Na swym posiedzeniu zebrała się Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych w celu rozpatrzenia ustawy o ratyfikacji Protokołu między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Federalną Niemiec dotyczącego zmian i uzupełnień Umowy między Polską Rzecząpospolitą Ludową a Republiką Federalną Niemiec w sprawie popierania i wzajemnej ochrony inwestycji, podpisanej w Warszawie dnia 10 listopada 1989 r., sporządzonego w Berlinie dnia 14 maja 2003 r.

Z rozwiązaniami przyjętymi w przedmiotowym protokole zapoznał senatorów wicedyrektor Departamentu Prawno-Traktatowego w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Piotr Kaszuba. Pozytywną opinię przedstawiło Biuro Legislacyjne Kancelarii Senatu.

W uzasadnieniu ustawy stwierdzono m.in., że prowadzone przeciwko Polsce postępowania arbitrażowe z powództwa niemieckiej spółki ujawniło wady prawne i językowe przedmiotowej umowy, uniemożliwiające jednolitą interpretację jej przepisów.

Podstawowa rozbieżność dotyczyła kwestii rozstrzygania sporów między inwestorem a państwem przyjmującym, a także zasad ustalenia odszkodowania z tytułu wywłaszczenia inwestycji. Po uzgodnieniach ze stroną niemiecką przyjęto rozwiązanie stosowane w większości tego rodzaju umów, aby w wypadku sporów wynikających ze stosowania umowy, inwestor otrzymał prawo swobodnego wyboru między sądem powszechnym a arbitrażem międzynarodowym. Zważywszy na istniejącą w Niemczech możliwość przedłożenia sporu arbitrażowi międzynarodowemu po rozstrzygnięciu sprawy przez sąd powszechny, w protokole przewidziano również taką ewentualność, pod warunkiem że dopuszcza ją prawo wewnętrzne drugiej strony.

W protokole wprowadzono ponadto, w odniesieniu do odszkodowania, instytucję "wartości rynkowej inwestycji" oraz sprecyzowano, jakie spory podlegają rozstrzyganiu między inwestorem jednej ze stron a drugą stroną.

Wejście w życie protokołu nie spowoduje skutków finansowych dla budżetu państwa ani nie będzie się wiązało z koniecznością dokonania zmian w ustawodawstwie krajowym.

W głosowaniu senatorowie postanowili zarekomendować Izbie przyjęcie bez poprawek rozpatrywanej ustawy ratyfikacyjnej. Jak ustalono, sprawozdanie w tej sprawie złoży senator Władysław Mańkut.

Następnie senatorowie przystąpili do rozpatrywania ustawy o zmianie ustawy - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi oraz o zmianie innych ustaw.

Wysłuchano informacji wiceministra finansów Igora Chalupca oraz zastępcy przewodniczącego Komisji Papierów Wartościowych i Giełdy Aleksandra Chłopeckiego. Zapoznano się także z szeregiem uwag szczegółowych biura legislacyjnego.

Rozpatrywana ustawa była projektem rządowym i zawiera przepisy dostosowujące polskie ustawodawstwo do prawa Unii Europejskiej, do poszczególnych dyrektyw z zakresu rynku kapitałowego. Proponowane zmiany wzmacniają m.in. pozycję KPWiG w zakresie nadzoru nad notowanymi spółkami (możliwość żądania wszelkich informacji od spółek publicznych, możliwość przeprowadzania kontroli w siedzibie emitenta), zwiększają jej uprawnienia w zakresie nadzoru sprawowanego nad podmiotami prowadzącymi działalność maklerską na terytorium RP, uściślają już obecnie funkcjonujące pojęcia, wcześniej niezdefiniowane.

W głosowaniu Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie 28 poprawek nowelizacji sejmowej. Na sprawozdawcę wyznaczono senatora Mieczysława Mietłę.

W drugim punkcie porządku dziennego posiedzenia komisja przystąpiła do rozpatrywania ustawy o podatku od towarów i usług.

Senatorowie zapoznali się z opiniami o ustawie sejmowej, które przedstawili m.in. minister finansów Andrzej Raczko i podsekretarz stanu w tym resorcie Elżbieta Mucha oraz senackie biuro legislacyjne, a także prezes Związku Pracodawców-Producentów materiałów dla Budownictwa Ryszard Kowalski, Tomasz Uchman z Business Centre Club, prezes Kongresu Budownictwa Polskiego Roman Nowicki, prezes Polskiej Federacji Produkcji Żywności Andrzej Blikle, Krzysztof Sachs z ERNEST & YOUNG, Marian Zygielewicz i Radosław Ignatowicz ze Związku Banków Polskich.

