Na swym posiedzeniu, zgodnie z art. 6 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, Komisja Spraw Unii Europejskiej zaopiniowała następujące projekty aktów prawnych Unii Europejskiej:

- Wnioski nierozpatrywane - sygnatura Rady UE 13807/04, 13916/04, 13917/04, 13956/04, 13968/04, 14050/04, 13844/04, 10215/04.

- Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady o dostępie do rynku usług portowych (Proposal for a directive of the European Parliament and of the Council on market access to port services) COM(2004) 654 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13681/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Sprawiedliwości.

Referent: senator Edmund Wittbrodt.

Jak poinformowano, Komisja Europejska 13 lutego 2001 r. przyjęła komunikat do Parlamentu Europejskiego oraz do rady pt. "Poprawa jakości usług w portach morskich: Cel dla transportu europejskiego" (tzw. pakiet portowy). Najważniejszą kwestią poruszoną w komunikacie była propozycja przygotowania dyrektywy Parlamentu Europejskiego oraz rady w sprawie dostępu do usług portowych.

Podstawowe zasady zawarte w traktacie UE, dotyczące swobody zakładania działalności gospodarczej, swobody przepływu pracowników, towarów i usług, a także zasady konkurencji, odnoszą się również do sektora usług portowych. W 50 lat po zawiązaniu UE nie istnieją wciąż wspólnotowe ramy prawne dla rynku usług portowych, który pozostaje jedynym sektorem usług transportowych, w którym stwarza problem egzekwowania tych zasad. Do usług portowych objętych opiniowaną dyrektywą zaliczono usługi techniczno-nautyczne (pilotaż, holowanie, cumownictwo), usługi polegające na obsłudze ładunku oraz usługi świadczone na rzecz pasażerów (włączając wejście i zejście pasażerów ze statku).

Jednym z celów polityki transportowej UE jest alokacja części strumienia towarów oraz pasażerów do transportu morskiego. Pozwoli to na zmniejszenie kongestii na drogach lądowych oraz na zwiększenie spójności regionów peryferyjnych. Realizacja tych założeń może spowodować przyciągnięcie wielu przedsiębiorców do portów. Dlatego projekt opiniowanej dyrektywy miał na celu uregulowanie funkcjonowania rynku usług portowych oraz poprawę jakości świadczonych na nim usług.

Proponowane wspólnotowe ramy prawne w zakresie usług portowych nie dotyczą wszystkich portów, obejmują jedynie porty międzynarodowe kategorii A, tj. porty, w których przeciętny roczny przeładunek lub liczba obsłużonych pasażerów z ostatnich trzech lat są nie mniejsze niż 1,5 mln ton ładunków lub 200 000 pasażerów. Kraje członkowskie mogą zastosować postanowienia dyrektywy również do innych swoich portów.

Najistotniejsze dwie kwestie poruszone w projekcie dyrektywy dotyczą uregulowania, zgodnie z prawem wspólnotowym, konkurencji między dostawcami tych samych usług portowych wewnątrz portu oraz konkurencji między portami. Tak więc celem projektu dyrektywy jest stworzenie jednakowych warunków konkurencji między portami. W szczególności w związku z poszerzeniem UE do 25 krajów członkowskich, spośród których 20 ma porty morskie.

Głównym celem projektu opiniowanej dyrektywy jest ustanowienie wspólnotowych ram prawnych dla dostępu do rynku usług portowych, tzn. zapewnienie swobody świadczenia usług portowych w portach morskich.

Jak stwierdzono w projekcie stanowiska rządu przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej, przedłożony przez Komisję Europejską projekt dyrektywy opiera się całkowicie na uzgodnionym w 2003 r. tekście Komitetu Koncyliacyjnego Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie pierwszego projektu dyrektywy o dostępie do usług portowych. Uzgodnione stanowisko nie uzyskało jednak poparcia Parlamentu Europejskiego w drugim czytaniu i w efekcie głosowania 20 listopada 2003 r. propozycja dyrektywy została wycofana z procesu legislacyjnego.

