Podczas posiedzenia Komisji Ustawodawstwa i Praworządności rozpatrywano ustawę o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej.

Komisja zapoznała się z opiniami o ustawie sejmowej, które przedstawili marszałek Longin Pastusiak, podsekretarz stanu w Urzędzie Komitetu Integracji Europejskiej Jarosław Pietras, a także Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

W przyjętym stanowisku komisja postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie 2 poprawek. Zmierzają one do przyznania Senatowi niemal takich samych uprawnień w zakresie opiniowania projektów unijnych aktów prawnych oraz stanowisk rządu, jakie przyznaje posłom ustawa o współpracy rządu z parlamentem w sprawach związanych z członkostwem Polski w UE.

Jak stwierdził w dyskusji marszałek L. Pastusiak, "jeżeli poprawki Senatu nie zostaną przyjęte, zaskarżymy ustawę do Trybunału Konstytucyjnego".

Komisja Ustawodawstwa i Praworządności poparła dwie poprawki. Pierwsza przewiduje, że komisje europejskie, zarówno sejmowa, jak i senacka, mogą w określonych terminach wyrazić opinie o projekcie aktu prawnego UE. Według ustawy uchwalonej przez Sejm, opinię wyrażać miałaby jedynie komisja sejmowa, ale odpowiednia komisja senacka mogłaby przekazać Radzie Ministrów swe stanowisko.

Druga poprawka senatorów zobowiązuje rząd do zasięgnięcia opinii nie tylko sejmowej, ale też senackiej komisji na temat stanowiska, jakie zamierza zająć podczas prac w Radzie UE.

W opinii marszałka L. Pastusiaka, opiniowanie projektów aktów prawnych UE i stanowisk rządu nie wynika z funkcji kontrolnej nad rządem, która na podstawie konstytucji przysługuje tylko Sejmowi, ale jest początkiem procesu tworzenia prawa, a tu Senat ma odpowiednie konstytucyjne kompetencje.

Podstawą stanowiska Rady Ministrów powinna być jednak opinia odpowiedniej komisji Sejmu, a nie Senatu - tej zasady nie chce zmieniać Komisja Ustawodawstwa i Praworządności. Nie zaproponowano również zmiany przepisu, który wynika z funkcji kontrolnej Sejmu nad rządem i który zobowiązuje rząd do przedstawienia komisji Sejmu przyczyn ewentualnych rozbieżności między stanowiskiem przedstawionym przez rząd w Radzie UE a opinią sejmowej komisji.

Zdaniem marszałka Senatu, przyznanie Senatowi uprawnień, jakich się domaga w proponowanych poprawkach, stanowiłoby "minimum przyzwoitości". Propozycje te nie są - jak zapewnił - próbą podniesienia rangi Senatu, ale wynikają z opinii konstytucjonalistów.

Marszałek L. Pastusiak poinformował, że uzgodnił z marszałkiem Sejmu Markiem Borowskim, iż posiedzenia komisji europejskich - sejmowej i senackiej - będą wspólne, co ułatwi i przyśpieszy prace.

Na ostatnim posiedzeniu Sejmu posłowie podjęli uchwałę o zmianie regulaminu Sejmu, która określa kształt i rolę przyszłej komisji ds. Unii Europejskiej. Będzie złożona z 46 posłów i będzie proporcjonalnie odzwierciedlać układ sił w Sejmie. Komisja ta będzie mogła wypowiadać się w imieniu całego Sejmu.

Podobnie będzie wyglądać zapewne senacka komisja europejska; obecnie sprawami UE w Senacie zajmuje się komisja spraw zagranicznych i integracji europejskiej. Prace nad nowelizacją regulaminu Senatu rozpoczną się dopiero po przyjęciu ostatecznej wersji ustawy o współpracy rządu z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Polski w UE. Senat zajmie się nią w przyszłym tygodniu.

Ustalono, że sprawozdanie dotyczące stanowiska Komisji Ustawodawstwa i Praworządności w sprawie ustawy o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej złoży senator Andrzej Jaeschke.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia Komisji Ustawodawstwa i Praworządności rozpatrzono ustawę o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz ustawy - Kodeks wykroczeń.

Z rozwiązaniami przyjętymi w nowelizacji sejmowej zapoznała senatorów dyrektor Departamentu Prawno-Legislacyjnego w Ministerstwie Sprawiedliwości Beata Mik. Senatorowie wysłuchali także opinii eksperta komisji prof. Andrzeja Murzynowskiego oraz senackiego biura legislacyjnego.

Nowelizując przepisy kodeksu karnego, Sejm wprowadził regulacje dotyczące europejskiego nakazu aresztowania i przekazania osoby ściganej na podstawie tego nakazu.

Nakaz aresztowania ma być procedurą, na podstawie której Polska mogłaby domagać się od każdego kraju UE wydania poszukiwanego u nas listem gończym przestępcy. Każdy kraj UE - na zasadzie wzajemności - mógłby domagać się od Polski wydania mu obywatela UE, także Polaka, jeśli popełnił tam przestępstwo.

Europejski nakaz to nowa instytucja, która wywołała pewne kontrowersje wśród prawników i polityków. W opinii prof. A. Murzynowskiego, projektowane rozwiązania są słuszne i zasługują na poparcie. Zmierzają bowiem do dostosowania polskiego prawa do standardów prawnych UE, a ponadto uwzględniają potrzeby praktyki w zwalczaniu nowych lub nasilających się rodzajów przestępczości oraz metod ich dokonywania. W związku z tym ekspert komisji zgłosił uwagi szczegółowe dotyczące propozycji zmian przede wszystkim o charakterze legislacyjnym. Wprowadzenie tego typu zmian postulowało także Ministerstwo Sprawiedliwości i biuro legislacyjne.

Przedstawiciel biura legislacyjnego, ustosunkowując się do kontrowersji wokół kwestii, czy przekazanie obywatela polskiego organom wymiaru sprawiedliwości innego państwa członkowskiego Unii nie będzie pozostawało w sprzeczności z normą zawartą w art. 55 ust. 1 Konstytucji RP przypomniał, że stanowiska zajmowane w tej sprawie prezentują dwie przeciwstawne opinie, z których jedna stanowi, że odejście od bezwzględnego zakazu wydawania obywateli polskich wymaga zmiany konstytucji, druga zaś, posługując się wykładnią funkcjonalną i rozszerzającą, dopuszcza takie unormowanie (przekazania obywatela) bez konieczności zmiany ustawy zasadniczej.

W wyniku dyskusji, a następnie głosowania Komisja Ustawodawstwa i Praworządności postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie do ustawy o zmianie ustawy - Kodeks karny, ustawy - Kodeks postępowania karnego oraz ustawy - Kodeks wykroczeń 16 poprawek, przede wszystkim o charakterze legislacyjnym. Na sprawozdawcę stanowiska komisji w tej sprawie wybrano senator Teresę Liszcz.