100. rocznica

„Podobnie jak Senat jest siedliskiem wolnej myśli, nazywa się go nawet przylądkiem dobrej nadziei, Szkoła Główna Handlowa stanowi ośrodek akademickiej wolności, kreatywnego sporu, prymatu wiedzy nad teoriami spiskowymi” – powiedział Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki, otwierając 26 maja br. w Senacie konferencję „Senat, gospodarka i przedsiębiorczość. Refleksje z okazji 100. rocznicy pierwszego posiedzenia Senatu II RP oraz 115. rocznicy powstania Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie”. „Dziś jesteście szczególnie potrzebni, bo wyzwania ekonomiczne, stojące przed polską, europejską i światową gospodarką, są ogromne. Życzyłbym nam wszystkim, aby państwa działalność przyczyniła się do powrotu normalnej, prawdziwej gospodarki i polityki monetarnej w Polsce” – mówił marszałek Senatu.
„Jesteśmy bardzo dumni, że możemy razem z Senatem podczas tej konferencji świętować nasze rocznice. Izba i nasza uczelnia mają podobne losy. Dzieje Szkoły Głównej Handlowej są związane z Senatem, w którym zasiadali jej wybitni reprezentanci. Kierujemy się również podobnymi wartościami. Kluczowe wartości Szkoły Głównej Handlowej to: uczciwość, szacunek, prawda, współpraca i profesjonalizm” – podkreślił rektor SGH prof. Piotr Wachowiak. Jak stwierdził, uczelnia jest neutralna politycznie, obiektywnie analizuje problemy i stara się opracowywać jak najlepsze rozwiązania dla gospodarki.
W opinii byłego senatora i byłego rektora SGH prof. Marka Rockiego podobieństwo między Senatem a uczelnią polega właśnie na tym, że starają się wypracować obiektywnie najlepsze standardy.
„Ważne, by tradycja była pluralistyczna i podlegała dyskusji” – zaznaczył prof. Wojciech Morawski z SGH, który przybliżył uczestnikom konferencji tradycje polskiej polityki gospodarczej. Jego zdaniem można o niej mówić w Polsce dopiero po odzyskaniu niepodległości, bo bez suwerenności nie mieliśmy takich praw. W II RP ważnymi postaciami polskiej polityki gospodarczej byli Władysław Grabski i Eugeniusz Kwiatkowski, w różnych momentach historii promujący jej odmienne wizje. Pierwszy stawiał na otwarcie na świat i wzmocnienie finansowe kraju, drugi reprezentował rzeczowe podejście do gospodarki i dążył do jej samodzielności Działania Władysława Grabskiego pozwoliły zatrzymać galopującą inflację dzięki zdecydowanemu ściąganiu podatku majątkowego, ograniczeniu inwestycji publicznych i państwowych dotacji dla przedsiębiorstw, bardzo rygorystycznej polityce oszczędnościowej w zakresie wydatków na administrację publiczną. Powstał Bank Polski, mający wyłączne prawo emisji banknotów, markę polską zastąpił złoty polski. Z kolei Eugeniusz Kwiatkowski to współtwórca budowy portu i miasta w Gdyni, inicjator powstania Centralnego Ośrodka Przemysłowego, miał wkład w powstanie Stalowej Woli i rozwój polskiego przemysłu chemicznego. Prof. Wojciech Morawski omówił również wyzwania, przed jakimi na początku stanęła II RP. Dotyczyły one unifikacji technicznej, gospodarczej, prawnej, monetarnej poszczególnych części kraju, kapitalizacji, modernizacji, a także spójności społecznej i narodowej. „II RP istniała zbyt krótko, aby sukces podejmowanych działań mógł być pełny. Jej obraz i dorobek wypadają jednak korzystnie, ale przesadą byłoby twierdzenie, że to był kraj ze świetlaną przyszłością ekonmiczną, gdyby nie wojna” – zakończył prof. Wojciech Morawski.
Na braki w materiale statystycznym i problemy ze zdefiniowaniem sektora państwowego w II RP wskazywał prof. SGH Jacek Luszniewicz, omawiając jego rolę w gospodarce polskiej tego okresu. Mówił o tym, jaki był majątek narodowy, odziedziczony po państwach zaborczych, jak rozwijał się ten sektor gospodarki i jakie napotykał trudności. Według prof. Jacka Luszniewicza wyraźną cezurą był 1926 r. Do przewrotu majowego miały miejsce m.in. budowa i rozbudowa państwowego przemysłu wojskowego, konsolidacja bankowości komercyjnej. Po przewrocie nastąpił silny rozwój sektora państwowego i podjęto próby budowania państwa rozwojowego. Na początku lat 30., w okresie wielkiego kryzysu, zaznaczył się jednak wzrost etatyzmu i zachowawczej polityki gospodarczej państwa. Sektor państwowy w II RP pod koniec cechował niekonsekwentny etatyzm, słabość wewnętrznego kapitału prywatnego i niezadowalający napływ kapitału zagranicznego.
O kapitałach zagranicznych w gospodarce II Rzeczypospolitej mówił dr Jerzy Łazor z SGH, a o polityce rządu polskiego wobec wielkiego kryzysu gospodarczego – dr Cecylia Leszczyńska z Uniwersytetu Warszawskiego. Ustawodawstwo kartelowe w II RP przedstawiła prof. SGH Aldona Podolska-Meducka.
Konferencji towarzyszyła ekspozycja, ukazująca sylwetki senatorów II RP związanych ze Szkołą Główną Handlową. Odradzająca się Rzeczpospolita troszczyła się o rozwój edukacji, także na poziomie akademickim. Kadry dla odradzającego się państwa kształciła Wyższa Szkoła Handlowa (od 1933 r. Szkoła Główna Handlowa) w Warszawie. Było z nią związanych wielu przedwojennych senatorów – jej rektorów, wykładowców bądź studentów. Na wystawie przypomniano sylwetki senatorów II RP i: rektorów SGH – Bolesława Miklaszewskiego i Aleksandra Jackowskiego, jej wykładowców – Józefa Buzka i Stefana Starzyńskiego, a także absolwentów – Mariana Drozdowskiego i Heleny Sujkowskiej (żona rektora).