W związku z tym w przedstawionym projekcie zauważono, że projekt dyrektywy nie wnosi w zasadzie nic do swojego odpowiednika z roku 2003. Zdaniem rządu polskiego, przedłożenie kolejnego projektu aktu prawnego regulującego te same kwestie wymagałoby wnikliwej analizy i szeroko zakrojonych konsultacji społeczno-ekonomicznych ze strony Komisji Europejskiej. Działanie takie jest o tyle zasadne, iż pierwszy projekt dyrektywy powstał jeszcze w 2001 r. i nie był poprzedzony konsultacjami, co wzbudziło wątpliwości środowisk portowych. Na przestrzeni ostatnich kilku lat porty morskie przeszły również szereg zmian własnościowych oraz modelu zarządzania. W polskich portach wciąż trwa proces oddzielania sfery eksploatacji od zarządzania. Dlatego wprowadzanie dodatkowych uregulowań prawnych w sektorze usług portowych mogłoby zakłócić ten proces. W wypadku braku jednej koncepcji zarządzania portami w UE projekt ewentualnej dyrektywy powinien być przygotowany bardzo wnikliwie, tak aby uwzględniał rzeczywiste potrzeby wszystkich portów UE, plasujących się obecnie w rankingach jako jedne z najbardziej efektywnych w świecie. Dodatkowym czynnikiem przemawiającym za takim rozwiązaniem jest wdrażanie w portach wspólnotowych od 1 lipca br. kodeksu ochrony portów i obiektów portowych przed atakami terrorystycznymi lub innymi naruszeniami siłowymi. Kodeks ISPS nie był brany pod uwagę przez autorów pierwszego projektu dyrektywy.

W opinii rządu, te wątpliwości potwierdzają wstępne oceny projektu dyrektywy, docierające do Ministerstwa Infrastruktury od podmiotów związanych z funkcjonowaniem rynku usług portowych w Polsce.

W związku z tym Polska wnosi o wycofanie projektu dyrektywy z procesu legislacyjnego rady w celu przeprowadzenia wnikliwej analizy stanu oraz rzeczywistych potrzeb sektora usług portowych Wspólnoty.

Jak uzasadniono, dyrektywa w proponowanej postaci stworzyć może konieczność nowelizacji aktów prawnych regulujących bezpośrednio i pośrednio funkcjonowanie portów morskich oraz podmiotów świadczących usługi portowe w Polsce (między innymi ustawy o portach i przystaniach morskich, ustawy - Kodeks morski, przepisów miejscowych wydawanych przez terenowe organy administracji morskiej - dyrektorów urzędów morskich, ustawy - Prawo o swobodzie działalności gospodarczej).

W opinii rządu, projekt dyrektywy może wpłynąć negatywnie na kształt rynku pracy. Wprowadzenie zasady samoprzeładunku w portach przez wyspecjalizowane podmioty zewnętrzne lub przez same załogi statków może przyczynić się do redukcji zatrudnienia w funkcjonujących na terenie polskich portów morskich spółkach eksploatacyjnych. Grupą zawodową szczególnie narażoną na utratę stanowisk pracy są dokerzy. Projekt pierwszej dyrektywy o liberalizacji usług portowych wywoływał już ostre protesty społeczne, wyrażane między innymi w stanowiskach branżowych związków zawodowych krajów 15 UE.

Jak stwierdzono w uzasadnieniu, projekt dyrektywy powinien umożliwić lepszy dostęp do rynku usług portowych zarówno samym usługodawcom, jak i usługobiorcom, tworząc warunki do dynamicznego rozwoju tego sektora gospodarki morskiej. W opinii rządu, szczególnej analizy wymagają zapisy dyrektywy dotyczące stosowania specjalnych zezwoleń na prowadzenie działalności w zakresie świadczenia usług portowych. Regulacje te mogą powodować skutki ekonomiczne dla usługodawców portowych, gdyż nie został określony mechanizm udzielania rekompensat podmiotom, którym nie przedłuży się autoryzacji na świadczenie usług portowych. Dostęp do rynku byłby możliwy zgodnie systemem specjalnych zezwoleń, reglamentowanych przez państwo.

