22 lutego 2004 r. marszałek Longin Pastusiak wziął udział w sesji "Rok 2004 Rokiem Dzieci - Ofiar Przestępstw", zorganizowanej przez Ministerstwo Sprawiedliwości. Zwracając się do zebranych, marszałek Senatu powiedział:

Z satysfakcją uczestniczę w dzisiejszej sesji, która jest kontynuacją tego typu konferencji organizowanych przez Ministerstwo Sprawiedliwości już od 1999 roku. Po raz drugi organizowana jest w dniu 22 lutego.

Przypomnę, że inicjatywa ustawodawcza w sprawie ustanowienia Dnia Ofiar Przestępstw została podjęta przez grupę senatorów w lipcu 2002 roku. Dzień 22 lutego na mocy ustawy, uchwalonej na 34. posiedzeniu Senatu Rzeczypospolitej Polskiej w dniu 19 lutego 2003 roku, został ustanowiony Dniem Ofiar Przestępstw.

Jak wiemy, obchody Dnia Ofiar Przestępstw mają służyć przypominaniu o sytuacji ofiar przestępstw oraz wyznaczaniu kierunków działań niezbędnych dla poprawy ich położenia. Dzień 22 lutego to jest ten dzień, w którym w szczególny sposób chcemy zwracać uwagę na los ofiar przestępstw.

Rok 2004 jest Rokiem Dzieci. Tegoroczna konferencja poświęcona jest dzieciom - ofiarom przestępstw. Już sama relacja: dziecko-przestępstwo bulwersuje, jest swoistym synonimem patologii społecznej.

Dla większości z nas dziecko to najcenniejsza wartość, ale niestety nie dla wszystkich. Dzieci padają ofiarami różnorodnych przestępstw, zarówno dokonywanych przez dorosłych, młodzież, jak i coraz częściej przez inne dzieci, swoich rówieśników.

Dzieci posiadają prawa szczególne. W głównym zakresie prawa te są - a na pewno powinny być - zaspokajane przez rodziców, opiekunów i innych ludzi mniej lub bardziej bliskich. Ale dzieci potrzebują też specjalnego zabezpieczenia swych praw w prawie stanowionym.

W Polsce Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej (art. 72), Konwencja o Prawach Dziecka, przyjęta przez Zgromadzenie Ogólne Narodów Zjednoczonych w dniu 20 listopada 1989 roku, oraz Ustawa o Rzeczniku Praw Dziecka z dnia 6 stycznia 2000 roku, stanowią najważniejsze, odnoszące się do dziecka, stanowione akty prawne.

Ostatnie lata przyniosły w naszym kraju znaczące zmiany w postrzeganiu zjawiska przemocy wobec dziecka, wobec dziecka - ofiary przestępstwa. Problem ten jest coraz bardziej widoczny w środkach masowego przekazu, stał się niemalże "tematem dyżurnym" w polskich mediach. Powstaje coraz więcej programów i organizacji pozarządowych zajmujących się tą problematyką. Do wiadomości publicznej podaje się informacje o coraz bardziej szokujących formach przemocy, które zachodzą w różnorodnych relacjach: dorośli przeciw dzieciom, dzieci przeciw dorosłym, dzieci przeciw dzieciom.

Każda z tych form jest przerażająca, a towarzyszą jej przemoc (zarówno fizyczna jak i psychiczna), ból, upokorzenie, bezsilność. Zjawiska te, szczególnie przemoc rodzinna, domowa, otaczane są często tajemnicą. Zachowania takie podtrzymywane są przez silnie ugruntowane w tradycji normy postępowania, oparte na poczuciu wstydu i winy.

Ogromnym zagrożeniem wobec dzieci są także zagrożenia ze strony sekt, dealerów narkotykowych, oraz te oparte na zdobyczach cywilizacyjnych, jak np. zagrożenia ze strony Internetu czy form i treści przekazywanych w niektórych programach telewizyjnych. Wiemy, że niestety zagrożenia, jakie niesie ze sobą korzystanie ze środków masowego przekazu (telewizja, Internet), są często niezauważalne bądź ignorowane przez dzieci, młodzież i dorosłych.

Mam świadomość, że truizmem jest stwierdzenie, iż dzieci, jako ofiary przestępstw, ponoszą tragiczne skutki tych negatywnych zachowań wobec nich. Skutki przemocy są nieuchronne i często nieodwracalne. Dzieci ponoszą krzywdy emocjonalne, fizyczne, a w skrajnych przypadkach nawet śmierć.

Jednakże przemocy wobec dzieci można chociaż w pewnym zakresie zapobiegać, można pomagać ofiarom, osłabiać skutki tych patologicznych czynów, a wreszcie leczyć sprawców. Ale, żeby tak się stało, to zjawisko to musi rozumieć więcej ludzi.

Jestem przekonany, że dzisiejsza konferencja pozwoli nam, jako społeczeństwu, chociaż trochę poprawić sytuację dzieci - ofiar przestępstw, a zapisy w polskim prawie i praktyki wymiaru sprawiedliwości umożliwią wypełnienie międzynarodowych zobowiązań, związanych ze standardami zapisanymi w Ramowej Decyzji Rady Unii Europejskiej z dnia 15 marca 2001 r. o statusie ofiary przestępstwa w postępowaniu karnym.

Jak powiedział Cyceron (106-43 p.n.e.): "Bądźmy niewolnikami prawa, abyśmy mogli być wolni".

Dziękuję Państwu za uwagę i życzę owocnych obrad.