Narzędzia:

Zapowiedzi

19 czerwca 2005 r.

19 czerwca 2005

19 czerwca br. marszałek Longin Pastusiak odwiedził polską osadę w Turcji - Adampol, w latach 20. ubiegłego wieku przemianowaną na Polonezkoy. Marszałkowi Senatu towarzyszył minister kultury Waldemar Dąbrowski. Podczas wizyty obecni byli również przedstawiciele władz tureckich.

Wizyta w Adampolu została zaplanowana jako wizyta związana z opieką Senatu nad Polonią, lecz jednocześnie, ze względu na zainteresowanie nią władz tureckich, stała się okazją do bezpośrednich kontaktów również z przedstawicielami władz państwowych i lokalnych. Delegacja spotkała się z gorącym przyjęciem mieszkańców Adampola.

Polska delegacja została przyjęta przez tureckich gospodarzy zgodnie z pełnymi zasadami protokołu. Na lotnisku powitał ją wiceprzewodniczący Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Republiki Turcji İsmail Alptekin, któremu towarzyszył wicegubernator Stambułu Gazi Kaya.

W rozmowach z tureckimi gospodarzami marszałek L. Pastusiak poruszył problematykę kontaktów bilateralnych. Mówił o wadze historycznych związków obu krajów,
o zaangażowaniu Polski i Turcji w utrzymanie pokoju i stabilności we współczesnym świecie. Rozmawiano o współpracy na forum międzynarodowym, szczególnie w NATO. Wiceprzewodniczący I. Alptekin z zadowoleniem przyjął słowa marszałka Senatu o poparciu władz polskich dla tureckich aspiracji do Unii Europejskiej. Marszałek wyraził przekonanie, że stosunki polsko-tureckie nie mogą być uzależnione od chwilowych wahnięć koniunktury politycznej.

Ponadto omawiano współpracę parlamentarną. Wymieniono uwagi na temat dwu- lub jednoizbowego parlamentu, a także doświadczenia dotyczące funkcjonowania izb parlamentarnych. Marszałek mówił o udziale polskiego Senatu w Stowarzyszeniu Senatów Europejskich.

Marszałek L. Pastusiak i minister W. Dąbrowski wyrazili podziękowanie stronie tureckiej za opiekę nad polskim dziedzictwem kulturowym w Turcji, szczególnie w Adampolu. Omawiając z tureckimi rozmówcami kwestie Roku Mickiewiczowskiego i obchodów 150-lecia śmierci wielkiego poety, polscy rozmówcy zaproponowali powołanie w Adampolu "Centrum Chopinowskiego" jako elementu wspierania polskiej, a także europejskiej kultury, promującego m.in. tureckie aspiracje do Unii Europejskiej.

Przedstawiciele władz tureckich podkreślali, że Polonezkoy jest znakomitym przykładem wielokulturowości i pokojowego współżycia różnych narodowości, wyznań i języków. Jednocześnie chwalili Polonezkoy jako dobre miejsce dla znalezienia spokoju i odpoczynku.

Podczas wygłoszonego w Adampolu wystąpienia marszałek L. Pastusiak przypomniał historię stosunków polsko-tureckich - bardzo dobrych już od czasów rozbiorów Polski. Turcja jako jedyny kraj nie uznała zniknięcia państwa polskiego z mapy Europy. Podziękował również za poparcie, jakiego współcześnie Turcja udzieliła Polsce w drodze do członkostwa w NATO.

Marszałek nawiązał do historii Adampola - szczególnej osady polskiej, wysepki polskości w Azji i zbiorowego ambasadora Polski w Turcji, podziękował mieszkańcom za starania i wysiłek włożony w zachowanie polskiej tradycji, języka i pamięci o korzeniach. Podkreślił, że oprócz zawodowych ambasadorów RP, również oni są ambasadorami Polski w Turcji.

Marszałek Senatu dziękował władzom tureckim za umożliwienie zachowania polskości Adampola, za opiekę i dobry stosunek do obywateli polskiego pochodzenia. Podkreślił, że adampolscy Polacy są lojalnymi obywatelami Turcji.

Podczas pobytu w Adampolu polska delegacja oraz przedstawiciele władz tureckich wysłuchali recitalu polskiego pianisty Piotra Palecznego, który grał na fortepianie podarowanym adampolanom z inicjatywy marszałka Senatu przez Ministerstwo Kultury. Recital chopinowski był oficjalną inauguracją użytkowania instrumentu.

W drugiej części koncertu wystąpiły zespoły folklorystyczne Harnam i Beykoz. Koncert kończył jednocześnie odbywający się co roku w Adampolu Festiwal Czereśniowy.

Podczas koncertu odbyła się również uroczystość wręczenia świadectw szkolnych dzieciom polonijnym uczącym się w szkołach przy ambasadzie polskiej w Ankarze i konsulacie w Stambule. Marszałek L. Pastusiak wręczył uczniom świadectwa oraz nagrody i upominki. Dzieci otrzymały lektury szkolne, podręczniki, dzieła literatury. Punkty szkolne przy polskich placówkach dyplomatycznych w Turcji otrzymały słowniki (również w wersji elektronicznej) oraz zestawy lektur. Marszałek wręczył polskim nauczycielom drobne upominki, będące wyrazem uznania za ich pracę i wysiłek nad utrzymaniem polskości w kraju o odmiennej kulturze i religii.

Marszałek L. Pastusiak i minister W. Dąbrowski w Adampolu złożyli kwiaty pod pomnikiem twórcy nowoczesnego państwa tureckiego Mustafy Kemala-Ataturka. Odwiedzili też miejscowy Dom Pamięci "Cioci Zosi", rodzinny dom nieżyjącej już Zofii Ryży (1903-1986), której ojciec Wincenty, weteran powstania styczniowego osiadł w Adampolu i był jedną z liczących się osobistości tej polskiej społeczności. Z. Ryży zabiegała o utrzymanie polskiego charakteru osady.

Adampol został założony w 1842 r. na zlecenie i za pieniądze księcia Adama Czartoryskiego jako osada dla emigrantów polskich, m.in. dezerterów z armii rosyjskiej i weteranów powstań wyzwoleńczych. Ideę księcia Adama realizował Michał Czajkowski (po przejściu na islam znany jako Sadyk Pasza) z pomocą swej żony Ludwiki Śniadeckiej. Jej klasycystyczny nagrobek znajduje się na miejscowym cmentarzu.

Pod koniec XIX wieku mieszkało w Adampolu ponad 160 osób. Obecnie w osadzie żyje około 90 potomków dawnych osadników. Trudnią się głównie usługami turystycznymi, prowadzą pensjonaty, hoteliki, restauracje dla gości, głównie z pobliskiego Stambułu. Ich dzieci mają możliwość uczenia się polskiego w działającej w weekendy polskiej szkole.