Ponadto w uzasadnieniu projektu stanowiska rządu stwierdzono, że wobec konieczności powołania do wdrożenia i przestrzegania postanowień dyrektywy specjalnego organu, odpowiedzialnego za przeprowadzanie procedur przetargowych, wydawanie pozwoleń i koncesji na działalność usługową w portach, może to powodować skutki finansowe dla budżetu. Rozpatrywać należy koszty bieżącej działalności oraz koszty kadrowe. Wobec proponowanego terminu 18 miesięcy na wdrożenie niniejszej dyrektywy rząd będzie dysponować czasem, aby przygotować odpowiednie założenia do budżetu.

W przyjętej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej opinii stwierdzono, że komisja nie popiera wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w obecnym kształcie i wnosi o kontynuowanie prac nad tym dokumentem.

- Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie niektórych aspektów mediacji w sprawach cywilnych i handlowych COM(2004) 718 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13852/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i Administracji.

Referent: senator Henryk Dzido.

Komisja Spraw Unii Europejskiej nie zgłosiła żadnych uwag do opiniowanego wniosku.

- Wniosek dotyczący decyzji Rady ustanawiającej Europejską Akademię Policyjną (CEPOL) jako organ Unii Europejskiej (Proposal for a Council Decision establishing the European Police College (CEPOL) as a body of the European Union) COM(2004) 623 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13506/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Zdrowia.

Referent: senator Henryk Dzido.

Komisja Spraw Unii Europejskiej nie zgłosiła żadnych uwag do opiniowanego wniosku.

- Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej, po raz dwudziesty dziewiąty, dyrektywę Rady 76/769/EWG w sprawie przybliżania legislacji, rozporządzeń i aktów administracyjnych krajów członkowskich, odnoszących się do ograniczeń w marketingu i użycia pewnych niebezpiecznych substancji i preparatów (substancji zaklasyfikowanych jako rakotwórcze, mutagenne lub działające szkodliwie na rozrodczość - ang. c/m/r) (Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council amending, for the twenty-ninth time, Council Directive 76/769/EEC on the approximation of the laws, regulations and administrative provisions of the Member States relating to restrictions on the marketing and use of certain dangerous substances and preparations (substances classified as carcinogen, mutagen or toxic to reproduction - c/m/r) COM(2004) 638 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura rady UE 13774/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Finansów.

Referent: senator Jerzy Smorawiński.

Komisja Spraw Unii Europejskiej nie zgłosiła żadnych uwag do opiniowanego wniosku.

- Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywy Rady 78/660/EWG i 83/349/EWG dotyczącej sporządzania rocznych sprawozdań finansowych określonych rodzajów spółek i sprawozdań skonsolidowanych (Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council amending Council Directives 78/660/EEC and 83/349/EEC concerning the annual accounts of certain types of companies and consolidated accounts) COM(2004) 725 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 14119/04.

Resort wiodący: Ministerstwo finansów.

Referent: senator Andrzej Chronowski.

Komisja Spraw Unii Europejskiej nie zgłosiła żadnych uwag do opiniowanego wniosku.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady ustanawiającego Instrument Stabilności (Proposal for a Regulation of the Council establishing an Instrument for Stability) COM(2004) 630 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13690/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Referent: senator Jerzy Smorawiński.

Komisja Spraw Unii Europejskiej nie zgłosiła żadnych uwag do opiniowanego wniosku.

- Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie zawarcia Porozumienia w formie wymiany listów pomiędzy Wspólnotą Europejską a Organizacją Wyzwolenia Palestyny (PLO) na rzecz Autonomii Palestyńskiej na Zachodnim Brzegu i w Strefie Gazy dotyczącego wzajemnych środków liberalizacji oraz zastąpienia Protokołów 1 i 2 do Przejściowego Układu Stowarzyszeniowego pomiędzy WE a Autonomią Palestyńską COM(2004) 680 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13820/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Referent: senator Henryk Dzido.