Rozpatrywana ustawa powstała na podstawie projektów rządowego i poselskiego. Do reprezentowania stanowiska rządu w toku prac parlamentarnych został upoważniony minister finansów. Ustawa zawiera przepisy dostosowujące polskie prawodawstwo do prawa Unii Europejskiej i stanowi nowe, kompleksowe uregulowanie zasad opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Potrzeba taka powstała na skutek licznych (32) nowelizacji obowiązującej obecnie ustawy z 8 stycznia 1993 r., przez co ustawa stała się nieczytelna. Sytuacja ta mogłaby się jeszcze pogorszyć przy wdrażaniu rozporządzeń i dyrektyw UE. Ponadto dla zapewnienia przejrzystości przepisów konieczne stało się rozdzielenie dwóch kwestii, które dotychczas były regulowane jednym aktem prawnym dotyczącym podatku od towarów i usług oraz podatku akcyzowego (ustawa o podatku akcyzowym została już rozpatrzona przez Senat).

Przyjęta przez Sejm ustawa zakłada m.in. możliwość odliczania VAT przy zakupie samochodów osobowych, zwolnienie podatkowe dla korzystania z Internetu oraz umów o dzieło i umów-zlecenia, wprowadzenie 7-proc. stawki dla artykułów dziecięcych i towarów sprzedawanych na cele ochrony przeciwpożarowej. Posłowie zdecydowali również o usunięciu z projektu ustawy definicji "budownictwa społecznego" co do zasady objętego 7-proc. podatkiem VAT, uznającej za takie całość budownictwa mieszkaniowego.

Sejm zdecydował, że zwolnione z podatku będą usługi dostępu do sieci Internet świadczone na rzecz uczniów, studentów, szkół, zakładów kształcenia nauczycieli, placówek oświatowych, szkół wyższych, wyższych szkół zawodowych i placówek naukowych PAN. Zwolniona z VAT będzie także usługa "na dostęp wdzwaniany i szerokopasmowy" do Internetu dla użytkowników indywidualnych. Sejm zwolnił też z podatku VAT przychody z osobistej działalności artystycznej, literackiej, naukowej, trenerskiej, oświatowej i publicystycznej.

Projekt rządowy zakładał, że każda osoba, która zawiera umowy-zlecenia lub umowy o dzieło w tym zakresie, będzie musiała płacić VAT, jeżeli jej roczne obroty z tego tytułu przekroczą równowartość 10 tys. euro.

Posłowie zdecydowali również o opodatkowaniu 7-proc. stawką towarów przeznaczonych na cele ochrony przeciwpożarowej. Zgodnie z poselską poprawką z preferencyjnej stawki mogłoby korzystać 35 grup towarów, m.in. radiotelefony, zestawy komputerowe i oprogramowanie, sprzęt ochrony osobistej, pojazdy i samochody specjalistyczne oraz wyposażenie samochodów sanitarnych.

W trakcie prac nad ustawą Ministerstwo Finansów opowiadało się przeciwko jej wprowadzeniu, wskazując, że może ona stworzyć duże pole do nadużyć.

Ponadto zaproponowano wprowadzenie 7-proc. stawkę na wyroby sztuki ludowej, rękodzieła oraz rzemiosła ludowego i artystycznego.

W kwestii sposobu rozliczania VAT przy zakupie samochodów osobowych wykorzystywanych do działalności gospodarczej Sejm przyjął poprawkę, która znosi w ustawie ograniczenia dotyczące odliczania podatku VAT przy zakupie aut osobowych. Zgodnie z dotychczas obowiązującymi przepisami nie można odliczać VAT przy kupowaniu samochodów osobowych. Jest to możliwe tylko wówczas, gdy auto ma homologację ciężarówki. Dotyczy to również pojazdów "z kratką", czyli samochodów osobowych o odpowiednio zwiększonej ładowności (powyżej 500 kg) i oddzielonej kratą części załadunkowej.

W opinii ministra finansów A. Raczki, część zmian przyjętych przez Sejm niesie poważne konsekwencje dla budżetu, jest także sprzeczna z prawem Unii Europejskiej. Chodzi m.in. o wprowadzenie 7-proc. stawki VAT na artykuły dziecięce i zniesienie barier w odliczaniu VAT przy zakupie samochodów osobowych.

W dyskusji zgłoszono szereg propozycji poprawek. Ustalono, że Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych będzie kontynuować prace nad ustawą o podatku od towarów i usług na posiedzeniu 1 marca br.