumentowane dwuletnie doświadczenie na stanowisku związanym z wyceną nieruchomości.

W opinii resortu sprawiedliwości, deregulacja przyniesie szereg pozytywnych zmian, takich jak więcej miejsc pracy dla ludzi młodych, spadek cen usług, wzrost jakości, ograniczenie biurokracji, zmniejszenie kosztów dla przedsiębiorców.

Ustawa ma wejść w życie po 30 dniach od dnia ogłoszenia z wyjątkiem regulacji dotyczącej pracowników ochrony fizycznej, pośredników i zarządców nieruchomości, przewodników turystycznych i pilotów, detektywów – te zaczną obowiązywać 1 stycznia 2014 r. Druga transza deregulacyjna, przygotowana przez Ministerstwo Sprawiedliwości, została skierowana pod obrady rządu, trzecia niebawem trafi do konsultacji społecznych i międzyresortowych.

Przeprowadzono także debatę, podczas której swoje stanowiska zaprezentowali zaproszeni goście, m.in. przedstawiciele organizacji zrzeszających osoby wykonujące zawody regulowane: prezes Zachodniomazurskiego Stowarzyszenia Przewodników Turystycznych i Pilotów Wycieczek Piotr Lisowski, sekretarz generalny Polskiej Izby Turystyki Tomasz Rosset, prezes Polskiego Stowarzyszenia Pilotów Wycieczek Zagranicznych Piotr Zubrzycki, prezes i wiceprezes Krajowej Rady Notarialnej Tomasz Janik i Marek Kolasiński, wiceprezes Naczelnej Rady Adwokackiej Jacek Trela, Arkadiusz Bereza z Krajowej Rady Radców Prawnych, prezes Krajowej Rady Komorniczej Rafał Fronczek, rzecznik praw absolwenta Bartłomiej Banaszak, prezes Federacji Porozumienia Polskiego Rynku Nieruchomości Zbigniew Kubiński, prezes Polskiej Federacji Stowarzyszeń Rzeczoznawców Majątkowych Krzysztof Bratkowski, wiceprezydent Polskiej Federacji Organizacji Zarządców, Administratorów i Właścicieli Nieruchomości Maria Michalska, Janusz Lisiecki z Polskiej Federacji Rynku Nieruchomości.

W trakcie debaty przede wszystkim zadawano pytania o sens przeprowadzanej deregulacji. Pytano także, czy prawidłowe jest rozwiązanie polegające na tym, że jedna ustawa dotyczy tak dużej liczby różnych profesji i specjalizacji. Senatorowie zastanawiali się, na jakich zasadach w pewnych wypadkach zwiększa się, a w innych zmniejsza udział państwa w kontroli dostępu do poszczególnych zawodów. Inne omawiane zagadnienie dotyczyło związanego z deregulacją ryzyka pogorszenia sytuacji polskich pracowników zarówno na krajowym, jak i na unijnym rynku pracy. W części dyskusji poświęconej konkretnym profesjom poruszono m.in. kwestie dotyczące zagrożeń wynikających ze zniesienia wymogu kształcenia i certyfikacji przewodników wycieczek. Odnośnie do rynku usług prawniczych i rynku wyceny nieruchomości wyrażono obawy co do braku możliwości zapewnienia bezpieczeństwa obrotu gospodarczego w konsekwencji objęcia ustawą deregulacyjną takich zawodów jak notariusz czy rzeczoznawca majątkowy.