Komisja Spraw Unii Europejskiej nie zgłosiła żadnych uwag do opiniowanego wniosku.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenia (EWG) nr 2759/75, (EWG) nr 2771/75, (EWG) nr 2777/75, (WE) nr 1254/1999, (WE) nr 1255/1999 i (WE) nr 2529/2001 w sprawie specjalnych środków wspierania rynku (Proposal for a Council Regulation amending Regulations (EEC) No 2759/75, (EEC) No 2771/75, (EEC) No 2777/75, (EC) No 1254/1999, (EC) No 1255/1999 and (EC) No 2529/2001 as regards exceptional market support measures) COM(2004) 712 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 14034/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Referent: senator Mieczysław Mietła.

Celem opiniowanego przez Komisję Spraw Unii Europejskiej projektu rozporządzenia było sprecyzowanie zasad współfinansowania specjalnych środków wsparcia w wypadku wystąpienia epidemii chorób zwierząt gospodarskich.

W wypadku poważnych zaburzeń na rynku spowodowanych nakazami nałożonymi przez władze weterynaryjne na skutek pojawienia się epidemii takich jak pryszczyca (FMD) lub klasyczny pomór świń (PPC) mogą być wprowadzone przez komisję specjalne środki wsparcia, mające na celu rekompensatę dla rolników dotkniętych tymi restrykcjami. Zapisy prawne odnoszące się do specjalnych środków wsparcia znajdują się w kilku rozporządzeniach rady, których zapisy przewidują środki wsparcia, mogące być wprowadzone w razie wystąpienia choroby u zwierząt, nie precyzują jednak, w jaki sposób specjalne środki powinny być finansowane. Z powodu braku precyzyjnych przepisów dotyczących finansowania tych środków, w latach 80. i na początku 90. 100% wydatków było finansowane przez FEOGA, w szczególności w odniesieniu do środków stosowanych w sektorze mięsa wieprzowego, w którym kilkakrotnie wystąpiła epidemia klasycznego pomoru świń.

Po raz pierwszy w 1994 r. zapis dotyczący współfinansowania wydatków na specjalne środki wsparcia rynku został umieszczony w rozporządzeniu KE, wprowadzającym takie środki w sektorze wieprzowiny w Niemczech. W tamtym okresie współfinansowanie wydatków na specjalne środki wsparcia zostało ustalone na poziomie: 70% z budżetu Wspólnoty i 30% z budżetu krajowego. W późniejszym okresie te same proporcje były stosowane w sektorze wołowiny w czasie epidemii BSE i pryszczycy.

Niektóre państwa członkowskie wystąpiły ze skargą do Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości (sprawa C-239/01), wyjaśniając, że przepisy regulujące organizację rynku nie precyzują zasad współfinansowania specjalnych środków wsparcia z budżetów krajowych. Po zapoznaniu się z przedłożonym materiałem ETS przyznał, że rozporządzenie 1254/99 nie przewiduje możliwości współfinansowania specjalnych środków wsparcia z budżetów krajowych państw członkowskich UE, co oznacza, że powinny one być w 100% finansowane przez Wspólnotę.

W związku z tym wydaje się, że przedłożony przez komisję projekt rozporządzenia Rady ma stworzyć podstawy prawne do takiego współfinansowania. Według argumentacji komisji wprowadzenie współfinansowania z budżetu krajowych specjalnych środków wsparcia na poziomie 50% zachęci państwa członkowskie do minimalizacji kosztów poprzez szybkie i skuteczne zwalczanie epidemii.

W projekcie stanowiska rządu przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej stwierdzono, że strona polska nie akceptuje propozycji przedłożonej w projekcie nr COM(2004) 712, dotyczącej zmniejszenia do 50% współfinansowania przez komisję specjalnych środków wsparcia. Strona polska wnosi o to, aby finansowanie przez budżet UE wydatków na specjalne środki wsparcia było utrzymane na dotychczasowym poziomie, tj. 100%.

Jak stwierdzono w uzasadnieniu projektu stanowiska rządu, przyjęcie rozporządzenia może spowodować modyfikacje w polskim prawodawstwie, np. w zakresie wskazania instytucji odpowiedzialnej za administrowanie i kontrolę nad specjalnymi środkami.

W opinii rządu, wejście w życie projektowanego rozporządzenia, wprowadzającego współfinansowanie, może spowodować bardzo poważne skutki finansowe dla budżetu, a w konsekwencji, społeczne, zwłaszcza w wypadku masowego wystąpienia zachorowań na którąś z chorób zwalczanych z urzędu, np. pryszczycy.

W świetle przedłożonego projektu, w wypadku choroby zwierząt na terenie danego państwa członkowskiego, z budżetu UE pokrywane będzie jedynie 50% wydatków poniesionych przez to państwo w związku z wprowadzeniem specjalnych unijnych środków wsparcia. Pozostałą część wydatków na specjalne środki wsparcia państwo byłoby zobligowane sfinansować z budżetu krajowego.

Zgodnie z dotychczasową praktyką państwa członkowskie pokrywały jedynie 30% tych kosztów. Zgodnie z orzeczeniem ETS natomiast Unia Europejska powinna pokrywać 100% tych kosztów. Oznacza to, że projekt zakłada wprowadzenie przepisów nakładających na państwa obowiązek częściowego finansowania rekompensat. W wypadku wystąpienia epidemii chorób zwierząt, biorąc pod uwagę wielkość tego sektora produkcji rolnej w Polsce, oznaczałoby dla budżetu krajowego, w zależności od intensywności zjawiska epidemiologicznego, dodatkowe, niemożliwe do zaplanowania wydatki rzędu wielu milionów złotych. W opinii rządu, taka sytuacja wpłynie zdecydowanie niekorzystnie na bieżącą politykę finansową państwa. Może spowodować poważne zaburzenia w realizacji budżetu państwa, a nawet zachwiać stabilnością finansów publicznych.

W opinii przyjętej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej stwierdzono, że komisja nie popiera wniosku dotyczącego rozporządzenia rady w pozycji dotyczącej zmniejszenia do 50% współfinansowania przez Komisję specjalnych środków wsparcia i wnosi, aby było ono utrzymane na dotychczasowym poziomie 100%, tj. tak jak, to jest przedstawione w projekcie stanowiska rządu RP.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady wprowadzającego zasady funkcjonowania generalnych preferencji taryfowych na okres od 1 stycznia 2006 do 31 grudnia 2008 (Proposal for a Council Regulation applying a scheme of generalised tariff preferences for the period 1 January 2006 to 31 December 2008) COM(2004) 699 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13931/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Gospodarki i Pracy.

Referent: senator Stanisław Huskowski.

Komisja Spraw unii Europejskiej nie zgłosiła żadnych uwag do opiniowanego wniosku.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1260/1999 ustalające generalne założenia dla funduszów strukturalnych odnoszące się do przedłużenia długości trwania programu POKÓJ i przyznania nowego rozdziału zobowiązań (Proposal for a Council Regulation amending Regulation (EC) No 1260/1999 laying down general provisions on the Structural Funds concerning the extension of theduration of the PEACE programme and the granting of new commitment appropriations) COM(2004) 631 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13571/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Gospodarki i Pracy.

Referent: senator Edmund Wittbrodt.

Komisja Spraw Unii Europejskiej nie zgłosiła żadnych uwag do opiniowanego wniosku.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady dotyczącego finansowych udziałów Wspólnoty w Międzynarodowym Funduszu dla Irlandii (2005-2006) (Proposal for a Council Regulation concerning Community financial contributions to the International Fund for Ireland (2005-2006) COM(2004) 632 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13572/04.

Resort wiodący: Ministerstwo gospodarki i Pracy.

Referent: senator Edmund Wittbrodt.

Komisja Spraw Unii Europejskiej nie zgłosiła żadnych uwag do opiniowanego wniosku.

- Wniosek dotyczący decyzji Rady zmieniającej decyzję Rady 2001/855/WE z dnia 15 listopada 2001 r. upoważniającą do automatycznego odnowienia lub utrzymania w mocy przepisów dotyczących spraw objętych wspólną polityką handlową, zawartych w traktatach o przyjaźni, handlu i nawigacji oraz w umowach handlowych zawartych między państwami członkowskimi a państwami trzecimi COM(2004) 697 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13959/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Gospodarki i Pracy.

Referent: senator Andrzej Chronowski.

Komisja Spraw Unii Europejskiej nie zgłosiła żadnych uwag do opiniowanego wniosku.